Το επιχειρείν στην Ελλάδα έγινε ένα δύσκολο… σπορ στα χρόνια του Μνημονίου όπου δεκάδες χιλιάδες μικρές, αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις αναγκάστηκαν να βάλουν λουκέτο υπό το βάρος χρεών και του δυσμενούς οικονομικού περιβάλλοντος.
Ταυτόχρονα ορισμένες μεγάλες αλυσίδες πολυεθνικών εταιριών μπορεί να έφυγαν από την Ελλάδα, όσοι έμειναν όμως κατάφεραν να βγουν κερδισμένοι, αφού για κάθε έναν του κλάδου που κλείνει, οι πολυεθνικές μετρούν κέρδη.
Άλλωστε βρίσκονται σε θέση ισχύος μόνο και μόνο από το γεγονός ότι δεν έχουν έδρα στην Ελλάδα, ενώ διαθέτουν ταμειακά διαθέσιμα εκτός της χώρας, οπότε δεν επηρεάζονται ιδιαίτερα από τα capital controls.
Την ίδια ώρα χιλιάδες επιχειρήσεις που έχει πέσει «θύματα» της ύφεσης που σαρώνει την ελληνική οικονομία τα τελευταία έξι χρόνια από την κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου, του Αντώνη Σαμαρά, μέχρι και τη σημερινή του Αλέξη Τσίπρα και του Πάνου Καμμένου.
Μάλιστα ακόμη δεν έχει τελειώσει τίποτα αφού η νέα σχεδιαζόμενη φοροεπιδρομή στα εισοδήματα, αλλά και η αύξηση των έμμεσων φόρων θα επιφέρει ένα ακόμη πλήγμα στον δοκιμαζόμενο επιχειρηματικό κόσμο.
Σύμφωνα μάλιστα με στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου από τις αρχές του 2016 μέχρι και τα μέσα Μαρτίου διεγράφησαν 9.812 επιχειρήσεις, δηλαδή 78% περισσότερες από το πρώτο τρίμηνο του 2015. Ο αριθμός αυτός απέχει σημαντικά από τις 3.824 επιχειρήσεις που άνοιξαν το ίδιο διάστημα.
Μέσα στα λουκέτα στα χρόνια του Μνημονίου περιλαμβάνονται και μερικοί από τους πιο γνωστούς ομίλους της χώρας, οι οποίοι στο παρελθόν αναπτύσσονταν με εντυπωσιακούς ρυθμούς.
Σε αυτά ήρθε να προστεθεί και η Ηλεκτρονική Αθηνών. Η εταιρία που έβαλε λουκέτο την εβδομάδα που πέρασε υπό το βάρος της κρίσης, της μείωσης της κατανάλωσης, αλλά και της επιβολής των κεφαλαιακών ελέγχων, που την έφεραν σε δύσκολη θέση απέναντι στους ξένους ανταγωνιστές της που σαρώνουν την αγορά.
Διαβάστε μερικά από τα πιο «ηχηρά λουκέτα» που συγκλόνισαν την κοινή γνώμη και τον επιχειρηματικό κόσμο…
Nutriat (πρώην Κατσέλης)
Ένα από τα πλέον ηχηρά λουκέτα, που συζητιέται ακόμη και σήμερα είναι αυτό της Nutriart (πρώην Κατσέλης). Οι τίτλοι τέλους για έναν μεγάλο παίκτη στον κλάδο των τροφίμων επισημοποιήθηκαν μετά την δικαστική απόφαση για πτώχευση του ομίλου το 2013.
Τα εκρηκτικά προβλήματα είχαν φανεί με συρρίκνωση της παραγωγής που είχε ως αποτέλεσμα την έλλειψη ουσιαστικά ανεφοδιασμού των καταστημάτων με προϊόντα της εταιρείας.
Κατείχε ηγετική θέση στον κλάδο της και αναπτύσσονταν με ικανοποιητικούς ρυθμούς μέχρι το ξέσπασμα της κρίσης. Μάλιστα, όταν το 2007 τον έλεγχο της απέκτησε ο όμιλος Δαυίδ, στην αγορά άρχισαν να κάνουν λόγο για το επόμενο μεγάλο «success story».
