Εορτολόγιο: Γρηγόρης, Γρηγόριος, Γόλης, Γρηγορία * Μαργαρίτης, Μαργαρίτα.
25 Ιανουαρίου: Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος – Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος γεννήθηκε το 329 μ.Χ. στην Αριανζό, κωμόπολη της Καππαδοκίας, από τον Γρηγόριο, επίσκοπο Ναζιανζού (1η Ιανουαρίου) και την Νόννα (5 Αυγούστου).
Έχει δύο αδέρφια: τον Καισάρειο (βλέπε 9 Μαρτίου) και τη πασίγνωστη για την ευσέβειά της αδερφή Γοργονία (βλέπε 23 Φεβρουαρίου).
Στη Ναζιανζό, διδάσκεται τη στοιχειώδη εκπαίδευση, ενώ τη μέση στη Καισάρεια, όπου γνωρίζεται με το συμμαθητή του Μέγα Βασίλειο (βλέπε 1 Ιανουαρίου). Έπειτα, πηγαίνει κοντά σε περίφημους διδασκάλους της ρητορικής στη Παλαιστίνη και στην Αλεξάνδρεια και, τέλος, στα Πανεπιστήμια της Αθήνας. Οι σπουδές του διήρκεσαν 13 ολόκληρα χρόνια (από 17 έως 30 ετών).
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Μετά τις σπουδές στην Αθήνα ο Γρηγόριος επιστρέφει στη πατρίδα του μονολότι του πρόσφεραν έδρα Καθηγητή Πανεπιστημίου. Εκεί, ο πατέρας του, επίσκοπος Ναζιανζού, τον χειροτονεί πρεσβύτερο. Αλλά ο Άγιος Γρηγόριος προτιμά την ησυχία του αναχωρητηρίου στο Πόντο, κοντά στο φίλο του Βασίλειο, για περισσότερη άσκηση στη πνευματική ζωή.
Μετά, όμως, από θερμές παρακλήσεις των δικών του, επιστρέφει στην πατρίδα του και μπαίνει στην ενεργό δράση της Εκκλησίας. Στα 43 του χρόνια ο Θεός τον ανύψωσε στο επισκοπικό αξίωμα. Έδρα του ορίστηκε η περιοχή των Σασίμων την οποία ποτέ δεν ποίμανε λόγω των Αρειανών κατοίκων της.
Όμως, ο θάνατος έρχεται να πληγώσει τη ψυχή του, με αλλεπάλληλους θανάτους συγγενικών προσώπων. Πρώτα του αδερφού του Καισαρείου, έπειτα της αδερφής του Γοργονίας, μετά του πατέρα του και, τέλος, της μητέρας του Νόννας. Μετά απ’ αυτές τις θλίψεις, η θεία Πρόνοια τον φέρνει στην Κωνσταντινούπολη (378 μ.Χ.), όπου υπερασπίζεται με καταπληκτικό τρόπο την Ορθοδοξία και χτυπά καίρια τους Αρειανούς, που είχαν πλημμυρίσει την Κωνσταντινούπολη.
Η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Όλοι οι ναοί της Βασιλεύουσας ήταν στα χέρια των αιρετικών. Όμως ο Άγιος δεν απελπίζεται. Μετατρέπει ένα δωμάτιο στο σπίτι που τον φιλοξενούσαν σε ναό και του δίνει συμβολικό όνομα. Ονομάζει το ναό Αγία Αναστασία δείγμα ότι πίστευε στην ανάσταση της Ορθόδοξης Πίστης.
Οι αγώνες είναι επικίνδυνοι. Οι αιρετικοί ανεβασμένοι πάνω στις σκεπές των σπιτιών του πετούν πέτρες και έτσι ο Άγιος Γρηγόριος δοκιμάζεται πολύ. Στο ναό της Αγίας Αναστασίας εκφωνεί τους περίφημους πέντε θεολογικούς λόγους που του έδωσαν δίκαια τον τίτλο του Θεολόγου.
Μετά το σκληρό αυτό αγώνα, ο Μέγας Θεοδόσιος τον αναδεικνύει Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (381 μ.Χ.). Η Β’ Οικουμενική Σύνοδος τον αναγνώρισε ως Πρόεδρό της. Όμως μια μερίδα επισκόπων τον αντιπολιτεύεται για ευτελή λόγο. Τότε ο Γρηγόριος, αηδιασμένος, δηλώνει τη παραίτησή του, αναχωρεί στη γενέτειρά του Αριανζό και τελειώνει με ειρήνη τη ζωή του, το 390 μ.Χ.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος άφησε μεγάλο συγγραφικό έργο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φιλοσοφημένα 408 ποιήματά του 18.000 περίπου στίχων. Είναι από τα μεγαλύτερα πνεύματα του Χριστιανισμού και από τους λαμπρότερους αθλητές της ορθόδοξης πίστης.
Η τίμια κάρα του φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου, στο Άγιο Όρος ενώ το ιερό σκήνωμα του φυλάσσεται στον ομώνυμο Ναό του στην Νέα Καρβάλη.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’.
Ὁ ποιμενικός αὐλός τῆς θεολογίας σου, τάς τῶν ῥητόρων ἐνίκησε σάλπιγγας· ὡς γάρ τά βάθη τοῦ Πνεύματος ἐκζητήσαντι, καί τά κάλλη τοῦ φθέγματος προσετέθη σοι. Ἀλλά πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, Πάτερ Γρηγόριε, σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.
Κοντάκιον
Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον
Θεολόγῳ γλώττῃ σου, τάς συμπλοκάς τῶν ῥητόρων, διαλύσας ἔνδοξε, ὀρθοδοξίας χιτῶνα, ἄνωθεν, ἐξυφανθέντα τῇ Ἐκκλησίᾳ, ἐστόλισας, ὅν καί φοροῦσα, σύν ἡμῖν κράζει, τοῖς σοῖς τέκνοις· Χαίροις Πάτερ, θεολογίας ὁ νοῦς ὁ ἀκρότατος.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
750 – Οι εξεγερμένοι Αββασίδες νικούν τους Ομεϋάδες στη μάχη του Ζαμπ, οδηγώντας στην ανατροπή της δυναστείας.
1204 – Η συνεχιζόμενη οικονομική εξάντληση του πληθυσμού για την εξασφάλιση των χρημάτων που ο αυτοκράτορας Αλέξιος Δ΄ Άγγελος είχε υποσχεθεί στους σταυροφόρους, οδηγούν λαό και μοναχούς σε εξέγερση.
1348 – Ισχυρός σεισμός χτυπά την περιοχή του Φρίουλι στην Ιταλία προκαλώντας μεγάλες καταστροφές κτιρίων μέχρι τη Ρώμη.
1494 – Ο Αλφόνσος Β΄ γίνεται βασιλιάς της Νάπολης.
1515 – Ο Φραγκίσκος Α΄ στέφεται βασιλιάς της Γαλλίας.
1533 – Ο Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας παντρεύεται μυστικά τη δεύτερη σύζυγό του Άννα Μπολέυν.
1554 – Ιδρύεται η πόλη Σάο Πάολο στη Βραζιλία.
1573 – Ο Τακέντα Σίνγκεν νικά τον Τοκουγκάβα Ιεγιάσου στη μάχη της Μικαταγκαχάρα.
1575 – Ιδρύεται η Λουάντα, πρωτεύουσα της Ανγκόλας.
1755 – Ιδρύεται το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας.
1833 – Άφιξη του βασιλιά Όθωνα στο Ναύπλιο.
1847 – Μουσουρικά: ο Κωνσταντίνος Μουσούρος, πρέσβης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στην Αθήνα, αρνείται να χορηγήσει διαβατήριο στον υπασπιστή του βασιλιά Όθωνα, Δημήτριο Καρατάσο, γεγονός που θα οδηγήσει σε διακοπή των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.
1858 – Στο γάμο της Βικτωρίας Αυγούστας, κόρης της βασίλισσας Βικτωρίας, με τον Φρειδερίκο Γ΄ της Γερμανίας παίζεται το Γαμήλιο Εμβατήριο του Φέλιξ Μέντελσον-Μπαρτόλντυ και γίνεται δημοφιλές απολυτίκιο γάμου.
