επιμέλεια: Θωμάς Αναστασιάδης
Στην Μόσχα υπήρχαν πάνω από 500 ορθόδοξες εκκλησίες.
Σήμερα λειτουργούν περίπου 150, ενώ άλλες 100 βρίσκονται στο στάδιο της ανακαίνισης.
Οι πιο εντυπωσιακές είναι ο καθεδρικός του Αγίου Βασιλείου στην Κόκκινη Πλατεία, ο καθεδρικός Ναός του Σωτήρος Χριστού και το μοναστήρι Νοβοντέβιτσι, το οποίο ίδρυσε ο ηγεμόνας της Μόσχας Βασίλειος ο Γ΄ το 1524 και είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Η Μονή Νοβοντέβιτσι της Μόσχας, ή αλλιώς Μονή νεαρών κοριτσιών, ιδρύθηκε το 1524. Το έξι επιπέδων και 73 μέτρων ψηλό καμπαναριό κτίστηκε το 1683-1685. Είναι ένα από τα πιο όμορφα αρχιτεκτονικά αξιοθέατα της Μόσχας. Βρίσκεται σε μια χερσόνησο, που περιβάλλεται από τον ποταμό Μόσχοβα.
Το μοναστήρι αποτελείται από 14 συγκροτήματα, περιλαμβανομένων και κατοικημένων συνοικιών, διοικητικά κτίρια, καμπαναριά και ναούς. Το μοναστήρι ιδρύθηκε πριν από 491 χρόνια από τον Πρίγκηπα Βασίλειο Γ’.
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, στο μοναστήρι γινόταν δεκτές μόνο γυναίκες από αριστοκρατικές οικογένειες, που συνήθως σχετίζονταν με ρώσους μονάρχες. Μεταξύ αυτών ήταν την κόρη του αυτοκράτορα Μιχαήλ Ρομανόφ, Τσαρίνα Τατιάνα, οι τρεις αδελφές και η πρώτη σύζυγος του Μεγάλου Πέτρου, και η χήρα του γιου του Ιβάν του Τρομερού του Φεοντόρ Ιοάνοβιτς, τσαρίνα Ιρίνα Γκοντουνόβα. Πολλές από αυτές αναγκάστηκαν να γίνουν μοναχές λόγω πολιτικών ή προσωπικών κινήτρων.
Υπάρχουν τρεις θεωρίες για την προέλευση της ονομασίας της μονής. Σύμφωνα με την πρώτη, μετά την εισβολή των Μογγόλων οι Ρώσοι έπρεπε να δώσουν φόρο στη Χρυσή Ορδή, όχι μόνο με χρήματα, αλλά και με όμορφες νεαρές γυναίκες. Τα κορίτσια μεταφέρθηκαν σε ένα υπαίθριο χώρο όπου επιλέγονταν η πιο όμορφη από όλες. Την πάροδο του χρόνου το μέρος έγινε γνωστό ως “Ντεβίτσιε” (από τη ρωσική λέξη “ντέβα” ή “ντέβουσκα”, που σημαίνει νεαρή γυναίκα) και το μοναστήρι που χτίστηκε στην ίδια τοποθεσία που ονομάστηκε Νοβοντέβιτσι (Νεαρή Παρθένα). Η δεύτερη θεωρία αναφέρει ότι το όνομα προέρχεται από το επώνυμο της πρώτης ηγουμένης του μοναστηριού, Γελένα Ντεβότσκινα, ενώ σύμφωνα με την τρίτη θεωρία η μονή έλαβε το όνομα αυτό για να διαφοροποιηθεί από την παλαιότερη ονομασία Μονή Ζατσάτιεφσκι, γνωστή επίσης και ως Σταροντέβιτσι (Γηραιά Παρθένα).
Αρχικά, τα τείχη και οι πύργοι του μοναστηριού ήταν από ξύλο. Ωστόσο, από τον 17ο αιώνα, οι χώροι της Μονής Νοβοντέβιτσι περιβάλλονται από τοίχους με τούβλα και 12 πύργους, παρόμοιους με το Κρεμλίνο. Η πλειοψηφία των υπόλοιπων κτιρίων χρονολογούνται από το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα, και κτίστηκαν στο στυλ μπαρόκ της Μόσχας.
Το 1812, ο Ναπολέων ήθελε να βάλει φωτιά στο μοναστήρι. Υποχωρώντας από τη Μόσχα, τα στρατεύματα του Ναπολέοντα προσπάθησαν να κάψουν τη Μονή Νοβοντέβιτσι, αλλά οι μοναχές κατάφεραν να θέσουν τη φωτιά υπό έλεγχο και να σώσουν το μοναστήρι τους. Ωστόσο, ο Ναπολέων ήταν αποφασισμένος να ρίξει αυτό το ορόσημο της Μόσχας στις φλόγες, έτσι σταμάτησε σε ένα κοντινό λόφο κι αρνήθηκε να φύγει μέχρι να δει τη φωτιά. Μάλιστα είχε αποφασίσει να πάει πίσω να βάλει φωτιά και πάλι, σε περίπτωση που δεν έβλεπε φλόγες. Όταν το έμαθε αυτό ένας κάτοικος της περιοχής που ζούσε δίπλα στο μοναστήρι έβαλε φωτιά στο σπίτι του, για να παραπλανήσει τον Ναπολέοντα, ο οποίος βλέποντας τη φωτιά υποχώρησε τελικά.
Η Μονή Νοβοντέβιτσι έχει διασωθεί μέχρι τις μέρες μας σχεδόν άθικτη. Το 2004, όταν η Μονή Νοβοντέβιτσι έκλεινε τα 480 χρόνια συμπεριελήφθη στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Εδώ βρίσκεται το πιό ονομαστό νεκροταφείο της Μόσχας. Στο Κοιμητήριο Νοβοντέβιτσι έχουν ταφεί πολλοί διάσημοι Ρώσοι συγγραφείς, ποιητές, συνθέτες, ζωγράφοι και γλύπτες, ηθοποιοί και χορευτές, πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες, επιστήμονες και κοσμοναύτες. Ανάμεσα στα πρόσωπα, είναι θαμμένοι και οι:
Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, Αλεξέι Τολστόι, αλλά και ο κομουνιστής Τούρκος ποιητής Ναζίμ Χικμέτ (1901 – 1963), Ντίμτρι Σοστακόβιτς, Νικολάι Ρουμπιστάιν, Γκαλίνα Ουλάνοβα, Νικίτα Χρουστσόφ, Αναστάς Μικογιάν {Υπουργός Εξωτερικών}, Μπόρις Γιέλτσιν, Ναντέζντα Αλληλούγεβα–Στάλιν σύζυγος του Ιωσήφ, Ράισα Γκορμπάτσοβα κ.άλ.