Η εταιρεία αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα και ευελπιστούσε σε συμφωνία αναδιάρθρωσης του δανεισμού της με τις τράπεζες. Οι 480 υπάλληλοι που απασχολούσε ο όμιλος έχουν ήδη απολυθεί προσθέτοντας το όνομά τους στους καταλόγους ανεργίας.
«Η ΚΑΤΣΕΛΗΣ ήταν κερδοφόρα έως το 2008, τότε που εξαγοράσθηκε επιθετικά και πέρασε στον έλεγχο του ομίλου Δαυίδ. Τότε που ενοποιήθηκε με την ΑΛΛΑΤΙΝΗ (άλευρα) και την ΠΛΑΖΑ (κατεψυγμένη ζύμη), κάτω από τη νέα εταιρεία NUTRIART. Μόνο που η NUTRIART “φορτώθηκε” και το δάνειο που είχε πάρει ο όμιλος Δαυίδ για την εξαγορά της ΚΑΤΣΕΛΗΣ, ύψους 50 εκατ. ευρώ. Ο κ. Δαυίδ, δηλαδή, εξαγόρασε με δική του μηδαμινή χρηματοοικονομική συμμετοχή την ΚΑΤΣΕΛΗΣ, με δάνεια τα οποία φόρτωσε στη νέα εταιρεία NUTRIART. Ο δανεισμός της νέας εταιρείας έφτασε στα 120 εκατ. ευρώ», ανέφερε ο Αλέξης Τσίπρας για το λουκέτο το 2013, ο οποίος είχε φέρει το θέμα στην επιφάνεια με επίκαιρη ερώτηση στη βουλή.
Ατλάντικ Σούπερ Μάρκετ
Ένα από τα πρώτα μεγάλα λουκέτα μετά την είσοδο της χώρας στο Μνημόνιο ήταν τα σούπερ μάρκετ Ατλάντικ. Έκλεισαν οριστικά το 2011.
Στα χρόνια που «μεσουρανούσε» απασχολούσε 3.500 εργαζόμενους και είχε συνεργασία με πάνω από 2.000 προμηθευτές.
Η αυλαία για την εταιρεία της οικογένειας Αποστόλου έπεσε οριστικά με την απόφαση 802/2011 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου επί των αιτήσεων πτώχευσης που είχαν καταθέσει κάποιοι από τους προμηθευτές της, με την οποία κηρύχθηκε και επισήμως σε κατάσταση πτώχευσης καθώς αδυνατούσε να αντλήσει ρευστότητα και να καλύψει τις υπέρογκες υποχρεώσεις της.
Χαρτοποιία Θράκης (Diana)
Οριστικό «λουκέτο» έβαλε το 2012 και η γνωστή χαρτοβιομηχανία Diana. Η επιχείρηση λύγισε υπό το βάρος των υποχρεώσεών της και της αδυναμίας της να βρει κεφάλαια.
Οι συνολικές υποχρεώσεις της Diana -σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο αίτημα πτώχευσης- προς προμηθευτές, προσωπικό, Δημόσιο, ασφαλιστικούς φορείς, πιστωτές, ΔΕΗ και ΔΕΠΑ ανέρχονταν σε 30 εκατ. ευρώ. Η Χαρτοποιία Θράκης Α.Ε. – DIANA ιδρύθηκε το 1980. Εκτός από το εργοστάσιο στην Ξάνθη, είχε εγκαταστάσεις και ακίνητα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Κοζάνη, Πάτρα και Ηράκλειο Κρήτης.
Το τέλος της γνωστής χαρτοβιομηχανίας «γράφτηκε» σε αίθουσα του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ξάνθης όπου εκδικάστηκε κι έγινε δεκτό το αίτημα του ιδιοκτήτη της επιχείρησης, Π. Ζερίτη, για κήρυξή της σε καθεστώς πτώχευσης.
