Με το εν λόγω νομοσχέδιο να αποτελεί μία από τις βασικές πτυχές της νέας πολιτικής που πρόκειται να ακολουθήσει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του ζητήματος, το απόγευμα αναμένεται να πάρει τον λόγο και ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ψηφίζεται σήμερα στην Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο για το άσυλο, στο οποίο η κυβέρνηση δίνει μεγάλη σημασία, προκειμένου να μπορέσει να αντιμετωπίσει καλύτερα το μεταναστευτικό/προσφυγικό ζήτημα.
Τι θα πει ο πρωθυπουργός
Βασική παράμετρος είναι η αυστηροποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών που αφορούν στα αιτήματα ασύλου.
Ο πρωθυπουργός, σύμφωνα με πληροφορίες, θα τονίσει ότι άμεση προτεραιότητα είναι η απλοποίηση και επιτάχυνση της διαδικασίας χορήγησης ασύλου, έτσι ώστε το αργότερο σε ένα τρίμηνο να υπάρχει τελική απόφαση στα αιτήματα που υποβάλλονται. Επίσης θα σταθεί στην διαφοροποίηση της πολιτικής σε σχέση με το τι συμβαίνει μέχρι σήμερα, με τις σχετικές διαδικασίες να διαρκούν χρόνια, «με αποτέλεσμα όσοι έρχονται στην Ελλάδα να μην φεύγουν ποτέ».
Από την πλευρά της κυβέρνησης σχολιάζουν ότι ήρθε η ώρα «να μπει τέλος στην αναρχία του παρελθόντος που έχει επιτρέψει σε αλλοδαπούς -απροσδιόριστου αριθμού- να μην εντοπίζονται από τις Αρχές και να μην επιστρέφουν στις χώρες καταγωγής τους».
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο για το άσυλο
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη προβλέπει την απαραίτητη συνεργασία των αιτούντων άσυλο με τις εθνικές Αρχές, ενώ η ένταξή τους στο σύστημα ασύλου θα γίνεται μόνο εφόσον έχουν προσφυγικό προφίλ. Επίσης θα παραμένουν στο σύστημα μόνον εφόσον συμμορφώνονται προς τις υποχρεώσεις τους. Στόχος της κυβέρνησης είναι να μεταφέρονται σε κλειστά προαναχωρησιακά κέντρα, μέχρι την επανεισδοχή τους, όσοι δεν δικαιούνται άσυλο.
Μεγάλο αγκάθι παραμένει η ο πολύ μεγάλος αριθμός όσων φιλοξενούνται στα νησιά και η μετεγκατάσταση τους στην ενδοχώρα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης στη Σάμο, στο οποίο βρίσκονται δεκαπλάσιοι πρόσφυγες και μετανάστες σε σχέση με τις δυνατότητες φιλοξενίας. Για το λόγο αυτό τις επόμενες ημέρες θα ανακοινωθεί η κατασκευή νέου ΚΥΤ, ώστε να γίνουν πιο ανθρώπινες οι συνθήκες.
Από την πλευρά της κυβέρνησης εμφανίζονται αποφασισμένοι να υλοποιήσουν το πρόγραμμα μετεγκατάστασης σε ξενοδοχεία και δομές της ενδοχώρας, διορθώνοντας, όμως, την προσέγγιση των τοπικών κοινωνιών. Αρμόδια στελέχη σημειώνουν ότι θα βελτιωθεί η συνεργασία με τις τοπικές Αρχές και το επίπεδο συνεννόησης με τους πολίτες, με την μεγαλύτερη εμπλοκή δημάρχων, βουλευτών, και των παραγωγικών φορέων σε κάθε περιοχή.
«Αυτό που κοιτάζουμε να κάνουμε μετά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού, είναι να δούμε πού υπάρχουν περιοχές, οι οποίες είναι αρκετά υπερφορτωμένες, πού υπάρχουν άλλες οι οποίες είναι λιγότερο, ώστε να υπάρχει μια κατανομή με δίκαιο τρόπο», σημείωσε κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, επαναλαμβάνοντας ότι αφορά ανθρώπους που έχουν προσφυγικό προφίλ και κυρίως οικογένειες.
