ΠΟΛΕΜΟΣ 1940: Τέτοιες μέρες, πριν από 83 χρόνια, η Ελλάδα δεχόταν τη γερμανική επίθεση στα βόρεια σύνορά της. Η αντίσταση των Ελλήνων, ειδικά τις πρώτες μέρες της εισβολής, στα οχυρά της Μακεδονίας και της Θράκης προς τους Ναζί ήταν γενναία.
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από το tilegrafimanews.gr
Οι υπέρτερες και καλύτερα εξοπλισμένες γερμανικές δυνάμεις όμως, βοηθούμενες κι από τον εγκλωβισμό των ελληνικών στρατευμάτων στην Αλβανία, κατάφεραν να επικρατήσουν και να υποχρεώσουν τη χώρα μας σε συνθηκολόγηση και στις 27 Απριλίου 1941 η σβάστικα κυμάτιζε στην Ακρόπολη.
Όμως οι Γερμανοί είχαν ακόμα ένα εμπόδιο για την πλήρη κατάληψη της Ελλάδας. Αυτό, ήταν η Κρήτη. Η επιχείρηση των Ναζί στην Κρήτη ξεκίνησε στις 20 Μαΐου 1941 και ολοκληρώθηκε στις 31 Μαΐου 1941. Οι Γερμανοί δεινοπάθησαν, είχαν πολύ μεγάλες απώλειες και αν ένας Νεοζηλανδός αξιωματικός δεν εγκατέλειπε, αναίτια, το αεροδρόμιο του Μάλεμε, πιθανότατα θα καθυστερούσαν ακόμα πιο πολύ να καταλάβουν τη Μεγαλόνησο (δείτε σχετικό άρθρο μας στις 23/05/2020). Οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν ότι η επέμβαση των Γερμανών στην Ελλάδα, μετά το φιάσκο της ιταλικής επίθεσης και η καθυστέρησή τους εδώ είχε οδυνηρές γι’ αυτούς συνέπειες στο ανατολικό μέτωπο (Ρωσία).
Έλληνες στρατιώτες κατά τη γερμανική επίθεση τον Απρίλιο του 1941
Παράλληλα, οι αλεξιπτωτιστές που θεωρούνταν ένα από τα εκλεκτότερα τμήματα του γερμανικού στρατού, σχεδόν διαλύθηκαν και δεν χρησιμοποιήθηκαν ξανά κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το όνειρο της Μέσης Ανατολής έσβησε για πάντα για τους Ναζί. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο Τσόρτσιλ: «Στην Κρήτη, ο Goering επέτυχε μια πύρρειο νίκη, διότι με τις δυνάμεις που σπατάλησε εκεί θα μπορούσε εύκολα να κατακτήσει την Κύπρο, τη Συρία, ίσως ακόμα και την Περσία».
Στο πρόσφατο άρθρο μας για την επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» των Γερμανών εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης (17/03/2024), διαβάσαμε με δυσάρεστη έκπληξη σχόλια αναγνωστών, οι οποίοι όχι μόνο αμφισβητούσαν τα σημαντικά προβλήματα που προκάλεσε στους Ναζί η καθυστέρησή τους στην Κρήτη, αλλά, κάποιοι από αυτούς, θεωρούσαν σχεδόν ανύπαρκτη την προσφορά της Ελλάδας των 7,5 εκατομμυρίων (τόσος ήταν ο πληθυσμός της χώρας μας) στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν γνωρίζουμε αν αυτό γίνεται από άγνοια ή σκόπιμα. Θα παραθέσουμε σήμερα στοιχεία που δείχνουν ξεκάθαρα το πόσα πρόσφερε η Ελλάδα στον Πόλεμο.
