Μπροστά στο – πολύ αινιγματικό – 2024…
Του Θανάση Κ.
Η νέα χρονιά – το 2024 – προβλέπεται ήδη πολύ-πολύ διαφορετική.
Πολύ διαφορετική από την προηγούμενη…
Πολύ διαφορετικές από όλες τις προηγούμενες…
Και πολύ διαφορετική από όλες τις, ως πρόσφατα, προβλέψεις.
Σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο…
Το 2023 που φεύγει μοιάζει να σηματοδοτεί το τέλος των – δυτικών – ψευδαισθήσεων.
Και το 2024 που έφτασε, μας υπόσχεται την γένεση ενός “νέου κόσμου”, πολύ πέρα απ’ όσα είχαμε φανταστεί κι απ’ όσα προεξοφλούσαν οι “ακλόνητες βεβαιότητές μας”.
Πώς θα είναι ο “νέος κόσμος”;
Δεν ξέρουμε!
Μπορούμε όμως να αρχίσουμε να τον φανταζόμαστε θέτοντας μερικές απλές ερωτήσεις.
Ξεκινώντας απ’ όσα είναι πιο κοντά μας – και περισσότερο μας αφορούν…
* Πρώτη ερώτηση λοιπόν, τι θα κάνει η Τουρκία του Ερντογάν, αν στους επόμενους μήνες νικήσει η Ρωσία στην Ουκρανία;
Το ερώτημα έχει νόημα διότι η Ρωσία – παρά τις ανοησίες που ακούγονταν τον τελευταίο ενάμιση χρόνο – φαίνεται ότι κερδίζει πλέον τον Πόλεμο στην Ουκρανία. Κι αυτό το παραδέχονται πια και τα περισσότερα ενημερωτικά μέσα που έλεγαν τα αντίθετα ως τώρα, και προεξοφλούσαν πώς όπου νάναι διαλύεται η Ρωσία και ανατρέπεται ο Πούτιν…
Τι θα κάνει λοιπόν ο Ερντογάν αν – αντίθετα στις ως σήμερα “προβλέψεις” νικήσει ο Πούτιν, με τον οποίο είναι ο μόνος ΝΑΤΟίκός ηγέτης που κράτησε τόσο στενές σχέσεις;
Θα απομακρυνθεί από τον Πούτιν όταν αυτός θα βγαίνει ενισχυμένος;
Ή θα σπεύσει να τον προσεγγίσει κι άλλο – και μάλιστα τη στιγμή που και η Ουάσιγκτων θα ψάχνει κι αυτή να βρει τρόπους να ξεπεράσει το ρήγμα που είχε δημιουργηθεί με τη Ρωσία;
Η απάντηση είναι ότι, σε περίπτωση τελικής νίκης της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Ερντογάν μάλλον θα προσεγγίσει τη Ρωσία! Κι άλλο…
* Δεύτερη ερώτηση: τι θα συμβεί αν, το Ισραήλ καταφέρει σε σύντομο χρόνο να καθαρίσει τελείως τη Γάζα απο τους θύλακες της Χαμάς;
Κι εδώ υπήρχαν πολλοί που προεξοφλούσαν το αντίθετο. Ότι το Ισραήλ δεν θα τα καταφέρει, ότι θα απομονωθεί διεθνώς και θα καταρρεύσει εσωτερικά, ότι η Χεζμπολάχ και το Ιράν θα του ανοίξουν νέα μέτωπα κλπ.
Απ’ ό,τι φαίνεται, μάλλον δεν θα συμβούν όλα αυτά. Άλλωστε οι περισσότερες και ισχυρότερες Αραβικές χώρες, μπορεί στα λόγια να καταδικάζουν το Ισραήλ, αλλά στην πραγματικότητα εύχονται να επιτύχει να εξολοθρεύσει τη Χαμάς από τη Γάζα.
Αν αυτο συμβεί, είναι πολύ πιθανό οι Άραβες να επανέλθουν μετά από λίγο στις «Συμφωνίες του Αβραάμ», δηλαδή στην πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων τους με το Ισραήλ.
Σε αυτή την περίπτωση ο Ερντογάν προετοιμάζεται να γίνει «σημαιοφόρος» όλου του Ισλαμικού κόσμου κατά του Ισραήλ!
