Εορτολόγιο: Ευλάμπιος, Λάμπης, Ευλάμπης Ευλαμπία, Ευλαμπή, Λαμπή, Λαμπία, Λάμπω.
10 Οκτωβρίου: Άγιοι Ευλάμπιος και Ευλαμπία τα αδέλφια – Τα αδέλφια Ευλάμπιος και Ευλαμπία έζησαν στα χρόνια του αυτοκράτορα Μαξιμιανού (296 μ.Χ.).
Ο διωγμός κατά των χριστιανών ήταν σκληρός και ανελέητος. Γι’ αυτό, ο Ευλάμπιος και η αδελφή του Ευλαμπία κρύβονταν μαζί με άλλους χριστιανούς στο βουνό. Εκεί, ζούσαν καλλιεργώντας την προσευχή και τη μελέτη των Ιερών Γραφών.
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Κάποια μέρα, ο Ευλάμπιος πήγε στη Νικομήδεια να προμηθευθεί τροφές. Αλλά οι ειδωλολάτρες τον αναγνώρισαν και αμέσως τον συνέλαβαν.
Βέβαια, στην ερώτηση του βασιλιά αν πιστεύει στο Χριστό, ομολόγησε φανερά ότι είναι χριστιανός, οπότε τον έβαλαν μέσα σε ειδωλολατρικό ναό για να θυσιάσει με τη βία. Ο Ευλάμπιος, όμως, δια της προσευχής συνέτριψε το είδωλο του θεού Άρη.
Και ενώ άρχισαν να τον μαστιγώνουν με τον πιο απάνθρωπο τρόπο, όρμησε η αδελφή του Ευλαμπία, και αφού τον αγκάλιασε, παρακάλεσε το Θεό να την αξιώσει να συμμαρτυρήσει με τον αδελφό της. Τότε έβαλαν και τους δύο σε ένα καζάνι με βραστό νερό.
Αλλά δια θαύματος αυτοί δροσίζονταν, και έτσι βγήκαν σώοι και αβλαβείς. Αυτό έκανε να πιστέψουν στο Χριστό 200 ειδωλολάτρες, οι όποιοι μαζί με τον Ευλάμπιο και την Ευλαμπία αποκεφαλίστηκαν υπέρ της αλήθειας του Κυρίου.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τὸν τάφον σου Σωτὴρ.
Τῆς φύσεως θεσμῶ, συνημμένοι ἐνθέως, ὁμόψυχοι στερρῶς, ὡς ὀμαίμονες θεῖοι, αὐτάδελφοι Μάρτυρες, ἐν ἀθλήσει ὠράθητε, ὦ Εὐλάμπιε, σὺν τὴ σεμνὴ Εὐλαμπία, ὅθεν στέφανον, νικητικὸν δεδεγμένοι, ἠμᾶς διασῴζετε.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Οἱ Μάρτυρες σου Κύριε, ἐν τῇ ἀθλήσει αὐτῶν, τὸ στέφος ἐκομίσαντο τῆς ἀφθαρσίας, ἐκ σοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν· σχόντες γὰρ τὴν ἰσχύν σου, τοὺς τυράννους καθεῖλον· ἔθραυσαν καὶ δαιμόνων τὰ ἀνίσχυρα θράση. Αὐτῶν ταῖς ἱκεσίαις Χριστὲ ὁ Θεός, σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον
Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Τοὺς γενναίους Μάρτυρας, καὶ ἀδελφοὺς κατὰ σάρκα, τὸν σοφὸν Εὐλάμπιον, καὶ Εὐλαμπίαν τιμῶμεν, οὗτοι γὰρ τῶν τυραννούντων μηχανουργίας, ᾔσχυναν τῇ δυναστείᾳ τοῦ σταυρωθέντος· ἀνεδείχθησαν διόπερ, Μαρτύρων δόξα, ὁμοῦ καὶ καύχημα.
Μεγαλυνάριον
Χαίρετε Μαρτύρων σεπτὴ δυάς, Εὐλάμπιε μάκαρ, σὺν τῇ Εὐλαμπίᾳ τῇ ἀδελφῆ, καὶ διακοσίους, Ἁγίους Ἀθλοφόρους, ὑπὲρ ἡμῶν Κυρίῳ, ἀεὶ πρεσβεύσατε.
