ΟΠΕΚΕΠΕ: Η έγκριση του Action Plan 2 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανοίγει επιτέλους τον δρόμο για να «τρέξει» ο σχεδιασμός πληρωμών που είχε συμφωνηθεί ανάμεσα στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τον ΟΠΕΚΕΠΕ, μετά από μήνες αβεβαιότητας για τους παραγωγούς.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από το tilegrafimanews.gr
News: Σύμφωνα με τις κυβερνητικές ανακοινώσεις, μέσα στις επόμενες περίπου δέκα ημέρες δρομολογείται η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης (τσεκ), ενώ ακολουθεί η πληρωμή των 178 εκατ. ευρώ του Μέτρου 23, με στόχο να φανεί «ζεστό» χρήμα στους λογαριασμούς των αγροτών πριν το τέλος του έτους.
Παράλληλα, οι Βρυξέλλες δίνουν πολιτικό σήμα ότι το ελληνικό σχέδιο εξυγίανσης των ελέγχων γίνεται αποδεκτό, κλείνοντας –τουλάχιστον τυπικά– το πιο οξύ μέτωπο εμπιστοσύνης με την Κοινή Αγροτική Πολιτική.
Προκαταβολή τσεκ 70% με υβριδικούς ελέγχους
Όπως εξήγησε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, η πρώτη μεγάλη δόση αφορά την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης, στο 70% του δικαιούμενου ποσού. Το ύψος της πληρωμής εκτιμάται ότι μπορεί να φτάσει έως και τα 500–550 εκατ. ευρώ, εφόσον «κλειδώσουν» εγκαίρως τα αρχεία και οι απαραίτητοι διασταυρωτικοί έλεγχοι.
Το νέο μοντέλο που συμφωνήθηκε με τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ΚΑΠ προβλέπει ένα ενδιάμεσο – υβριδικό σύστημα: στις δηλώσεις καλλιεργειών αξιοποιούνται ΑΤΑΚ και ΚΑΕΚ, ενώ στην κτηνοτροφία λαμβάνονται υπόψη στοιχεία από παραδόσεις γάλακτος, σφαγές κρέατος και αγορά ζωοτροφών ως τεκμήρια πραγματικής παραγωγής.
Στόχος είναι να ξεμπλοκάρει η ροή πληρωμών χωρίς να χαλαρώσει ο έλεγχος που ζητούσε επιτακτικά η Κομισιόν, μετά τις διαπιστωμένες στρεβλώσεις προηγούμενων ετών. Οι υπηρεσίες του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών παρακολουθούν παράλληλα τη δημοσιονομική επίπτωση των πληρωμών, καθώς τα εθνικά κονδύλια «κουμπώνουν» με τις κοινοτικές ροές.
Μέτρο 23 και προγράμματα Πυλώνα 2 στην ουρά
Αμέσως μετά την προκαταβολή του τσεκ, στην κυβερνητική ατζέντα έρχεται το Μέτρο 23, συνολικού ύψους 178 εκατ. ευρώ, που αποτελεί κρίσιμη ανάσα ρευστότητας για παραγωγούς οι οποίοι έχουν χτυπηθεί από το κόστος παραγωγής και τις καθυστερήσεις της τελευταίας διετίας. Η πολιτική ηγεσία του ΥπΑΑΤ δεσμεύεται ότι η πίστωση θα τρέξει «λίγο αργότερα» από την προκαταβολή της βασικής, με τον ορίζοντα να τοποθετείται στις αρχές Δεκεμβρίου, μόλις οι έλεγχοι του Οργανισμού πληρωμών ολοκληρωθούν σε επίπεδο δειγματοληψίας και διασταύρωσης με άλλες βάσεις δεδομένων.
Στο ίδιο πακέτο, μέχρι το τέλος του έτους, εντάσσονται και τα μικρότερα προγράμματα του Πυλώνα 2 της ΚΑΠ – αναδιαρθρώσεις, περιβαλλοντικές δράσεις και λοιπές εκκρεμότητες – που είχαν μείνει πίσω λόγω της αναστάτωσης στο πληροφοριακό σύστημα. Οι αγρότες περιμένουν απαντήσεις όχι μόνο για το βασικό εισόδημα, αλλά και για τις ενισχύσεις που συνδέονται με συγκεκριμένες δεσμεύσεις στην παραγωγή, σε ένα περιβάλλον αυξημένων απαιτήσεων «πρασινίσματος» και compliance.
