Ποιά “Άμυνα”; Ποιάς “Ευρώπης”;
Του Θανάση Κ.
Το πρόγραμμα «Readiness 2030» που εξαγγέλθηκε πρόσφατα ΔΕΝ αποτελεί στρατηγική επανεκκίνηση της ευρωπαϊκής άμυνας.
Αρχικά το είχαν ονομάσει “Rearm-Europe” – κι έσπευσαν να το αλλάξουν σε “Readiness 2030”. Μόνο αυτό, λέει πολλά…
Διότι Rearm – Επαν-εξοπλισμός – της Ευρώπης, είναι σαν να ομολογούσαν ότι η Ευρώπη ήταν ως τώρα “αφοπλισμένη”.
Και χρειάζεται να επανεξοπλιστεί, γιατί ο “πυρήνας” της Ευρωπαϊκής Άμυνας – η Αμερικανική στρατιωτική παρουσία 100 χιλιάδων – αποσύρεται πλέον.
Και προκύπτει το τεράστιο αμυντικό κενό – για την ακρίβεια η αμυντική ανυπαρξία της Ευρώπης.
Και από το νέο Πρόγραμμα, το Readiness, πλέον, το μεγαλύτερο μέρος του, ύψους 650 δισεκατομμυρίων, θα καλυφθεί από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους – με προσωρινή χαλάρωση των κριτηρίων για το έλλειμμα, τα πέντε επόμενα χρόνια. Και το υπόλοιπο, που ονομάζεται πλέον SAFE (Security Action for Europe), θα αφορά εξοπλισμούς με χαμηλότοκα δάνεια.
Σύνολο 800 δισεκατομμυρίων για πέντε χρόνια! Μοιάζει “πολύ”, αλλά στην πραγματικότητα αποτελεί αύξηση της τάξης του 0,89% του συνολικού Ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Και 0,89% το χρόνο δεν το λες και “αμυντική επανάσταση”…
Και μόνο για πέντε χρόνια! Στη συνέχεια οι χώρες θα επανέλθουν, υποτίθεται, στα όρια της δημοσιονομικής πειθαρχίας (ελλείμματα μέχρι 3% του ΑΕΠ), αν και θα επιβαρύνονται πλέον με συντήρηση και αποσβέσεις μεγαλύτερων αμυντικών δυνάμεων.
Πώς θα γίνει αυτό;
Κανείς δεν ξέρει…
Και όλα αυτά ΔΕΝ είναι καν “δεσμεύσεις”. Είναι ανώτατα όρια δυνητικών δαπανών. Οι πραγματικές δαπάνες μπορεί να είναι μικρότερες…
* Και πάντως είναι πρόγραμμα επανεξοπλισμού των εθνικών χωρών της Ευρώπης. Στην πραγματικότητα, ένα χρηματοδοτικό εργαλείο ενίσχυσης αμυντικών υποδομών και παραγωγικών δυνατοτήτων – όχι ανασυγκρότηση αμυντικής ισχύος ούτε σαφής γεωπολιτική στρατηγική. Και κυρίως: δεν αποτελεί συλλογική άμυνα.
Δεν προβλέπεται κοινή διοίκηση,
δεν προβλέπεται σαφής προσανατολισμός κατά κοινού εχθρού,
δεν προβλέπονται ποιός θα αποφασίζει και πώς να κινήσει δυνάμεις
ή να κατανείμει δυνάμεις σε διαφορετικά μέτωπα,
δεν προβλέπεται “πυρήνας” χερσαίων δυνάμεων
δεν προβλέπονται διακλαδικά επιχειρησιακά δόγματα.
Πρόκειται για ένα Πρόγραμμα Εξοπλιστικού – Κεϋνσιανισμού! Δηλαδή πρόσκαιρη τόνωση της ζήτησης των ευρωπαϊκών οικονομιών για εξοπλιστικές δαπάνες.
