Οι κακές καιρικές συνθήκες, ένας ακατάλληλος πιλότος ή η κακή συντήρηση ενός αεροσκάφους είναι μερικά από τα πράγματα που μπορεί να απειλήσουν την ασφάλεια μιας πτήσης. Υπάρχουν ωστόσο και κάποιες λιγότερο γνωστές αιτίες…
Τα λέιζερ
Τελευταία όλο και αυξάνονται στην Ευρώπη τα περιστατικά στα οποία ακτίνες από καταδεικτικά λέιζερ στοχεύουν αεροσκάφη, με αποτέλεσμα να τίθενται σε κίνδυνο οι πτήσεις αφού είναι πιθανή η προσωρινή τύφλωση του πιλότου.
Ο διευθυντής της Διεθνούς Ομοσπονδίας Χειριστών Αερομεταφορών, Π.Σουόμποτα, είχε αναφέρει σχετικά με τα περιστατικά αυτά ότι κάποιοι πιλότοι που παρενοχλήθηκαν από λέιζερ αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη διαδικασία προσγείωσης, ενώ πολλοί μιλούν για ανάγκη πανευρωπαϊκών κυρώσεων για τέτοιου είδους απερίσκεπτες και επικίνδυνες ενέργειες που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των επιβατών.
Τα έντομα
Θα φανταζόσασταν ποτέ ότι ένα μικρό έντομο θα μπορούσε να ρίξει ένα τεράστιο αεροπλάνο βάρους δεκάδων τόνων; Κι όμως κάτι τέτοιο δεν είναι απίθανο να συμβεί.
Στο παρελθόν υπήρξαν αρκετές εκθέσεις ειδικών που ανέφεραν ότι έντομα όπως σφήκες μπορούν υπό ορισμένες συνθήκες να φράξουν τους ανιχνευτές pitot, που είναι δύο σωληνάκια τα οποία μεταφέρουν πολύτιμες ενδείξεις π.χ. αυτή της ταχύτητας στον κυβερνήτη του αεροσκάφους.
Αυτό το ενδεχόμενο θα μπορούσε να οδηγήσει στην απογείωση ενός αεροσκάφους με λανθασμένες ενδείξεις ταχύτητας του αέρα και να κατευθύνει το πλήρωμα σε λανθασμένες επιλογές που θα θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια της πτήσης κάτι μάλιστα που έχει συμβεί στο παρελθόν.
Για να αποτραπεί αυτό το ενδεχόμενο το προσωπικό εδάφους και το πλήρωμα του αεροσκάφους κάνουν πάντα έναν οπτικό έλεγχο του αεροπλάνου, ενώ υπάρχουν και ειδικά προφυλακτικά για τους σωλήνες pitot που τους σφραγίζουν στην περίπτωση που αυτό παραμείνει στο έδαφος για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Δεν είναι όμως μόνο τα έντομα που μπορεί να φράξουν αυτά τα σωληνάκια: Την 1η Ιουνίου του 2009 συνέβη το πλέον πολύνεκρο δυστύχημα στην ιστορία της Air France, που στοίχισε τη ζωή σε 230 ανθρώπους. Τα συμπεράσματα των ερευνητών για το ατύχημα αναφέρουν την απώλεια των δεδομένων της πτήσης λόγω του σχηματισμού πάγου στους ανιχνευτές Pitot.
Ο διαστημικός καιρός
Η αλλαγή της ηλιακής δραστηριότητας την οποία έχουν προβλέψει οι ειδικοί για τις ερχόμενες δεκαετίες μπορεί να προκαλέσει αύξηση της επικίνδυνης ακτινοβολίας που θα επηρεάσει τους επιβάτες των αεροπλάνων σύμφωνα με Βρετανούς διαστημικούς μετεωρολόγους.
Η δραστηριότητα του Ήλιου παρουσιάζει έναν ενδεκαετή κύκλο αυξομείωσης, ενώ από το 1920 μέχρι σήμερα η ηλιακή δραστηριότητα βρίσκεται στο μέγιστο επίπεδο με πρόβλεψη ότι θα αρχίσει να μειώνεται σταδιακά τις επόμενες δεκαετίες. Η μείωση αυτή όμως είναι πιθανό να προκαλέσει επιδείνωση του διαστημικού καιρού.
