Εορτολόγιο: Λέανδρος Μάριος Λωξάνδρα, Λωξάντρα Ρωξάνη, Ρωξάνα Ορθοδόξης, Δόξης, Δοξάκης, Ορθοδοξία, Δόξα, Ορθούλα Άξιος, Άξια.
13 Μαρτίου: Α΄ Κυριακή των Νηστειών – Κυριακή της Ορθοδοξίας: Η Αγία αυτή ημέρα είναι ξεχωριστή, διότι παρά το κατανυκτικό κλίμα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, εορτάζει λαμπρά η Ορθοδοξία μας, η αληθινή Εκκλησία του Χριστού.
Ποιούμε ανάμνηση του κορυφαίου γεγονότος της εκκλησιαστικής μας ιστορίας, της αναστηλώσεως των ιερών εικόνων, το οποίο επισυνέβη το 843 μ.Χ. στο Βυζάντιο, χάρις στην αποφασιστική συμβολή της βασιλίσσης και μετέπειτα αγίας Θεοδώρας, συζύγου του αυτοκράτορα Θεοφίλου (840 – 843 μ.Χ.).
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Αναφερόμαστε στη μεγάλη εικονομαχική έριδα, η οποία συντάραξε κυριολεκτικά την Εκκλησία μας για περισσότερα από εκατό χρόνια. Το 726 μ.Χ. ο αυτοκράτωρ Λέων ο Γ’ ο Ίσαυρος (717 – 741 μ.Χ.) αποφάσισε να επιφέρει στο κράτος ριζικές μεταρρυθμίσεις. Μια από αυτές ήταν η απαγόρευση προσκύνησης των ιερών εικόνων, επειδή, παίρνοντας αφορμή από ορισμένα ακραία φαινόμενα εικονολατρίας, πίστευε πως η χριστιανική πίστη παρέκλινε στην ειδωλολατρία. Στην ουσία όμως εξέφραζε δικές του ανεικονικές απόψεις, οι οποίες ήταν βαθύτατα επηρεασμένες από την ανεικονική ιουδαϊκή και ισλαμική πίστη. Η αναταραχή ήταν αφάνταστη. Η αυτοκρατορία χωρίστηκε σε δύο φοβερά αντιμαχόμενες ομάδες, τους εικονομάχους και τους εικονολάτρες. Οι διώξεις φοβερές. Μεγάλες πατερικές μορφές ανάλαβαν να υπερασπίσουν την ορθόδοξη πίστη. Στα 787 μ.Χ. συγκλήθηκε η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος, η οποία διατύπωσε με ακρίβεια την οφειλόμενη τιμή στις ιερές εικόνες. Σε αυτή επίσης διευκρινίστηκαν και άλλα δυσνόητα σημεία της χριστιανικής πίστεως, έτσι ώστε να έχουμε πλήρη αποκρυστάλλωση του ορθοδόξου δόγματος και να ομιλούμε για θρίαμβο της Ορθοδοξίας μας.
Η εικόνα στην Ορθοδοξία μας δεν αποτελεί αντικείμενο λατρείας, αλλά λειτουργεί αποκλειστικά ως μέσον τιμής του εικονιζόμενου προσώπου. Ακόμα και ο Χριστός μπορεί να εικονισθεί, διότι έγινε άνθρωπος. Μάλιστα όποιος αρνείται τον εικονισμό του Χριστού αρνείται ουσιαστικά την ανθρώπινη φύση Του! Οι μεγάλοι Πατέρες και διδάσκαλοι της Εκκλησίας μας, που αναδείχθηκαν μέσα από τη λαίλαπα της εικονομαχίας, διατύπωσαν το ορθόδοξο δόγμα με προσοχή και ευλάβεια. Η προσκύνηση της ιερής εικόνας του Χριστού και των άλλων ιερών προσώπων του Χριστιανισμού δεν είναι ειδωλολατρία, όπως κατηγορούνταν από τους εικονομάχους, διότι η τιμή δεν απευθύνεται στην ύλη, αλλά στο εικονιζόμενο πρόσωπο, καθότι «η της εικόνος τιμή επί το πρωτότυπον διαβαίνει» (Μ.Βασίλειος P . G . 32,149) και «Προσκυνούμεν δε ταις εικόσιν ου τη ύλη προσφέροντες την προσκύνησιν, αλλά δι΄αυτών τοις εν αυταίς εικονιζομένοις» (Ι. Δαμασκ. P . G .94 1356). Η ευλογία και η χάρη που λαμβάνει ο πιστός από την προσκύνηση των ιερών εικόνων δίνεται από το ζωντανό ιερό πρόσωπο και όχι από την ύλη της εικόνας.
