Γράφει ο Θανάσης Κ.
Μερικές σύντομες – αλλά κρίσιμες – παρατηρήσεις στον απόηχο του εκλογικού σεισμού:
Οι δημοσκόποι μας λένε σήμερα ότι “δεν έπεσαν έξω”. Ότι έβλεπαν το ΣΥΡΙΖΑ να πέφτει, αλλά φοβήθηκαν να το πουν, διότι ο ΣΥΡΙΖΑ τους έκανε… bulling λέει!
Εν μέρει έχουν δίκιο. Πράγματι ο ΣΥΡΙΖΑ τους απειλούσε με μηνύσεις, με “ποινολόγια” κλπ, γιατί τον έβρισκαν “χαμηλά”.
Όπως μας λένε τώρα, στην πραγματικότητα τον έβλεπαν πολύ χαμηλότερα. Αλλά το έκρυβαν με “σταθμίσεις”. Δηλαδή με (θεμιτή πάντως) στατιστική προσαρμογή του δείγματος, ώστε να ανεβάζουν τον δεύτερο (που τον έβρισκαν χαμηλά) και να κατεβάζουν τον πρώτο…
Από την άλλη πλευρά, όμως, όταν ομολογούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ τους “τρομοκρατούσε” και τους ανάγκαζε να “αλλοιώνουν” τα αποτελέσματα των μετρήσεων τους, στην πραγματικότητα ομολογούν ότι μας έλεγαν ψέματα.
Ή έστω τη μισή αλήθεια.
Γιατί ακριβώς τους “τρομοκρατούσαν”;
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν χαμηλά, πράγματι, δεν είχαν τίποτα να φοβηθούν. Μετά τις εκλογές θα δικαιώνονταν οι μετρήσεις τους και θα γινόταν ρεζίλι ο ΣΥΡΙΖΑ. Τι ακριβώς τους προκαλούσε “τρόμο”;
Μήπως δεν ήταν σίγουροι οι ίδιοι γι’ αυτό που έβρισκαν;
Και γι’ αυτό φοβούνταν πως, αν ο ΣΥΡΙΖΑ αποδειχθεί πως ήταν αρκετά ψηλότερα, θα έπρεπε να απολογούνται μετά;
Κι ύστερα τι θα πει “μας τρομοκρατούσαν”;
Περιμένουμε από επαγγελματίες να κάνουν τη δουλειά τους, ανεξάρτητα από πιέσεις.
Δηλαδή αν αύριο τους τρομοκρατεί κάποιος άλλος, πάλι θα δίνουν “αλλοιωμένα αποτελέσματα”;
Δεν καταλαβαίνουν ότι με αυτά που λένε κλονίζουν την ήδη εύθραυστη “αξιοπιστία” τους;
Ακόμα η αλήθεια είναι πως ούτε την ΝΔ την έπιασαν σωστά. Έβλεπαν την “πρωτιά” της, αλλά ΔΕΝ έβλεπαν την “έκρηξη” των ποσοστών της.
Μέχρι τα τελευταία 24ωρα τουλάχιστον.
Περίμεναν να έχει κάποια μείωση σε ψήφους και σε ποσοστά.
Είχε άνοδο και σε ψήφους και σε ποσοστά!
Εδώ γιατί έπεσαν τόσο έξω;
Τους τρομοκρατούσε κανείς;
Κάποιοι πιο σοβαροί από τους δημοσκόπους είπαν την αλήθεια:
Τις τελευταίες μέρες πριν ανοίξουν οι κάλπες σηκώθηκε αληθινό “τσουνάμι” υπέρ της ΝΔ. Που δεν φαινόταν πιο πριν.
Και γι’ αυτό δεν το έπιασαν. Γιατί σηκώθηκε τις τελευταίες μέρες…
Ίσως γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε αλλεπάλληλα σφάλματα τις τελευταίες μέρες.
Ίσως γιατί τα τελευταία λάθη του λειτούργησαν σωρευτικά με τα προηγούμενα.
Αυτό θα ήταν πιο έντιμο εκ μέρους τους να το πουν.
Και κάποιοι το είπαν, εδώ που τα λέμε.
Αλλά όλες αυτές οι “κλάψες” περί bulling τους διασύρουν.
