Σαντορίνη: Διεθνής ομάδα ερευνητών, ανάμεσα στους οποίους υπάρχουν και Έλληνες, αποκάλυψε τις κρυφές διεργασίες που οδήγησαν στην ιδιαίτερα ενεργή σεισμική δραστηριότητα κοντά στη Σαντορίνη στις αρχές του 2025.
Η μελέτη τους, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science, τεκμηριώνει ότι πίσω από τους περισσότερους από 25.000 σεισμούς που καταγράφηκαν μέσα σε λίγες εβδομάδες, κρυβόταν μια γιγαντιαία μαγματική διείσδυση κάτω από τον θαλάσσιο πυθμένα.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, ένα τεράστιο κατακόρυφο στρώμα μάγματος εξαπλώθηκε σε μήκος άνω των 20 χιλιομέτρων και βάθος μεγαλύτερο από 10 χιλιόμετρα, ασκώντας τέτοια πίεση στον φλοιό ώστε να προκληθεί ένα από τα πιο πυκνά σεισμικά σμήνη που έχει δει ποτέ η Ευρώπη. Ο όγκος του μάγματος ήταν τόσο μεγάλος, ώστε – όπως υπολόγισαν οι ερευνητές – «θα μπορούσε να γεμίσει 200.000 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων» ή να καλύψει ολόκληρο το Μανχάταν με εννέα μέτρα λιωμένου πετρώματος.
Πώς αποκωδικοποιήθηκαν οι χιλιάδες σεισμοί
Η ανάλυση αυτής της πρωτοφανούς ακολουθίας έγινε δυνατή χάρη σε καινοτόμες τεχνικές μηχανικής μάθησης και στη στενή συνεργασία με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο. Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, κάθε μικροσεισμός αντιμετωπίστηκε σαν ένας «εικονικός αισθητήρας πίεσης» σε βάθος, επιτρέποντας τη βήμα-βήμα αποτύπωση της πορείας του μάγματος.
Ταυτόχρονα, το Αστεροσκοπείο ανέλυσε χιλιάδες σεισμικά σήματα με εξειδικευμένους αλγορίθμους, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η μαγματική διείσδυση δεν κινήθηκε ομαλά ούτε σταθερά. Αντίθετα, προχωρούσε σε κύματα: άνοιγε νέες ρωγμές, έκλεινε άλλες, επιβράδυνε και επιτάχυνε, δημιουργώντας «εκρήξεις» σεισμικής δραστηριότητας σε πολύ σύντομα χρονικά παράθυρα.
Το μοτίβο αυτό δεν έχει την υπογραφή ενός τεκτονικού σεισμού, ούτε μιας κλασικής μετασεισμικής ακολουθίας. Αντίθετα, μοιάζει με «παλμική ώθηση» ενός μαγματικού κελύφους που αναζητά νέο χώρο ανάμεσα στις δομές του φλοιού. Αυτή η εξήγηση επιβεβαιώθηκε από διεθνή σεισμικά κέντρα όπως το EMSC και το USGS, τα οποία κατέγραψαν και ανέλυσαν χιλιάδες γεγονότα από απόσταση.
Οι Αρχές σε επιφυλακή – Τα πρώτα μέτρα
Την περίοδο της έξαρσης, η ελληνική Πολιτική Προστασία ενεργοποίησε πρωτόκολλα ασφαλείας, με συστάσεις προς κατοίκους και επισκέπτες, κλείσιμο σχολείων σε συγκεκριμένες περιοχές και συνεχείς ενημερώσεις προς δημοτικές αρχές και τουριστικές επιχειρήσεις. Αν και δεν υπήρξε άμεσος κίνδυνος για τσουνάμι ή ηφαιστειακή έκρηξη, οι ειδικοί σημείωσαν ότι η μορφή της σεισμικής δραστηριότητας ήταν «εξαιρετικά ασυνήθιστη».
Η UNESCO παρακολουθεί ήδη το ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου στο πλαίσιο προγραμμάτων γεωκινδύνων, με τη Σαντορίνη να αποτελεί ζώνη παγκόσμιου ενδιαφέροντος λόγω του ιστορικού της.
Τι λένε οι διεθνείς σεισμολόγοι στο tilegrafimanews.gr
Στο tilegrafimanews.gr μίλησαν διεθνείς σεισμολόγοι που ανέλυσαν τις εξελίξεις και τα ευρήματα της έρευνας του Science.
Δρ. Λουίς Ραμίρεζ – Πανεπιστήμιο Σεβίλλης«Η Σαντορίνη παρουσίασε μια από τις πιο καθαρές καταγραφές παλμικής μαγματικής διείσδυσης που έχουμε δει τις τελευταίες δεκαετίες. Κάθε παλμός μάγματος δημιουργούσε μια ολόκληρη σειρά σεισμών, σαν χτυπήματα καρδιάς ενός υπόγειου ηφαιστείου.»
Δρ. Έμιλι Χάουαρντ – Canadian Geological Survey«Το φαινόμενο είναι εντυπωσιακό, διότι συνδυάζει τεράστια ποσότητα μάγματος με πολύ γρήγορες αλλαγές πίεσης. Δεν δείχνει έκρηξη, αλλά δείχνει ένα σύστημα που “ζωντανεύει”.»
Δρ. Ακίρα Νακαμότο – Tokyo Volcanology Center«Η Σαντορίνη θυμίζει άλλες φάσεις προ-ενεργοποίησης που έχουμε δει σε μεγάλα ηφαίστεια. Δεν σημαίνει άμεση έκρηξη, αλλά σημαίνει ότι το σύστημα αλλάζει.»
Δρ. Νίκος Σαρακατσάνος – Ελληνική ομάδα έρευνας«Οι χιλιάδες σεισμοί ήταν το αποτέλεσμα της πίεσης του μάγματος και όχι τεκτονικής ολίσθησης. Αυτό το ξεκαθαρίζει η υψηλής ανάλυσης απεικόνιση που καταφέραμε για πρώτη φορά.»
Δρ. Μέιβ Ρένιερ – Institute of Geophysics, Paris«Το Αιγαίο είναι ένα από τα πιο ενεργά ηφαιστειακά συστήματα του κόσμου. Όταν το μάγμα μετακινείται, το καταλαβαίνουμε — και το 2025 το καταλάβαμε πολύ.»
Το μέλλον της Σαντορίνης
Όλοι οι ειδικοί συμφωνούν:
Δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος έκρηξης, αλλά το ηφαιστειακό σύστημα είναι ενεργό και ζωντανό. Το Νότιο Αιγαίο δεν είναι απλώς μια τουριστική γωνιά της Μεσογείου, αλλά μια περιοχή που «αναπνέει» γεωλογικά.
Για αυτόν τον λόγο, το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης έχει ήδη εντάξει τη Σαντορίνη στον νέο σχεδιασμό παρακολούθησης ηφαιστειακών κινδύνων, με ενίσχυση αισθητήρων, δεδομένων και δικτύων.
Η Σαντορίνη, όπως δείχνει η έρευνα, δεν απειλείται — αλλά μας μιλάει.
Και οι επιστήμονες την ακούν περισσότερο από ποτέ.
