Εορτολόγιο: Ανδρέας.
4 Ιουλίου: Άγιος Ανδρέας ο Ιεροσολυμίτης Αρχιεπίσκοπος Κρήτης – «Ζηλοῦτε τὰ πνευματικά» (Α’ προς Κορινθίους, ιδ’ 1). Να επιθυμείτε με ζήλο τα πνευματικά χαρίσματα. Τέτοιο ζήλο σε όλη του τη ζωή είχε και ο άγιος Ανδρέας.
Από τους μεγάλους εκκλησιαστικούς ποιητές ο Ανδρέας, γεννήθηκε στη Δαμασκό από γονείς ευσεβείς, το Γεώργιο και τη Γρηγορία. Σε ηλικία 15 χρονών, κατατάχθηκε στον κλήρο (αναγνώστης) του πατριαρχικού θρόνου των Ιεροσολύμων, από τον τότε Πατριάρχη Θεόδωρο. Στην Ιερουσαλήμ, ο Ανδρέας διακρίθηκε για τη μόρφωση και την αρετή του μεταξύ των αγιοταφιτών πατέρων, γι’ αυτό και τον προέκριναν να σταλεί στην Κωνσταντινούπολη, για την έκτη Οικουμενική Σύνοδο κατά των Μονοφυσιτών.
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Μετά το τέλος της Συνόδου, ο Ανδρέας παρέμεινε στη βασιλεύουσα, όπου χειροτονήθηκε διάκονος και διορίσθηκε διευθυντής του ορφανοτροφείου «Άγιος Παύλος».
Η έξοχη επιμέλεια που ανέπτυξε στο φιλανθρωπικό αυτό ίδρυμα, τον ανέδειξε αρχιεπίσκοπο Κρήτης. Αφοσιωμένος στα καθήκοντα της νέας του θέσης, αναδείχθηκε μέγας εκκλησιαστικός διοικητής, αλλά και λαμπρός διδάσκαλος και ρήτορας. Γι’ αυτό και όλο του το ποίμνιο τον θεωρούσε πραγματικά πατέρα.
Αλλά ως μητροπολίτης πήρε μέρος στη σύνοδο που συγκάλεσε ο Φιλιππικός Βαρδάνης (712 μ.Χ.) και υποστήριξε τον Μονοφυσιτισμό, αλλά επανήλθε στην ορθή πίστη μετά τον θάνατο του Βαρδάνη.
Στο γυρισμό από την Κωνσταντινούπολη, όπου είχε πάει για διάφορες υποθέσεις, πέθανε (740μ.Χ.) επάνω στο καράβι. Τον έθαψαν στην Ερεσό της Μυτιλήνης, στο ναό της Αγίας Αναστασίας.
Να σημειώσουμε επίσης, ότι ο Άγιος Ανδρέας, υπήρξε ο καλύτερος ρήτορας της εποχής του, με έργα όπου αναπτύσσει λόγο πλούσιο, με ρητορικά σχήματα απαράμιλλου κάλλους. Πρώτος αυτός παρουσίασε πλήρες σύστημα εορταστικών ομιλιών, από τις οποίες σώζονται περίπου 30, εκδιδόμενες και ανέκδοτες. Έγραψε αρκετά εγκώμια και λόγους. Σώζονται περίπου 100 Κανόνες και πολυάριθμα ιδιόμελα τροπάρια. Ως μελωδός έγραψε όχι μόνο τα κείμενα αλλά και την μουσική τους.
Ο Μέγας Κανών, που ψάλλεται την Πέμπτη της Ε’ εβδομάδος Νηστειών της Μ. Τεσσαρακοστής, είναι το κατεξοχήν πρωτότυπο και εκτεταμένο υμνογραφικό έργο του Ανδρέα Κρήτης. Είναι πιθανόν ο Μέγας Κανών να γράφτηκε στην Κωνσταντινούπολη ή στον τόπο θανάτου του, την Ερεσό της Λέσβου, σε μεγάλη ηλικία.
