ΟΠΕΚΕΠΕ: Με μια «διπλή εικόνα» ξυπνούν οι κτηνοτρόφοι λίγες ημέρες πριν από την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης 2025: από τη μία, η ανακοίνωση του ΟΠΕΚΕΠΕ για πληρωμή υπολοίπων 13,1 εκατ. ευρώ σε εξισωτική και συνδεδεμένη αιγοπρόβειου· από την άλλη, οι καταγγελίες για δραματικές μειώσεις έως και 95% στην κατανομή βοσκοτόπων, που απειλούν να «ρημάξουν» το εισόδημα της ζωικής παραγωγής.
Ρεπορτάζ: Παντελής Χαριτάκης
ΟΠΕΚΕΠΕ σε νέα εποχή: Τριπλό τσεκ έως το 2028 και ενίσχυση 5.000€ για μικροκαλλιεργητές
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από το tilegrafimanews.gr
News: Σε αυτό το φόντο, συνεταιρισμοί και οργανώσεις παραγωγών ζητούν άμεση πολιτική παρέμβαση, ώστε οι ενισχύσεις να αντικατοπτρίζουν την πραγματική παραγωγή και όχι τα «κουτάκια» ενός αλγορίθμου.
Σύμφωνα με τη νεότερη ενημέρωση, πιστώθηκαν ήδη 13,1 εκατ. ευρώ σε 70.652 αιτήσεις παραγωγών. Από αυτά, περίπου 10,159 εκατ. ευρώ κατευθύνθηκαν σε 36.945 δικαιούχους της συνδεδεμένης ενίσχυσης αιγοπρόβειου κρέατος 2024, ενώ 2,212 εκατ. ευρώ πληρώθηκαν σε 22.228 δικαιούχους της αντισταθμιστικής για ορεινές περιοχές (Π3-711) και 632.000 ευρώ σε 724 παραγωγούς για τις περιοχές με φυσικούς περιορισμούς (Π3-712). Συμπληρωματικά, 118.000 ευρώ μοιράστηκαν σε 1.665 κτηνοτρόφους για περιοχές με ειδικά μειονεκτήματα (Π3-713). Πρόκειται για ποσά που κλείνουν εκκρεμότητες του 2024 και δίνουν μια πρώτη ανάσα σε μονάδες που παλεύουν με αυξημένο κόστος ζωοτροφών και ενέργειας.
«Πληρώνει, αλλά και κόβει» – Το νέο μοντέλο ελέγχων και οι βοσκότοποι
Την ίδια στιγμή όμως, το νέο μοντέλο ελέγχων που εφαρμόζει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με βάση τον αλγόριθμο ομορότητας και τα παραγωγικά δεδομένα, έχει προκαλέσει κύμα αγανάκτησης. Κτηνοτρόφοι ενημερώνονται από τους μελετητές τους ότι η κατανομή των βοσκοτόπων για το 2025 είναι αισθητά μειωμένη σε σχέση με το 2024, με περιπτώσεις όπου οι επιλέξιμες εκτάσεις πέφτουν κατά 30%, 50% ή ακόμη και 95%.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα που έφτασε σε αγροτικές οργανώσεις αφορά κτηνοτρόφο που από 240 στρέμματα βοσκότοπου βλέπει να του αποδίδονται μόλις 150, ενώ στη σύζυγό του η κατανομή πέφτει από 200 στρέμματα στα… 14. Τέτοιες ακραίες περιπτώσεις, λίγο πριν την προκαταβολή του τσεκ, δεν είναι απλώς «στατιστικό θόρυβος», αλλά παράγοντας επιβίωσης ή κατάρρευσης ολόκληρων εκμεταλλεύσεων.