Πιο αναλυτικά, με τις προωθούμενες διατάξεις:
· Διατηρούνται οι Επιτροπές Προσφυγών ως δεύτερος βαθμός κρίσης. Η απόφαση αυτή είναι συνέπεια μελέτης των στατιστικών δεδομένων τόσο της Υπηρεσίας Ασύλου, όσο και της Αρχής Προσφυγών και των Δικαστηρίων. Αλλάζουμε την σύνθεση των επιτροπών (δύο δικαστές και ένα μέλος από Ύπατη Αρμοστεία) και προβλέπουμε τρεις δικαστές.
· Προβλέπονται μονομελείς και τριμελείς συνθέσεις διότι έχει αποδειχθεί από τα στατιστικά των δικαστηρίων ότι η μονομελής σύνθεση εκδίδει τις αποφάσεις με μεγαλύτερη ταχύτητα.
· Προβλέπεται για πρώτη φορά ότι σε περίπτωση που οι αλλοδαποί κατά την υποδοχή δεν συμμορφώνονται προς τις αποφάσεις μεταφοράς τους σε άλλες δομές, τεκμαίρεται ότι δεν επιθυμούν την προστασία και παραπέμπονται σε διαδικασίες επιστροφής. Στόχος μας να μην μπουν καθόλου στο σύστημα όσοι εξαρχής ακόμα και πριν την καταγραφή τους δεν συμμορφώνονται.
· Μετά την καταγραφή, εφόσον οι αιτούντες τελικά παραμένουν στο σύστημα αλλά δεν συμμορφώνονται προς τις αποφάσεις μεταφοράς, τότε η αίτηση τους εξετάζεται με ταχύρρυθμη εξέταση εντός 3 ημερών. Και αυτό διότι συνάγεται ότι έχουν υποβάλει την αίτηση μόνο για να καθυστερήσουν την απομάκρυνσή τους. Σε κάθε περίπτωση παραβιάζουν το καθήκον συνεργασίας τους και αυτό επιφέρει συνέπειες.
· Αλλάζει το καθεστώς κράτησης ώστε να μη χάνονται από την επιτήρηση των αρχών χιλιάδες αλλοδαποί, όπως γινόταν με την προηγούμενη διακυβέρνηση.
· Προβλέπεται ρητά ότι η παραβίαση των όρων και κανονισμών λειτουργίας των Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης έχει ως συνέπεια την διακοπή της στέγασης και ουσιαστικά την αποπομπή των αιτούντων από αυτά.
· Μεταφέρονται οι ορισμοί της οδηγίας ως προς το τι συνιστά «μέλη οικογένειας» και απαλείφεται ο προηγούμενος ορισμός ο οποίος είχε εντάξει στην έννοια πρόσωπα που δεν προέβλεπε η Οδηγία.
· Ευάλωτοι πλέον είναι μόνο όσοι αναφέρονται στην Οδηγία και απαλείφεται το μετατραυματικό στρές ως λόγος ευαλωτότητας ενώ αυστηροποιείται η έννοια της ευαλωτότητας.
· Διορθώνεται ο ορισμός για το τι συνιστά τελεσιδικία και ιδίως τι συνιστά μεταγενέστερο αίτημα που δημιούργησε μέχρι σήμερα σωρεία προβλημάτων και παρελκυστικών αιτημάτων.
· Θεσπίζονται Κλιμάκια Ταχείας Συνδρομής της Υπηρεσίας Ασύλου. Τα Κλιμάκια Ταχείας Συνδρομής αμέσως μετά την κατάταξη της αίτησης ενημερώνουν τον αιτούντα για την πιθανή πορεία της υπόθεσής του. Έτσι ο αιτών ενημερώνεται ότι η αίτηση του μπορεί να απορριφθεί πολύ γρήγορα και θα υποχρεωθεί άμεσα σε επιστροφή.
· Μπαίνει τάξη στη διαδικασία της προκαταγραφής και της καταγραφής και προβλέπονται πλέον συνέπειες για όσους δεν συμμορφώνονται, ή για όσους δεν συνεργάζονται για να γίνει η καταγραφή τους.