Εν πάση περιπτώσει και πριν τις εκλογές στην Τουρκία και εκεί έπεσαν έξω οι δημοσκοπήσεις. ΌΛΕΣ οι δημοσκοπήσεις. ΑΠΕΛΠΙΣΤΙΚΑ έξω…
Τι έγινε εκεί;
Κι εκεί τους έκανε bulling o… Κιλιντσάρογλου, να τον βγάλουν “πρώτο” με το ζόρι;
Οι δημοσκοπήσεις είναι χρήσιμες για να δείχνουν κυρίως την τάση.
Όταν γίνονται με σωστή μεθοδολογία, χωρίς ιδιοτέλειες και χωρίς φόβο.
Σε περιπτώσεις που οι μετακινήσεις του εκλογικού σώματος είναι μικρές σε σταθερό περιβάλλον, μπορούν να πέσουν πολύ κοντά και στο αποτέλεσμα.
Σε περιπτώσεις όμως, που έχουμε ασταθές περιβάλλον και μεγάλες (πιθανές) μετακινήσεις, τότε την τάση και πάλι μπορούν να την βρουν (αν γίνονται σωστά), αλλά όχι αναγκαστικά και το αποτέλεσμα.
Η αλήθεια είναι πως όλοι οι δημοσκόποι μας έλεγαν ότι το προεκλογικό περιβάλλον ήταν πολύ “θολό”.
Τι σημαίνει “θολό” τοπίο. Πώς υπήρχε μεγάλη αβεβαιότητα. Δηλαδή μεγάλο μέρος της κοινωνίας δεν μπορούσε να μετρηθεί εύκολα για το τι θα κάνει.
Δεν φταίνε οι δημοσκόποι όταν καλούνται να μετρήσουν κάτι “θολό”, που δεν μετριέται εύκολα.
Φταίνε όμως, όταν επικαλούνται εκ των υστέρων αστείες δικαιολογίες, γιατί δεν είδαν αυτό που δεν μπορούσαν να δουν…
Κι εδώ είναι το αληθινό πρόβλημα: Τις παραμονές των εκλογών υπήρχε “πολύς θυμός” σε ένα μέρος της κοινωνίας. Το έλεγαν όλοι οι δημοσκόποι αυτό…
Τα επιτελεία των δύο μεγάλων κομμάτων – ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ – προσπάθησαν να μετατρέψουν την Οργή σε Φόβο, ο καθένας για τον αντίπαλό του:
— Οι ΣΥΡΙΖΑίοι έλεγαν ότι, αν βγει η ΝΔ, περίπου θα καταλύσει τη Δημοκρατία (υποκλοπές κλπ.) και θα λεηλατήσει τα κοινωνικά δικαιώματα (νεοφιλελευθερισμός κλπ.)…
— Οι ΝΔ έλεγε πως, αν βγει ο ΣΥΡΙΖΑ θα τους φορολογήσει άγρια, θα ανοίξει πάλι τα σύνορα και θα προκαλέσει σοκ αντίστοιχο με εκείνο της περιόδου 2015-16.
Ο Φόβος είναι πολύ ισχυρό κίνητρο για να ψηφίσει το εκλογικό σώμα ενάντια σε εκείνο που φοβάται.
Ο Φόβος που καλλιεργούσε ο ΣΥΡΙΖΑ κατά της ΝΔ φαινόταν υπερβολικός και αστήρικτος. Στο κάτω-κάτω τα επιδόματα που μοίρασε η ΝΔ την τελευταία τετραετία (λόγω και της πανδημίας) δεν ήταν καθόλου ευκαταφρόνητα…
Από την άλλη πλευρά, ο Φόβος που καλλιεργούσε η ΝΔ για το ΣΥΡΙΖΑ ήταν πολύ πιο “ρεαλιστικός”. Στο κάτω-κάτω, αυτά που έγιναν το 2015-19 δεν είναι και τόσο μακρινά.
Τελικά ήλθε ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ και επιβεβαίωσε πλήρως την προπαγάνδα της ΝΔ εναντίον του!
— Όντως ο Παπαδημούλης του ΣΥΡΙΖΑ ήθελε να γκρεμίσει – ξανά – το φράχτη στον Έβρο. Και να φέρει και πάλι εκατοντάδες χιλιάδες λαθρομετανάστες.
