Ερντογάν: Η ακύρωση της συνάντησης Μητσοτάκη–Ερντογάν άφησε πίσω της ένα κενό ερμηνειών αλλά όχι κενό πολιτικής. Στο Μαξίμου επικρατεί ψυχραιμία: η εικόνα θερμού κλίματος δίπλα στον Ντόναλντ Τραμπ δεν μεταφράστηκε σε μετρήσιμα οφέλη για την Άγκυρα, ούτε σε «πράσινο φως» για επιστροφή στα F-35 ή σε άρση κυρώσεων.
Ρεπορτάζ: Παντελής Χαριτάκης- tilegrafimanews.gr
Αντίθετα, η Αθήνα διαβάζει την επικοινωνιακή υπερπροβολή ως προσπάθεια του Ταγίπ Ερντογάν να κεφαλαιοποιήσει ρόλο στη Γάζα και να πιέσει ταυτόχρονα σε Ανατολική Μεσόγειο και ενεργειακά. Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο Πρωθυπουργός στέλνει καθαρό μήνυμα: χωρίς ανάκληση του casus belli δεν υπάρχει θέση για την Τουρκία στο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο ασφάλειας SAFE της ΕΕ – ούτε πολιτικά, ούτε θεσμικά, όπως υπενθυμίζει το θεσμικό οπλοστάσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η ψυχρή ανάγνωση της Αθήνας
Η ελληνική πλευρά αξιολογεί ότι, πέρα από φιλοφρονήσεις, ο Ερντογάν άκουσε σκληρές γραμμές για S-400, ενεργειακές ροές από Ρωσία και πιθανή επαναφορά Patriot. Αυτά δεν αλλάζουν εν μια νυκτί. Η Αθήνα, συνεπώς, δεν αναθεωρεί τη βασική της στρατηγική: σταθερότητα, αποφυγή παγίδων επίδειξης ισχύος, προώθηση θετικής ατζέντας όπου υπάρχουν περιθώρια – και προσήλωση στο διεθνές δίκαιο, που αποτελεί το κεντρικό επιχείρημα του Υπουργείου Εξωτερικών σε όλα τα φόρα.
Παράλληλα, η ομιλία Ερντογάν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ήρθε με την πάγια ρητορική περί «δικαιωμάτων» δυτικά της Κύπρου και απόρριψης της ομοσπονδίας. Στην Αθήνα δεν προκάλεσε έκπληξη—θύμισε απλώς ότι το «παράθυρο» των ήρεμων νερών κλείνει ταχύτατα όταν το πεδίο φτάνει στα ενεργειακά έργα και τις θαλάσσιες ζώνες.
Το επόμενο crash test: το καλώδιο Κρήτης–Κύπρου
Εδώ βρίσκεται το τεστ ωριμότητας. Η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου–Κρήτης, κρίσιμο σκέλος της ευρύτερης αρχιτεκτονικής διασυνδέσεων της Ανατολικής Μεσογείου, παραμένει μοχλός πίεσης αλλά και ευρωπαϊκή προτεραιότητα. Στην Αθήνα καταγράφεται πρόοδος συντονισμού με τη Λευκωσία, με ορίζοντα επανεκκίνησης ερευνών και εργασιών με πλήρη τήρηση κανόνων ειδοποίησης και συναφών διαδικασιών ασφάλειας ναυσιπλοΐας. Το σχέδιο προϋποθέτει τεχνική ακρίβεια, θεσμική καθαρότητα και στενή συνεργασία με τον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς—τον ΑΔΜΗΕ—ώστε οι κινήσεις να μη γίνουν αφορμή για «NAVTEX διπλωματία».
Στο κυβερνητικό επιτελείο αναγνωρίζουν ότι η Άγκυρα μπορεί να επιχειρήσει παράλληλη πληροφοριακή και ναυτιλιακή πίεση (εκδόσεις NAVTEX, ενστάσεις περί «αρμοδιοτήτων»), με στόχο να εμφανιστεί ως συγκαθοριστής. Η απάντηση της Αθήνας είναι κλασική αλλά αποτελεσματική: αντι-NAVTEX όπου απαιτείται, αυστηρή προσήλωση στις συντεταγμένες της ελληνο-αιγυπτιακής οριοθέτησης ΑΟΖ, και παντού επίκληση του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Όσο πιο θεσμικά και τεχνικά «θωρακισμένο» το έργο, τόσο πιο δύσκολη η εργαλειοποίηση.
