Πώς θα σας φαινόταν να ξυπνάγατε ένα πρωί «πλημμυρισμένοι» από αναμνήσεις που δεν έχετε ζήσει ποτέ;
Μπορεί για τους περισσότερους θνητούς να μοιάζει με ευφάνταστο σενάριο επιστημονικής φαντασίας, ωστόσο είναι τόσο πραγματικό, όσο τρομακτικό ακούγεται: Γάλλοι επιστήμονες, σαν γνήσιοι… χάκερς του εγκεφάλου, κατάφεραν για πρώτη φορά να δημιουργήσουν τεχνητές (ψεύτικες) αναμνήσεις (και συγκεκριμένα θετικά συναισθήματα) στη μνήμη ποντικιών, ενώ αυτά κοιμούνταν!
Το επίτευγμα, μεταξύ άλλων, μπορεί μελλοντικά να ανοίξει μάλιστα το δρόμο για μια νέου τύπου υπνοθεραπεία της κατάθλιψης στους ανθρώπους ή σε άτομα που βασανίζονται από χρόνιες φοβίες και τραυματικές αναμνήσεις, όπως συμβαίνει στη διαταραχή του μετατραυματικού στρες.
Οι ερευνητές του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) της Γαλλίας, με επικεφαλής τον Καρίμ Μπενσενάν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικόνευροεπιστήμης «Nature Neuroscience», σύμφωνα με τη βρετανική Guardian και το «New Scientist», επεσήμαναν πως είναι η πρώτη φορά που επιτυγχάνεται χειραγώγηση της μνήμης στη διάρκεια του ύπνου.
Οι επιστήμονες, με τη βοήθεια ηλεκτροδίων, «εμφύτευσαν» την ευχάριστη ανάμνηση μιας τοποθεσίας στον εγκέφαλο των πειραματόζωων και όταν αυτά ξύπνησαν, αναζητούσαν αυτό το μέρος, προκειμένου να ξαναζήσουν την ευχάριστη «εμπειρία» (που στην πραγματικότητα δεν είχε ποτέ υπάρξει).
Τα δύο ηλεκτρόδια είχαν συνδεθεί το ένα στην περιοχή της μνήμης (στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου) και το άλλο στο κέντρο ανταμοιβής – ευχαρίστησης του εγκεφάλου. Οι επιστήμονες δημιούργησαν έτσι μια τεχνητή συσχέτιση ανάμεσα στα εγκεφαλικά κύτταρα καταγραφής του χώρου (νευρώνες που καταγράφουν συγκεκριμένες τοποθεσίες) και σε ευχάριστα συναισθήματα.
Η νέα μνήμη -που το ζώο αναζητούσε να «ξαναζήσει»- το ωθούσε να επισκεφθεί μια τοποθεσία όπου υποτίθεται πως είχε απολαύσει κάτι στο παρελθόν.
Οι επιστήμονες υπογράμμισαν ότι δεν επρόκειτο για μια υποσυνείδητη και αυτόματη αντίδραση, αλλά για μια συνειδητή μνήμη (του τύπου «θέλω να πάω ξανά σε αυτό το ευχάριστο μέρος»), η οποία κατεύθυνε τη συμπεριφορά των πειραματόζωων την επόμενη ημέρα.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα ευρήματά τους είναι δυνατό να αποτελέσουν τη βάση για μια μη επεμβατική μέθοδο χειραγώγησης της μνήμης και στους ανθρώπους. Έως ότου όμως υπάρξουν όντως κλινικές εφαρμογές, θα χρειαστούν αρκετά χρόνια.
Για όσους πάντως ονειρεύονται, ο Καρίμ Μπενσενάν δήλωσε πάντως ότι, προς το παρόν, είναι άγνωστο αν στη διάρκεια του ύπνου μπορούν να «φυτευτούν» στον εγκέφαλο και άλλες τεχνητές μνήμες, όπως διαφόρων δεξιοτήτων.
Και ασφαλώς βέβαια, υπάρχει η σκοτεινή πλευρά. «Το γεγονός ότι μπορείς να κάνεις κάτι τέτοιο στη διάρκεια του ύπνου, είναι λιγάκι ανησυχητικό (αν όχι τρομακτικό συμπληρώνουμε εμείς), επειδή σημαίνει πως θα μπορούσες να κάνεις κάποιον να θέλει κάτι, ακόμα κι αν δεν το θέλει πραγματικά», δήλωσε ο Νιλ Μπέρτζες από το University College του Λονδίνου.
«Υπάρχουν οι ιατρικές εφαρμογές και οι πιο οργουελιανές εφαρμογές, όπου η κυβέρνηση μπαίνει μέσα στα κεφάλια των ανθρώπων και αρχίζει να τους ελέγχει», προειδοποίησε ο Λόρεν Φρανκ του Πανεπιστημίου Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνια. «Είναι απίστευτα δύσκολο να κάνει κάποιος κάτι τέτοιο, έτσι δεν ανησυχώ βαθιά γι’ αυτό, όμως δεν είναι και αδύνατο να συμβεί», κατέληξε…
