Ενοίκια: Η ελληνική αγορά κατοικίας βρίσκεται πλέον σε συνθήκες κοινωνικού συναγερμού. Τα ενοίκια έχουν εκτοξευθεί σε επίπεδα που ξεπερνούν ακόμη και τα προ κρίσης έτη, ενώ η κυβέρνηση περιορίζεται σε παρατηρητικό ρόλο, αφήνοντας χιλιάδες πολίτες να δίνουν έναν άνισο αγώνα επιβίωσης.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
Σύμφωνα με την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος, οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 7,3% σε ετήσια βάση το δεύτερο τρίμηνο του 2025, ξεπερνώντας το ιστορικό υψηλό του 2008. Στην Αθήνα η αύξηση φτάνει το 5,9%, στη Θεσσαλονίκη και στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας 8,8%. Παράλληλα, ο δείκτης τιμών ενοικίων έχει αγγίξει τις 114,7 μονάδες, δέκα μονάδες υψηλότερα από πέρυσι, γεγονός που καταδεικνύει την ασφυκτική πίεση στα νοικοκυριά.
Οι ενοικιαστές δεν αντέχουν άλλο
Στο tilegrafimanews.gr μίλησαν πολίτες από διάφορες περιοχές της χώρας, περιγράφοντας μια καθημερινότητα οικονομικής εξάντλησης.
Η Μαρία Αντωνίου, ιδιωτική υπάλληλος 38 ετών από το Γαλάτσι, πληρώνει πλέον 740 ευρώ για ένα διαμέρισμα 65 τετραγωνικών. «Πριν τρία χρόνια έδινα 530 ευρώ για το ίδιο σπίτι. Δεν έχει γίνει καμία ανακαίνιση, καμία βελτίωση, μόνο οι τιμές ανεβαίνουν. Αν δεν είχα τους γονείς μου να με βοηθούν, θα είχα μείνει στο δρόμο», λέει χαρακτηριστικά.
Ο Γιάννης Λυμπερόπουλος, νέος ενοικιαστής στη Θεσσαλονίκη, δηλώνει πως το μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός του φεύγει στη στέγη. «Παίρνω 1.050 ευρώ και πληρώνω 580 ενοίκιο. Δεν μένει τίποτα. Η κυβέρνηση πρέπει να καταλάβει ότι δεν είναι πολυτέλεια να έχεις στέγη, είναι δικαίωμα», τονίζει.
Παρόμοια είναι η εικόνα και στην περιφέρεια. Η Ελένη Δάσκαλου, μητέρα δύο παιδιών από την Πάτρα, σημειώνει: «Τα σπίτια που πριν τρία χρόνια νοικιάζονταν 400 ευρώ, τώρα ζητούν 600. Οι μισθοί έμειναν ίδιοι. Πώς να τα βγάλουμε πέρα;».
Η απουσία ουσιαστικών μέτρων
Οι ενοικιαστές και οι κοινωνικές οργανώσεις ζητούν άμεσα μέτρα στήριξης, όπως επιδότηση ενοικίου, πλαφόν στις αναπροσαρμογές και επαναφορά της κοινωνικής κατοικίας, η οποία στην Ελλάδα ουσιαστικά δεν υπάρχει.
Ωστόσο, κυβερνητικοί παράγοντες που μίλησαν στο tilegrafimanews.gr επιχείρησαν να δικαιολογήσουν την αδράνεια, υποστηρίζοντας πως η αγορά «χρειάζεται χρόνο για να ισορροπήσει».
Ανώτερος αξιωματούχος του Υπουργείου Οικονομικών ανέφερε ότι «η κυβέρνηση εξετάζει φορολογικά κίνητρα για όσους διαθέτουν ακίνητα προς μακροχρόνια μίσθωση, καθώς και πρόγραμμα ενίσχυσης νέων ζευγαριών», χωρίς όμως να παρουσιάσει σαφές χρονοδιάγραμμα. Έτερος παράγοντας του Υπουργείου Ανάπτυξης υποστήριξε ότι «η αύξηση των ενοικίων είναι συνέπεια των διεθνών τάσεων και της έλλειψης νέας οικοδομικής δραστηριότητας», προσθέτοντας πως «ο τουρισμός απορροφά μεγάλο μέρος του αποθέματος».
Παρά τις δηλώσεις αυτές, τα στοιχεία αποδεικνύουν πως τα μέτρα που εφαρμόζονται είναι αποσπασματικά και ανεπαρκή. Η μείωση του ΕΝΦΙΑ ή η επιδότηση ρεύματος δεν αντιμετωπίζουν την πραγματική αιτία: την έλλειψη προσφοράς και την εκτίναξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων που αφαιρούν σπίτια από την αγορά.
Τρεις λόγοι που εξαφανίστηκαν οι κατοικίες
Η Τράπεζα της Ελλάδος εντοπίζει τρεις βασικούς λόγους για την εξαφάνιση χιλιάδων κατοικιών από την αγορά:
1. Δέσμευση ακινήτων από τράπεζες και servicers. Πολλά ακίνητα έχουν «παγώσει» σε χαρτοφυλάκια μη εξυπηρετούμενων δανείων και παραμένουν ανενεργά για χρόνια.
2. Επενδυτική εκμετάλλευση. Το Airbnb και οι ξένες επενδύσεις απορροφούν τη μακροχρόνια στέγη, μετατρέποντας τις κατοικίες σε τουριστικά προϊόντα.
3. Κατάρρευση οικοδομικής δραστηριότητας. Η έκδοση νέων αδειών μειώθηκε κατά 14%, ενώ το αυξημένο κόστος υλικών και ενέργειας καθιστά απαγορευτική την ανέγερση νέων κατοικιών.
Το αποτέλεσμα είναι μια τεχνητή έλλειψη, που οδηγεί σε άνοδο τιμών χωρίς πραγματική αύξηση της ζήτησης. Η ίδια η ΤτΕ προειδοποιεί ότι «η παρατεταμένη άνοδος τιμών και η χαμηλή προσφορά δημιουργούν προϋποθέσεις συσσώρευσης κινδύνων για την αγορά ακινήτων».
Οι αριθμοί της ασφυξίας
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat που επικαλείται η Τράπεζα της Ελλάδος, το 35,5% του εισοδήματος των ελληνικών νοικοκυριών κατευθύνεται πλέον στη στέγη, ενώ σχεδόν ένας στους τρεις πληρώνει πάνω από το 40%. Η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη στην Ε.Ε. ως προς το στεγαστικό βάρος, επτά μονάδες πάνω από τη Δανία.
Η ανισότητα αυτή πλήττει ιδιαίτερα τους νέους, οι οποίοι αδυνατούν να φύγουν από το πατρικό τους σπίτι. Το 67% των νέων 25–34 ετών εξακολουθεί να ζει με τους γονείς του, ποσοστό που αυξάνεται σταθερά από το 2019.
Οι «εύκολες» εξηγήσεις της κυβέρνησης
Η κυβέρνηση αποδίδει το φαινόμενο στην «αναθέρμανση της οικονομίας» και στη «δυναμική της αγοράς ακινήτων». Ωστόσο, όπως σχολίασε στο tilegrafimanews.gr ο οικονομολόγος Σπύρος Μπακάλης, «δεν πρόκειται για επιτυχία, αλλά για αποτυχία κοινωνικής πολιτικής. Το κράτος έπρεπε να έχει παρέμβει εδώ και δύο χρόνια με ανώτατα όρια αυξήσεων, όπως έκανε η Ισπανία».
Οι οργανώσεις ενοικιαστών ζητούν από το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας να επαναφέρει πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας, αξιοποιώντας τα αδιάθετα δημόσια κτίρια. «Δεν είναι δυνατόν να πληρώνουμε 700 ευρώ για ένα δυάρι και να μας λένε ότι η αγορά θα αυτορρυθμιστεί», τονίζει ο Δημήτρης Ροδίτης, μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Ενοικιαστών.
Η στέγη έχει μετατραπεί σε πεδίο κερδοσκοπίας και κοινωνικής αδικίας. Οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες μοιάζουν περισσότερο με επικοινωνιακές κινήσεις παρά με πραγματική πολιτική βούληση. Ο πρωθυπουργός έχει δεσμευθεί για «προώθηση ρυθμίσεων στις βραχυχρόνιες μισθώσεις», ωστόσο, όπως λένε παράγοντες της αγοράς, «το Airbnb είναι πλέον πιο ισχυρό από το Υπουργείο».
Οι ενοικιαστές, από την άλλη, βλέπουν τα σπίτια να εξαφανίζονται και τα όνειρα της ανεξαρτησίας να σβήνουν. Η Ελλάδα του 2025 είναι μια χώρα όπου η στέγη έχει γίνει προνόμιο και όχι δικαίωμα.
Το tilegrafimanews.gr καταλήγει: «Η κρίση των ενοικίων δεν είναι οικονομικό φαινόμενο, είναι κοινωνικό καμπανάκι. Αν το κράτος συνεχίσει να παρακολουθεί αμέτοχο, η επόμενη γενιά θα μείνει χωρίς στέγη και χωρίς ελπίδα».
