Ζάππειο: Σπάνια, πρακτικά ποτέ, ένας πρωθυπουργός υποδέχεται τους ομολόγους του στο πρωθυπουργικό του γραφείο, που τού έχει προσδώσει έναν χαρακτήρα σχεδόν καλλιτεχνικού εργαστηρίου.
Στην περίπτωση του εικαστικού και πρωθυπουργού της Αλβανίας Έντι Ράμα, η τέχνη παρεισέφρησε αυθόρμητα καθώς ο ίδιος σκιτσάρει με μαρκαδόρους και χρωματιστά μολύβια πολύχρωμα βιομορφικά σχέδια πάνω σε χαρτιά Α4 από σημειώσεις, ημερολόγια, ή πολιτικά έγγραφα που κατακλύζουν το γραφείο του και έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί. Πριν λίγα χρόνια τα πολύχρωμα σχέδια του αποτυπώθηκαν πάνω σε μια ταπετσαρία που επενδύει το πρωθυπουργικό του γραφείο.
Μια ανάλογη ταπετσαρία με πρωτότυπα έργα ζωγραφισμένα σε έγγραφα, καθώς και κεραμικά που κατασκεύασε ειδικά για την έκθεση «Improvisations» (Αυτοσχεδιασμοί) φιλοξενείται από χθες στο Ζάππειο. Είναι η πρώτη του έκθεση στην Ελλάδα και την οργανώνει το υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδος. Την επιμελείται η ιστορικός τέχνης- μουσειολόγος, Κατερίνα Κοσκινά.
«Σχεδιάζω σχεδόν καθημερινά στο γραφείο μου, όχι βέβαια στη διάρκεια των επίσημων συναντήσεων μου. Προφανώς με βοηθά να συγκεντρωθώ ασκώντας τα πολιτικά μου καθήκοντα. Ήταν όμως απρόσμενο, δεν επεδίωξα το γραφείο μου να γίνει μέρος της καλλιτεχνικής μου ζωής. Δεν έχω εκθέσει έργα μου ποτέ όντας πρωθυπουργός επειδή πιστεύω ότι δεν πρέπει να αφαιρώ τον χώρο από οποιονδήποτε καλλιτέχνη. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση είναι διαφορετικό. Μου ζήτησαν να μεταφέρω το γραφείο μου εδώ, στην έκθεση. Κι αυτό που βλέπετε είναι μ’ έναν τρόπο το γραφείο μου. Και είναι ωραίο. Αλλά δεν πρόκειται να το επαναλάβω αλλού» εξηγεί ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Τον συναντήσαμε μπροστά στη μεγάλη εικαστική εγκατάσταση του στο Ζάππειο, συνοδευόμενος από τον φίλο του, επίσης καλλιτέχνη Άντριαν Ντούλε και την Κατερίνα Κοσκινά. Πώς αντιδρούν οι πρωθυπουργοί και πρόεδροι άλλων κρατών που υποδέχεται στο γραφείο του; «Ο καθένας με τον τρόπο του, αλλά γενικά όλοι ξαφνιάζονται» σχολιάζει ο Έντι Ράμα.
Η ώσμωση τέχνης και πολιτικής που εφάρμοσε στα χρόνια της θητείας του ως δήμαρχος των Τιράνων από το 2000 έως το 2011 έκανε τον Έντι Ράμα διεθνώς γνωστό. Αναβάθμισε την απομονωμένη αλβανική πρωτεύουσα κατεδαφίζοντας εκατοντάδες παράνομα κτίρια και ζητώντας να βαφτούν πολύχρωμες οι γερασμένες γκρίζες προσόψεις των κτιρίων της πόλης. Και πιο πριν, υπηρέτησε ως υπουργός Πολιτισμού (επί κυβέρνησης Φάτος Νάνο). Πιστεύει ακόμα στον κοινωνικό ρόλο της τέχνης; «Θεωρώ ότι η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Βέβαια είναι ένα εναλλακτικό σύμπαν, όπου καθένας μπορεί να βρει την ελευθερία που δεν υφίσταται στο κοινό μας σύμπαν» απαντά.
Για την Κατερίνα Κοσκινά «ο Έντι Ράμα είναι ένας καλλιτέχνης που έγινε πρωθυπουργός. Δεν είναι ένας πολιτικός με καλλιτεχνική κλίση, ένας ταλαντούχος ερασιτέχνης, ούτε κάποιος που σπούδασε κάποτε ζωγραφική. Η τέχνη διεκδίκησε τον χώρο της στην καλλιτεχνική έκφραση του και τον πήρε». Όπως σημειώνει «ο νους και η έκφραση πορεύονται μαζί, δίνουν αποφάσεις αλλά και μικρά σε μέγεθος έργα, μεστά από συναισθηματική ένταση. Πρόκειται για παλίμψηστα όπου σχέδιο και χρώμα καλύπτουν χωρίς να αφανίζουν το κείμενο, αποκαλύπτοντας τα δύο συστατικά του έργου, γραφή και εικόνα.[…] Η ταπετσαρισμένη κατασκευή γίνεται ο φορέας πρωτότυπων καδραρισμένων ζωγραφιών σε έγγραφα και ημερολόγια αλλά και μικρών γλυπτών που συμπληρώνουν και δίνουν ”σάρκα και οστά” στα τυπωμένα σχέδια τόσο ταιριαστά, που ο θεατής δεν είναι σίγουρος αν η τρίτη διάσταση που βλέπει είναι πραγματική ή ψευδαίσθηση».
Τα νέα αυτά γλυπτά από ψημένη πορσελάνη και μέταλλο, κατασκεύασε ο καλλιτέχνης και πρωθυπουργός της Αλβανίας στις σπάνιες ελεύθερες ώρες του, στο εργαστήρι του στα Τίρανα. «Μόνο εκεί αφήνει στην άκρη το κινητό. Άλλοι πολιτικοί χαλαρώνουν παίζοντας μπιλιάρδο, άλλοι με ταξίδια και σύντομες διακοπές. Ο Έντι χαλαρώνει μόνο με την καλλιτεχνική δημιουργία στο ατελιέ του» αναφέρει ο παιδικός φίλος του και καλλιτεχνικός συνεργάτης του Άντριαν Ντούλε, γιος επίσης γλύπτη, όπως και ο πατέρας του Έντι Ράμα.
Η έκθεση «Improvisations» θα διαρκέσει έως τις 31 Μαρτίου.
Νατάσσα Δομνάκη