Τι σημαίνει η έγκριση του Action Plan 2
Η έγκριση του Action Plan 2 φέρνει πολιτική ανάσα στην κυβέρνηση, η οποία είχε βρεθεί αντιμέτωπη με σενάρια καθυστέρησης δύο μηνών και με κίνδυνο περαιτέρω παγώματος πληρωμών. Πλέον, τόσο ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης όσο και ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης μπορούν να επικαλούνται ένα εγκεκριμένο σχέδιο από την Κομισιόν, που επιτρέπει να προχωρήσει η χρονιά με ένα «ενδιάμεσο μοντέλο» ελέγχων και παράλληλα να χτιστεί η πλήρης ψηφιακή εποπτεία έως το 2026.
Κεντρικό στοιχείο της μεταρρύθμισης είναι ότι το σύστημα των δηλώσεων παύει να λειτουργεί ως «λευκή επιταγή» και συνδέεται στενά με τα φορολογικά στοιχεία, τα μητρώα ζωικού κεφαλαίου και την πραγματική οικονομική δραστηριότητα. Εκεί μπαίνει στο παιχνίδι και η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων ΑΑΔΕ, που ήδη ανταλλάσσει δεδομένα με το αγροτικό πληροφοριακό σύστημα για να εντοπίζονται περιπτώσεις όπου εμφανίζονται μόνο επιδοτήσεις ως εισόδημα, χωρίς αντίστοιχη φορολογική εικόνα.
Από την «τεχνική λύση» στο κριτήριο ομορότητας
Στο επίπεδο των δηλώσεων βοσκοτόπων, η κυβέρνηση διαμηνύει ότι η εποχή της «τεχνικής λύσης» τελειώνει. Πλέον, με βάση τις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δηλώσεις βοσκοτόπων θα μπορούν να γίνονται μόνο στον νομό έδρας του κτηνοτρόφου και σε όμορους νομούς, ώστε να περιοριστούν οι τεχνητές μετακινήσεις εκτάσεων και τα φαινόμενα «φουσκωμένων στρεμμάτων».
Παράλληλα, από το 2026 σχεδιάζεται η πλήρης αξιοποίηση δορυφορικών δεδομένων για τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, ενώ στην κτηνοτροφία προωθείται η χρήση ηλεκτρονικής σήμανσης – «τσιπάκια» για αιγοπρόβατα και βοοειδή – ώστε να καταγράφεται με ακρίβεια ο πραγματικός αριθμός ζώων ανά εκμετάλλευση. Οι τεχνολογικές αυτές παρεμβάσεις συνδέονται με το στρατηγικό σχέδιο ΚΑΠ και την υποχρέωση της χώρας να διαθέτει διαφανές και αξιόπιστο σύστημα ελέγχων, όπως προβλέπεται από τα κείμενα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής στην πλατφόρμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ΚΑΠ 2023–2027.
Τα χρήματα που «περισσεύουν» και οι έντιμοι αγρότες
Ένα από τα πιο πολιτικά φορτισμένα σημεία των δηλώσεων Χατζηδάκη και Τσιάρα αφορά την τύχη των χρημάτων που θα «περισσέψουν» μετά τους ελέγχους. Όπως τονίζουν, όσοι αποκλειστούν από τις πληρωμές επειδή δεν πληρούν τα κριτήρια ή εμφανίζουν παρατυπίες, θα αφήσουν πίσω τους ένα σημαντικό ποσό, το οποίο δεν πρόκειται να επιστρέψει στις Βρυξέλλες αλλά θα ανακατανεμηθεί στο εσωτερικό, προς τους αγρότες που αποδεικνύονται πραγματικοί και έντιμοι παραγωγοί.
