Υιοθεσία: Η αύξηση των υιοθεσιών στην Ελλάδα το τελευταίο διάστημα επιβεβαιώνεται πλέον και από τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία δείχνουν ότι περισσότερα από 300 παιδιά βρήκαν μέσα σε έναν χρόνο μια νέα οικογένεια, απομακρυνόμενα από συνθήκες ιδρυματοποίησης και δύσκολα οικογενειακά περιβάλλοντα.
Ρεπορτάζ: Κατερίνα Θεοχάρη – tilegrafimanews.gr
Η αλλαγή συνδέεται άμεσα με τη λειτουργία του ψηφιοποιημένου συστήματος, που έχει δημιουργήσει το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, και με την αναβάθμιση του Εθνικού Μητρώου Αναδοχής και Υιοθεσίας μέσω του anynet.
Η υπουργός Δόμνα Μιχαηλίδου τονίζει ότι «το 90% των παιδιών προς υιοθεσία προέρχονται από κακοποιητικά περιβάλλοντα» και ότι για πρώτη φορά η χώρα διαθέτει μια ενιαία, γρήγορη και απολύτως διαφανή διαδικασία. Με τα νέα εργαλεία, όπως επισημαίνει, «οι κοινωνικές έρευνες ολοκληρώνονται ταχύτερα και οι υποψήφιοι γονείς εκπαιδεύονται μέσα από σύγχρονα προγράμματα, χωρίς τις παλιές καθυστερήσεις και τα σημεία τριβής του παρελθόντος».
Η νέα διαδικασία υιοθεσίας βήμα-βήμα
Η ψηφιοποίηση και η αναδιάρθρωση της διαδικασίας υιοθεσίας στηρίζεται σε επτά βασικούς πυλώνες:
1. Ψηφιακή αίτηση μέσα από το gov.gr, όπου οι υποψήφιοι γονείς καταθέτουν όλα τα στοιχεία και τα δικαιολογητικά τους.
2. Προκαταρκτικός έλεγχος από τις κοινωνικές υπηρεσίες.
3. Κοινωνική έρευνα στο σπίτι του αιτούντος.
4. Εκπαίδευση των υποψήφιων γονέων μέσα από πιστοποιημένα προγράμματα.
5. Καταχώριση των κριτηρίων ανίχνευσης αντιστοίχισης.
6. Σύνδεση γονέα–παιδιού μέσω του Εθνικού Μητρώου.
7. Τοποθέτηση του παιδιού στην οικογένεια και περίοδος προσαρμογής.
Οι χρόνοι έχουν μειωθεί σημαντικά: τρεις μήνες για την αναδοχή, έξι για την υιοθεσία — και αυτό με βάση επίσημες οδηγίες του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.
Τι δείχνουν τα δεδομένα – η εικόνα στα ιδρύματα αλλάζει
Οι κοινωνικές υπηρεσίες αναφέρουν ότι ο αριθμός των παιδιών στα ιδρύματα μειώθηκε. Η κοινωνική λειτουργός και προϊσταμένη στο Κέντρο Βρεφών «Η Μητέρα», Βάσω Ταλαντζή, εξηγεί ότι με τον νέο νόμο τα παιδιά δεν μένουν πια επί χρόνια σε φιλοξενία. Μπαίνουν γρήγορα είτε σε αναδοχή, είτε σε υιοθεσία, είτε επιστρέφουν —όπου αυτό είναι εφικτό— στη φυσική οικογένεια.
Η ίδια υπογραμμίζει την τεράστια σημασία της προετοιμασίας: «Δεν αρκούν τα χαρτιά και τα τυπικά στοιχεία που βλέπουμε στην πλατφόρμα. Το κίνητρο των γονιών, η σταθερότητα, η διάθεσή τους να αγκαλιάσουν ένα παιδί που έχει ζήσει δυσκολίες — αυτό είναι το πιο σημαντικό».
Πολλά παιδιά έχουν βιώσει εγκατάλειψη, παραμέληση ή κακοποίηση. Σε ηλικίες 2–4 ετών, ψυχολόγοι διαπιστώνουν συχνά συναισθηματικές υστερήσεις λόγω των τραυματικών εμπειριών. Για αυτό, όπως αναφέρει η κ. Ταλαντζή, κάθε παιδί συνοδεύεται από ομάδα ειδικών — κοινωνικούς λειτουργούς, βρεφοκόμους, παιδοψυχολόγους — που το στηρίζουν μέχρι να ενταχθεί στην κατάλληλη οικογένεια.
