Ρεπορτάζ – γροθιά στο στομάχι είναι εκείνο της Wall Street Journal για τα όσα συμβαίνουν στο κέντρο της Αθήνας με τους πρόσφυγες και τους δουλέμπορους που έχουν στήσει «παραμάγαζο» και εκμεταλλεύονται αθώες ψυχές.
Σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα με τα σύνορα πλέον να έχουν κλείσει και περίπου 50.000 πρόσφυγες και μετανάστες να έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα, οι λαθροδιακινητές αποτελούν την καλύτερη ελπίδα όσων εξ αυτών έχουν ακόμη κάποια μετρητά.
«Στα τέλη του Φεβρουαρίου, οι ηγέτες 15 δικτύων λαθροδιακίνησης συγκεντρώθηκαν πίσω από τις κλειστές κουρτίνες ενός αφγανικού εστιατορίου στο κέντρο της Αθήνας, για να γιορτάσουν το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις τους θα έπαιρναν τα… πάνω τους. Η ΠΓΔΜ είχε μόλις απαγορεύσει τη διέλευση Αφγανών από τα σύνορά της με την Ελλάδα».
«Ο συνδυασμός των κλειστών συνόρων και των ασυγκράτητων προσφυγικών ροών έχουν μετατρέψει την πλατεία Βικτωρίας και το λιμάνι του Πειραιά σε κέντρο επιχειρήσεων λαθροδιακίνησης, οι οποίες μετά βίας κρύβονται», γράφει η αμερικανική εφημερίδα. Σε βρώμικες καφετέριες, φτηνά ξενοδοχεία και σκοτεινά δρομάκια, οι δουλειές ανθίζουν για τους λαθροδιακινητές, που κανονίζουν τη μεταφορά παρακάμπτοντας τα σύνορα και με σχετική ασφάλεια, σημειώνεται. Εκείνοι λένε ότι δίνουν εγγύηση για επιστροφή χρημάτων, τις περισσότερες φορές.
«Αν καθίσεις εδώ ακόμη και για πέντε λεπτά, θα το δεις. Γίνεται ένα ανθρώπινο παζάρι», λέει στην Wall Street Journal ο Ορέστης Παπαδόπουλος, ιδιοκτήτης περιπτέρου στην πλατεία Βικτωρίας. «Οταν η αστυνομία καθαρίζει την πλατεία, απλά πηγαίνουν στη γωνία και επιστρέφουν μετά από λίγα λεπτά», συμπληρώνει.
Ενα πρόσφατο απόγευμα ο Αλί- που δεν είπε στην εφημερίδα το επίθετό του- μπήκε στο εστιατόριο που φιλοξένησε τον εορτασμό του Φεβρουαρίου. Λέει ότι είναι 33 ετών, γεννήθηκε στο Αφγανιστάν και ζει στην Αθήνα. Ειδικεύεται στη λαθροδιακίνηση Αφγανών και Ιρακινών. Μαζί με τρεις συνεργάτες του, αγκάλιασε τους υπόλοιπους που βρίσκονταν εκεί, ανάμεσά τους έναν πλαστογράφο διαβατηρίων. Τριάντα Αφγανοί πελάτες είχαν μόλις φτάσει στη Γερμανία, κάτι που σήμαινε ότι το δίκτυο του Αλί θα έβγαζε περίπου 54.000 ευρώ.
Την ώρα που δηλώνει ότι είναι πολύ χαρούμενος, χτυπά το κινητό του. Ενας πιθανός πελάτης θέλει να πάει στη Γερμανία με αεροπλάνο, με πλαστό διαβατήριο. «Θα κοστίσει 4.700 ευρώ», του απαντά ο Αλί και βγαίνει από το θορυβώδες εστιατόριο για να παζαρέψει.
Οταν πέρυσι ξέσπασε η προσφυγική κρίση, οι λαθροδιακινητές δεν είχαν ζήτηση αφότου οι πρόσφυγες είχαν περάσει από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά, εξαιτίας της πολιτικής των ανοιχτών συνόρων. Από τότε, η βαλκανική οδός έκλεισε και μετά από τις επιθέσεις στις Βρυξέλλες και τα αυξημένα μέτρα σε αεροδρόμια, σιδηροδρομικούς σταθμούς και σύνορα, κάνουν τη δουλειά των λαθροδιακινητών πιο δύσκολη. Ομως, απλά χρεώνουν περισσότερο για τις υπηρεσίες που πουλάνε.