Ὁ Οἶκος
Τὴν δυάδα πιστοὶ τῶν Ἀθλοφόρων σήμερον, ἐν ᾠδαῖς ἱεραῖς καὶ ὕμνοις εὐφημήσωμεν, ὅτι τῶν εἰδώλων καθεῖλον τὴν πλάνην, πολυθεΐας τὸ πῦρ κατασβέσαντες, καὶ δαίμονας ᾔσχυναν, τῶν δὲ τυράννων τὸν θυμὸν οὐκ ἔπτηξαν ξίφη τε καὶ πῦρ μὴ δειλιάσαντες, οὔτε θηρίων ὁρμὰς ἀγρίων, ἀγωνισάμενοι καλῶς, Εὐλάμπιος ὁ εὐκλεής, σὺν τῇ σεπτῇ Εὐλαμπίᾳ, ἀδελφοὶ σύναθλοι δειχθέντες, Μαρτύρων δόξα, ὁμοῦ καὶ καύχημα.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
680 – Μάχη της Καρμπάλα: Ο Χουσεΐν ιμπν Αλί, εγγονός του προφήτη του Ισλάμ Μωάμεθ, αποκεφαλίζεται από δυνάμεις του χαλίφη Γιαζίντ Α΄. Το γεγονός μνημονεύεται από τους Μουσουλμάνους ως Ασούρα.
1471 – Μάχη του Μπρούνκεμπεργκ στη Στοκχόλμη: ο αντιβασιλέας της Σουηδίας, Στεν Στούρε ο Πρεσβύτερος, με τη βοήθεια αγροτών και μεταλλωρύχων, αποκρούει την επίθεση του βασιλιά Χριστιανού Α΄ της Δανίας.
1575 – Οι Ρωμαιοκαθολικές δυνάμεις υπό τον Ερρίκο Α΄ του Γκιζ νικούν τους Προτεστάντες στη μάχη του Ντορμάν.
1582 – Λόγω της εφαρμογής του Γρηγοριανού ημερολογίου, αυτή η ημέρα δεν υπάρχει στην Ιταλία, την Πολωνία, την Πορτογαλία και την Ισπανία.
1631 – Οι Σάξονες καταλαμβάνουν την Πράγα.
1780 – Τροπικός κυκλώνας στην Καραϊβική σκοτώνει πάνω από 22.000 άτομα.
1845 – Ανοίγει στην Αννάπολις του Μέριλαντ, η Ναυτική Σχολή των Η.Π.Α. (μετέπειτα Ναυτική Ακαδημία των Η.Π.Α.), με 50 σπουδαστές και 7 καθηγητές.
1846 – Ο Άγγλος αστρονόμος Ουίλιαμ Λάσελ ανακαλύπτει τον Τρίτωνα, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του πλανήτη Ποσειδώνα.
1868 – Ο Κάρλος Κεσπέδες ανακηρύσσει την ανεξαρτησία της Κούβας.
1871 – Κατασβένεται η μεγάλη φωτιά στο Σικάγο, η οποία ξεκίνησε στις 8 Οκτωβρίου από έναν αχυρώνα.
1903 – Η Έμελιν Πάνκχερστ ιδρύει την Πολιτική και Κοινωνική Ένωση Γυναικών.
1911 – Ξεσπά η επανάσταση Ξινχάι, η οποία θα οδηγήσει στην κατάρρευση της δυναστείας Τσινγκ, της τελευταίας αυτοκρατορικής αυλής στην Κίνα, και την ίδρυση της Δημοκρατίας της Κίνας.
1912 – Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος: Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει τα Σέρβια.
1913 – Ο Αμερικανός πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον πυροδοτεί την έκρηξη με την οποία ολοκληρώνεται η Διώρυγα του Παναμά.
1920 – Με δημοψήφισμα αποφασίζεται ότι το μεγαλύτερο μέρος του Δουκάτου της Καρινθίας πρέπει να παραμείνει μέρος της Αυστρίας.
1928 – Ο Τσιανγκ Κάι Σεκ γίνεται πρόεδρος της Δημοκρατίας της Κίνας.