Η εικόνα έχει τεράστια ποιμαντική χρησιμότητα. Μια εικόνα, σύμφωνα με γλωσσική έκφραση, αξίζει περισσότερο από χίλιες λέξεις. Αυτό σημαίνει ότι μέσω της εκκλησιαστικής εικονογραφίας οι πιστοί βοηθούνται να αναχθούν στις υψηλές πνευματικές θεωρίες και στο θείον.
Βεβαίως η ηρεμία δεν αποκαταστάθηκε, διότι εξακολουθούσαν να βασιλεύουν εικονομάχοι αυτοκράτορες. Στα 843 η ευσεβής αυτοκράτειρα Θεοδώρα, επίτροπος του ανήλικου γιου της Μιχαήλ του Γ΄, έθεσε τέρμα στην εικονομαχική έριδα και συνετέλεσε στο θρίαμβο της Ορθοδοξίας.
Οι Πατέρες όρισαν να εορτάζεται ο θρίαμβος του ορθοδόξου δόγματος την πρώτη Κυριακή των Νηστειών για να δείξει στους πιστούς πως ο πνευματικός μας αγώνας θα πρέπει να συνδυάζεται με την ορθή πίστη για να είναι πραγματικά αποτελεσματικός. Νηστεία και ασκητική ζωή έχουν και άλλες αιρέσεις ή θρησκείες, και μάλιστα με πολύ αυστηρότερους κανόνες άσκησης. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να σωθούν και να ενωθούν με το Θεό. Η σωτηρία είναι συνώνυμη με την αλήθεια, αντίθετα η πλάνη και το ψεύδος οδηγούν σε αδιέξοδα και εν τέλει στην απώλεια.
Ἀπολυτίκιον
Ήχος β’.
Την άχραντον εικόνα σου προσκυνούμεν αγαθέ, Αιτούμενοι συγχώρεσιν των πταισμάτων ημών βουλήσει γαρ ηυδόκησας ανελθείν εν τω Σταυρώ ίνα ρύση ους έπλασες εκ της δουλείας του εχθρού όθεν ευχαρίστως βοώμεν χαράς επλήρωσας τα πάντα ο σωτήρ ημών ο παραγενόμενος εις το σώσαι τον κόσμον.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
624 – Ο στρατός του Μωάμεθ νικά τους Κουραϊσίτες στη μάχη του Μπαντρ, η οποία αποτελεί το σημαντικότερο στρατιωτικό γεγονός στην ιστορία του Ισλάμ. Η μάχη έλαβε χώρα στην περιοχή Χετζάζ της δυτικής Αραβίας.
874 – Τα οστά του Αγίου Νικηφόρου ενταφιάζονται στο Ναό των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη.
1138 – Ο καρδινάλιος Γκρεγκόριο Κόντι εκλέγεται Αντίπαπας με το όνομα Βίκτωρ Δ΄, διαδεχόμενος τον Ανάκλητο Β΄.
1639 – Το κολέγιο Χάρβαρντ παίρνει το όνομά του από τον κληρικό Τζων Χάρβαρντ.
1781 – Ο Ουίλιαμ Χέρσελ ανακαλύπτει τον πλανήτη Ουρανό.
1809 – Πραγματοποιείται πραξικόπημα εναντίον του βασιλιά Γουσταύου Δ΄ Αδόλφου της Σουηδίας.