Ο κανονιστικός προϋπολογισμός της βασικής ενίσχυσης για τα βοσκοτόπια ανέρχεται ετησίως σε 223,15 εκατ. ευρώ, με περίπου 1.390.223 δικαιώματα και 13,9 εκατ. βοσκοτόπια, και μέση ενίσχυση περί τα 16 ευρώ/στρέμμα. Θεωρητικά, αν μειωθεί ο αριθμός των επιλέξιμων στρεμμάτων, η μοναδιαία ενίσχυση μπορεί να ανεβεί έως τα 20 ευρώ/στρέμμα. Στην πράξη, όμως, αυτή η αύξηση δεν είναι ικανή να ισοφαρίσει τις απώλειες για όσους χάνουν δεκάδες ή και εκατοντάδες στρέμματα.
Εξισωτική, οικολογικά σχήματα, βιολογικά: αλυσίδα απωλειών
Η νέα κατανομή βοσκότοπων δεν επηρεάζει μόνο τη βασική ενίσχυση. Με λιγότερα επιλέξιμα στρέμματα, η εξισωτική αποζημίωση – ήδη σταθερή στα 8,9 ευρώ/στρμ για μειονεκτικές και 12,2 ευρώ/στρμ για ορεινές ζώνες – πέφτει αναλογικά, χωρίς περιθώρια αύξησης. Παράλληλα, αλλαγές στην κατηγορία περιοχής (από ορεινή ή μειονεκτική σε πεδινή) σημαίνουν ότι κάποιοι κτηνοτρόφοι μπορεί να χάσουν πλήρως το δικαίωμα στην εξισωτική, ενώ άλλοι – αντίστροφα – να αποκτήσουν πρόσβαση.
Ακόμη πιο περίπλοκο είναι το τοπίο στα οικολογικά σχήματα και τα βιολογικά, όπου η ενίσχυση συνδέεται με τη σχέση ζώων – βοσκότοπου. Εκεί, η αναλογία 1 ΜΜΖ ανά εκτάριο, όπως εφαρμόζεται με βάση τα στοιχεία του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, μπορεί να αφήσει «ξεκρέμαστους» όσους βλέπουν τη βοσκότοπική βάση τους να συρρικνώνεται, παρότι το ζωικό τους κεφάλαιο, οι αποδόσεις γάλακτος και κρέατος και οι δαπάνες για ζωοτροφές παραμένουν υψηλές.
Πού πατά ο ΟΠΕΚΕΠΕ – Τι λέει για τα στοιχεία και τις ενστάσεις
Σε ενημερωτικό σημείωμα, ο Οργανισμός επιμένει ότι ο υπολογισμός του ζωικού κεφαλαίου γίνεται με αντικειμενικά κριτήρια: τιμολόγια πώλησης γάλακτος και κρέατος, τιμολόγια αγοράς ζωοτροφών, δεδομένα από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, το myDATA και τις δηλώσεις Ε3 που διαβιβάζονται στην ΑΑΔΕ. Όπου υπάρχουν παράλληλα στοιχεία για σφαγές και γαλακτοπαραγωγή, λαμβάνεται υπόψη ο μεγαλύτερος τεκμηριωμένος αριθμός ζώων.
Για τους βοσκοτόπους, έχει αναθεωρηθεί η τεχνική λύση: οι δημόσιες βοσκοτοπικές εκτάσεις κατανέμονται πλέον στο νομό της κτηνοτροφικής εγκατάστασης ή σε όμορο νομό, ενώ οι ιδιωτικοί βοσκότοποι ενισχύονται μόνο αν πληρούν την ελάχιστη βοσκοφόρτωση 0,2 ΜΜΖ/ha, όπως προβλέπει το εθνικό στρατηγικό σχέδιο ΚΑΠ 2023–2027, αναρτημένο και στην πλατφόρμα του gov.gr. Το μήνυμα είναι σαφές: «δεν μπορεί κανείς να ενεργοποιεί δικαιώματα σε βοσκότοπους εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το μαντρί».