· Ρυθμίζεται το ζήτημα των ιατρικών βεβαιώσεων με την πρόβλεψη αυτές να είναι μόνο από δημόσια νοσοκομεία και δημόσιους φορείς. Ενώ παράλληλα εφαρμόζεται η νομολογία των Διοικητικών Δικαστηρίων στο άσυλο και οι ιατρικές βεβαιώσεις θα πρέπει να φέρουν πλήρη αιτιολόγηση ως προς τα ευρήματά τους.
· Προβλέπονται ρητές προθεσμίες για την εξέταση των αιτήσεων και λαμβάνονται όλα τα αναγκαία διοικητικά μέτρα για τη στελέχωση και τη στήριξη των υπηρεσιών μας.
· Προτείνεται «Κατάλογος ασφαλών χωρών» καταγωγής και ασφαλών τρίτων χωρών. Μία γενναία πολιτική απόφαση επιβεβλημένη από την πραγματικότητα αλλά και σε συμφωνία με την πρακτική που ακολουθούν εδώ και χρόνια όλα τα ευρωπαϊκά κράτη.
· Προβλέπεται η αυτοπρόσωπη παράσταση των αιτούντων σε κάθε στάδιο της διαδικασίας, από την Υπηρεσία Ασύλου μέχρι και στα δικαστήρια.
· Προβλέπεται πως οι επιδόσεις μπορούν να γίνουν όχι μόνο στους αιτούντες αλλά και στους πληρεξούσιους δικηγόρους τους που καθίστανται αυτοδικαίως και αντίκλητοι.
· Προβλέπεται ότι η διάρκεια του δελτίου αιτούντος άσυλο είναι πλέον εννεάμηνης διάρκειας, προκειμένου να έρχονται πιο τακτικά σε επαφή με τις αρχές και να καθίσταται ακόμα πιο ευχερής ο εντοπισμός τους. Ενώ εξάλλου για πρώτη φορά συνδέεται η διάρκεια των δελτίων με την έκδοση της απόφασης και όχι με την επίδοση όπως συνέβαινε έως σήμερα.
· Σταματάει η «μηχανή παραγωγής προσφυγών» που έως σήμερα λειτουργούσε λόγω των κακών νομοθετικών επιλογών. Η προσφυγή στις Επιτροπές προϋποθέτει δικόγραφο με λόγους, και όχι ένα προεντυπωμένο έγγραφο που έως σήμερα χορηγείτο από την ίδια την υπηρεσία στους αιτούντες.
Βασικοί στόχοι του νομοσχεδίου είναι:
α) Να διορθωθεί το αδόμητο ελληνικό σύστημα ασύλου, που αδυνατεί λόγω εγγενών σχεδιαστικών σφαλμάτων να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα μέσα στην οποία λειτουργεί, όπως οι αυξημένες ροές και το γεγονός ότι ο Βαλκανικός διάδρομος προς την Ευρώπη παραμένει κλειστός,
β) Να τεθούν κανόνες, σαφείς και συγκεκριμένοι, βάζοντας τέλος στην αναρχία: στους αλλοδαπούς, στις δομές, στις υπηρεσίες, στην διαδικασία εξέτασης,
γ) Να εξαλειφθούν οι συνέπειες μίας ιδεοληπτικής νομοθέτησης που οδήγησε σε έναν απροσδιόριστο αριθμό αλλοδαπών που δεν εντοπίζονται από τις αρχές και κατά συνέπεια δεν επιστρέφονται στις χώρες καταγωγής τους, και
δ) Να διαμορφωθεί ένα νέο σύστημα ασύλου, συμπαγές, δομημένο, αυστηρό, δίκαιο, σχεδιασμένο υπό το φως των έκτακτων συνθηκών.
Βασικές αρχές του νομοσχεδίου είναι:
α) Πλήρης σεβασμός των δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο, όπως προβλέπει το Ενωσιακό δίκαιο,
β) Απαίτηση οι αιτούντες να συνεργάζονται με τις εθνικές αρχές,
γ) Ένταξη στο σύστημα ασύλου μόνο όσων αιτούντων έχουν προσφυγικό προφίλ και διατήρηση στο σύστημα μόνον όσων εξ αυτών συμμορφώνονται προς τις υποχρεώσεις τους,
δ) Γρήγορη απένταξη από το σύστημα όσων παρελκυστικά υποβάλουν αιτήματα ασύλου.
Στόχος των παραπάνω παρεμβάσεων είναι η ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών εντός τριμήνου.