Δεν είναι ούτε “αμυντική ενοποίηση της Ευρώπης” ούτε “αμυντική Συμμαχία” των κρατών-μελών της ΕΕ. Είναι απλώς προσωρινή χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών για να εξοπλιστούν οι εθνικοί στρατοί…
* Και πάνω απ’ όλα, δεν μπορούμε να μιλάμε για «άμυνα της Ευρώπης» όταν δεν υπάρχει μηχανισμός έμπρακτης αλληλεγγύης και στρατιωτικής συνδρομής σε κράτη-μέλη που απειλούνται ευθέως από τρίτους;
Πώς νοείται «ευρωπαϊκή άμυνα» όταν η Ελλάδα και η Κύπρος, που αντιμετωπίζουν ευθείες απειλές από μια τρίτη χώρα – εκτός ΕΕ – την Τουρκία, δεν καλύπτονται καθόλου;
Μια τέτοια «άμυνα» αυτό-ακυρώνεται από την αρχή! Είναι μηχανισμός χωρίς περιεχόμενο. Μπορεί να παράγει όπλα, να ενισχύει αμυντικές βιομηχανίες, να διοχετεύει κονδύλια – αλλά δεν μπορεί να προστατεύσει ούτε τον εαυτό της. Και τελικά δεν μπορεί να νοηματοδοτήσει ούτε τις δαπάνες που κάνει.
— Κι αν δεν καλύπτει τα κράτη-μέλη της από απειλές που δέχονται, δεν θα την παίρνει κανείς “τρίτος” στα σοβαρά.
— Κι αν επί πλέον, η Ευρώπη εξοπλίζει τρίτες χώρες ή κάνει παραγγελίες σε τρίτες χώρες που απειλούν κράτη-μέλη της, ακόμα περισσότερο δεν θα την παίρνει κανείς στα σοβαρά…
Αν δεν υπάρξει ρήτρα υπεράσπισης των χωρών-μελών που απειλούνται, δεν υπάρχει Ευρωπαϊκή Άμυνα. Αν δεν διαμορφωθεί κοινή αίσθηση κινδύνου, κοινός αμυντικός προσανατολισμός (π.χ. προς ανατολάς ή προς νότον), τότε δεν υπάρχει στρατηγική. Μόνο δαπάνες.
* Και κάτι ακόμα πιο πέρα. Οι ΗΠΑ του Τράμπ αρχίζουν να διακηρύσσουν ότι τα ευρωπαϊκά κράτη (όπως η Φιλανδία) “ΔΕΝ απειλούνται από τη Ρωσία”. Κι ότι, πολύ περισσότερο, η Ρωσία φαίνεται ότι κερδίζει τον Πόλεμο στην Ουκρανία. Πράγμα που δείχνει στροφή στην Αμερικανική πολιτική.
Κι αν τελικώς οι ΗΠΑ επιχειρήσουν γεωπολιτική συνεννόηση με τη Ρωσία – όπως μοιάζει πια όλο και πιθανότερο – η Ευρώπη θα έχει χτίσει μια υποδομή στρατιωτικής ισχύος απέναντι σε “εχθρό” που δεν υπάρχει, με πολιτικές και οικονομικές συνέπειες που δεν θα μπορεί να διαχειριστεί.
Και μέσα σε όλα αυτά η Γερμανία ανακοινώνει ότι ως το 2032 θα ξοδεύει το 5% του ΑΕΠ της για την Άμυνά της. Πράγμα που με σημερινούς όρους σημαίνει 220 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Δηλαδή, αν συμβεί αυτό, θα πρόκειται για τον τρίτο μεγαλύτερο στρατιωτικό προϋπολογισμό στον κόσμο!
Έναντι “εχθρού” που δεν υπάρχει – ή που δεν είναι σαφές ποιός θα είναι…
* Και στο μεταξύ η Ευρώπη θα χαλαρώσει τα δημοσιονομικά της όρια για να αυξήσει τις ετήσιες αμυντικές της δαπάνες για πέντε χρόνια, ενώ μετά θα αποκαταστήσει ξανά τα αυστηρά όρια που, όμως δεν θα μπορούν εύκολα να συντηρήσουν αυξημένες αμυντικές δυνατότητες.
Και στο μεταξύ η Γερμανία θα έχει μεταβληθεί σε στρατιωτική υπερδύναμη άνευ εμφανούς αντιπάλου!