1845 – Κάνει πρεμιέρα στη Λειψία το «Κοντσέρτο για βιολί» του Φέλιξ Μέντελσον-Μπαρτόλντυ.
1862 – Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος: Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ απαγορεύει σε όλους τους αξιωματικούς του στρατού της Ένωσης να επιστρέφουν τους δραπέτες σκλάβους στους ιδιοκτήτες τους, θέτοντας έτσι τις βάσεις για τη Διακήρυξη Χειραφέτησης.
1865 – Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος: οι Συνομόσπονδες Πολιτείες της Αμερικής συμφωνούν με τη χρήση αφροαμερικανικών στρατευμάτων.
1881 – Ο Αλέξανδρος Β΄ της Ρωσίας δολοφονείται κοντά στο παλάτι του από ρίψη βόμβας.
1884 – Αρχίζει η πολιορκία του Χαρτούμ στο Σουδάν.
1900 – Δεύτερος Πόλεμος των Μπόερς: οι βρετανικές δυνάμεις καταλαμβάνουν το Μπλουμφοντέιν στο Ελεύθερο Κράτος της Οράγγης.
1930 – Η είδηση για την ανακάλυψη του Πλούτωνα τηλεγραφείται στο Αστεροσκοπείο του Χάρβαρντ.
1940 – Λήγει ο Ρωσοφινλανδικός πόλεμος.
1943 – Ολοκαύτωμα: οι γερμανικές δυνάμεις προβαίνουν σε εκκαθάριση του εβραϊκού γκέτο της Κρακοβίας.
1957 – Κουβανοί επαναστάτες φοιτητές εισβάλουν στο προεδρικό παλάτι στην Αβάνα σε μία αποτυχημένη προσπάθεια κατά της ζωής του προέδρου Φουλχένσιο Μπατίστα.
1965 – Νέος ισχυρότατος σεισμός ολοκληρώνει την καταστροφή στην Αλόννησο και ισοπεδώνει τη Σκόπελο.
1969 – Πρόγραμμα Απόλλων: Η αποστολή Απόλλων 9 επιστρέφει με ασφάλεια στη Γη.
1979 – Ο Μόρις Μπίσοπ απομακρύνει τον πρωθυπουργό Έρικ Γκέρι σ’ ένα σχεδόν αναίμακτο πραξικόπημα στη Γρενάδα.
1992 – Στην ανατολική Τουρκία 500 άνθρωποι σκοτώνονται από σεισμό 6,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.
1996 – Κρατώντας τέσσερα όπλα, ένας άνδρας σκοτώνει 16 μαθητές και τη δασκάλα τους σε σχολείο της Σκωτίας.
2003 – Σε συναγερμό τίθεται η παγκόσμια ιατρική κοινότητα, καθώς μία θανατηφόρος επιδημία γρίπης και πνευμονίας, το SARS, έχει ξεσπάσει στην Ασία. Τα συμπτώματα του ιού είναι υψηλός πυρετός, βήχας και δύσπνοια.
2013 – Ο Αρχιεπίσκοπος Μπουένος Άιρες Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο εκλέγεται Πάπας και λαμβάνει το όνομα Φραγκίσκος.