Ταυτόχρονα, ο ΟΠΕΚΕΠΕ αναγνωρίζει ότι, όπου οι διαθέσιμοι βοσκότοποι δεν επαρκούν για να καλύψουν το ζωικό κεφάλαιο όπως προκύπτει από τα τιμολόγια, η επιδότηση μειώνεται άδικα. Γι’ αυτό προαναγγέλλεται διαδικασία ενστάσεων και «συμπληρωματική κατανομή» βοσκοτόπων βάσει αποδεικτικών στοιχείων, μετά την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης.
ΕΘΕΑΣ: προειδοποίηση για «σοβαρές και ανησυχητικές ανατροπές»
Μέσα σε αυτό το τοπίο, η ΕΘΕΑΣ απευθύνει επείγουσα επιστολή προς ΥΠΑΑΤ και ΟΠΕΚΕΠΕ, ζητώντας άμεση συνάντηση πριν τρέξουν οι πληρωμές. Κάνει λόγο για σοβαρές ανατροπές στην κατανομή βοσκοτόπων, με μειώσεις από 30% έως και 80% σε πολλές περιπτώσεις, χωρίς να υπάρχει σαφής, δημοσιευμένη Υπουργική Απόφαση που να αποσαφηνίζει τα κριτήρια.
Η Ομοσπονδία υπογραμμίζει ότι η λανθασμένη ή αναντίστοιχη κατανομή επηρεάζει:
• τη βασική ενίσχυση,
• την εξισωτική,
• τα οικολογικά σχήματα,
• τα βιολογικά,
• και εν δυνάμει την αναδιανεμητική, αφού αρκετοί κτηνοτρόφοι «πέφτουν» κάτω από το όριο των 170 στρεμμάτων χωρίς να έχουν προλάβει να αιτηθούν ενίσχυση.
Ζητά, μεταξύ άλλων, δημοσιοποίηση των κριτηρίων, επανεξέταση των περιπτώσεων με ακραίες μειώσεις, ειδική μέριμνα για τους δικαιούχους αναδιανεμητικής που δεν πρόλαβαν να αιτηθούν και προστασία των κτηνοτρόφων σε νησιά και ορεινές περιοχές.
Ανάμεσα σε αποφάσεις και Βρυξέλλες
Το νέο σύστημα ελέγχων, που «κουμπώνει» στο πλαίσιο της ΚΑΠ, δεν είναι εφεύρεση μόνο της Αθήνας. Η λογική του monitoring και της σύνδεσης ενισχύσεων με πραγματικά δεδομένα παραγωγής έχει την υπογραφή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία πιέζει για αυστηρότερη στόχευση των πόρων σε «ενεργούς γεωργούς». Ωστόσο, όταν τα μοντέλα αυτά εφαρμόζονται χωρίς επαρκή διαφάνεια και χωρίς μεταβατικές δικλίδες ασφαλείας, ο κίνδυνος γενικευμένων αδικιών είναι ορατός.
Την ώρα που τα 13,1 εκατ. ευρώ σε εξισωτική και συνδεδεμένη αιγοπρόβειου δίνουν μια μικρή ανάσα σε 70.652 κτηνοτρόφους, ο τρόπος με τον οποίο κατανέμονται οι βοσκότοποι και βαθμολογείται το ζωικό κεφάλαιο θα κρίνει αν η επόμενη διετία θα είναι περίοδος προσαρμογής ή περίοδος διάλυσης για ένα ήδη πιεσμένο κλάδο. Οι επόμενες αποφάσεις, είτε δημοσιευτούν στη Διαύγεια είτε ανακοινωθούν μέσω ενστάσεων και εγκυκλίων, θα κρίνουν αν το νέο μοντέλο θα διορθωθεί στην πράξη ή θα μείνει ως παράδειγμα ψηφιακής «δικαιοσύνης» που στο χωράφι μεταφράζεται σε σκληρή ανισότητα.
Τσιάρας για ΟΠΕΚΕΠΕ: Στόχος να γίνει η πληρωμή της βασικής ενίσχυσης τέλος της εβδομάδας