«Η πλατεία Βικτωρίας έχει γίνει το σημείο συνάντησης για πολλούς που μόλις έχουν φτάσει από τη Μέση Ανατολή, τη Νότια Ασία και την Αφρική. Οι λαθροδιακινητές και οι μεσάζοντές τους μιλούν με πιθανούς πελάτες για τις διαδρομές, τις τιμές και τους τρόπους μεταφοράς. Πολλοί λαθροδιακινητές κατάγονται από τις ίδιες χώρες με τους πρόσφυγες. Αλλοι είναι από την Ελλάδα και τα Βαλκάνια. Ολοι τους, προσπαθούν να αποφύγουν τους αστυνομικούς που περιπολούν στην πλατεία το βράδυ, προσπαθώντας μάταια να σταματήσουν τη λαθροδιακίνηση», γράφει η Wall Street Journal.
Η πρώτη επαφή
Ο Αράς είναι 22 ετών. Εφυγε από το Αφγανιστάν και θέλει να πάει στη Γερμανία. Οταν έφτασε στην Αθήνα τον Φεβρουάριο, ανακάλυψε ότι τα βόρεια σύνορα της Ελλάδας ήταν κλειστά. Πήγε στην πλατεία Βικτωρίας για να αγοράσει σκηνή και ο υπάλληλος του καταστήματος προσφέρθηκε να τον φέρει σε επαφή με έναν λαθροδιακινητή. «Τι κάνεις ακόμη εδώ; Θα σε στείλουν πίσω στην Τουρκία ή το Αφγανιστάν», του είπε ο υπάλληλος και του εξήγησε ότι μπορούσε να τον βοηθήσει να πάει στη Γερμανία οδικώς και με τα πόδια, για 1.800 ευρώ. Για να φτάσει στην Ιταλία- με φορτηγό και πλοίο- θα πλήρωνε 1.200 ευρώ. Ο Αράχ είχε ξεμείνει με μόνο 200 ευρώ. Τηλεφώνησε στους γονείς του, στην Κουντούζ, για να ζητήσει περισσότερα χρήματα, αλλά εκείνοι του είπαν να περιμένει τη Σύνοδο της ΕΕ, ελπίζοντας ότι μπορεί να αποφασιζόταν το άνοιγμα των συνόρων. Αυτό δεν έγινε όμως. Ετσι, ο Αράς ζει σε χώρο φιλοξενίας στην Αθήνα, περιμένοντας να του στείλουν οι γονείς του τα χρήματα που χρειάζεται.
Οι τιμές, γράφει η αμερικανική εφημερίδα, διαφέρουν ανάλογα με τον προορισμό, την ταλαιπωρία, το ρίσκο αποτυχίας, το μερίδιο του μεσολαβητή, το κόστος του πλαστού διαβατηρίου, την εθνικότητα του πρόσφυγα και την ικανότητα στο παζάρι.
Η λιγότερο φτηνή επιλογή είναι να κρυφτούν σε ένα φορτηγό με φρούτα ή άλλα προϊόντα, που πηγαίνει στην Ιταλία και να διασχίσουν την Αδριατική με πλοίο. Ελάχιστοι είναι εκείνοι που θέλουν να μείνουν στην Ιταλία, γιατί γνωρίζουν ότι εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης θα έχουν σχεδόν τις ίδιες δυσκολίες που θα είχαν και στην Ελλάδα, προσπαθώντας να ξεκινήσουν μία νέα ζωή.
Η πιο δημοφιλής διαδρομή απαιτεί πεζοπορία στα βόρεια, περνώντας στην ΠΓΔΜ, η οποία παρακάμπτει το καλά φυλασσόμενο επίσημο πέρασμα στη Γευγελή, από κρυφά μονοπάτια. Επίσης, διασχίζουν σύνορα στη Σερβία, Κροατία, Σλοβενία, Αυστρία και Γερμανία, περπατώντας σε απομακρυσμένα μέρη. Στη συνέχεια αυτοκίνητα παραλαμβάνουν τους πρόσφυγες και τους μεταφέρουν στο επόμενο σημείο από το οποίο πρέπει να αρχίσουν ξανά να περπατούν.