Το γάλα ΑΓΝΟ
Ακόμη 375 εργαζόμενοι βρέθηκαν στον δρόμο μετά την πτώχευση της ιστορικής βορειοελλαδίτικης γαλακτοβιομηχανίας ΑΓΝΟ. Η γαλακτοβιομηχανία Κολιός εξαγόρασε την ΑΓΝΟ τον Ιούνιο του 2003, ωστόσο από τα μέσα του 2012 άρχισε να μην ανταποκρίνεται στις οικονομικές της υποχρεώσεις και σταμάτησε κάθε παραγωγική δραστηριότητα.
Η συνεταιριστική γαλακτοβιομηχανία είχε περάσει το 2003 στην ιδιοκτησία του ομίλου τυροκομικών προϊόντων Κολιός, έπειτα από διαγωνισμό που είχε προκηρύξει η Αγροτική Τράπεζα.
Ξεκίνησε τη δραστηριότητά της το 1950 στην Θεσσαλονίκη ως η πρώτη βιομηχανία παστερίωσης και εμφιάλωσης γάλακτος στην Β. Ελλάδα.
Η εταιρία «άνθισε» στα τέλη του της δεκαετίας του 1990 με 2000, όπου εξοπλίσθηκε με ένα υπερσύγχρονο εργοστάσιο και μηχανολογικό εξοπλισμό της πιο νέας τεχνολογίας. Υιοθέτησε την ειδικά μελετημένη συσκευασία Tetratop της Tetrapak, ώστε να προστατεύει το γάλα και την υψηλή διατροφική αξία των συστατικών του με τον πιο ασφαλή τρόπο.
Τελικά οδηγήθηκε σε πτώχευση, υπό το βάρος οφειλών ύψους περίπου 50 εκατ. ευρώ απέναντι στους πιστωτές της.
Softex (Αθηναϊκή Χαρτοποιία)
Κλείνει οριστικά το εργοστάσιο της Softex (Αθηναϊκή Χαρτοποιία), με αποτέλεσμα περίπου 200 εργαζόμενοι να βρεθούν στον δρόμο. Σε αυτήν την απόφαση οδηγήθηκε η ιδιοκτήτρια πολυεθνική εταιρεία Bolton Group με έδρα την Ιταλία.
Ρόλο-κλειδί στην υπόθεση έπαιξε μια μεγάλη πυρκαγιά που κατέστρεψε τμήμα των εγκαταστάσεων, τον Ιούλιο του 2015. Η μονάδα που κάηκε παρέμενε κλειστή, δημιουργώντας προβλήματα στην παραγωγή. Επιπλέον, και με βάση την ενημέρωση που έγινε από το υπουργείο Εργασίας, η εταιρεία εμφανίζεται να μην έχει εισπράξει όλο το ποσό της αποζημίωσης από τις ασφαλιστικές εταιρείες.
Πηγές ωστόσο της ασφαλιστικής αγοράς χαρακτηρίζουν αβάσιμες τις αιτιάσεις, και ισχυρίζονται ότι η αποζημίωση ύψους 8,5 εκατομμυρίων ευρώ καταβλήθηκε ολόκληρη το Δεκέμβριο.
Sprider Stores
Η εταιρεία λιανικών πωλήσεων ειδών ένδυσης και υπόδησης είχε κάνει αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99 αλλά δεν έγινε δεκτή και το 2013 οδηγήθηκε στο κλείσιμο. Η εταιρεία είχε καταγγείλει τις τράπεζες ως τη βασική αιτία του λουκέτου υποστηρίζοντας πως «η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην αδιάλλακτη στάση και την άρνηση των τραπεζών, να συνεχίσουν την υφιστάμενη έως τώρα χρηματοδότηση». Οι περίπου 800 εργαζόμενοι βρέθηκαν χωρίς δουλειά.
Το δίκτυο των καταστημάτων της εταιρείας είχε φθάσει μέχρι πριν από λίγα χρόνια να αριθμεί 110 καταστήματα σε Ελλάδα, Ρουμανία, Βουλγαρία, Κύπρο, Σερβία και Πολωνία. Η εταιρεία στις καλές εποχές πραγματοποιούσε πωλήσεις 160 εκατ. ευρώ, είχε περίπου 15 εκατ. ευρώ καθαρά κέρδη και απασχολούσε 2.000 εργαζόμενους.
Η οικονομική κρίση όμως είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του κύκλου εργασιών με αποτέλεσμα η Sprider από το 2009 και μετά να εμφανίζει ζημίες. Επιχειρήθηκε γενναία αναδιάρθρωση του δικτύου (σταμάτησαν οι δραστηριότητες σε Ρουμανία, Κύπρο, Πολωνία, Σερβία) το οποίο περιορίστηκε στα 50 καταστήματα, έγιναν απολύσεις και περικοπές στο προσωπικό αλλά η πορεία δεν αντεστράφη.
Αντιθέτως, το Φεβρουάριο του 2012 συνέβη ένα καθοριστικό γεγονός για τη μετέπειτα πορεία του ομίλου. Εκδηλώθηκε πυρκαγιά, η οποία κατέστρεψε ολοσχερώς τα κεντρικά γραφεία στην Ανθούσα Αττικής, αποθηκευτικούς χώρους αλλά και εμπορεύματα, με αποτέλεσμα η εταιρεία να μείνει χωρίς αποθέματα στη μέση της σεζόν.
Φωκάς
Άδοξο τέλος είχαν και τα ιστορικά καταστήματα «Φωκάς», που έκλεισαν έπειτα από 70 χρόνια λειτουργίας. Η εταιρεία έφτασε να χρωστάει περισσότερα από 65 εκατ. ευρώ και δεν ήταν δυνατόν να συνέλθει. Η εταιρεία μετά από 70 χρόνια παρουσίας δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στις οικονομικές της υποχρεώσεις, καθώς είχε χάσει το 70% του τζίρου της τα τελευταία χρόνια.
H Fokas είναι η μετεξέλιξη της εταιρείας ενδυμάτων «Βεργόπουλος» που είχε ιδρυθεί το 1936 από τρία αδέρφια, τον Απόστολο, τον Λέανδρο και τον Οδυσσέα Φωκά. Η εταιρεία μετονομάστηκε το 1958 και το 1978 εγκαινίασε το πολυκατάστημα της οδού Τσιμισκή 7.500 τμ.
Το 1990 η Φωκάς συνέχισε να επεκτείνεται και προχώρησε σε συμφωνία με την Esprit ενώ το 2000 η εταιρεία σχεδίαζε την είσοδο της στο Χρηματιστήριο. Ωστόσο την πρόλαβε το μνημόνιο και οδηγήθηκε στο λουκέτο.
Shelman
Η άλλοτε κραταιά εταιρεία και μόλις πριν από μερικά χρόνια ένας από τους μεγαλύτερους βιομηχανικούς εργοδότες της χώρας, δεν απέφυγε την πτώχευση. Η βιομηχανία που ίδρυσε τη δεκαετία του ’60 ο Παναγιώτης Ηλιάδης, αποτελούσε σημείο αναφοράς στον ευρύτερο κλάδο της ξυλείας στην Ελλάδα.
Ωστόσο η πενηντάχρονη ιστορία της Shelman έληξε άδοξα, παρά την εξαγορά της το 2009 από την εταιρεία Alpha Wood. Το 2014 επικυρώθηκε από τα αρμόδια δικαστήρια το αίτημα πτώχευσης.
Η άλλοτε κραταιά εταιρεία στο χώρο του ξύλου με εφαρμογές στην οικοδομή, την επιπλοποιία, τα πατώματα και τη ναυπηγική, διαθέτει δύο εργοστάσια σε Χαλκίδα και Κομοτηνή, η αξία των οποίων είχε αποτιμηθεί παλαιότερα σε 60 εκατομμύρια ευρώ έκαστο, ενώ οι ιδιόκτητες λιμενικές εγκαταστάσεις στο Βασιλικό της Χαλκίδας που εκτείνονται σε μια περιοχή 400 στρεμμάτων είχαν χαρακτηριστεί το σημαντικότερο asset της.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα άνοιξε ένα παράθυρο για επαναλειτουργία της με νέο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Στόχος είναι να ολοκληρωθεί η εξαγορά της μονάδας και να καλυφθούν οι πρώτες ανάγκες σε κεφάλαιο κίνησης, ώστε να επαναλειτουργήσει μέσα στο 2016 το εργοστάσιο της πτωχευθείσας εισηγμένης Shelman στην Κομοτηνή.
NEOSET
Σε πτώχευση κηρύχθηκε η Neoset με την με αριθμό 212/2014 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθήνας μετά από αίτηση εργαζομένων του εργοστασίου της Χαλκίδας που εκδικάστηκε στις 20 Νοεμβρίου του 2013. Η Neoset τον Νοέμβριο του 2012 είχε υποβάλλει αίτηση για την υπαγωγή της στο άρθρο 99 του πτωχευτικού κώδικα.
Μετά την απόρριψη της αιτήσεως της για υπαγωγή στο άρθρο 99 τον Ιούνιο του 2013, ήρθε η πτωχευτική απόφαση για να βάλει οριστικά τέλος στην ύπαρξη της εταιρίας. Ωστόσο το εμπορικό της σήμα αποτέλεσε αντικείμενο κόντρας με τους εργαζόμενους.
Η FNL διαχειρίζεται το σήμα «Νeoset» και έχει στην ομπρέλα της ένα δίκτυο 28 καταστημάτων σε όλη την Ελλάδα. Όπως περιγράφεται στο προφίλ της εταιρείας στο επίσημο site της «η εταιρεία “FURNITURE NEW LINE ΕΠΕ” (FNL), δραστηριοποιείται στο χώρο του επίπλου στην Ελλάδα και το εξωτερικό ως δικαιοπάροχος με δικαίωμα χρήσης των σημάτων “NEOSET” “NEOSET ΚΟΥΖΙΝΑ” και “ΝΕΟΚΑΤΟΙΚΕΙΝ”. Λειτουργεί ως διαχειριστής του νέου δικτύου επίπλων μάρκας NEOSET και έχει την ευθύνη για τις υπηρεσίες: ανάπτυξης και διεύρυνσης του δικτύου του brand neoset, συμβουλευτικής υποστήριξης και οργάνωσης δράσεων των καταστημάτων (στα επίπεδα ανάπτυξης και σχεδιασμού προϊόντων, σχεδιασμού και οργάνωσης καταστημάτων, marketing, προώθησης και επικοινωνίας). Η FNL εγγυάται την υψηλή και σταθερή ποιότητα των προϊόντων NEOSET καθώς και την άριστη εξυπηρέτηση των πελατών του δικτύου με συμβάσεις που έχει συνάψει με επιλεγμένους Έλληνες προμηθευτές και franchisees αντίστοιχα».
Applebee’s
Σε λουκέτο οδηγήθηκε η αλυσίδα εστιατορίων Applebee’s η οποία αναπτύσσονταν στην Ελλάδα από την εταιρία Milomel Hellas. H αλυσίδα η οποία λειτουργούσε 6 καταστήματα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη είχε υποχρεωθεί να κλείσει το 2009 δύο σημεία, ισχυριζόμενη ότι επλήγησαν από κοινωνικές αναταραχές και πυρκαγιές.
Μετά από 15 χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα η αλυσίδα εστιατορίων Applebee’s έκλεισε στην Ελλάδα και 150 εργαζόμενοι έμειναν στο δρόμο.
Τα Applebee’s λίγα χρόνια πριν το Μνημόνιο θεωρούνταν προσιτά για τον τύπο φαγητού που προσέφεραν αλλά από το 2011 τα περίπου 35 ευρώ το άτομο που κοστίζει ένα δείπνο στα συγκεκριμένα καταστήματα δύσκολα βγαίνουν από την τσέπη των καταναλωτών.
Δεν είναι τυχαίο ότι το 2005, το κατάστημα της Γλυφάδας είχε βραβευθεί ως το πιο επιτυχημένο κατάστημα της αλυσίδας σε παγκόσμιο επίπεδο, βάσει των εβδομαδιαίων πωλήσεών του. Το Δεκέμβριο του 2008 κατά τη διάρκεια των επεισοδίων στην Αθήνα καταστράφηκαν ολοσχερώς τα καταστήματα στην Κυψέλη και το Μοναστηράκι. Η εταιρεία ενέγραψε στον ισολογισμό της ζημία 0,87 εκατ. ευρώ και επαναλειτούργησε μόνο το κατάστημα στην Κυψέλη.