Όλα αυτά κυοφορούν γεωπολιτικές ανατροπές εντός και εκτός Ευρώπης, που οι σημερινές θεσμικές ρυθμίσεις δεν μπορούν να “χωρέσουν”, ούτε να προβλέψουν.
* Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα, η Ελλάδα βλέπει την Τουρκία να διεκδικεί μέχρι και 35% του Safe στα επόμενα 5 χρόνια, δηλαδή μέχρι 52,5 δισεκατομμύρια!
Δηλαδή διεκδικεί άμεσα ή έμμεσα (μέσω συνεργασίας με χώρες-μέλη) παραγγελίες για την πολεμική της βιομηχανία.
Και η Ελλάδα δικαίως υπενθυμίζει σήμερα ότι η Τουρκία απειλεί δύο κράτη μέλη! Αλλά οι εταίροι της υπενθυμίζουν, κι αυτοί με τη σειρά τους στην Ελλάδα, ότι έχει διακηρύξει πρόσφατα τη “φιλία” της με την Τουρκία. Οπότε οι εύλογες ελληνικές (και κυπριακές) αντιρρήσεις δεν εισακούονται εύκολα πια…
Και πολύ “λογικά” μας λένε: αφού είναι “φίλη” σας η Τουρκία, γιατί δεν θέλετε να πάρουν κι αυτοί κάποια παραγγελία για τα εργοστάσιά τους;
Αφού εμείς οι ίδιοι “ξεπλύναμε” την Τουρκία στα μάτια “τρίτων” (των εταίρων μας, εν προκειμένω) τώρα μας “κακοφαίνεται” που της ανοίγουν την πόρτα να πάρει παραγγελίες για εξοπλιστικά πακέτα.
Γιατί όταν χώρα που σε απειλεί – και δεν έχει πάψει να δημιουργεί τετελεσμένα σε βάρος σου – εσύ διακηρύσσεις τη “φιλία” σου μαζί της, τότε στέλνεις το μήνυμα ότι οι “διαφορές” σας δεν είναι και τόσο σοβαρές! Οπότε γιατί οι άλλοι να εμποδίσουν τη “φίλη” σου να πάρει κάποιο κατασκευαστικό πρόγραμμα.
Να γιατί ήταν λάθος η διαβόητη “Συμφωνία των Αθηνών”! Διακηρύξαμε τη φιλία με την Τουρκία, χωρίς η Τουρκία να εγκαταλείψει επίσημα και ρητά τις απειλές της σε βάρος μας. Κι έτσι “ξεπλύναμε” μόνοι μας την τουρκική επιθετικότητα και υποβαθμίσαμε τη σοβαρότητα των απειλών που δεχόμαστε…
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι μπορούμε ακόμα να “φρενάρουμε” τα ευρωπαϊκή συμβόλαια προς την Τουρκία (επικαλούμενοι την αναφορά που έγινε στα άρθρα 212 και 218 του Κανονισμού).
Κάποιοι άλλοι είναι λιγότερο αισιόδοξοι (άλλωστε η Ομοφωνία ήδη παρακάμφθηκε).
Έτσι κι αλλιώς τα συμβόλαια αυτά μπορεί τελικά να είναι πολύ μικρότερα…
Σε κάθε περίπτωση η ζημιά έγινε…
Και τώρα τρέχουν να τη μαζέψουν – και… πανηγυρίζουν από πάνω!
* Την ίδια στιγμή, η συζήτηση μέσα στην Ελλάδα έχει επικεντρωθεί στο πόσα χρήματα θα πάρει η Τουρκία από το νέο ευρωπαϊκό εξοπλιστικό πλαίσιο SAFE. Κι όμως, αυτό είναι το δευτερεύον. Το πρωτεύον ερώτημα είναι άλλο:
Θα συνεχίσουν ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία) να εξοπλίζουν την Τουρκία – μια χώρα που απειλεί ευθέως δύο κράτη-μέλη της Ένωσης;
Αν κάπου έπρεπε να τεθούν απαγορευτικές ρήτρες, είναι πρωτίστως εδώ: στην εξαγωγή οπλικών συστημάτων προς την Τουρκία, όσο συνεχίζει να αμφισβητεί την κυριαρχία και να απειλεί Ελλάδα και Κύπρο.
