ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΣΙΝΑ: Με τις τελευταίες εξελίξεις να προκαλούν συναγερμό σε εκκλησιαστικούς και διπλωματικούς κύκλους, η υπόθεση της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης του Σινά εισέρχεται σε μια κρίσιμη φάση.
Ρεπορτάζ: Παντελής Χαριτάκης
Σύμφωνα με πληροφορίες, η αιγυπτιακή δικαιοσύνη φέρεται να εξέδωσε απόφαση που μεταβάλλει ουσιωδώς το ιδιοκτησιακό καθεστώς των περιουσιακών στοιχείων της Μονής, θέτοντας υπό αμφισβήτηση το πολυαιώνιο αυτοδιοίκητό της. Παράλληλα, η ελληνική κυβέρνηση στέλνει ειδική αποστολή τη Δευτέρα στο Κάιρο, μετά από επικοινωνία του Πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της Αιγύπτου.
Η απόφαση του Εφετείου Ισμαηλίας, η οποία ακόμη δεν έχει επίσημα κοινοποιηθεί στους μοναχούς, αφορά περίπου 16 βασικές εκτάσεις γύρω από τη Μονή και – σύμφωνα με τη νομική της ομάδα – οδηγεί σε καθεστώς ουσιαστικής «μίσθωσης» των ίδιων των πατέρων στο χώρο όπου ασκούν επί αιώνες το πνευματικό τους έργο.
«Γινόμαστε νοικάρηδες στο ίδιο μας το μοναστήρι», καταγγέλλουν μοναχοί, ενώ ο Αρχιμανδρίτης Πορφύριος Φραγκάκος προειδοποιεί ότι «αν χαθεί η γη, χάνεται η αυτάρκεια της Μονής».
Ηχηρή παρέμβαση Δαμιανού: «Αλλάξανε τη συμφωνία πίσω από την πλάτη μας»
Ο 91χρονος Αρχιεπίσκοπος Σινά, Φαράν και Ραϊθώ, Δαμιανός, σε έντονα φορτισμένες δηλώσεις, εξέφρασε την αγωνία του για το μέλλον του μοναστικού αυτού θησαυρού:
«Εδώ και χρόνια προσπαθούμε να κατοχυρωθεί το δικαίωμα μας στη γη. Συμφωνήσαμε με την Ελληνική Πολιτεία και το Νότιο Σινά, αλλά η συμφωνία που μας παρουσίασαν μετά ήταν διαφορετική».
Ο ίδιος υποστήριξε ότι ενώ ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι φαινόταν να βιάζεται για την υπογραφή της συμφωνίας, τελικά το πολιτικό σύστημα της χώρας την αγνόησε σιωπηρά, παραπέμποντάς τον σε κατώτερες διπλωματικές επαφές.
«Ζήτησα να δω τον Πρόεδρο. Με έστειλαν στον Υπουργό Εξωτερικών στην Αθήνα, ο οποίος είπε άλλα από αυτά που είχαν συμφωνηθεί», ανέφερε με απογοήτευση.
Η Αίγυπτος δηλώνει σεβασμό, αλλά αποφεύγει το κρίσιμο ζήτημα
Η Αιγυπτιακή Προεδρία με ανακοίνωσή της διαβεβαιώνει πως η απόφαση «ευθυγραμμίζεται με τον απόλυτο σεβασμό στο θρησκευτικό καθεστώς της Μονής», προσθέτοντας ότι «η ιερότητα του χώρου παραμένει ανέγγιχτη». Ωστόσο, δεν γίνεται καμία αναφορά στο κρίσιμο θέμα της ιδιοκτησίας, γεγονός που εντείνει την ανησυχία.