Καθρέφτης ισορροπιών: ΝΑΤΟ, Λευκός Οίκος, ΟΗΕ
Η Αθήνα διαβάζει τη συγκυρία με τρεις φακούς:
1. Συμμαχικός: Στο ΝΑΤΟ η Ελλάδα κερδίζει πόντους αξιοπιστίας μέσω επιχειρησιακής σοβαρότητας, ενεργειακής θωράκισης και ρόλου κόμβου (λιμένες, βάσεις, logistics). Η Τουρκία παραμένει κρίσιμος εταίρος, αλλά με ανοικτά μέτωπα εξοπλισμών και σχέσεων με Μόσχα.
2. Διμερής με ΗΠΑ: Η εικόνα του Λευκού Οίκου δεν μετατρέπεται αυτομάτως σε policy deliverables. Η Αθήνα εκτιμά ότι οι κόκκινες γραμμές Ουάσιγκτον (S-400, ρωσικές ροές, στάση στη Συρία) δύσκολα αλλάζουν. Αυτό, έμμεσα, περιορίζει και τον χώρο κινήσεων της Άγκυρας στο Αιγαίο.
3. Πολυμερής: Στον ΟΗΕ η Ελλάδα συνεχίζει υπομονετική διπλωματία για το Κυπριακό, αποδομώντας τη ρητορική δύο κρατών και υπενθυμίζοντας τα ψηφίσματα. Η νομική συνέπεια είναι η καλύτερη άμυνα απέναντι σε σπασμωδικές κινήσεις ισχύος.
Το «μήνυμα» για casus belli και το SAFE
Στο τραπέζι της ΕΕ, το εργαλείο SAFE (στήριξη αμυντικών προμηθειών και κρίσιμων τεχνολογιών) είναι πολιτικό βαρόμετρο. Η Αθήνα έχει προειδοποιήσει ότι η συμμετοχή της Τουρκίας δεν είναι συμβατή με την ύπαρξη του casus belli εναντίον κράτους-μέλους. Οι Βρυξέλλες, μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ακούνε τα κράτη-μέλη: η προϋπόθεση σεβασμού της ευρωπαϊκής έννομης τάξης παραμένει αδιαπραγμάτευτη. Εδώ, η ελληνική θέση είναι σαφής, τεκμηριωμένη και εύληπτηγια τους εταίρους.
Τι «ξημερώνει» στα ελληνοτουρκικά
Βραχυπρόθεσμα, απαιτείται αυτοσυγκράτηση: τεχνική συνέχιση της διασύνδεσης με νομική ακρίβεια, αποφυγή «θερμών» αντιπαραθέσεων, και παράθυρο επικοινωνίας σε στρατιωτικά κανάλια αποκλιμάκωσης. Μεσοπρόθεσμα, η Αθήνα θα επιδιώξει μια συνάντηση ουσίας Μητσοτάκη–Ερντογάν—όχι φωτογραφία—εφόσον υπάρχουν χειροπιαστά βήματα: αναθεώρηση ρητορικής περί δύο κρατών, χαρτογράφηση πρακτικών Confidence-Building Measures στο Αιγαίο, και, ιδανικά, σήμα απεμπλοκής από το casus belli.
Η ελληνική ανησυχία δεν αφορά μόνο τα μηνύματα της Άγκυρας· αφορά το πεδίο: αμφισβητήσεις, NAVTEX, έρευνες, υπερπτήσεις. Αν ο Ερντογάν επιχειρήσει «ελεγχόμενη ένταση» για εσωτερικό ακροατήριο ή διαπραγματευτικό μοχλό στην Ουάσιγκτον, τότε η Αθήνα θα απαντήσει ήρεμα αλλά αποφασιστικά, με διεθνές δίκαιο, συμμαχίες και επιχειρησιακή ετοιμότητα—το τρίπτυχο που, σταθερά, επιβεβαιώνει και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Η μεγάλη εικόνα: ενέργεια, σταθερότητα, αξιοπιστία
Η Ελλάδα επενδύει στην εικόνα αξιόπιστου κόμβου ενέργειας και ασφάλειας: διασυνδέσεις, LNG, αποθήκευση, πράσινα έργα. Οποιαδήποτε υπονόμευση αυτού του σχεδίου βρίσκει απέναντι όχι μόνο την Αθήνα, αλλά και ευρωπαϊκούς θεσμούς και συμμάχους. Όπως και στο ΝΑΤΟ, έτσι και στην ΕΕ, η συνέπεια ανταμείβεται. Και όσο ο Ερντογάν ισορροπεί μεταξύ εντυπώσεων και απαιτήσεων Ουάσιγκτον, τόσο η Ελλάδα κερδίζει χρόνο να θωρακίσει υποδομές και να προχωρήσει έργα με τον ΑΔΜΗΕ και τους εταίρους, κρατώντας το Αιγαίο όσο γίνεται ήρεμο—αλλά ποτέ απροετοίμαστο.