Αυτό δεν μπορούσε να γίνει όσο δεν υπήρχε “Ευρωπαϊκή Άμυνα.
Ο καθένας πουλούσε όπου έβρισκε…
Αλλά και δεν μπορεί να αποφευχθεί πια, από τη στιγμή που ξεκινάει και θεσμοθετείται – υποτίθεται – η Ευρωπαϊκή Άμυνα…
Όχι να διαφημίζουμε την «ενιαία ευρωπαϊκή άμυνα», την ώρα που η Τουρκία εξοπλίζεται από κράτη-μέλη της Ευρώπης, κατά κρατών-μελών της ίδιας της Ευρώπης…
Αν αυτό δεν είναι στρατηγική αποτυχία – τότε τι είναι;
Κι αν η άμυνα είναι ψευδαίσθηση και η φιλία απάτη,
τότε, όλοι μαζί, ζούμε στην “κοσμάρα” μας
Συμπέρασμα: Η Ευρώπη παριστάνει ότι εξοπλίζεται χωρίς εχθρό, χωρίς δόγμα και χωρίς δέσμευση.
Και όσοι πραγματικά απειλούνται, καλούνται να πληρώσουν – αλλά να μην περιμένουν και βοήθεια.
Αυτό δεν είναι ούτε “στρατηγική”, ούτε “αλληλεγγύη”.
Είναι η γεωπολιτική εκδοχή της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας:
πολλά κονδύλια, ελάχιστη ουσία, και ακόμη λιγότερη ψυχή…
ΥΓ.1 Και εν πάση περιπτώσεις, τώρα που τα Ευρωπαϊκά εργοστάσια θα αρχίζουν να παίρνουν μεγάλες ευρωπαϊκές παραγγελίες – δεν θα είναι απελπισμένα να πουλήσουν όπου να ‘ναι – άρα δεν θα υπάρχει “δέλεαρ” να πουλάνε όπλα σε μια χώρα που απειλεί κράτη-μέλη της Ένωσης. Το σκέφτηκε αυτό κανείς;
Μπα…
ΥΓ.2 Ο όρος που έθεσε ο Έλληνας Πρωθυπουργός να άρει η Τουρκία το casus belli – είναι σωστός μεν, αλλά too little, too late.
“Πολύ λίγο” και – κυρίως – “πολύ αργά”.
— Πρώτον, γιατί όταν η ίδια η Ελλάδα έχει διακηρύξει ότι η Τουρκία είναι “φίλη” της, δύσκολο να αποκλείσουν την Τουρκία από παραγγελίες. Εδώ δεν την αποκλείουν από εξοπλισμούς κατά της Ελλάδας…
— Δεύτερον, η Τουρκία δηλώνει πρόθυμη να αποσύρει το casus belli, αν η Ελλάδα δεσμευτεί να ΜΗΝ επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα (και να μην ασκήσει και τα υπόλοιπα κυριαρχικά της δικαιώματα)! Δηλαδή μας λένε ότι θα άρουν την απειλή πολέμου όταν η Ελλάδα έχει πλήρως παραιτηθεί από τα πάντα…
Άσε που μπορεί να φτάσουμε στο σημείο, αντί να πιέζεται η Τουρκία να άρει τις απειλές της σε βάρος μας, να πιέζουν εμάς πια να παραιτηθούμε από τα δικαιώματά μας.
Πράγμα που θα είναι Βατερλώ της Ελλάδας – χώρια που θα είναι και ο Εξευτελισμός της ίδιας της νέας “Ευρωπαϊκής Άμυνας”…
Να καταλαβαίνουν, άραγε, σε τι αδιέξοδο έχουν παγιδευτεί οι δικοί μας;
Μπα…
ΥΓ.4 Η Ευρώπη φτιάχνει στρατούς χωρίς στρατηγική.
Εμείς φτιάχνουμε “φιλίες” χωρίς ασφάλεια.
Και όλοι μαζί… χαιρόμαστε,
που είμαστε στη “σωστή πλευρά της Ιστορίας”, λέει…
