Τα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να είναι ένα φαινόμενο (ας το πούμε έτσι) του 21ου αιώνα, αλλά η ιδέα πίσω από το LinkedIn και το Facebook υπήρχε πριν από πολλά, πολλά χρόνια (και αυτό…).
Η Ολλανδέζα λόγια Sophie Reinders ερευνά επί του παρόντος το πώς τα προσωπικά βιβλία πολλών αιώνων πριν γνωστά ως alba amicorum –στα λατινικά “βιβλία φίλων”– λειτουργούσαν σαν κάποιο είδος προγόνων των σημερινών social media.
Υπόψη, πολλά από τα πορτρέτα που θα δείτε κερδίζουν κατά κράτος τα selfie…
Σύμφωνα με την Reinders, τα alba amicorum χρησιμοποιήθηκαν για να δημιουργήσουν και να στερεοποιήσουν προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις ανάμεσα στους αριστοκράτες νέους της Βόρειας Ευρώπης ήδη από το 1560. Χρησιμοποιήθηκαν για να μοιράζονται τα αγαπημένα τους τραγούδια, να αποκαλύπτουν τι τους θλίβει, να δίνουν συμβουλές, να ανταλλάσσουν απόψεις και σχόλια (σας θυμίζει κάτι;).
Και όπως με το Facebook, όλα ξεκίνησαν στο πανεπιστήμιο.
Τον 16ο αιώνα, οι νεαροί Ολλανδοί, Γερμανοί και Γάλλοι αριστοκράτες έκαναν περιοδείες στην Ευρώπη προκειμένου να εκπαιδευτούν για τον κόσμο και να επισκεφθούν τις πιο σημαντικές πόλεις, πανεπιστήμια και εκπαιδευτικούς της εποχής.
Για να καταγράψουν τα δίκτυα που έφτιαξαν κατά τη διάρκεια αυτών των περιηγήσεων, οι άντρες κουβαλούσαν μαζί τους ένα βιβλίο στο οποίο έγραφαν κάτι σύντομο επιστήμονες, φιλόσοφοι, καλλιτέχνες και συμφοιτητές τους, υπενθυμίζοντας την ευχάριστη συνάντηση.
Πάρτε μια ιδέα από το πολύ εντυπωσιακό άλμπουμ του Michael van der Meer (1590-1653), όπου έγραψε μέχρι και ο βασιλιάς της Αγγλίας:
Ένα πλήρες βιβλίο υπογράμμιζε την κοινωνική θέση των ανδρών και αύξανε τις πιθανότητές τους στον επαγγελματικό κόσμο -όπως το LinkedIn δηλαδή…
Τα alba amicorum των ανδρών ήταν συχνά πολύ ελκυστικά, καθώς καλούνταν διάσημοι καλλιτέχνες να ζωγραφίσουν τα οικογένεια όπλα ή πλούσιες εικόνες που συμβόλιζαν τις καλές προθέσεις των νεαρών και τις περιπέτειες που ξεκινούσαν.
Από την άλλη, οι γυναίκες είχαν σπάνια πρόσβαση σε διάσημους καλλιτέχνες. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα δικά τους βιβλία υστερούσαν ή ήταν λιγότερα ενδιαφέροντα.
Ένα από τα ελάχιστα πλούσια διακοσμημένα βιβλία γυναικών
Οι γυναίκες δεν είχαν την ελευθερία να ταξιδέψουν στον κόσμο. Αντ’ αυτού, στέλνονταν σε μοναστήρια ή σε αυλές για να εκπαιδευτούν και να λάβουν μια υψηλή κοινωνική θέση. Και έτσι δημιουργούσαν τα δικά τους βιβλία.
Σύμφωνα με την Reinders, τα γυναικεία alba amicorum ήταν πολύ πιο σαν το Facebook παρά με το LinkedIn -έκαναν φιλίες, κουτσομπόλευαν και είναι γεμάτα με αστεία, προσωπικές συμβουλές, σχόλια και υπαινιγμούς για μυστικά ειδύλλια.
Πώς λοιπόν αυτά τα βιβλία συγκρίνονται με το Facebook;
Αντί να μοιράζονται φωτογραφίες ή βίντεο, τα ζωγράφιζαν. Αντί να μοιράζονται μια γνώμη ή ένα άρθρο, μοιράζονταν συμβουλές ή κάποιο εδάφιο από την Αγία Γραφή. Αντί να μοιράζονται τα αγαπημένα τους τραγούδι ή μια λίστα με τραγούδια, έγραφαν τους στίχους από το αγαπημένο τους τραγούδι. Έγραφαν δικά τους ποιήματα, αναδεικνύοντας τις γλώσσες που ήξεραν. Και έκαναν καταχωρήσεις για τον γάμο τους…
Υπήρχαν, επίσης, καταχωρήσεις που μοιάζουν με τις εκδηλώσεις στο Facebook, όπου οι επισκέπτες και οι φίλοι έγραφαν τις προσωπικές τους αναμνήσεις από τις γιορτές.