Τι είπαν Βρετανοί, Γάλλοι, Ρώσοι και Γερμανοί για την προσφορά της Ελλάδας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Ας δούμε τι δήλωσαν, μεσούντος του Πολέμου, ξένοι, πολιτικοί και στρατιωτικοί για τη συνεισφορά της Ελλάδας σε αυτόν. Στις 28 Οκτωβρίου 1942, ο Φίλιπ Νόελ Μπέκερ, υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας της Μεγάλης Βρετανίας, σε ραδιοφωνική του ομιλία τόνισε: «Αν η Ελλάς ενέδιδε στο τελεσίγραφο του Μουσολίνι, κανείς δεν θα είχε το δικαίωμα να την κατηγορήσει. Το λέγω αυτό, ενώ γνωρίζαμε τότε και γνωρίζομε σήμερα ακόμη καλύτερα τι θα σήμαινε για μας και για τον αγώνα μας η συνθηκολόγηση αυτή: ο Άξονας θα είχε από τότε στη διάθεσή του όλη την Ευρώπη για ν’ αναπτύξει τις γραμμές των συγκοινωνιών του και τα αεροπλάνα και τα υποβρύχιά του θα κυριαρχούσαν έκτοτε από τις ακτές της Ελλάδος σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Το έργο της άμυνάς μας στην Αίγυπτο θα γινόταν πολύ δυσκολότερο.
Η Συρία, το Ιράκ, το Ιράν, η Κύπρος θα καταλαμβάνονταν από τον Άξονα. Η Τουρκία θα κυκλωνόταν. Οι πετρελαιοπηγές της Εγγύς Ανατολής θα ήταν στη διάθεσή του (ενν. του Άξονα). Η οπίσθια θύρα του Καυκάσου θα ανοιγόταν γι’ αυτόν. Δεν δυσκολευόμαστε να πιστέψομε ότι θα χάναμε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, ίσως και αυτόν τον πόλεμο. Χάρις στην ελληνική αντίσταση μας δόθηκε ο καιρός να αποκρούσομε και συντρίψομε έπειτα την ιταλική στρατιά, που κινήθηκε από τη Λιβύη εναντίον της Αιγύπτου, να εκκαθαρίσομε την Ερυθρά Θάλασσα από τα εχθρικά πλοία, να μεταφέρομε την αμερικανική βοήθεια προς την Εγγύς Ανατολή και να εξουδετερώσομε έτσι την εχθρική απειλή εναντίον της.
Το θρυλικό υποβρύχιο ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ
Τα αποτελέσματα της ελληνικής αντιστάσεως γίνονται αισθητά ακόμη και σήμερα στους αγώνες μας. Αν το Στάλινγκραντ και ο Καύκασος κρατούν σήμερα, αυτό δεν είναι άσχετο προς την ελληνική αντίσταση, από την οποία επωφελούμαστε έτσι και ύστερα από την πάροδο δύο ολόκληρων χρόνων. Ο κόσμος, πραγματικά, δεν δικαιούται να λησμονήσει τα κατορθώματα των Ελλήνων κατά την ηρωική εκείνη στιγμή».
Και φυσικά, τεράστια ήταν η σημασία της ανάμειξης της Γερμανίας στα Βαλκάνια και ειδικότερα στην Ελλάδα, που αποτέλεσε την κυριότερη αιτία για την αναβολή της έναρξης της επίθεσης εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης κατά 5-6 εβδομάδες. Οι συνέπειες της αναβολής υπήρξαν υπήρξαν κρισιμότατες για τους Γερμανούς, καθώς ενέσκηψε ο βαρύς ρωσικός χειμώνας πριν προφτάσουν να πετύχουν αποφασιστικά αποτελέσματα. Από τότε ο χρόνος κυλούσε σε βάρος τους ως την τελική ήττα. Η μεγάλη αυτή συνεισφορά της Ελλάδας στον συμμαχικό αυτό αγώνα τονίστηκε, ενώ ακόμα διαρκούσε ο πόλεμος. Στις 28 Οκτωβρίου 1941, ο πρώτος Λόρδος του Ναυαρχείου, μιλώντας στο Λονδίνο είπε: «Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η Ελλάς ανέτρεψε το σύνολο των σχεδίων της Γερμανίας, αναγκάζοντάς την να αναβάλει για έξι εβδομάδες την επίθεση εναντίον της Ρωσίας. Διερωτώμαστε ποια θα ήταν η θέση της Σοβιετικής Ενώσεως χωρίς την Ελλάδα».
Στις 24 Σεπτεμβρίου 1942 ο τότε Υπουργός Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας Άντονι Ίντεν σε ομιλία του στη Βρετανική Αυτοκρατορική Λέσχη του Λονδίνου είπε: «Άσχετα προς ό,τι θα πουν οι ιστορικοί του μέλλοντος, εκείνο που εμείς μπορούμε να πούμε είναι ότι πρώτη η Ελλάς έδωσε αλησμόνητο μάθημα στον Μουσολίνι, ότι αυτή υπήρξε η αφορμή της εθνικής επαναστάσεως στη Γιουγκοσλαβία εναντίον του Άξονα, ότι αυτή, με τη μικρή βοήθεια που σταθήκαμε τότε ικανοί να της δώσουμε, κράτησε τους Γερμανούς στο ηπειρωτικό της έδαφος και στην Κρήτη επί έξι εβδομάδες, ότι αυτή ανέτρεψε τη χρονολογική σειρά όλων των σχεδίων του γερμανικού Επιτελείου και έτσι επέφερε ριζική μεταβολή στις εκστρατείες του και ίσως στην όλη πορεία του πολέμου. Εμείς οι Άγγλοι δεν θα λησμονήσουμε ποτέ την ανακούφιση και την παρηγορία που μας προσέφερε κατά τις αγωνιώδεις εκείνες στιγμές του πολέμου η τιμιότητα και η αξιοπρέπεια της στάσεως των Ελλήνων».
Ο Γάλλος διπλωμάτης Οφρουά σε ομιλία του στις 18 Φεβρουαρίου 1942 από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό του Λονδίνου κατέληξε: «Έτσι, η ηρωική αντίσταση του ελληνικού λαού έσωσε τον τουρκικό λαό από την τραγωδία του πολέμου και πρόσφερε στους Συμμάχους έξι πολύτιμες εβδομάδες, που το αποτέλεσμά τους έγινε αισθητό στη ρωσική εκστρατεία του Χίτλερ». Σε εκπομπή του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Μόσχας, στις 27 Απριλίου 1942 με θέμα «Χαιρετισμός στους Έλληνες», αναφέρθηκαν και τα εξής: «…Επολεμήσατε μικροί εναντίον μεγάλων και επικρατήσατε. Δεν ήταν δυνατό να γίνει διαφορετικά, γιατί είσαστε Έλληνες. Ως Ρώσοι κερδίσαμε, χάρις στη θυσία σας, χρόνο για να αμυνθούμε. Σας ευγνωμονούμε…». Βέβαια, λόγω μεγάλης ευγνωμοσύνης, λίγα χρόνια αργότερα ο Σοβιετικός ΥΠΕΞ Μολότοφ, αφού μοίρασε εγκεφαλικά με την αδιαλλαξία του στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, συναίνεσε, μετά από ώρες, κάνοντάς μας μέγιστη χάρη, στο να δοθούν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα. Έτσι ευγνωμονούν οι Ρώσοι…
Η σημασία της ελληνικής αντίστασης απέναντι στους Ναζί
Από στοιχεία που έγιναν γνωστά μετά τον πόλεμο, ο Χίτλερ αφού συνέτριψε τη Γαλλία ήδη από τον Μάιο του 1940 είχε δώσει προφορικές εντολές για μυστική προετοιμασία επίθεσης εναντίον της ΕΣΣΔ. Η δυσμενής όμως για τον Άξονα εξέλιξη του ελληνοϊταλικού πολέμου και κυρίως το ενδεχόμενο να αποκτήσουν οι Βρετανοί τη δυνατότητα να βομβαρδίζουν από το ελληνικό έδαφος πετρελαιοπηγές της Ρουμανίας ή και να δημιουργήσουν Μακεδονικό μέτωπο με βάση τη Θεσσαλονίκη όπως και κατά τον Α’ Π.Π. προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στον Χίτλερ και τον οδήγησε αρχικά στην απόφαση να προετοιμάσει και επιχείρηση εναντίον της Ελλάδας. Στα μέσα Νοεμβρίου 1940 ο Φίρερ είχε δηλώσει πως «ήταν αφόρητη για τη Γερμανία η ιδέα ότι η Αγγλία θα μπορούσε να κερδίσει στήριγμα στην Ελλάδα και ότι το Ράιχ ήταν υποχρεωμένο να το αποτρέψει υπό οποιεσδήποτε συνθήκες».