1933 – Boeing 247 της United Airlines εκρήγνυται στον αέρα από δολιοφθορά, στην πρώτη αποδεδειγμένη περίπτωση δολιοφθοράς στην ιστορία της εμπορικής αεροπορίας.
1935 – Πραγματοποιείται στην Αθήνα κίνημα από τους βασιλόφρονες ηγέτες των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. Ανατρέπεται η κυβέρνηση του Παναγή Τσαλδάρη και εγκαθιδρύεται αντιβασιλεία υπό τον Γεώργιο Κονδύλη, δίνοντας πρακτικά τέλος στη Δεύτερη Ελληνική Δημοκρατία.
1945 – Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας και το Κουομιντάνγκ υπογράφουν στην Τσονγκτσίνγκ συμφωνία για το μέλλον της μεταπολεμικής Κίνας.
1957 – Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ απολογείται στον υπουργό Οικονομικών της Γκάνας, αφού αρνήθηκαν να τον εξυπηρετήσουν σε εστιατόριο του Ντόβερ (Ντέλαγουερ).
1964 – Η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1964 στο Τόκιο της Ιαπωνίας μεταδίδεται ζωντανά στην πρώτη εκπομπή ολυμπιακών αγώνων που αναμεταδίδεται από γεωστατικό τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο.
1970 – Τα Φίτζι γίνονται ανεξάρτητα.
1970 – Εθνική κρίση ξεσπά στον Καναδά όταν ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του Κεμπέκ και υπουργός Εργασίας Πιερ Λαπόρτ γίνεται ο δεύτερος πολιτικός που απαγάγεται από μέλη του Μετώπου Απελευθέρωσης του Κεμπέκ.
1973 – Παραιτείται ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Σπύρο Άγκνιου αφού κατηγορήθηκε για φοροδιαφυγή.
1975 – Η Παπούα Νέα Γουινέα γίνεται μέλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
1980 – Σεισμός μεγέθους 7,3 Ρίχτερ πλήττει τη βόρεια Αλγερία, με απολογισμό 3.500 νεκρούς και 10.000 τραυματίες.
1980 – Ιδρύεται στο Ελ Σαλβαδόρ το Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης Φαραμπούντο Μαρτί.
1986 – Σεισμός μεγέθους 7,5 Ρίχτερ πλήττει το Σαν Σαλβαδόρ στο Ελ Σαλβαδόρ, με απολογισμό 1.500 νεκρούς.
1993 – Στις βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα, το σοσιαλιστικό ΠΑΣΟΚ αναρριχάται στην εξουσία για 3η φορά στην ιστορία της χώρας, με Πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου. Στις εκλογές αυτές, το ΠΑΣΟΚ κερδίζει 46,88% και 170 έδρες, η ΝΔ 39,3% και 111 έδρες, η Πολιτική Άνοιξη του Σαμαρά 4,87% και 10 έδρες, το ΚΚΕ 4,54% και 9 έδρες και ο Συνασπισμός 2,94% και καμία έδρα.
1997 – Από συντριβή αεροσκάφους DC9 της Αργεντινής Austral Airlines DC-9-32 στην Ουρουγουάη (κοντά στο Νουέβο Μπερλίν), σκοτώνονται 74 άτομα.
1997 – Στο Μεξικό 400 άτομα σκοτώνονται από τον τυφώνα «Πολίν».
1999 – Οι σοσιαλιστές του Αντόνιο Γκουτέρες κερδίζουν σαρωτική νίκη στις βουλευτικές εκλογές που γίνονται στην Πορτογαλία, με 44,1% και 115 από τις συνολικά 230 έδρες του Κοινοβουλίου.
1999 – Σε ανταλλαγή πυρών ανάμεσα σε Αυστραλούς στρατιώτες της πολυεθνικής δύναμης στο Ανατολικό Τιμόρ και Ινδονήσιους, σκοτώνεται ένας Ινδονήσιος.
1999 – Εκτοξεύεται το πρώτο εμπορικό διαστημόπλοιο (ουκρανικό) από πλατφόρμα που επιπλέει στη θάλασσα.