Μέγας Κανών
Αποτελείται από 261 τροπάρια, από τα οποία 11 είναι Ειρμοί. Ονομάστηκε Μέγας λόγω της έκτασής του και αποτελείται από 9 ωδές. Ο αριθμός των τροπαρίων ποικίλλει στα διάφορα χειρόγραφα. Στην τελευταία έκδοσή του ( Migne ), που χρησιμοποιεί το εν χρήσει Τριώδιο της Εκκλησίας ο αριθμός των τροπαρίων κατά ωδές έχει ως εξής: α΄ 25, β΄ 29+12, γ΄ 9+19, δ΄ 29, ε΄ 23, στ΄ 17+16, ζ΄ 22, η΄ 22, θ΄ 27. Η ομοιοκαταληξία αν και όχι συστηματική είναι συχνή: Ουκ ήκουσα της φωνής σου /παρήκουσα της γραφής σου. / Το σώμα κατερρυπώθην. / Το πνεύμα κατεσπιλώθην. – Μη υπερίδης με. – Μη παρίδης με. Οι παρομοιώσεις είναι άφθονες, τα δε κοσμητικά επίθετα είναι πολύ εντυπωσιακά, πολλές φορές με νεολογισμούς, όπως φιλήδονος ορμή, πατρόθεος Δαυίδ, αισθητή Εύα, πρωτόκτιστον κάλλος . Η γλώσσα του Μεγάλου Κανόνα είναι η λόγια κοινή της εποχής.
Ο Μέγας Κανών είναι ένα κείμενο βαθύτατα κατανυκτικό, γεμάτο δύναμη και εικόνες, οι οποίες χαρακτηρίζονται από έντονα δραματικά στοιχεία με παράλληλη χρήση παραδειγμάτων από την Αγία Γραφή.
Από τα εσωτερικά στοιχεία του Μεγάλου Κανόνα μπορούμε να διακρίνουμε, την αμαρτωλή κατάσταση του ανθρώπου, τον τέλος της ροπής προς ηθική κατάρρευσή του, τη συναίσθηση της αμαρτίας του, τη μετάνοια του, τη βεβαιότητα της σωτηρίας του.
Ψάλλεται ολόκληρος την παραμονή της Πέμπτης της ΣΤ΄ εβδομάδας των Νηστειών, διαιρεμένος σε τέσσερα τμήματα, και κατά τις τέσσερις πρώτες ημέρες της καθαρής εβδομάδας.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Κανόνα πίστεως, καὶ εἰκόνα πραότητος, ἐγκρατείας διδάσκαλον, ἀνέδειξε σε τῇ ποίμνῃ σου, ἡ τῶν πραγμάτων ἀλήθεια· διὰ τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τὰ ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τὰ πλούσια. Πάτερ Ἱεράρχα Ἀνδρέα, πρέσβευε Χριστῷ τῷ θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’. Τόν συνάναρχον Λόγον.
Τοῦ Δαβίδ τήν κινύραν Πάτερ μιμούμενος, ἐν Ἐκκλησία Ὁσίων προσάδεις ἄσμα καινόν, ὡς σοφός ὑφηγητής τοῦ θείου Πνεύματος, σύ γάρ ἐβρόντησας ἡμῖν, τάς τῆς χάριτος ὠδάς, καί λόγον δικαιοσύνης, Ἀνδρέα Πατέρων κλέος, πρός σωτηρίαν τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. β’.
Ὀρθοδοξίας ὁδηγέ, εὐσεβείας διδάσκαλε καὶ σεμνότητος, τῆς οἰκουμένης ὁ φωστήρ, Ἀρχιερέων θεόπνευστον ἐγκαλλώπισμα, Ἀνδρέα σοφέ, ταῖς διδαχαῖς σου πάντας ἐφώτισας, λύρα τοῦ Πνεύματος. Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ΄. Ταχύ προκατάλαβε.
Σοφία διέπρεψας, καί ἀρετῶν τῶ φωτί, καί Κρήτης γεγένησαι, ἀρχιερεύς εὐκλεής, Ἀνδρέα Πατήρ ἡμῶν, ὅθεν ἐν Ἐρεσῶ δέ, κοιμηθείς Ἱεράρχα, ταύτην καθαγιάζεις,τῶ ἁγίω σου σκήνει, αἰτούμενος τοῖς πᾶσιν, εἰρήνην καί θεῖον ἔλεος.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Σαλπίσας τρανῶς, τὰ θεῖα μελωδήματα, ἐδείχθης φωστήρ, τῷ κόσμῳ τηλαυγέστατος, τῷ φωτί λαμπόμενος, τῆς Τριάδος Ἀνδρέα Ὅσιε· ὅθεν πάντες βοῶμέν σοι, Μὴ παύσῃ πρεσβεύων ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις εὐσεβείας θεῖος αὐλός, καὶ τῆς Ἐκκλησίας, θεορρήμων ὑφηγητής· χαίροις ὁ ἐν λόγοις, καὶ ᾄσμασιν ἐνθέοις, Τριάδα μεγαλύνων, Ἀνδρέα πάνσοφε.
Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.
Λαμπρυνθεὶς τὴν καρδίαν θείῳ φωτί, ἐξηρεύξω δογμάτων φωτοειδῆ, μακάριε λόγια, καὶ τὸν κόσμον ἐφώτισας, γεγονὼς δὲ θεῖον, τοῦ Πνεύματος ὄργανον, ἡδυτάτοις φθόγγοις, ἡδύνεις ἑκάστοτε, πάντων τὰς καρδίας, ἀνυμνῶν τὴν Τριάδα, Ἁγίων τὰ τάγματα, καὶ Παρθένον τὴν ἄχραντον, ὦ Ἀνδρέα πανεύφημε· Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
362 π.Χ. Μάχη της Μαντινείας: Ο Επαμεινώνδας αντιμετωπίζει τους Σπαρτιάτες και τους Αθηναίους, χρησιμοποιώντας το σχηματισμό της λοξής φάλαγγας. Η μάχη λήγει νικηφόρα για τη Θήβα, όμως ο στρατηγός Επαμεινώνδας τραυματίζεται θανάσιμα.
1054 Κινέζοι αστρονόμοι, αλλά και τα μέλη της γηγενούς αμερικανικής φυλής Ανασάζι καταγράφουν έκρηξη υπερκαινοφανούς αστέρος, που παραμένει ορατή για μερικούς μήνες ακόμα και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τα υπολείμματα της έκρηξης σχηματίζουν το Νεφέλωμα του Καρκίνου.
1776 Ο Τόμας Τζέφερσον διαβάζει τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας. Πρόκειται για την ιδρυτική διακήρυξη ανεξαρτητοποίησης δεκατριών Πολιτειών της Αμερικής από την αποικιοκρατία των Βρετανών. Μέσα από τις φλόγες της επανάστασης των αποικιών εναντίον της μητροπολιτικής Βρετανίας γεννιούνται οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Την ίδια μέρα -ημερομηνία που ο ίδιος έκανε αθάνατη- το 1826 πέθανε ο 3ος πρόεδρος των ΗΠΑ, Τόμας Τζέφερσον
1790 Γεννήθηκε ο Τζορτζ Έβερεστ, ουαλός στρατιωτικός, μηχανικός και τοπογράφος. Δούλεψε πολλά χρόνια στην Ινδία, ανέπτυξε μεθόδους μέτρησης και προς τιμήν του η ψηλότερη κορυφή των Ιμαλαΐων φέρει το όνομά του. (Θαν. 1/12/1866)
1804 Γεννήθηκε ο Αμερικανός συγγραφέας, Ναθάναελ Χόθορν, («Άλικο Γράμμα», «Το σπίτι με τα επτά αετώματα»)
1807 Γεννήθηκε ο Ιταλός επαναστάτης, Τζουζέπε Γκαριμπάλντι, τα κατορθώματά του οποίου βοήθησαν ώστε η Ιταλία να πραγματοποιήσει την πολιτική της ένωση και να απαλλαγεί από τους Αυστριακούς
1822 Μάχη του Πέτα: Οι Έλληνες του Μπότσαρη και του Μαυροκορδάτου αντιμετωπίζουν τους Τούρκους του Ομέρ Βρυώνη, στο Πέτα στην Άρτα. Οι ελληνικές και φιλελληνικές δυνάμεις καταστρέφονται.
1848 Πέθανε ο Γάλλος συγγραφέας, πολιτικός, διπλωμάτης και φιλέλληνας, Φρανσουά Σατομπριάν, γνωστός στην Ελλάδα ως Σατωβριάνδος
1909 Συγκροτείται στην Αθήνα ο «Στρατιωτικός Σύνδεσμος», μία ομάδα αξιωματικών που θα προετοιμάσει την επανάσταση στο Γουδί τον ίδιο χρόνο και θα φέρει στην εξουσία τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
1920 Η προσωρινή Κυβέρνηση της Σιβηρίας παραχωρεί τη νήσο Σαχαλίνη, πλούσια σε κοιτάσματα άνθρακα και πετρελαίου, στην Ιαπωνία.