Ο Γερμανός Στρατηγός Μπλούμεντριτ αφηγήθηκε στον Βρετανό ιστορικό συγγραφέα Λίντελ Χαρτ ότι «ο Χίτλερ θυμόταν την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Συμμάχους το 1915 ως το 1918 και φοβόταν ότι το 1941 οι Βρετανοί θα αποβιβάζονταν πάλι στη Θεσσαλονίκη ή στην ακτή της Νότιας Θράκης. Μια τέτοια απόβαση θα τους έφερνε στα νώτα της Ομάδας Στρατιών του Νότου όταν αυτή θα προήλανε προς τα ανατολικά στη Νότια Ρωσία…».
Έλληνες στρατιώτες στο μέτωπο το 1940
Ο Χίτλερ γνώριζε πόσο κρίσιμος ήταν ο παράγοντας χρόνος για την έκβαση της εκστρατείας στη Ρωσία και καθόρισε τη έναρξή της στις 11 ή στις 18 Μαΐου ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Γι’ αυτό και απόφασισε να καταβάλει δυναμικά την αντίσταση της Ελλάδας. Μετά την αποτυχία της πολυδιαφημισμένης εαρινής αντεπίθεσης του Μουσολίνι εναντίον του Ελληνικού Στρατού και το στρατιωτικό πραξικόπημα του Βελιγραδιού στις 27 Μαρτίου αποφάσισε την πραγματοποίηση της εκστρατείας των Βαλκανίων, δέχθηκε ταυτόχρονα την αναβολή της εκστρατείας εναντίον της ΕΣΣΔ για τέσσερις εβδομάδες
Η σχετική διαταγή του με αρ. 25 περιείχε και την ακόλουθη φράση: «Υπό τις συνθήκες αυτές πρέπει η έναρξη της επιχειρήσεως Μπαρμπαρόσα να αναβληθεί για τέσσερις το πολύ εβδομάδες…». Η εκστρατεία όμως στην Ελλάδα διήρκεσε σχεδόν δύο μήνες (6/4/1941-31/5/1941). Οι εκλεκτές γερμανικές μονάδες που θεωρούνταν απαραίτητες στη γερμανική εκστρατεία εναντίον των Σοβιετικών έπρεπε να επιστρέψουν. Έτσι αντί για τις 11 ή τις 18 Μαΐου, η επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» ξεκίνησε στις 22 Ιουνίου 1941.
Στο άρθρο για την επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» κάποιοι αναγνώστες σχολίασαν ως ελάχιστη τη σημασία της καθυστέρησης των Ναζί στην Ελλάδα και αντέτειναν ότι το βασικό πρόβλημα ήταν ο καιρός του Μαΐου 1941, τα φουσκωμένα ποτάμια στην Πολωνία κ.λπ. Μάλλον γνωρίζουν περισσότερα από εμάς. Σίγουρα όμως δεν γνωρίζουν περισσότερα από δύο Γερμανούς Στρατάρχες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που μίλησαν στον Βρετανό ιστορικό Λίντελ Χαρτ. Ο Στρατάρχης φον Ρούστεντ είπε ότι «οι προπαρασκευές της ομάδας στρατιών του επιβραδύνθηκαν από την καθυστερημένη άφιξη των τεθωρακισμένων μεραρχιών που είχαν χρησιμοποιηθεί στην εκστρατεία των Βαλκανίων και ότι αυτό υπήρξε ο ουσιώδης παράγων σε συνδυασμό με τον καιρό».