Η λογική αυτή υπηρετεί δύο στόχους: αφενός, στέλνει μήνυμα μηδενικής ανοχής σε σχήματα «εικονικών» δικαιούχων, αφετέρου απαντά στην κοινωνική πίεση ότι τα ευρωπαϊκά κονδύλια πρέπει να καταλήγουν σε όσους πραγματικά δουλεύουν στη γη και όχι σε επαγγελματίες των επιδοτήσεων. Την ίδια στιγμή, ο Οργανισμός πληρωμών επιχειρεί να αποκαταστήσει την αξιοπιστία του στη συνείδηση των αγροτών, μέσα και από τη διαφανή δημοσιοποίηση πληρωμών στην πλατφόρμα του ΟΠΕΚΕΠΕ μέσω gov.gr.
ΟΠΕΚΕΠΕ: Η ΝΔ στέλνει τον «Φραπέ» στον εισαγγελέα – Αρνήθηκε να πάει στην Εξεταστική
Κτηνοτρόφοι, ευλογιά και ρόλος ΕΛΓΑ
Ιδιαίτερο βάρος δίνεται και στην κτηνοτροφία, όπου η κρίση της ευλογιάς άφησε πίσω της κατεστραμμένα κοπάδια και παραγωγούς στα όρια της αντοχής τους. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, έως σήμερα έχουν καταβληθεί αποζημιώσεις άνω των 48 εκατ. ευρώ, ενώ έχουν εγκριθεί επιπλέον κονδύλια για ζωοτροφές και έκτακτη ενίσχυση όσων έχασαν ζώα. Ο σχεδιασμός προβλέπει ότι μέχρι το τέλος του έτους θα έχει ολοκληρωθεί η καταβολή της ειδικής ενίσχυσης, ενώ σε δεύτερο χρόνο θα ενεργοποιηθούν προγράμματα ανασύστασης ζωικού κεφαλαίου, σε συνεργασία με τον ΕΛΓΑ – Οργανισμό Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων.
Το μήνυμα του ΥπΑΑΤ είναι ότι η εκρίζωση της νόσου αποτελεί προϋπόθεση για να στηριχθεί μακροπρόθεσμα η ελληνική κτηνοτροφία και να προστατευθούν προϊόντα με υψηλή προστιθέμενη αξία, που στηρίζουν εξαγωγές και τοπικές οικονομίες. Στο πλαίσιο αυτό, οι υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης – ΕΑΔ/Εθνικού Αγροτικού Δικτύου παρακολουθούν στενά και τις περιβαλλοντικές δράσεις (νιτρικά, οικολογικά σχήματα, αγροπεριβαλλοντικά), ώστε να μην χαθούν πόροι από αστοχίες ή καθυστερήσεις.
Πίεση από τη βάση, στοίχημα για την κυβέρνηση
Παρά το «πράσινο φως» από τις Βρυξέλλες, η κυβέρνηση γνωρίζει ότι το πολιτικό ρολόι χτυπάει αντίστροφα: αν η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης και τα πρώτα πακέτα ενισχύσεων δεν φτάσουν εγκαίρως σε λογαριασμούς, ο κίνδυνος να βγουν τα τρακτέρ στους δρόμους μέσα στις γιορτές είναι απολύτως πραγματικός. Γι’ αυτό και το Μέγαρο Μαξίμου έχει θέσει το χρονοδιάγραμμα πληρωμών ως προτεραιότητα, με συνεχείς συσκέψεις ανάμεσα σε ΟΠΕΚΕΠΕ, ΥπΑΑΤ, Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και τεχνικά κλιμάκια.
Στο τέλος της ημέρας, το αν το Action Plan 2 θα καταγραφεί ως επιτυχία ή ως μια ακόμη «χαμένη ευκαιρία» θα κριθεί όχι στα χαρτιά των Βρυξελλών, αλλά στα χωράφια και στα μαντριά: από το αν οι πραγματικοί παραγωγοί θα δουν δίκαιες και έγκαιρες πληρωμές, αν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί θα σταματήσουν τα φαινόμενα καταχρήσεων και αν η ελληνική γεωργία θα μπορέσει να σταθεί σε ένα νέο, πιο αυστηρό αλλά και πιο διαφανές πλαίσιο ΚΑΠ.