* Η κυρίαρχη αντίθεση σήμερα στη Μέση Ανατολή είναι ανάμεσα στο Πολιτικό Ισλάμ (δηλαδή στα Ισλαμιστικά κινήματα) αφενός και στα «κοσμικά καθεστώτα» αφετέρου. Τα πρώτα θέλουν να ανατρέψουν τα δεύτερα…
Κι ο Ερντογάν θέλει να καταστήσει την Τουρκία ηγεμονική δύναμη σε ένα αραβικό κόσμο όπου θα κυριαρχούν πλέον οι Ισλαμιστές. Αυτό είναι το “νεο-Οθωμανικό” του όραμα…
Γι’ αυτό το λόγο όλοι οι «κοσμικοί» Άραβες είχαν μπεί τα τελευταία χρόνια στην τροχιά «να τα βρούν με το Ισραήλ» κι όλοι τους (πλην Κατάρ) τα είχαν σπάσει με την Τουρκία, που στηρίζει το Πολιτικό Ισλάμ και φιλοξενεί τις οργανώσεις που το καθοδηγούν («Αδελφοί Μουσουλμάνοι», Χαμάς, κλπ.)
Το Ισραήλ μέχρι πρόσφατα δεν έπαιρνε μέρος σε αυτή τη διαμάχη. Τη θεωρούσε «εσωτερική υπόθεση του αραβικού κόσμου».
Μετά την δολοφονική επίθεση της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου, το Ισραήλ βρέθηκε στο «επίκεντρο» αυτής της διαμάχης…
Και τώρα καθαρίζοντας συστηματικά τη Γάζα από τη Χαμάς, δεν λύνει το «Παλαιστινιακό βέβαια», αλλά καταφέρει θανάσιμο πλήγμα στον Ισλαμικό φονταμενταλισμό, πράγμα από το οποίο επωφελούνται τα κοσμικά αραβικά καθεστώτα. Τα οποία «διαμαρτύρονται» για τις «εκκαθαριστικές επιχειρήσεις» των Ισραηλινών σε βάρος της Χαμάς στη Γάζα, αλλά οι ίδιοι έχουν κηρύξει εκτός νόμου τη Χαμάς μέσα στις χώρες τους…!
* Μετά από λίγους μήνες λοιπόν – γιατί όλα αυτά θα ολοκληρωθούν κατά πάσα πιθανότητα σε σύντομα χρονικό διάστημα και πάντως μέσα στη νέα χρονιά – ο Ερντογάν είναι πιθανό να βρεθεί ακόμα πιο «απομακρυσμένος» από τη Δύση συνολικά. Αλλά και σε τροχιά ρήξης με τα κοσμικά καθεστώτα του Αραβικού κόσμου…
Το πιο ενδιαφέρον: Ο ίδιος μια τέτοια «μετακίνησή» του δεν θα την βιώνει ως διεθνή του «απομόνωση», αλλά ως προσχώρησή στον Ευρωασιατισμό!
Όπου «Ευρωασιατισμός» πλέον είναι η στρατηγική ευθυγράμμιση Κίνας-Ρωσίας-Ινδίας και Ιράν, με τους Άραβες του Περσικού Κόλπου να δείχνουν κι αυτοί διάθεση να συγκλίνουν με τις υπόλοιπες Ασιατικές δυνάμεις (μέσα από τους BRICS τη Συμφωνια της Σαγκάης κλπ.) Δηλαδή είναι η συγκρότηση ενός «αντιδυτικού πόλου» με έδρα κυρίως την Ασία, μέσα σε ένα διεθνές στερέωμα που γίνεται και «επισήμως πολυ-πολικό» και όπου η δυτική ηγεμονία αμφισβητείται ευθέως. Από παντού..
Σε αυτόν τον αντιδυτικό πόλο προσανατολίζεται όλο και περισσότερο η Τουρκία του Ερντογάν, στην προσπάθειά της να αναδειχθεί «περιφερειακή δύναμη»…
* Σε πολύ σύντομο χρόνο, λοιπόν, η Δύση θα αντιμετωπίζει μια σοβαρή στρατηγική ήττα στην Ουκρανία,
ένα σοβαρό “κενό” στην Ανατολική Μεσόγειο (με μια ΝΑΤΟϊκή χώρα, την Τουρκία, να κοιτάει όλο και περισσότερο προς την Ασία)
και μια μεγάλη «ευκαιρία» για τη Δύση στη Μέση Ανατολή, να προσεγγίσει ξανά τους Άραβες και το Ισραήλ, αυτή τη φορά ως σύμμαχός τους κατά του Πολιτικού Ισλάμ (ενώ την περασμένη δεκαετία η Δύση πανηγύριζε για την «Αραβική Άνοιξη» που ήταν στην ουσία η άνοδος του Πολιτικού Ισλάμ).
Αλλά αυτό το τελευταίο απαιτεί άλλη κυβέρνηση στις ΗΠΑ!
* Και μέσα σε όλα αυτά είχαμε και τη «δυσάρεστη έκπληξη» (για πολλούς) της Συμφωνίας των COP28 για την «Κλιματική Αλλαγή».