— Όντως ο Κατρούγκαλος ήθελε να επιβάλει νέα φορο-καταιγίδα στους μικρομεσαίους.
— Όντως ο Τσακαλώτος και η “Ομπρέλα” του, έμοιαζε να συζητάει “παράλληλα νομίσματα”. Έστω και “καθαρώς θεωρητικά”…
— Όντως ο Τσίπρας ήθελε πράγματι να βυθίσει τη χώρα στην ακυβερνησία, άλλοτε υποσχόμενος “κυβέρνηση… ηττημένων”, άλλοτε αναιρώντας το πλήρως, κι άλλοτε επαναφέροντας το ως προσωρινή κυβέρνηση “ειδικού σκοπού” για να… “στείλει τον Μητσοτάκη στη φυλακή”!
Ό,τι καταμαρτυρούσε η ΝΔ στο ΣΥΡΙΖΑ, ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ το επιβεβαίωνε! Και με το παραπάνω…
Ας μην αναζητούν λοιπόν, ευθύνες, ούτε στους δημοσκόπους, ούτε σε… “νοθεία”!
Μόνοι τους έβαλαν τα χεράκια τους κι έβγαλαν τα ματάκια τους…
Από την άλλη πλευρά ο Ανδρουλάκης του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δεν προσπάθησε να καλλιεργήσει το Φόβο.
Δεν προσπάθησε να “οικειοποιηθεί” την Οργή που υπήρχε μέσα στην κοινωνία, μετατρέποντάς τον σε “φόβο” κατά των αντιπάλων του.
Και να ήθελε δεν μπορούσε. Ήταν το τρίτο Κόμμα (με μονοψήφιο ποσοστό τότε) και προσπαθούσε να διευρύνει την εκλογική του δύναμη του και τον μετεκλογικό ρόλο του…
Κατέβηκε με την γραμμή: ψηφίστε εμένα για να μην έλθει στην εξουσία ούτε ο Τσίπρας ούτε ο Μητσοτάκης. Ούτε-ούτε…
Κυβέρνηση θα υπάρξει, θα τη στηρίξω κι εγώ (αν δώσετε στο Κόμμα μου υψηλότερα ποσοστά), αλλά δεν θα κάνει ό,τι θέλει ούτε ο ένας ούτε ο άλλος από τους “δύο μονομάχους”…
Μπορεί πολιτικά να μην έλεγε τίποτα, μπορεί λογικά να ήταν στον αέρα, μπορεί να έμοιαζε “απλοϊκό” και “παιδαριώδες”, αλλά στην πραγματικότητα προσπαθούσε να δώσει κάποια δόση “Ελπίδας” εκεί που οι άλλοι δύο καλλιεργούσαν τον Φόβο (ο καθείς για τον άλλο).
Ο Ανδρουλάκης ορθά κατάλαβε ότι υπήρχε ένα 30-37% του εκλογικού σώματος, το οποίο δεν ήθελε ούτε κυριαρχία ΝΔ ούτε κυριαρχία ΣΥΡΙΖΑ.
Και απευθύνθηκε σε αυτούς. Γιατί ως ευρισκόμενος ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα, μπορούσε καλύτερα να εκφράσει όσους δεν ήθελαν “ούτε τον ένα ούτε τον άλλο”…
Όταν είσαι Κόμμα του 8% και απευθύνεσαι σε μια δεξαμενή του 37% που έχει κάνει σημαία του το “ούτε-ούτε”, έχεις σοβαρές ελπίδες να μεγαλώσεις τα ποσοστά σου.
Και αυτό συνέβη. Πέρα από τις προβλέψεις των δημοσκόπησεων (κι εδώ έπεσαν έξω…)
Δεν ήταν κάποια “μεγαλοφυής” πολιτική σύλληψη. Όταν αντιμετωπίζεις σχετικά απλά προβλήματα, συχνά ΜΗΝ αναζητάς “σύνθετες” και “περίπλοκες” λύσεις. Οι απλές λύσεις είναι συνήθως και οι σωστότερες…
(Αυτό ονομάζεται “Ξυράφι του Όκαμ”. Δηλαδή να διαλέγουμε τη θεωρία ή την εξήγηση ή την Πολιτική που στηρίζεται στις απλούστερες υποθέσεις. Το “ξυράφι του Όκαμ” είναι αναλυτική αρχή που αποδίδεται στον Γουλιέλμο του Όκαμ, από τον 14ο Αιώνα, αλλά προϋπάρχει ήδη στους Πυθαγόρειους όπως μας αναφέρει ο Πρόκλος – πολλούς αιώνες αργότερα – ενώ σε διάφορες παραλλαγές την γνώριζαν και οι Λατίνοι)…
Με δύο λόγια, και ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, προσπάθησαν να διαχειριστούν την “Οργή”.
Ο ΣΥΡΙΖΑ καλλιέργησε τον διχαστικό Φόβο (κατά της ΝΔ),
η ΝΔ απάντησε με τον πολύ πιο ρεαλιστικό Φόβο (κατά του ΣΥΡΙΖΑ)
ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε ό,τι μπορούσε για να δικαιώσει την προπαγάνδα της ΝΔ
και το ΠΑΣΟΚ πόνταρε στην απόρριψη και των δύο, δημιουργώντας την Ελπίδα ότι η ενίσχυση του ίδιου θα μπορέσει να εξουδετερώσει και τους δύο “φόβους”…
Για να το πούμε αλλιώς:
Ο ΣΥΡΙΖΑ απευθύνθηκε στους οργισμένους. Πιστεύοντας ότι τοκίζοντας την Οργή τους θα την εισπράξει εκλογικά.
Αυτό του είχε βγει ως τώρα. Αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει άλλη πολιτική πέρα από το να απευθύνεται στους εκάστοτε “κολασμένους της γης”.
Δεν έχει πολιτική για το σύνολο της κοινωνίας. Έχει μόνο πολιτική ανατροπής των αντιπάλων του και εκδίκησης των “κατατρεγμένων”. Με αυτή την έννοια ο Πολάκης είναι ο πιο αυθεντικός “εκφραστής” του.
Από την άλλη πλευρά η ΝΔ άδραξε την ευκαιρία και καλλιέργησε το φόβο για το ΣΥΡΙΖΑ. Δεν έπρεπε να κάνει και πολλά. Ο ΣΥΡΙΖΑ απευθυνόμενος “στης γης τους κολασμένους”, βοήθησε τη ΝΔ να συσπειρώσει μεγάλο μέρος της υπόλοιπης κοινωνίας εναντίον του.
Ο Φόβος νίκησε την Οργή!
Κι ο Ανδρουλάκης έδωσε σε ένα μέρος του “θυμωμένου” εκλογικού σώματος, και μιαν Ελπίδα. Η Ελπίδα απορρόφησε ένα μέρος του Φόβου.
Και τώρα;
Οι “οργισμένοι” του ΣΥΡΙΖΑ έχουν μπει σε εσωτερική περιδίνηση. Τώρα οι “οργή” τους ξεσπά ανάμεσά τους. Θλιβερό, αλλά δίκαιο…
Οι φοβισμένοι που συσπειρώθηκαν στη ΝΔ πρέπει να μετατρέψουν το φόβο τους σε Ελπίδα. Πράγμα όχι εύκολο, ούτε αυτόματο.
Και το ΠΑΣΟΚ, αφού διευρύνει τα κέρδη του, στο δεύτερο γύρο, πρέπει να αναζητήσει την αληθινή Ελπίδα. Γιατί με το “ούτε-ούτε” δεν πάει πολύ μακριά.
Άσε που μπορεί να του γυρίσει σε μπούμερανγκ.
Με δύο λόγια:
Η ανάδειξη του ΠΑΣΟΚ σε Αξιωματική Αντιπολίτευση είναι πλέον πιθανή – κυρίως λόγων διαλυτικής παράλυσης στο ΣΥΡΙΖΑ. Μετά όμως;
Και η αυτοδυναμία της ΝΔ είναι ασφαλώς πιθανή, αλλά δεν είναι πια “δεδομένη”.
Μικρή αποσυσπείρωση – αφού εξέλιπε ο Φόβος του ΣΥΡΙΖΑ – μπορεί να φέρει την ΝΔ κάτω από το όριο της αυτοδυναμίας.
(Αν είχε επιστρέψει στον παλαιό εκλογικό νόμο, αυτό θα ήταν πολύ λιγότερο πιθανό).