Ο Στρατάρχης Φον Κλάιστ είπε: «Είναι αλήθεια ότι οι δυνάμεις που χρησιμοποιήθηκαν στα Βαλκάνια δεν ήταν μεγάλες σε σύγκριση με τη συνολική μας δύναμη αλλά η αναλογία των αρμάτων υπήρξε μεγάλη. Ο όγκος των αρμάτων που υπήχθησαν υπό τις διαταγές μου για την επίθεση εναντίον του ρωσικού μετώπου στη Νότια Πολωνία είχαν λάβει μέρος στην επίθεση των Βαλκανίων και είχαν ανάγκη αναπροσαρμογής των μηχανών ενώ τα πληρώματα είχαν ανάγκη αναπαύσεως. Μεγάλος αριθμός από αυτά είχαν κινηθεί ως την Πελοπόννησο και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν από τον ίδιο δρόμο».
stratiwtes-1940-41
Έλληνες στρατιώτες κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-41
Ανθρώπινες απώλειες και καταστροφές στην ελληνική οικονομία κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Το τίμημα που πλήρωσε η Ελλάδα για τη συμμετοχή της στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν βαρύτατο. Οι νεκροί ξεπέρασαν κατά πολύ τις 400.000, άλλες πηγές τους ανεβάζουν σε περισσότερους από 500.000. Ας δούμε τι γράφει ο Τάσος Βουρνάς στην «Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας». Οι νεκροί ήταν 422.688. Αναλυτικά: 13.500 έχασαν τη ζωή τους στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, 10.000 στο Ελ Αλαμέιν, το Ρίμινι, στις θάλασσες και ως μέλη αντιστασιακών οργανώσεων. Από πείνα πέθαναν 310.000 άνθρωποι (200.000 σε Αθήνα-Πειραιά και 110.000 στην υπόλοιπη Ελλάδα) ενώ 60.000 όμηροι, ανάμεσά τους και Έλληνες Εβραίοι σκοτώθηκαν στη Γερμανία. Οι εκτελεσθέντες και δολοφημένοι έφτασαν στους 49.188, οι περισσότεροι σε Αθήνα-Πειραιά, 12.600.
Σε όλη τη χώρα υπήρχαν 47 στρατόπεδα συγκέντρωσης ενώ 500.000 συνελήφθησαν. 1.700 χωριά κάηκαν. Την ίδια «τύχη» είχαν και 709 σχολεία και 501 εκκλησίες. Τα καμένα σπίτια έφτασαν συνολικά τα 142.828 ενώ κάηκαν και 13.998 βοηθητικά οικήματα. Οι πυροπαθείς οικογένειες σε όλη την Ελλάδα ήταν 111.000, ενώ τα αρπαγμένα και σκοτωμένα ζώα, έφτασαν τα 853.584. Δυστυχώς και μετά την απελευθέρωση είχαμε τραγικά γεγονότα. Ύστερα από τον Δεκέμβριο του 1944 συνελήφθησαν 103.187 άτομα σε όλη την Ελλάδα. Οι φυλακισμένοι στις 18/11/1945 ήταν 16.073. Οι δολοφονημένοι 980, ενώ 200.000 άνθρωποι βρίσκονταν υπό διωγμό.
Προφανώς ο Τάσος Βουρνάς δεν αναφέρεται στα θύματα του Εμφυλίου. Πάντως, βαρύ τίμημα πλήρωσαν και οι κατακτητές. Μόνο κατά τις μάχες με τους Έλληνες αντιστασιακούς, οι Γερμανοί έχασαν 22.000 άνδρες, οι Ιταλοί 4.500 και οι Βούλγαροι 3.500. Ο ΕΛΑΣ είχε 6.000 νεκρούς και 800 που έμειναν ανάπηροι. Ο Τ. Βουρνάς δεν αναφέρεται στις απώλειες του ΕΔΕΣ και των άλλων αντιστασιακών οργανώσεων.
