Χριστούγεννα: Οι γιορτές είναι μπροστά μας και σε καθεστώς καραντίνας οι δημοσιογραφικές προτάσεις για ανάγνωση μπορεί να φανούν πολύ πιο χρήσιμες από άλλες χρονιές.
Με την παρατήρηση πως η εκδοτική παραγωγή συνεχίστηκε περίπου απρόσκοπτα από την εποχή που τελείωσε η προηγούμενη καραντίνα μέχρι και τις ημέρες μας, το ΑΠΕ-ΜΠΕ προτείνει πέντε ξένα μυθιστορήματα για την περίοδο των Χριστουγέννων, επιλεγμένα από μεταφράσεις οι οποίες είδαν το φως της δημοσιότητας τους τελευταίους μήνες.
Αρχή από την Πολωνία και τη βραβευμένη με Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2018 Όλγα Τοκάρτσουκ. Το βιβλίο της «Πλάνητες», που κυκλοφορεί σε μετάφραση Αλεξάνδρας Ιωαννίδου από τις εκδόσεις Καστανιώτη, και έχει ήδη σημειώσει μεγάλη κυκλοφοριακή επιτυχία στα καθ’ ημάς, είναι μια περιήγηση σε μιαν έκκεντρη, πολυμερή και πολυδιασπασμένη Ευρώπη, όπου κανένα ψηφίο της πλοκής δεν μπορεί να συναντήσει κάποιο άλλο, και απ’ όπου η παλαιότερη έννοια της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας μοιάζει να έχει αποδράσει οριστικά. Όταν ο όγκος των ιστορικών, των γεωγραφικών και των πολιτιστικών πληροφοριών έρχεται να δώσει τη θέση του στην υποκειμενικότητα της αφήγησης και στην ένταση την οποία διεκδικούν ο χώρος και ο χρόνος της ατομικής στιγμής.
Περνάμε στις ΗΠΑ και στη Μέριλιν Ρόμπινσον, τακτική συνομιλήτρια και καλή φίλη του Μπαράκ Ομπάμα, ιδίως κατά την προεδρική του θητεία. Το μυθιστόρημά της «Στο σπίτι», που κυκλοφορεί σε μετάφραση Κατερίνας Σχινά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, είναι η ιστορία ενός άσωτου γιου, του Τζακ Μπάουτον, ο οποίος επιστρέφει στο πατρικό του, προσπαθώντας να απαλλαγεί από το κακό παρελθόν του. Στο σπίτι, όμως, επιστρέφει και η αδελφή του Τζακ, η Γκλόρι, που αγωνίζεται να απαλλαγεί από τη δική της οδυνηρή προϊστορία. Τα δύο αδέλφια πρέπει να ανακαλύψουν με ποιον τρόπο θα αντιμετωπίσουν την απέραντη καλοσύνη του πατέρα τους κι αυτό βάζει σε κίνηση ένα σπιράλ ενοχών και αντιφατικών συναισθημάτων μια και κανένας από τους δυο δεν μπορεί να συγχωρήσει τον δυσκολότερο αντίπαλο, που δεν είναι άλλος από τον εαυτό του. Μυθιστόρημα οικογενειακών σχέσεων και μεγάλων ψυχολογικών (εσωτερικών και εξωτερικών) συγκρούσεων, που επικοινωνεί με τη μεγάλη μυθιστορηματική επιτυχία «Γκίλιαντ» της Ρόμπινσον, αποκαλύπτοντας μιαν Αμερική πολύ διαφορετική από εκείνην την οποία έχουμε γνωρίσει τα τελευταία χρόνια.
«Ο Μονάρχης των σκιών» του Χαβιέρ Θέρκας, που κυκλοφορεί σε μετάφραση Γεωργίας Ζακοπούλου από τις εκδόσεις Πατάκη, μας μεταφέρει στην Ισπανία και στους τρόπους με τους οποίους εγγράφεται στη σύγχρονη δημόσια μνήμη η ιστορική εμπειρία του εμφυλίου πολέμου λίγο πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Θέρκας αντιμετωπίζει με σαφώς αντιπολεμικό πνεύμα τη δυσβάστακτη κληρονομιά της εμφύλιας σύγκρουσης, ένα ζήτημα που ετέθη επί τάπητος με το μυθιστόρημα το οποίο τον έκανε διεθνώς γνωστό, τους «Στρατιώτες της Σαλαμίνας». Με περιγραφές γεγονότων που έχουν διασωθεί σε στρατιωτικά αρχεία, με πρωτοπρόσωπη και τριτοπρόσωπη αφήγηση, αλλά και με ποικίλες αναφορές σε τόπους, πρόσωπα και αντικείμενα, ο Θέρκας μάς δίνει, πέρα από τη σφιχτή μυθοπλασία, και μιαν ολοζώντανη εξιστόρηση της δικτατορίας του Φράνκο και της αφόρητα σκληρής εποχής της.
Το μυθιστόρημα του Τζόναθαν Κόου (ενός βρετανού συγγραφέα τον οποίο έχουν τιμήσει κατ’ επανάληψη με τις αγορές τους οι έλληνες αναγνώστες) «Ο κύριος Γουάιλντερ κι εγώ», που έχει μεταφράσει η Άλκηστις Τριμπέρη και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις, ξεκινάει το καλοκαίρι του 1977 από την Αθήνα με την Καλλιστώ να πηγαίνει στην Αμερική για να προσληφθεί ως βοηθός του διάσημου σκηνοθέτη Μπίλι Γουάιλντερ. Η Καλλιστώ δείχνει ενθουσιασμένη με τα πάντα, αλλά ο Γουάιλντερ βρίσκεται σε φάση παρακμής και ταξιδεύει με την Καλλιστώ για γυρίσματα στη Γερμανία ενώ ο συγγραφέας βρίσκει την ευκαιρία να ξετυλίξει μια σειρά θεμάτων, όπως η μνήμη, ο χρόνος, η αίσθηση της φθοράς, αλλά και η ενηλικίωση. Το βιβλίο αποτελεί επίσης ένα πολύ ζωηρό και διεξοδικό πορτρέτο ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του αμερικανικού κινηματογράφου.
Το μυθιστόρημα του Ρομέν Γκαρί «Η υπόσχεση της αυγής», που κυκλοφορεί σε μετάφραση Μαρίας Παπαδήμα από το Στερέωμα, μας θυμίζει έναν σπουδαίο συγγραφέα από τη Γαλλία. Περιπλανώμενος Ιουδαίος, παρασημοφορημένος με τον Σταυρό της Λορραίνης, αντιστασιακός, καθώς και γενικός πρόξενος της Γαλλίας στο Λος Άντζελες, ο Γκαρί μιλάει στο βιβλίο για το σύνολο της πολυτάραχης ζωής του: συνεχές, ακούραστο κυνήγι της πρόκλησης, ύμνος για το μέγεθος και τη δύναμη της μητρικής αγάπης, παιδικά βιώματα, εφηβικά άγχη, νεανική τόλμη, ερωτικές εμπειρίες και περιπέτειες, ρωσική εμιγκράτσια και Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ένας πολύχρωμος, συναρπαστικός καμβάς από έναν συγγραφέα που ξέρει πώς να μετατρέψει τη ζωή του σε εξίσου συναρπαστικό μυθιστόρημά.
Θα επανέλθουμε, την επόμενη εβδομάδα, με πέντε ελληνικά μυθιστορήματα για τις ημέρες της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων.
Β. Χατζηβασιλείου