Όπου μετα κόπων και βασάνων συμφωνήθηκε ότι η χρήση των υδρογονανθράκων διεθνώς δεν θα «καταργηθεί» ως το 2050, αλλά θα γίνει προσπαθεια να εξισορροπηθεί με επενδύσεις που παγιδεύουν ή/και αποθηκεύουν εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Μ’ άλλα λόγια αναγνωρίστηκε εμμέσως, για πρώτη φορά, ότι δεν είναι εφικτό να καταργηθεί ολοσχερώς η χρήση υδρογονανθράκων. Απλώς μπορούν να «μηδενιστούν» οι εκπομπές τους. Αυτή είναι πλέον η έννοια του στόχου: “net zero”. Δεν θα μηδενίσουν τη «χρήση», θα μηδενίσουν τις – πρόσθετες – εκπομπές (με μηχανισμούς αφαίρεσης διοξειδίου από την ατμόσφαιρα).
Άρα η χρήση υδρογονανθράκων θα συνεχιστεί, όπως θα συνεχιστεί και η έρευνα για νέα κοιτάσματα – που συνεχιζόταν έτσι κι αλλιώς βέβαια, εκτός Δύσης…
Και η χρήση φυσικού αερίου ούτε θα εγκαταλειφθεί ούτε θα…απαγορευθεί όπως πίστευαν κάποιοι. Κι όποιος έχει φυσικό αέριο, θα πλουτίζει. Κι όποιος δεν το έχει θα το ψάχνει για να εξασφαλίζει αξιόπιστη φτηνή ενέργεια. Και η ανακάλυψη πηγών φυσικού αερίου – που θεωρείται από πολλούς “καύσιμο μετάβασης” – θα κατοχυρώνει και κάτι ακόμα: ενεργειακή ασφάλεια.
Πράγμα απολύτως απαραίτητο στον πολυ-πολικό κόσμο που έρχεται…
* Μια τελευταία ερώτηση: Πώς θα διαμορφωθεί το πολιτικό σκηνικό στην Ευρώπη; Και στις ΗΠΑ;
Η απάντηση αυτή τη στιγμή είναι – και πάλι: δεν ξέρουμε!
Πάντως έχουμε όλες τις ενδείξεις ότι θα υπάρξουν μεγάλες ανατροπές.
Σε επίπεδο εθνικών κυβερνήσεων στην Ευρώπη υπάρχει ΗΔΗ μεγάλη μετατόπιση στα δεξιά. Πράγμα που σημαίνει:
— Άνοδος των ακροδεξιών δυνάμεων.
— Μετακίνηση των παραδοσιακών κεντροδεξιών κομμάτων δεξιότερα.
— Μετακίνηση ακόμα και ΜΗ δεξιών ή και κεντροαριστερών, ακόμα και αριστερών κομμάτων, σε θέσεις που ως σήμερα θεωρούνται από κάποιους “δεξιές” ή και… alt-right.
Κεντρικό ρόλο εδώ παίζει το μεταναστευτικό – κυρίως η αντιμετώπιση των ροών της παράνομης μετανάστευσης…
Ήδη στην Ευρώπη, η νέα συμφωνία για το “μεταναστευτικό” δεν το λύνει βέβαια, αλλά τουλάχιστον το αναγνωρίζει ως “πρόβλημα”. Και κάνει κάποια δειλά βήματα για την δημιουργία πιο αυστηρού πλαισίου.
Σε επίπεδο εθνικών κυβερνήσεων βέβαια, γίνονται πολύ πιο τολμηρά βήματα. Με πιο χαρακτηριστική περίπτωση τη Γαλλία, όπου ο Πρόεδρος Μακρόν υιοθέτησε τις απόψεις της “ακροδεξιάς” κας. Λεπέν! Φέροντας σε δύσκολη θέση όλους τους “πολιτικώς ορθούς” της Ευρώπης, που υποχρεώνονται να θεωρούν πλέον “ακροδεξιό” ακόμα και τον “κεντρώο” μεταρρυθμιστή Μακρόν. Και έπεται η Ολλανδία, όταν ορκιστεί η νέα κυβέρνηση. Και η Αυστρία που έχει ήδη αυστηρό πλαίσιο, αλλά και η Γερμανία, που ανατρέπει των ως τώρα πολιτική της. Για να μην μιλήσουμε για την Σουηδία, την Φιλανδία και τη Δανία και την Ισπανία, που έχουν προηγηθεί. (Και τη Βρετανία, βέβαια, που είναι όμως, πια εκτός ΕΕ…)
Το πρόβλημα αναμένεται να προκαλέσει αληθινό “σεισμό” στις Ευρωεκλογές του Ιουνίου, όπου τα κεντροαριστερά κόμματα αναμένεται να συρρικνωθούν σε πρωτόγνωρα επίπεδα, ενώ θα ενισχυθούν όλες οι εκδοχές της δεξιάς και της ακροδεξιάς.
Οι σημερινές “πολιτικές ισορροπίες” στη Ευρωκοινοβούλιο και στο Συμβούλιο και στην Κομισιόν, σε μερικούς μήνες είναι πιθανό να φαίνονται πολύ μακρινό παρελθόν.
Αντίστοιχα κυοφορούνται και στις ΗΠΑ. Όπου το πρόβλημα δεν είναι απλώς ότι ο Τράμπ φαίνεται να επανέρχεται δριμύτερος, εν όψει των προεδρικών εκλογών. Το πρόβλημα είναι πως όσο περισσότερο των χτυπούν οι αντίπαλοί του, τόσο ενισχύεται ο ίδιος. Πράγμα που σημαίνει ότι κάτι πολύ ισχυρό εκφράζει μέσα στην αμερικανική κοινωνία.
Ή κάποιο πολύ σοβαρό λάθος κάνουν οι αντίπαλοί του. Ή και τα δύο…
Το βέβαιο είναι πως στα τέλη της επόμενης χρονιάς – μετά τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου και τις Αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου – οι πολιτικές ισορροπίες στη Δύση θα είναι πολύ-πολύ διαφορετικές.
Κι όσοι προσπαθούν να γίνουν “αρεστοί” στους σημερινούς “ιθύνοντες”, σε ένα χρόνο από τώρα μπορεί να θυμίζουν τις “μωρές παρθένες”.
Και να έχουν μείνει “εκτός νυμφώνος”…
* Όλες οι «τεκτονικές πλάκες» της διεθνούς πολιτικής μετακινούνται πλέον! Και στα γεωπολιτικά και στην παγκόσμια οικονομία και στα ενεργειακά…
–Κι εμείς είμαστε η μόνη χώρα που καθιστά πιο “ελαστική” την μεταναστευτική νομοθεσία της, ενώ ολόκληρη η Ευρώπη την καθιστά πιο αυστηρή.
–Είμαστε η μόνη χώρα που υπογράφει… “διακηρύξεις περί Φιλίας” με την Τουρκία, την στιγμή που η Τουρκία εξακολουθεί να μας απειλεί, επιμένει στα τετελεσμένα σε βάρος μας καθώς και στον φιλοισλαμικό- αντιδυτικό προσανατολισμό της.
Το θέμα δεν είναι αν… “μιλάμε” με την Τουρκία.
Το πρόβλημα είναι ότι μοιάζουμε να… “ξεπλένουμε” την Τουρκία.
Που εμάς πρωτίστως απειλεί…
–Το κάνουμε αυτό “για να κερδίσουμε χρόνο”;
Θα μπορούσε να συμβαίνει αυτό, αν συνεχίζαμε τουλάχιστον τους εξοπλισμούς. Αλλά τους σταματήσαμε ξαφνικά.
–Σταματήσαμε τους εξοπλισμούς, γιατί δεν αντέχουν τα οικονομικά μας;
Θα μπορούσε να συμβαίνει και αυτό. Αλλά εδώ συμβαίνει το αντίθετο: Τα δημοσιονομικά μας πάνε, υποτίθεται, “καλύτερα από τις προβλέψεις”, ενώ εξασφαλίστηκε – για πρώτη φορά – η εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τούς όρους του Συμφώνου Σταθερότητας της ΟΝΕ.
— Την ώρα που η Ευρώπη ζητάει το χωροταξικό σχεδιασμό των θαλασσίων ζωνών, δηλαδή κυρίως της ΑΟΖ, εμείς αρνούμαστε να το κάνουμε για να μην …”προκαλέσουμε” την Τουρκία!
Αυτή είναι η “διακήρυξη περί φιλίας” που υπογράψαμε μαζί της!
–Στο μεταξύ όλοι ψάχνουν για φυσικό αέριο και εδώ βαυκαλίζονται διάφοροι ότι το φυσικό αέριο “θα απαγορευτεί”, λέει.
Ακόμα δεν κατάλαβαν τι υπογράφηκε στην πρόσφατη Διεθνή Διάσκεψη για την “Κλιματική Αλλαγή” (COP28).
— Εμείς έχουμε πολύ σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου, όλοι το ξέρουν, η Τουρκία τα διεκδικεί ανοιχτά και δημιουργεί “τετελεσμένα”, κι εμείς υπογράφουμε (μη δεσμευτικές) “διακηρύξεις περί φιλίας” με την Τουρκία…
Ευελπιστώντας ότι κάποιος άλλος θα “καθαρίσει” για μας.
Πράγματι, δεν ξέρουμε πώς θα είναι ο “νέος κόσμος” που φέρνει το 2024…
Ξέρουμε όμως, πως κάποιοι θα πέσουν από τα σύννεφα.
Το πρόβλημα είναι να μην πέσει ολόκληρη η χώρα…