Παράλληλα, σημαντική είναι και η προετοιμασία των ίδιων των παιδιών. Σε ορισμένες περιπτώσεις παρίστανται και οι βιολογικοί γονείς, ώστε η μετάβαση να γίνει με τρόπο που δεν επιβαρύνει το παιδί: με αποχαιρετισμό, ενημέρωση και ψυχολογική στήριξη.
Η ανθρώπινη διάσταση – Ο 48χρονος μονογονέας που “βίωσε ένα θαύμα”
Ο Παναγιώτης, 48 ετών, αποφάσισε το 2019 να γίνει πατέρας ως μονογονέας. Μετά από έξι χρόνια αναμονής, γραφειοκρατίας και πανδημίας, τον Μάρτιο του 2025 κράτησε στην αγκαλιά του τον γιο του.
«Ήμουν αποφασισμένος ότι θα γίνω γονιός. Απογοητεύτηκα, αλλά δεν σταμάτησα ποτέ. Όταν αντίκρισα το παιδί, ένιωσα αυτό που λέμε ‘έρωτα με την πρώτη ματιά’. Από εκείνη τη στιγμή ήξερα ότι έγινε το θαύμα που περίμενα».
Στη φάση της “σύνδεσης”, ο Παναγιώτης περνούσε καθημερινά ώρες με το παιδί πριν το πάρει στο σπίτι. «Το πήγαινα βόλτα, το τάιζα, το κοίμιζα. Χτίσαμε μια σχέση πριν καν μπει στο σπίτι μου. Αυτό μας ένωσε με έναν τρόπο που δεν περιγράφεται».
Το περιβάλλον του τον στήριξε: «Το κοντινό μου περιβάλλον το περίμενε. Αυτό που δεν περίμενα ήταν η αγάπη από τον κόσμο γύρω μου. Όταν ένας άνθρωπος μόνος του υιοθετεί παιδί, κάποιοι ξαφνιάζονται — αλλά η αποδοχή ήταν τεράστια».
Εξηγεί ότι θέλει το παιδί του να γνωρίζει όλη την αλήθεια από μικρό: «Θέλω να έχουμε ειλικρίνεια. Θέλω να ξέρει από πού προέρχεται, γιατί κάποια στιγμή κάποιος μπορεί να τον πειράξει γι’ αυτό. Αν ο πυρήνας του είναι δυνατός, δεν θα τον αγγίξει τίποτα».
Το μήνυμα προς όσους περιμένουν
Ο Παναγιώτης στέλνει μήνυμα σε όσους βρίσκονται στη διαδικασία:
«Η αναμονή δεν είναι τυχαία. Θέλει υπομονή, καθαρό μυαλό και αποφασιστικότητα. Τα παιδιά χρειάζονται ασφάλεια, σταθερότητα και έντονο συναίσθημα. Όταν έρθει η στιγμή, όλα παίρνουν τον δρόμο τους».
Η μεγάλη τομή – Ταχύτερη, διαφανής, ανθρώπινη διαδικασία
Το νέο θεσμικό πλαίσιο, με βάση τις επίσημες οδηγίες του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης και σε συνεργασία με τις κοινωνικές υπηρεσίες, έχει αλλάξει πλήρως το τοπίο. Τα παιδιά δεν μένουν για χρόνια στα ιδρύματα, οι διαδικασίες είναι ξεκάθαρες και οι οικογένειες λαμβάνουν καλύτερη υποστήριξη από ειδικούς.
Παράλληλα, η συμμετοχή των επιστημόνων και η ψυχολογική στήριξη των παιδιών ενισχύεται μέσα από τα πρωτόκολλα της Ανεξάρτητης Αρχής για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Η Ελλάδα αλλάζει σελίδα στις υιοθεσίες
Η αύξηση των υιοθεσιών δεν είναι μια στατιστική επιτυχία. Είναι η απόδειξη ότι ένα παιδί μπορεί να ξεφύγει από το τραύμα και να βρει την αγκαλιά που του αξίζει. Και αυτό γίνεται πλέον μέσα από έναν σύγχρονο, ασφαλή και διαφανή μηχανισμό — ένα σύστημα που, όπως δείχνουν τα στοιχεία, σώζει ζωές.