Λεπτομέρειες για τις καταστροφές της ελληνικής οικονομίας μεταξύ 1940-1944 δίνει ο Χρήστος Ευελπίδης στο βιβλίο του «Οικονομική και Κοινωνική Ιστορία της Ελλάδος» (1950). Αναλυτικά, στο τέλος του πολέμου, η μείωση της παραγωγής ήταν: 40% για τα δημητριακά, 80% για τον καπνό, 70% για το βαμβάκι, 60% για τη σταφίδα και 50% για τα αμπέλια. Το κτηνοτροφικό κεφάλαιο μειώθηκε κατά 50% στα μεγάλα ζώα και 30% στα μικρά. Τα δάση μειώθηκαν κατά 20%. Η μεταλλευτική κίνηση νέκρωσε, ενώ καταστράφηκαν όλες οι μεταλλευτικές εγκαταστάσεις. Η βιομηχανική παραγωγή ελαττώθηκε κατά 50%. Καταστράφηκε το μεγαλύτερο μέρος του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου, των λιμενικών εγκαταστάσεων, το 70% των αυτοκινήτων αρπάχτηκαν στην κυριολεξία από τους κατακτητές ,ενώ απώλειες της τάξης του 73% είχε η εμπορική και επιβατηγός ναυτιλία της χώρας μας.
Βρετανοί στρατιωτικοί στην Ελλάδα το 1944
Επίλογος
Παρά τις τεράστιες απώλειες σε ανθρώπους και υποδομές, η Ελλάδα κατάφερε και ορθοπόδησε χάρη και στη συμμαχική βοήθεια, κυρίως από τις Η.Π.Α. Όσοι επιμένουν ότι η χώρα μας δεν πρόσφερε τίποτα ιδιαίτερο στον Β’ Π.Π. αρκεί να διαβάσουν τα παραπάνω στοιχεία. Για να δείξουμε το μένος των Γερμανών εναντίον των Ελλήνων παραθέτουμε το εξής περιστατικό. Κατά την αποχώρησή τους, τον Οκτώβριο του 1944, ανατίναξαν πολλά σημεία της Διώρυγας της Κορίνθου και την έφραξαν ρίχνοντας σε αυτή (το βάθος των νερών της είναι γύρω στα 7 μέτρα) περισσότερα από 500.000 κυβικά μέτρα χώματος και πολλά σιδηροδρομικά βαγόνια!
Η Διώρυγα που είχε ανατιναχθεί από τους Άγγλους τον Απρίλιο του 1941, αλλά χάρη στις εντατικές εργασίες των Ιταλών λειτούργησε πάλι στις 2 Αυγούστου 1941 (!), αποδόθηκε τελικά σε κοινή χρήση το 1949 μετά από αμερικανική βοήθεια. Κλείνοντας να αναφέρουμε ότι στη διάρκεια της Κατοχής υπήρχαν κάποιοι που «εργάζονταν» και αμείβονταν. Γύρω στο 10% του ελληνικού εργατικού δυναμικού δούλευε άμεσα ή έμμεσα για τους Ναζί.
Σίγουρα κάποιοι δούλευαν με το πιστόλι στον κρόταφο. Υπήρχαν όμως και αρκετοί που πλούτισαν από τις συναλλαγές τους με τους Γερμανούς. Κάποιοι δικάστηκαν και καταδικάστηκαν ως δωσίλογοι. Άλλοι διέφυγαν στο εξωτερικό. Και τέλος κάποιοι κατάφεραν να μην έχουν καμία συνέπεια για την προδοτική δράση τους και πιθανότατα ποτέ δεν θα μάθουμε την απόλυτη αλήθεια για όλους αυτούς…
Πηγές: «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ», τ. ΙΕ, ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ
ΤΑΣΟΣ ΒΟΥΡΝΑΣ, «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (1940-1944)», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΦΩΝ ΤΟΛΙΔΗ Ο.Ε., 1980