2000 – Η Συμμαχία του Λαού κερδίζει τις βουλευτικές εκλογές στη Σρι Λάνκα, με 45,1% και 107 έδρες στο Κοινοβούλιο
2000 – Ανακαλύπτεται στη Βραζιλία αβγό ψείρας σε ανθρώπινη τρίχα, ηλικίας 10.000 ετών (πρόκειται για την αρχαιότερη ψείρα του κόσμου).
2001 – Στο Μπανγκλαντές ορκίζεται νέα Πρωθυπουργός και ΥΠΕΘΑ η νικήτρια των πρόσφατων εκλογών, Χαλίντα Ζία, 56 ετών.
2001 – Στο Μπελίζ, ο τυφώνας «Ίρις» αφήνει στο πέρασμα του τουλάχιστον 19 νεκρούς, περίπου 13.000 αστέγους και ζημιές 250 εκατομ. δολαρίων.
2001 – Ο Andy Cole σημειώνει το 23ο του «ευρωπαϊκό» γκολ στον αγώνα Ολυμπιακού-Manchester United (0-2) για το Champions League και γίνεται ο πρώτος Άγγλος σκόρερ στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις ξεπερνώντας τον Bobby Charlton.
2002 – Στις βουλευτικές εκλογές που διεξάγονται στο Πακιστάν, ο Μουσουλμανικός Σύνδεσμος του Πακιστάν κερδίζει 76 έδρες, με 62 να πηγαίνουν στο Κόμμα των Κοινοβουλευτικών. Οι εκλογές, στις οποίες δε λαμβάνει μέρος η Αντιπολίτευση, χαρακτηρίζονται ως διαβλητές από τον πολιτικό κόσμο, ενώ η Ουάσιγκτον επαινεί την κυβέρνηση Μουσαράφ για την απόφασή της να διεξαγάγει εκλογές.
2002 – Το Νόμπελ Λογοτεχνίας απονέμεται στον Ούγγρο λογοτέχνη Ίμρε Κερτέζ, 72, εβραϊκής καταγωγής, «γιατί η γραφή του αποτυπώνει την εύθραυστη εμπειρία του ατόμου μέσα στη βαρβαρική αυθαιρεσία της ιστορίας».
2003 – Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται στην Ιρανή δικηγόρο Σιρίν Εμπάντι. Πρόκειται για την πρώτη φορά στα 102 χρόνια της ιστορίας του θεσμού που το βραβείο Νομπέλ Ειρήνης απονέμεται σε μουσουλμάνα.
2004 – Πρόεδρος της Σομαλίας εκλέγεται στο Ναϊρόμπι στην Κένυα ο πρώην αξιωματικός του Στρατού, Αμπντουλάχι Γιουσούφ Αχμέντ, που είναι ο πρώτος εκλεγμένος αρχηγός Κράτους στη χώρα από το 1991.
2005 – Στη Γερμανία αποφασίζεται έπειτα από δύσκολες διαπραγματεύσεις ο σχηματισμός μεγάλου συνασπισμού των Χριστιανοδημοκρατών, Χριστιανοκοινωνικών και Σοσιαλδημοκρατών, με νέο καγκελάριο την Άνγκελα Μέρκελ.