Μπορεί τα ενεργειακά ηλιακά σωματίδια που λούζουν τη Γη να μειώνονται όταν εξασθενεί η ηλιακή δραστηριότητα, ωστόσο αυξάνεται η ικανότητά τους να προκαλούν βλάβες στα κύτταρα, λένε οι ειδικοί.
Ακόμη, η εξασθένιση της ηλιακής δραστηριότητας συνοδεύεται συνήθως από εξασθένιση του ηλιακού μαγνητικού πεδίου που προστατεύει τη Γη από τα επικίνδυνα σωματίδια της κοσμικής ακτινοβολίας.
Αυτή η προοπτική είναι πιθανό στο μέλλον να απειλήσει τις πτήσεις και τους επιβάτες που περνούν κοντά στους πόλους προκαλώντας προβλήματα κυρίως στο προσωπικό των αεροπορικών εταιρειών που εκτίθενται πιο συχνά σε κοσμική ακτινοβολία. Οι εκτιμήσεις των ειδικών δημοσιεύτηκαν στο Geophysical Research Letters.
Ένα αεροπλάνο έχει σήμερα υπερσύγχρονα συστήματα, όμως πάντα υπάρχει το απρόβλεπτο στοιχείο
Τα ηφαίστεια
Ίσως θυμάστε ότι η ηφαιστειακή έκρηξη στην Ισλανδία να έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη διακοπή στις ευρωπαϊκές πτήσεις από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι εκρήξεις ηφαιστείων μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τις πτήσεις και ανατρέχουν σε περιστατικά του παρελθόντος για να εξηγήσουν με ποιο τρόπο η τέφρα που εκλύεται από ένα ηφαίστειο μπορεί να προκαλέσει ζημιά στα αεροσκάφη.
Το 1991 περισσότερα από 20 αεροσκάφη υπέστησαν ζημιές λόγω της στάχτης από την έκρηξη του ηφαιστείου Πινατούμπο στις Φιλιππίνες. Το 1989 στην έκρηξη του αμερικανικού ηφαιστείου Ριντάουτ, και οι τέσσερις κινητήρες ενός Boeing 747 σταμάτησαν να λειτουργούν με αποτέλεσμα το αεροπλάνο να χάσει απότομα ύψος μέχρι να ανακτήσει την λειτουργία τους.
Η στάχτη ενός ηφαιστείου είναι πιθανό να προκαλέσει φθορές στον ανεμοθώρακα του σκάφους. Επίσης αλλοιώνει τα λιπαντικά, επηρεάζει τα ηλεκτρονικά συστήματα και τους αισθητήρες ταχύτητας, ενώ μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στους κινητήρες. Η στάχτη εισέρχεται στις τουρμπίνες κολλάει πάνω στα πτερύγια τους εμποδίζοντας την κανονική ροή του αέρα και προκαλώντας αυξημένο κίνδυνο να σταματήσουν.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι εκρήξεις ηφαιστείων μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τις πτήσεις
Η κλιματική αλλαγή
Πρόσφατη μελέτη αναφέρει ότι σε 40 χρόνια οι κλιματικές μεταβολές μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία πολύ ισχυρών ρευμάτων (οι λεγόμενοι αεροχείμαρροι) αέρα στους αεροδιαδρόμους που χρησιμοποιούν τα αεροσκάφη που πετούν σε περιοχές του Βόρειου Ατλαντικού.
Αν συμβεί αυτό τα υπερατλαντικά αεροπορικά ταξίδια ανάμεσα σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Καναδά είναι πιθανό να αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα αναταράξεων. Οι αεροχείμαρροι είναι ρεύματα κινουμένων αερίων μαζών σε ύψος περίπου 10 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της γης και ευθύνονται για τις ξαφνικές αναταράξεις στις πτήσεις.
Οι ειδικοί από τα πανεπιστήμια East Anglia και Reading στη Βρετανία σχεδίασαν προσομοιώσεις συγκρίνοντας την ένταση αεροχείμαρρων σε συνθήκες κλιματικής σταθερότητας όσο σε συνθήκες με υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα παρόμοια με τα σημερινά που είναι αυξημένα λόγω κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με τα ευρήματα τους οι συνθήκες που πιθανότατα θα επικρατούν στην ατμόσφαιρα το 2050 θα οδηγήσουν σε σημαντική αύξηση τόσο της έκτασης της ζώνης των αναταράξεων όσο και της έντασής τους.
Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Climate Change».
