ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ
«Πράσινο φως» για τη διαμόρφωση ενός νομοθετικού πλαισίου για την ευθανασία, ανάβει το υπουργείο Δικαιοσύνης.
Ήδη αποφασίστηκε η σύγκληση επιτροπής -με τη συμμετοχή της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής- η οποία θα διαμορφώσει το πλαίσιο που θα ρυθμίζει τις περιπτώσεις όσων δεν επιθυμούν την παράταση της ζωής τους.
Η σχετική απόφαση ελήφθη σε πρόσφατη συνάντηση του προέδρου της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής, ομότιμου καθηγητή της Νομικής σχολής Αθηνών, Ιωάννη Καράκωστα με τον υπουργό Δικαιοσύνης Νίκο Παρασκευόπουλο. Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιτροπή θα ασχοληθεί με το νομοθετικό καθεστώς για τη ρύθμιση περιπτώσεων που αφορούν στην τεχνητή ή με κάθε τρόπο και κάθε μέσο παράταση της ζωής πολιτών.
Δήλωσή σε συμβολαιογράφο
Για παράδειγμα, θα εξεταστεί η δυνατότητα, να αποφασίζει ελεύθερα ένας πολίτης, με κατοχύρωση της δήλωσής του σε συμβολαιογράφο, ότι δεν επιθυμεί την τεχνητή παράταση της ζωής. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τις ίδια πληροφορίες, θα συνεκτιμηθεί η γνώμη της Εκκλησίας. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Βιοηθικής, με δηλώσεις του, έχει ξεκαθαρίσει ότι «η προσωπικότητα του ανθρώπου είναι απόλυτα κατοχυρωμένη σε επίπεδο συνταγματικό και σε επίπεδο κοινού νόμου.
Υπό την έννοια αυτή, η αξιοπρέπεια που είναι το θεμέλιο της ανθρώπινης προσωπικότητας πρέπει να κατοχυρώνεται πάση θυσία». Σύμφωνα με τον ίδιο, «θα ληφθούν όλα τα μέτρα εκείνα, που εξασφαλίζουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Μέσα στην εξουσία της προσωπικότητας, του προσώπου είναι και η εξουσία αυτοδιαθέσεως του ανθρώπου. Αυτό σημαίνει αυτοπροσδιορισμός, αυτοδιάθεση μέχρι το τέλος. Θα πρέπει να ληφθεί και αυτό σοβαρά υπόψη, ότι κάποιος έχει το δικαίωμα αυτοδιάθεσης και της ζωής του ακόμα. Θα συνεκτιμηθεί και αυτό».
Πολιτικό και κοινωνικό χαρακτηρίζει το θέμα της ευθανασίας ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και εντατικολόγος Ανδρέας Καραμπίνης, σύμφωνα με τον οποίο η ιατρική κοινότητα δεν μπορεί να έχει ενεργητικό ρόλο σε μια διαδικασία όπου πιστεύει ο ασθενής, εν πλήρει συνειδήσει, ότι θέλει να πεθάνει. Ο ρόλος της ιατρικής κοινότητας είναι να προστατεύει, να βοηθά και εάν μπορεί να θεραπεύει, τονίζει.
Η θέση της Εκκλησίας για την ευθανασία είναι ξεκάθαρη και αμετακίνητη. Με παλαιότερη ανακοίνωσή της, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος υπογραμμίζει: «Η Εκκλησία μας, που πιστεύει στην αθανασία της ψυχής, στην ανάσταση του σώματος, στην αιώνια προοπτική και πραγματικότητα, στους πόνους ως ‘στίγματα του Κυρίου Ιησού εν τω σώματι ημών’, στις δοκιμασίες ως αφορμές και ευκαιρίες σωτηρίας, στη δυνατότητα ανάπτυξης κοινωνίας αγάπης και συμπαραστάσεως μεταξύ των ανθρώπων, κάθε θάνατο πού αποτελεί αποτέλεσμα ανθρωπίνων αποφάσεων και επιλογών -όσο ‘καλός’ και αν ονομάζεται- τον απορρίπτει ως ‘ύβριν’ κατά του Θεού. Κάθε δε ιατρική πράξη πού δεν συντελεί στην παράταση της ζωής, ως ο Ορκος του Ιπποκράτη ορίζει, αλλά προκαλεί επίσπευση της στιγμής του θανάτου, την καταδικάζει ως αντιδεοντολογική και προσβλητική του ιατρικού λειτουργήματος»
ΤΙ ΕΛΕΓΑΝ ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ
Κατά της νομιμοποίησης της ευθανασίας είχαν δηλώσει έξι στους δέκα Έλληνες σε έρευνα που είχε πραγματοποιηθεί το 2001 από το Ψυχιατρικό Τμήμα του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης. Τότε, ένας στους δύο Έλληνες εμφανίζονταν αντίθετοι στην παράταση ζωής ενός ασθενούς με μηχανική υποστήριξη. Ωστόσο, ποσοστό 66,2% των ερωτηθέντων, παραδέχονταν ότι ο σωματικός πόνος θα τους οδηγούσε στη συγκεκριμένη απόφαση.