Γεννήσεις
1332 – Κάρολος Β’, βασιλιάς της Ναβάρρας
1470 – Σελίμ Α΄, Οθωμανός σουλτάνος
1486 – Κάρολος Γ΄, δούκας της Σαβοΐας
1567 – Αικατερίνη Μικαέλα, ινφάντα της Ισπανίας
1656 – Νικολά ντε Λαρζιλιέρ, Γάλλος ζωγράφος
1684 – Αντουάν Βαττώ, Γάλλος ζωγράφος
1731 – Χένρι Κάβεντις, Βρετανός επιστήμονας και φιλόσοφος
1813 – Τζουζέπε Βέρντι, Ιταλός συνθέτης
1830 – Ισαβέλλα Β’, βασίλισσα της Ισπανίας
1842 – Κλέων Ρίζος Ραγκαβής, Έλληνας λόγιος
1895 – Βόλφραμ φον Ρίχτχοφεν, Γερμανός στρατάρχης
1900 – Έλεν Χέιζ, Αμερικανίδα ηθοποιός
1901 – Αλμπέρτο Τζιακομέτι, Ελβετός γλύπτης και ζωγράφος
1911 – Κλαιρ Χόλινγκγουορθ, Αγγλίδα δημοσιογράφος
1924 – Εντ Γουντ, Αμερικανός σκηνοθέτης
1930 – Χάρολντ Πίντερ, Άγγλος θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, σκηνοθέτης και ηθοποιός
1934 – Κική Σαραντάκου, Ελληνίδα ποιήτρια
1941 – Κεν Σάρο-Ουίουα, Νιγηριανός συγγραφέας και ακτιβιστής
1945 – Σωτήρης Χατζηγάκης, Έλληνας πολιτικός
1946 – Ναότο Καν, Ιάπωνας πολιτικός
1953 – Μιχάλης Κούσης, Έλληνας αθλητής
1954 – Φερνάντο Σάντος, Πορτογάλος προπονητής ποδοσφαίρου
1963 – Ντάνιελ Περλ, Αμερικανός δημοσιογράφος
1966 – Τόνι Άνταμς, Άγγλος ποδοσφαιριστής
1968 – Μαρίνος Ουζουνίδης, Έλληνας ποδοσφαιριστής και προπονητής
1975 – Αντώνης Βλοντάκης, Έλληνας υδατοσφαιριστής
1983 – Νίκος Σπυρόπουλος, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1991 – Σερντάν Σακίρι, Ελβετός ποδοσφαιριστής
1991 – Γκαμπριέλα Τσίλμι, Αυστραλή τραγουδίστρια
Θάνατοι
19 – Γερμανικός, Ρωμαίος στρατηγός
425 – Αττικός, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
680 – Χουσεΐν ιμπν Αλί, Άραβας ιμάμης
827 – Πάπας Βαλεντίνος
960 – Αδελαΐδα του Βερμαντουά, κόμισσα της Φλάνδρας
1213 – Φρειδερίκος Β΄, δούκας της Λωρραίνης
1359 – Ούγος Δ΄, βασιλιάς της Κύπρου
1659 – Άμπελ Τάσμαν, Ολλανδός εξερευνητής
1837 – Σαρλ Φουριέ, Γάλλος φιλόσοφος
1913 – Κατσούρα Ταρό, Ιάπωνας πολιτικός
1914 – Κάρολος Α΄, βασιλιάς της Ρουμανίας
1916 – Αντόνιο Σαντ’ Ελία, Ιταλός αρχιτέκτονας
1927 – Γκούσταβ Γουάιτχεντ, Γερμανός πιλότος και μηχανικός
1952 – Ανθή Μηλιάδου, Ελληνίδα ηθοποιός
1963 – Εντίθ Πιάφ, Γαλλίδα τραγουδίστρια
1970 – Εντουάρ Νταλαντιέ, Γάλλος πολιτικός
1973 – Λούντβιχ φον Μίζες, Αυστριακός οικονομολόγος
1974 – Τίνα Λιβανού, Ελληνίδα κοσμική
1983 – Ραλφ Ρίτσαρντσον, Άγγλος ηθοποιός
1985 – Όρσον Γουέλς, Αμερικανός σκηνοθέτης και ηθοποιός
1985 – Γιουλ Μπρίνερ, Ρώσος ηθοποιός
1990 – Νικόλαος Παυλόπουλος, Έλληνας γλύπτης
1990 – Γεώργιος Τενεκίδης, Έλληνας διεθνολόγος
2004 – Κρίστοφερ Ριβ, Αμερικανός ηθοποιός
2010 – Τζόαν Σάδερλαντ, Αυστραλή υψίφωνος
2013 – Σκοτ Κάρπεντερ, Αμερικανός αστροναύτης
2016 – Τάμμε Χάνκεν, Γερμανός τηλεπαρουσιαστής
2021-Έβη Τουλούπα Ελληνίδα αρχαιολόγος
2021- Έβελιν Ρίχτερ Γερμανίδα φωτογράφος
2021-Αμπντούλ Καντίρ Χαν πακιστανός πυρηνικός επιστήμονας
2021-Γκράνβιλ Άνταμς Αμερικανός ηθοποιός
2021- Τάσος Κουράκης Έλληνας πολιτικός,