1921 Ο Ελληνικός Στρατός (Χ Μεραρχία), μετά από σκληρή διήμερη μάχη, καταλαμβάνει την Κιουτάχεια.
1927 Γεννήθηκε η Ιταλίδα ηθοποιός Τζίνα Λολομπρίτζιντα
1927 Γεννήθηκε ο Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος, Νιλ Σάιμον
1928 Μετά την πτώση της κυβέρνησης του Α. Ζαΐμη ο Ε. Βενιζέλος σχηματίζει κυβέρνηση. Στις 9 του Ιούλη διαλύεται η Βουλή και προκηρύσσονται εκλογές για τις 19 Αυγούστου
1934 Πέθανε η Γαλλοπολωνέζα φυσικός, Μαρί Κιουρί, η οποία τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ για την ανακάλυψη του ραδίου
1942 Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος: Αεροπλάνα των ΗΠΑ ενώνονται με τη ΡΑΦ για πρώτη φορά και βομβαρδίζουν από κοινού βάσεις των Ναζί στην Ολλανδία.
1944 Πάνω από 500 άνδρες των SS, ταγματασφαλίτες, της οργάνωσης «Χ» και της Ειδικής Ασφάλειας επιτίθενται κατά των συνοικισμών Γούβα, Παγκράτι, Καισαριανή και Άγιος Ιωάννης. Απέναντί τους όμως βρίσκουν σύσσωμο το λαό και τον ΕΛΑΣ, που αντιμετωπίζουν τους εισβολείς, προξενώντας τους σοβαρές απώλειες.
1946 Οι Φιλιππίνες ανακηρύσσονται ελεύθερη Δημοκρατία από τις ΗΠΑ. Η αμερικανική σημαία κατεβαίνει από το κτίριο του Καπιτωλίου στη Μανίλα. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Χάρι Τρούμαν, στέλνει μήνυμα αποποιούμενος αξιώσεων από τις Φιλιππίνες και υπόσχεται ουσιαστική βοήθεια για την οικοδόμηση του έθνους, το οποίο καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου.
1959 Η αμερικάνικη σημαία προσθέτει άλλο ένα αστεράκι, για να τιμήσει την είσοδο της Αλάσκας στις ΗΠΑ.
1966 Μεγάλη συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη πραγματοποιείται στο γήπεδο της ΑΕΚ, με τραγούδια από τη «Ρωμιοσύνη», τον «Επιτάφιο» και το «Μαουτχάουζεν».
1975 Ένοχο για τη δολοφονία 230.000 Εβραίων στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Τρεμπλίνκα κρίνει δικαστήριο του Αμβούργου τον αρχηγό της Γκεστάπο, Λούντβιχ Χαν. Ο ηλικίας 67 χρόνων νομικός κρίνεται υπεύθυνος για την οργάνωση της «μετοίκησης», κατά τη ναζιστική ορολογία, των Εβραίων από το γκέτο της Βαρσοβίας στο διάστημα 1942-1943.
1976 Η επιδρομή στο Έντεμπε της Ουγκάντας: Ισραηλινοί κομάντος απελευθερώνουν τους 103 ομήρους – επιβάτες αεροπλάνου της Air France που είχε καταληφθεί από παλαιστίνιους και γερμανούς τρομοκράτες πάνω από την Κόρινθο στις 27 Ιουνίου, ενώ εκτελούσε την πτήση Τελ Αβίβ- Παρίσι, με ενδιάμεσο σταθμό την Αθήνα.
1994 Μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης 17Ν δολοφονούν στο Παλαιό Φάληρο, τον Τούρκο διπλωμάτη Ομάρ Χαλούκ Σιπαχίογλου, σύμβουλο της τουρκικής πρεσβείας στην Αθήνα.
2003 Πέθανε ο Αμερικανός τραγουδιστής, Μπάρι Γουάιτ.
2004 Τελικός Euro 2004: Η Εθνική Ελλάδος στέφεται πρωταθλήτρια Ευρώπης στο ποδόσφαιρο, νικώντας στον τελικό τη διοργανώτρια Πορτογαλία με 1-0. Το γκολ σημείωσε στο 56ο λεπτό ο Άγγελος Χαριστέας