Από τότε έχουν περάσει 15 χρόνια, ωστόσο το θέμα παραμένει σε εκκρεμότητα και επανέρχεται όταν έρχονται στο φως της δημοσιότητας περιπτώσεις ασθενών που επιθυμούν να θέσουν τέλος στη ζωή τους. Σε ανάλογη πράξη φαίνεται να προσέφυγε ο δημοσιογράφος Αλέξανδρος Βέλιος και ήδη έχει δοθεί εντολή από την Εισαγγελία Πρωτοδικών της Αθήνας για διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, προκειμένου να διερευνηθούν οι συνθήκες θανάτου του δημοσιογράφου. Στόχος της εισαγγελικής έρευνας, που ξεκινά άμεσα, είναι να διερευνηθεί το ενδεχόμενο κάποιοι να βοήθησαν τον δημοσιογράφο να φύγει από τη ζωή.
Τι ισχύει στο εξωτερικό
Ελάχιστες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο έχουν ψηφίσει σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις που επιτρέπουν ή απαγορεύουν την πρακτική. Στη Γερμανία και την Ελβετία η ενεργητικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία ή η ιατρικώς υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι παράνομη. Αυτό που επιτρέπεται είναι ο ιατρός ή κάποιος άλλος να παρέχει τα μέσα σε κάποιον που θέλει να δώσει τέλος στη ζωή του, με πρωτοβουλία όμως του τελευταίου και υπό καθεστώς πλήρους ελευθερίας βούλησης. Υπό αυστηρούς όρους, επιτρέπεται κάθε μορφή ευθανασίας στην Ολλανδία, η οποία αναγνώρισε «το δικαίωμα στην αυτοκτονία» στους βαριά ασθενείς το 2002 σε περίπτωση που υπάρξει σχετικό αίτημα και το οποίο θα πρέπει να έχει κατατεθεί όσο ο ενδιαφερόμενος έχει «πλήρη συνείδηση». Σε περίπτωση που κάποιο από τα κριτήρια που είναι αυστηρά δεν τηρείται, τότε η υποβοηθούμενη αυτοκτονία θεωρείται φόνος.
Στο Βέλγιο, που επίσης το 2002 νομιμοποίησε την ευθανασία, γίνεται σαφές ότι αυτό το δικαίωμα έχουν ασθενείς που είτε υποφέρουν από αφόρητους πόνους είτε έχουν κάνει σχετικό αίτημα πριν μπουν σε κατάσταση κώματος. Πρόσφατα μάλιστα πέρασε σχετική ρύθμιση που επιτρέπει και σε άρρωστα παιδιά να επιλέξουν τον δρόμο αυτό. Η ευθανασία ή η ιατρικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία ασκούνται νόμιμα στο Λουξεμβούργο, τον Καναδά και την Κολομβία. Στη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία η ευθανασία είναι παράνομη, όμως υπάρχουν περιπτώσεις που γιατροί έχουν βοηθήσει ασθενείς να πεθάνουν ταχύτερα και χωρίς πόνους χωρίς να καταδικαστούν. Στις ΗΠΑ η ευθανασία είναι παράνομη σε ομοσπονδιακό επίπεδο, όμως σε πέντε πολιτείες (Όρεγκον, Ουάσινγκτον, Μοντάνα, Βερμόντ και Καλιφόρνια) οι γιατροί έχουν το ελεύθερο να συνταγογραφήσουν φονικές δόσεις από φάρμακα σε ασθενείς που υποφέρουν και βρίσκονται ένα βήμα πριν από τον θάνατο.
Σημειώνεται ότι σε όσες χώρες ή πολιτείες η ευθανασία ή η ιατρικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι νόμιμες, το 0,3% έως 4,6% των θανάτων λαμβάνουν χώρα με αυτόν τον τρόπο. Επίσης, όπου αυτές οι πρακτικές νομιμοποιούνται, καταγράφεται αμέσως αύξηση των σχετικών θανάτων. Πάνω από το 70% των θανάτων με ευθανασία ή υποβοηθούμενη αυτοκτονία αφορούν καρκινοπαθείς.