Τώρα που η ΠΓΔΜ προσπαθεί να ελέγξει ακόμη πιο αφανή μονοπάτια, με τη βοήθεια των Ευρωπαίων, οι λαθροδιακινητές χαράσσουν άλλες διαδρομές. Κάποιες από αυτές περνούν από την Αλβανία.
Για να ταξιδέψουν αεροπορικώς, οι πρόσφυγες χρειάζονται ένα υψηλής ποιότητας πλαστό διαβατήριο. Για αυτές τις περιπτώσεις, οι λαθροδιακινητές προτιμούν όσους μοιάζουν με πιθανούς ταξιδιώτες εντός της Σένγκεν.
Ενας νεαρός Σύρος, που εργάζεται σε ένα τέτοιο δίκτυο και δήλωσε στην εφημερίδα ότι λέγεται Νεζάρ, υποστηρίζει ότι το αφεντικό του μεταφέρει περίπου 10 άτομα την εβδομάδα, στη Γερμανία και τη Σκανδιναβία. Κάποιοι από αυτούς φεύγουν αεροπορικώς. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι δουλειές τους θα ανθίσουν περισσότερο με τον ερχομό του καλοκαιριού, καθώς με τους τουρίστες να φτάνουν στην Ελλάδα, οι πρόσφυγες θα μπορούν να «χάνονται» ανάμεσά τους και να φεύγουν ευκολότερα με αεροπλάνο.
Η πληρωμή
Οι μετανάστες- πελάτες αφήνουν τα χρήματα σε άτομα στα καταστήματα γύρω από την πλατεία Βικτωρίας, οι οποίοι παίρνουν μερίδιο, γράφει η Wall Street Journal. Ο μεσάζοντας παραδίδει τα χρήματα μόλις ο πελάτης τηλεφωνήσει από τον τελικό προορισμό του. Εκείνοι που συλλαμβάνονται από την αστυνομία και επιστρέφουν στην Ελλάδα, παίρνουν πίσω τα χρήματά τους, υποστηρίζει ο Νεζάρ. «Πληρωνόμαστε μόνο από εκείνους που φτάνουν στον τελικό τους προορισμό. Αλλά πρέπει να πληρώνουμε για το πλαστό διαβατήριο και το εισιτήριο σε κάθε απόπειρα», λέει.
Εκείνοι που δεν έχουν διαβατήριο και χρειάζονται χρήματα από την πατρίδα τους, πληρώνουν Ελληνες ή νόμιμους μετανάστες για να τους βοηθήσουν να εισπράξουν τα λεφτά που τους στέλνουν. Ο αριθμός των επιχειρήσεων που μεταφέρουν χρήματα ολοένα και αυξάνονται στην περιοχή.
Το κινητό του Αλί δεν σταματά να δέχεται κλήσεις από πιθανούς πελάτες. Ο ίδιος δεν διστάζει να συζητήσει τα μυστικά του επαγγέλματος. Το κόλπο, όταν η λαθροδιακίνηση γίνεται μέσω αεροπλάνου, είναι να δουλεύεις με ταξιδιωτικά πρακτορεία λέει, και να τους πληρώσεις για να κρύψουν τον πρόσφυγα σε ένα τουριστικό γκρουπ. Αυτό μειώνει την πιθανότητα να τον ξεχωρίσουν οι υπάλληλοι του αεροδρομίου, για να τον υποβάλλουν σε αυστηρότερο έλεγχο.
Τώρα, που η βασική διαδρομή έχει γίνει πιο δύσκολη, ο Αλί προσπαθεί να ανοίξει νέο δρόμο για την «καρδιά» της Ευρώπης, μέσω της Αλβανίας. «Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε εκπρόσωπο εκεί, αλλά διαπραγματευόμαστε με μία ομάδα, για να συνεργαστούμε», λέει. «Αυτή η διαδρομή θα είναι πολύ δύσκολη, καθώς απαιτεί 20 ώρες πεζοπορίας», συμπληρώνει.
Δεν κρύβει την ανησυχία του ότι η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας μπορεί να μειώσει τις προσφυγικές ροές και τη νέα πελατεία του. Από την άλλη, λέει, μπορεί να ανέβουν οι τιμές για να φτάσει στην Ελλάδα κάποιος διασχίζοντας το Αιγαίο.