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με τις αιγυπτιακές αρχές, ενώ σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η ελληνική αποστολή αναμένεται να θέσει επί τάπητος όλες τις παραμέτρους της υπόθεσης. Την ίδια στιγμή, το Οικουμενικό Πατριαρχείο παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και αναζητά τρόπους θεσμικής παρέμβασης, με επαφές που ξεκινούν ήδη από το Φανάρι και επεκτείνονται σε Ορθόδοξα Πατριαρχεία και Εκκλησίες.
Αντιδράσεις και πολιτική σύγκρουση στην Αθήνα
Στην Αθήνα, η υπόθεση της Μονής Σινά έχει προκαλέσει πολιτικές αναταράξεις. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης δήλωσε:
«Δεν είχαμε ούτε έναν διπλωμάτη στο δικαστήριο. Πώς προστατεύουμε ένα μοναστήρι-σύμβολο της παγκόσμιας Ορθοδοξίας; Ερασιτεχνισμός και αδράνεια».
Από πλευράς της κυβέρνησης, ο Υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος διαβεβαίωσε πως «η υπόθεση παρακολουθείται στενά, χωρίς εφησυχασμό», ενώ ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ευάγγελος Βενιζέλος επεσήμανε ότι:
«Η νομοθετική εξουσία μπορεί να λειτουργήσει διορθωτικά σε περιπτώσεις που η δικαστική δημιουργεί ρήγματα. Δεν είναι μόνο νομικό το ζήτημα – είναι εθνικό και ιστορικό».
Στελέχη της Εκκλησίας, μιλώντας στο tilegrafimanews.gr εκφράζουν τη δυσφορία τους για τον θεσμικό εφησυχασμό που επικράτησε μέχρι να φτάσει η υπόθεση στο σημείο μηδέν. Εκκλησιαστικοί κύκλοι δηλώνουν πως η Ελλάδα έπρεπε να είχε στείλει διπλωματική παρουσία ήδη κατά την ακροαματική διαδικασία.
Πνευματικός φάρος σε διασταυρούμενα συμφέροντα
Η Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά, που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό, δεν είναι απλώς μοναστικό κέντρο. Αποτελεί σύμβολο ανοχής, συνύπαρξης και διαλόγου ανάμεσα σε χριστιανούς, μουσουλμάνους και εβραίους. Ο χώρος όπου – κατά τη Βίβλο – ο Μωυσής αντίκρισε τη φλεγόμενη βάτο έχει αναγνωριστεί από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Η παρουσία των μοναχών στο Σινά δεν περιορίζεται στο πνευματικό. Οι πατέρες διαχειρίζονται καλλιέργειες, ξενώνες, εργαστήρια συντήρησης χειρογράφων και μια τεράστια πολιτιστική κληρονομιά. Αν χάσουν τις γαίες τους, δεν χάνουν μόνο έσοδα. Χάνεται η ίδια η αυτάρκειά τους.
Το βάρος της ευθύνης
Εκκλησιαστικοί και διπλωματικοί αναλυτές σημειώνουν ότι αν η Μονή χάσει την αυτονομία της, ανοίγει επικίνδυνο προηγούμενο και για άλλα θεσμικά εκκλησιαστικά καθεστώτα σε περιοχές όπως η Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια. Η προστασία του ιστορικού καθεστώτος του Σινά είναι ζήτημα ευρωπαϊκού και παγκόσμιου ενδιαφέροντος.
Το ζητούμενο είναι αν η Ελλάδα θα σταθεί στο ύψος της ιστορικής περίστασης και αν θα προασπίσει, όχι μόνο διπλωματικά, αλλά και νομικά και πνευματικά, έναν τόπο που στέκεται ζωντανή μαρτυρία της Χριστιανοσύνης για σχεδόν 1.500 χρόνια.
Το Σινά δεν είναι ένα μουσειακό κτίσμα – είναι ζωντανός πυλώνας της Ορθόδοξης ταυτότητας. Αν χαθεί, δεν θα φταίει η απόφαση του δικαστηρίου. Θα φταίει η απουσία της Ελλάδας όταν έπρεπε να είναι εκεί.