1909 – Η όπερα Ηλέκτρα του Ρίχαρντ Στράους κάνει πρεμιέρα στην Κρατική Όπερα της Δρέσδης.
1932 – Δεύτερος Σινοϊαπωνικός Πόλεμος: Ο κινεζικός Εθνικός Επαναστατικός Στρατός αρχίζει την άμυνα του Χαρμπίν.
1935 – Ο ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος δίνει μία ιστορικά σημαντική διάλεξη «Περί σουρρεαλισμού» στη Λέσχη Καλλιτεχνών, εισάγοντας ουσιαστικά τον υπερρεαλισμό στην Ελλάδα.
1942 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: η Ταϊλάνδη κηρύσσει τον πόλεμο στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και το Ηνωμένο Βασίλειο.
1945 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Λήγει η μάχη των Αρδεννών.
1949 – Απονέμονται τα πρώτα βραβεία Έμμυ.
1955 – Η Σοβιετική Ένωση δίνει τέλος στην κατάσταση πολέμου με την Γερμανία.
1962 – Ο αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος παραιτείται κατόπιν ισχυρότατων πιέσεων από την κυβέρνηση, αλλά και μεγάλου αριθμού μητροπολιτών.
1964 – Ιδρύεται η Blue Ribbon Sports, η οποία αργότερα θα μετονομαστεί σε Nike.
1971 – Ο Ιντί Αμίν πραγματοποιεί πραξικόπημα με το οποίο καθαιρεί τον Μίλτον Ομπότε και γίνεται πρόεδρος της Ουγκάντας.
2015 – Ελληνικές βουλευτικές εκλογές: Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α κερδίζει με ποσοστό 36,34%. έναντι της Νέας Δημοκρατίας με 27,81%.
Γεννήσεις
750 – Λέων Δ΄, Βυζαντινός αυτοκράτορας
1477 – Άννα της Βρετάνης, βασίλισσα της Γαλλίας
1493 – Μαξιμιλιανός Σφόρτσα, δούκας του Μιλάνου
1615 – Χόφερτ Φλινκ, Ολλανδός ζωγράφος
1627 – Ρόμπερτ Μπόιλ, Ιρλανδός χημικός
1736 – Ζοζέφ Λουί Λαγκράνζ, Ιταλός μαθηματικός
1759 – Ρόμπερτ Μπερνς, Σκωτσέζος ποιητής
1874 – Ουίλιαμ Σόμερσετ Μομ, Άγγλος συγγραφέας
1875 – Σωτήριος Βεζανής, Έλληνας νομικός και βιομήχανος
1882 – Βιρτζίνια Γουλφ, Αγγλίδα συγγραφέας
1886 – Βίλχελμ Φούρτβενγκλερ, Γερμανός διευθυντής ορχήστρας
1917 – Ιλιά Πριγκόζιν, Ρώσος επιστήμονας
1925 – Γιώργος Ζαμπέτας, Έλληνας συνθέτης
1925 – Έντουαρντ Κόλμαν, Αμερικανός κινηματογραφιστής
1928 – Έντβαρντ Σεβαρντνάτζε, Γεωργιανός πολιτικός
1929 – Ρομπέρ Φωρισόν, Γάλλος ακαδημαϊκός
1933 – Κορασόν Ακίνο, Φιλιππινέζα πολιτικός
1938 – Βλαντίμιρ Βισότσκι, Ρώσος ηθοποιός, μουσικός και ποιητής
1938 – Έτα Τζέιμς, Αμερικανίδα τραγουδίστρια
1939 – Τζόρτζιο Γκάμπερ, Ιταλός τραγουδοποιός
1942 – Εουσέμπιο, Πορτογάλος ποδοσφαιριστής
1943 – Τόμπι Χούπερ, Αμερικανός σκηνοθέτης
1948 – Χαλίφα μπιν Ζαγέντ αλ Ναχαγιάν, πρόεδρος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων
1954 – Ρικάρδο Μποτσίνι, Αργεντινός ποδοσφαιριστής
1954 – Κώστας Τσίκας, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1971 – Λούκα Μπαντοέρ, Ιταλός παλαίμαχος οδηγός αγώνων
1974 – Αδάμ Μπουσδούκος, Έλληνας ηθοποιός
1975 – Τιμ Μοντγκόμερι, Αμερικανός αθλητής
1976 – Δημήτρης Ναλιτζής, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1979 – Κατερίνα Παπουτσάκη, Ελληνίδα ηθοποιός
1980 – Τσάβι Ερνάντεθ, Ισπανός ποδοσφαιριστής
1980 – Μισέλ ΜακΚουλ, Αμερικανίδα παλαιστής
1980 – Στάθης Ταυλαρίδης, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1981 – Τόσε Πρόεσκι, Σλαβομακεδόνας τραγουδιστής
1981 – Ντιόγκο Ροντρίγκες Σιστόν, Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής
1984 – Στέφαν Κίσλινγκ, Γερμανός ποδοσφαιριστής
1984 – Ρομπίνιο, Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής
1985 – Τίνα Κάρολ, Ουκρανή τραγουδίστρια
Θάνατοι
390 – Γρηγόριος Ναζιανζηνός, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
477 – Γιζέριχος, βασιλιάς των Βανδάλων
750 – Ιμπραήμ ιμπν αλ-Ουαλίντ, Άραβας χαλίφης
844 – Πάπας Γρηγόριος Δ΄
863 – Κάρολος, βασιλιάς της Προβηγκίας
1138 – Αντίπαπας Ανάκλητος Β΄
1139 – Γοδεφρείδος Α΄, κόμης του Λουβαίν
1431 – Κάρολος Β΄, δούκας της Λωρραίνης
1494 – Φερδινάνδος Α΄, βασιλιάς της Νάπολης
1559 – Χριστιανός Β΄, βασιλιάς της Δανίας
1578 – Μιχριμάχ, Οθωμανή σουλτάνα
1670 – Νικόλαος Φραγκίσκος της Λωρραίνης δούκας της Λωρραίνης
1884 – Περικλής Πανταζής, Έλληνας ζωγράφος
1907 – Δημήτριος Βερναρδάκης, Έλληνας συγγραφέας
1908 – Ουίντα, Αγγλίδα συγγραφέας
1916 – Γεώργιος Θεοτόκης, Έλληνας πολιτικός
1956 – Γρηγόριος Παπαμιχαήλ, Έλληνας θεολόγος και ακαδημαϊκός
1960 – Μπένο Γκούτενμπεργκ, Γερμανός σεισμολόγος
1967 – Φατμά Ουλβιγιέ Σουλτάνα, Οθωμανή πριγκίπισσα
1972 – Έρχαρντ Μιλχ, Γερμανός στρατάρχης
1972 – Σοφία Αντωνιάδη, Ελληνίδα βυζαντινολόγος
1985 – Ηλίας Ηλιού, Έλληνας πολιτικός
1990 – Ντάμασο Αλόνσο, Ισπανός ποιητής
1990 – Άβα Γκάρντνερ, Αμερικανίδα ηθοποιός
1990 – Γεώργιος Μ. Παπαγεωργίου, Έλληνας πολιτικός
1994 – Στίβεν Κλέινι, Αμερικανός μαθηματικός
2004 – Φάνι Μπλάνκερς-Κοέν, Ολλανδή αθλήτρια
2005 – Φίλιπ Τζόνσον, Αμερικανός αρχιτέκτονας
2008 – Λίτσα Φωκίδου, Ελληνίδα δημοσιογράφος
2009 – Μαμαντού Ντιά, Σενεγαλέζος πολιτικός
2010 – Σέφης Αναστασάκος, Έλληνας δικηγόρος, πολιτικός και συγγραφέας
2013 – Ειρήνη Κουμαριανού, Ελληνίδα ηθοποιός
2015 – Ντέμης Ρούσσος, Έλληνας τραγουδιστής
2017 – Τζον Χερτ, Άγγλος ηθοποιός