Γεννήσεις
963 – Άννα Πορφυρογέννητη, μεγάλη πριγκίπισσα του Κιέβου
1372 – Λουδοβίκος Α΄, δούκας της Ορλεάνης
1615 – Πάπας Ιννοκέντιος ΙΒ΄
1741 – Ιωσήφ Β΄ των Αψβούργων, αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
1753 – Λουίζα Μαρία Αδελαΐδα των Βουρβόνων, δούκισσα της Ορλεάνης
1781 – Καρλ Φρίντριχ Σίνκελ, Γερμανός αρχιτέκτονας
1849 – Περικλής Πανταζής, Έλληνας ζωγράφος
1855 – Πέρσιβαλ Λόουελ, Αμερικανός αστρονόμος
1860 – Χούγκο Βολφ, Αυστριακός συνθέτης
1872 – Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Έλληνας συγγραφέας
1874 – Έλερι Κλαρκ, Αμερικανός αθλητής
1900 – Μπέλα Γκούτμαν, Ούγγρος ποδοσφαιριστής
1900 – Γιώργος Σεφέρης, Έλληνας ποιητής
1907 – Μίρτσεα Ελιάντε, Ρουμανός ιστορικός και συγγραφέας
1913 – Λάμπρος Κωνσταντάρας, Έλληνας ηθοποιός
1913 – Σεργκέι Μιχαλκόφ, Ρώσος συγγραφέας
1914 – Πέτρος Στεργιώτης, Έλληνας πολιτικός
1916 – Ζακ Φρέσκο, Αμερικανός μελλοντολόγος
1923 – Δημήτριος Ιωαννίδης, Έλληνας στρατιωτικός
1929 – Πάεκ Ναμ Σουν, Βορειοκορεάτης πολιτικός
1942 – Σκάτμαν Τζον, Αμερικανός τραγουδιστής
1945 – Ανατόλι Φομένκο, Ρώσος μαθηματικός
1945 – Δημήτρης Ποταμίτης, Κύπριος ηθοποιός και σκηνοθέτης
1949 – Ρένα Παγκράτη, Ελληνίδα ηθοποιός
1954 – Σιαρέι Σιντόρσκι, Λευκορώσος πολιτικός
1955 – Έντμουντ Χο, Κινέζος πολιτικός
1967 – Αντρές Εσκομπάρ, Κολομβιανός ποδοσφαιριστής
1987 – Χρήστος Αραβίδης, Έλληνας ποδοσφαιριστής
Θάνατοι
1229 – Λευκή της Ναβάρρας, κόμισσα της Καμπανίας
1332 – Θεόδωρος Μετοχίτης, Βυζαντινός αξιωματούχος και συγγραφέας
1490 – Κάρολος Α΄, δούκας της Σαβοΐας
1516 – Βλαδίσλαος Β΄, βασιλιάς της Ουγγαρίας
1569 – Λουδοβίκος Α΄, πρίγκιπας του Κοντέ
1711 – Νικολά Μπουαλώ, Γάλλος ποιητής και κριτικός
1808 – Χριστιανός Ζ΄, βασιλιάς της Δανίας
1814 – Λουδοβίκος Φραγκίσκος Ιωσήφ, πρίγκιπας του Κοντί
1844 – Ιωσήφ ο από Ανδρούσης, Έλληνας αγωνιστής
1858 – Γεώργιος Κουντουριώτης, Έλληνας πολιτικός
1881 – Αλέξανδρος Β’, τσάρος της Ρωσίας
1891 – Τεοντόρ ντε Μπανβίλ, Γάλλος συγγραφέας
1896 – Νικόλαος Καλλιφρονάς, Έλληνας πολιτικός
1901 – Μπέντζαμιν Χάρρισον, 23ος πρόεδρος των Η.Π.Α.
1940 – Δημήτριος Λιάλιος, Έλληνας συνθέτης
1942 – Ιωάννης Γρυπάρης, Έλληνας συγγραφέας
1961 – Μιχαήλ Σεργάκης, Έλληνας πολιτικός
1965 – Φαν Νόλι, Αλβανός πολιτικός
1975 – Ίβο Άντριτς, Γιουγκοσλάβος συγγραφέας
1978 – Τζον Καζάλ, Αμερικανός ηθοποιός
1988 – Τζων Χολμς, Αμερικανός πορνογραφικός ηθοποιός
1996 – Κριστόφ Κισλόφσκι, Πολωνός σκηνοθέτης
1998 – Μπιλ Ρηντ, Καναδός καλλιτέχνης
1999 – Διονύσιος Τσερώνης, Έλληνας πολιτικός
2002 – Χανς-Γκέοργκ Γκάνταμερ, Γερμανός φιλόσοφος
2007 – Άρνολντ Σκάαλαντ, Αμερικανός παλαιστής
2014 – Αχμάντ Τετζάν Κάμπαχ, πρόεδρος της Σιέρα Λεόνε
2020- Φίλιππος Πετσάλνικος, Έλληνας πολιτικός – Πρώην Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων
