Εορτολόγιο: Βασίλειος, Βασίλης, Βάσος, Βασίλας, Μπίλλης, Μπίλης, Βασιλεία, Βασιλική, Βάσω, Βάσια, Βιβή, Βίκυ, Βίβιαν, Βασούλα, Βασιλίνα. Εμμέλεια, Εμμελεία. Τηλέμαχος.
1 Ιανουαρίου: Άγιος Βασίλειος ο Μέγας – «… τὰ τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας». Με τη φράση αυτή, το απολυτίκιο, απόλυτα επιτυχημένα, τονίζει την κοινωνική προσφορά του Άγιου Βασιλείου, που με τη θεία διδασκαλία του στόλισε με αρετές τα ήθη και τη ζωή των ανθρώπων.
Ο Μέγας αυτός πατέρας και διδάσκαλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας γεννήθηκε το 329 μ.Χ., κατ’ άλλους το 330 μ.Χ., στη Νεοκαισάρεια του Πόντου στο χωριό Άννησα και μεγάλωσε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Τα δε εγκυκλοπαιδικά λεξικά αναφέρουν σαν πατρίδα του Μ. Βασιλείου την Καισαρεία της Καππαδοκίας. Είχε 8 αδέρφια, 3 αγόρια και πέντε κορίτσια. Από τα 4 αγόρια τα 3 αγόρια έγιναν επίσκοποι (ο Βασίλειος Καισαρείας, ο Γρηγόριος Νύσσης και ο Πέτρος Σεβάστειας) και το ένα μοναχός (ο Ναυκράτιος).
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Από τις 5 αδερφές του η πρώτη, και συγχρόνως το πιο μεγάλο παιδί της οικογένειας, η Μακρίνα, έγινε μοναχή. Οι γονείς του Βασίλειος (και αυτός), που καταγόταν από την Νεοκαισάρεια του Πόντου και Εμμέλεια, που καταγόταν από την Καππαδοκία, αν και κατά κόσμον ευγενείς και πλούσιοι, είχαν συγχρόνως και ακμαιότατο χριστιανικό φρόνημα. Αυτοί μάλιστα έθεσαν και τις πρώτες -καθοριστικής σημασίας- πνευματικές βάσεις του Αγίου.
Με εφόδιο αυτή τη χριστιανική ανατροφή, ο Βασίλειος αρχίζει μια καταπληκτική ανοδική πνευματική πορεία. Έχοντας τα χαρίσματα της ευστροφίας και της μνήμης, κατακτά σχεδόν όλες τις επιστήμες της εποχής του. Και το σπουδαιότερο, κατακτά τη θεία θεωρία του Ευαγγελίου, που την κάνει αμέσως πράξη με την αυστηρή ασκητική ζωή του.
Ας αναφέρουμε όμως, περιληπτικά, την πορεία των δραστηριοτήτων του. Μετά τις πρώτες του σπουδές στην Καισαρεία και κατόπιν στο Βυζάντιο, επισκέφθηκε, νεαρός ακόμα, την Αθήνα, όπου επί τέσσερα χρόνια συμπλήρωσε τις σπουδές του, σπουδάζοντας φιλοσοφία, ρητορική, γραμματική, αστρονομία και ιατρική, έχοντας συμφοιτητές του τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό (τον θεολόγο) και τον Ιουλιανό τον Παραβάτη.
Από την Αθήνα επέστρεψε στην Καισαρεία και δίδασκε την ρητορική τέχνη. Αποφάσισε όμως, να ακολουθήσει τη μοναχική ζωή και γι’ αυτό πήγε στα κέντρα του ασκητισμού, για να διδαχθεί τα της μοναχικής πολιτείας στην Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία και Μεσοποταμία. Όταν επέστρεψε, αποσύρθηκε σε μια Μονή του Πόντου, αφού έγινε μοναχός, και ασκήθηκε εκεί με κάθε αυστηρότητα για πέντε χρόνια (357 – 362 μ.Χ.). Ήδη τέλεια καταρτισμένος στην Ορθόδοξη Πίστη, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος από τον επίσκοπο Καισαρείας Ευσέβιο. Ο υποδειγματικός τρόπος της πνευματικής εργασίας του δεν αργεί να τον ανεβάσει στο θρόνο της αρχιεροσύνης, διαδεχόμενος τον Ευσέβιο στην επισκοπή της Καισαρείας (370 μ.Χ.). Με σταθερότητα και γενναίο φρόνημα, ως αρχιερέας έκανε πολλούς αγώνες για την Ορθόδοξη Πίστη. Με τους ορθόδοξους λόγους που συνέγραψε, κατακεραύνωσε τα φρονήματα των κακοδόξων.
Στους αγώνες του κατά του Αρειανισμού αναδείχτηκε αδαμάντινος, ούτε κολακείες βασιλικές του Ουάλεντα (364 – 378 μ.Χ.), που πήγε αυτοπροσώπως στην Καισαρεία για να τον μετατρέψει στον Αρειανισμό, ούτε οι απειλές του Μόδεστου μπόρεσαν να κάμψουν το ορθόδοξο φρόνημα του Αγίου. Υπεράσπισε με θάρρος την Ορθοδοξία, καταπλήσσοντας τον βασιλιά και τους Αρειανούς. Ακόμα, αγωνίστηκε κατά της ηθικής σήψεως και επέφερε σοφές μεταρρυθμίσεις στο μοναχισμό.
Η δε υπόλοιπη ποιμαντορική δράση του, υπήρξε απαράμιλλη, κτίζοντας την περίφημη «Βασιλειάδα», συγκρότημα με ευαγή Ιδρύματα, όπως φτωχοκομείο, ορφανοτροφείο, γηροκομείο, ξενοδοχείο και νοσοκομείο κ.ά., όπου βρήκαν τροφή και περίθαλψη χιλιάδες πάσχοντες κάθε ηλικίας, γένους και φυλής.
Ο Μέγας Βασίλειος έχει πλούσιο και σημαντικό συγγραφικό έργο. Τα κυριότερα έργα του είναι οι 9 ομιλίες στην Εξαήμερο, ομιλίες στους Ψαλμούς, πολλές και διάφορες άλλες ομιλίες, ασκητικά έργα και επιστολές. Εκτός των άλλων έργων του, έγραψε και Θεία Λειτουργία, που, μετά την επικράτηση αυτής της συντομότερης του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου, τελείται 10 φορές το χρόνο: την 1η Ιανουαρίου (όπου γιορτάζεται και η μνήμη του), τις πρώτες πέντε Κυριακές της Μ. Τεσσαρακοστής, τις παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων, την Μ. Πέμπτη και το Μ. Σάββατο.
Στα πενήντα του χρόνια ο Μέγας Βασίλειος, εξαιτίας της ασθενικής κράσεώς του και της αυστηρής ασκητικής ζωής του (ορισμένες πηγές λένε από βαριά αρρώστια του ήπατος ή των νεφρών), την 1η Ιανουαρίου του 378 μ.Χ. ή κατ’ άλλους το 379 με 380 μ.Χ., εγκαταλείπει το φθαρτό και μάταιο αυτό κόσμο, αφήνοντας παρακαταθήκη και Ιερή κληρονομιά στην ανθρωπότητα ένα τεράστιο πνευματικό έργο.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’.
Εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου, ὡς δεξαμένην τὸν λόγον σου· δι’ οὗ θεοπρεπῶς ἐδογμάτισας, τὴν φύσιν τῶν ὄντων ἐτράνωσας, τὰ τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας. Βασίλειον ἱεράτευμα, Πάτερ Ὅσιε· πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
45 π.Χ: Η 1η Ιανουαρίου καθιερώνεται πρώτη ημέρα του έτους μετά την εισαγωγή του Ιουλιανού ημερολογίου στη Ρώμη.
630: Ο προφήτης Μωάμεθ, επικεφαλής ισχυρού στρατού, κυριεύει τη Μέκκα.
1523: Οι Οθωμανικές Δυνάμεις του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς καταλαμβάνουν τη Ρόδο, την οποία θα κρατήσουν για τα επόμενα 390 χρόνια. Οι Ιωαννίτες ιππότες και 4.000 ροδίτες παίρνουν το δρόμο της εξορίας.
1788: Κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο των Times του Λονδίνου.
1801: Η Ιρλανδία ενώνεται με τη Μ. Βρετανία και σχηματίζεται το Ηνωμένο Βασίλειο της Μ. Βρετανίας και Ιρλανδίας. Στη σημαία του 1606 προστίθεται και ο σταυρός του Αγίου Πατρικίου, προστάτη των Ιρλανδών.
1804: Ο Άγιος Δομίνικος, που μετονομάζεται σε Αϊτή, κηρύσσει την ανεξαρτησία του από τη Γαλλία και γίνεται η πρώτη μαύρη Δημοκρατία στην αμερικανική ήπειρο.
1806: Καταργείται το Γαλλικό Επαναστατικό Ημερολόγιο από το Ναπολέοντα και η Γαλλία επιστρέφει στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο.
1808: Καταργείται η εισαγωγή σκλάβων στις ΗΠΑ.
1811: Ο Άνθιμος Γαζής εκδίδει στη Βιέννη την εφημερίδα “Λόγιος Ερμής”.
1813: Ιδρύεται στην Αθήνα η “Φιλόμουσος Εταιρεία”, με σκοπό την αναζωογόνηση του ελληνικού πνεύματος.
1822: Η Α’ Εθνική Συνέλευση των επαναστατημένων Ελλήνων κηρύσσει στην Επίδαυρο την πολιτική ύπαρξη και ανεξαρτησία της Ελλάδος και ψηφίζει το πρώτο Ελληνικό Σύνταγμα, γνωστό ως “Προσωρινόν Πολίτευμα” ή “Νόμος της Επιδαύρου”. Η Γαλανόλευκη καθιερώνεται ως η επίσημη σημαία του κράτους.
1824: Εκδίδεται στο Μεσολόγγι από τον ελβετό φιλέλληνα γιατρό, Ιάκωβο Μάγιερ, η εφημερίδα “Ελληνικά Χρονικά”.
1840: Διεξάγεται στη Νέα Υόρκη ο πρώτος καταγεγραμμένος αγώνας μπόουλινγκ.
1847: Η πολιτεία του Μίτσιγκαν γίνεται η πρώτη που καταργεί τη θανατική ποινή.
1859: Τίθεται σε λειτουργία η πρώτη τηλεγραφική γραμμή στην Ελλάδα ανάμεσα στην Αθήνα και τον Πειραιά.
1863: Με παρότρυνση του αερικανού ποέδρου Αβραάμ Λίνκολν, υπογράφεται η Διακήρυξη της Απελευθέρωσης των σκλάβων στα ομόσπονδα κράτη των ΗΠΑ.
1880: Ο Φερντινάν Ντε Λεσέπς αρχίζει την κατασκευή της Διώρυγας του Παναμά.
1890: Χρησιμοποιούνται για πρώτη φορά σε ποδοσφαιρικό αγώνα δίχτυα στο Bolton της Αγγλίας.
1892: Ανοίγει το κέντρο υποδοχής μεταναστών του Έλις Άιλαντ στα ανοιχτά της Νέας Υόρκης. Ο πρώτος άνθρωπος που αποβιβάζεται στο νησί, ανάμεσα στο Μανχάταν και στο Αγαλμα της Ελευθερίας, είναι η Ανι Μουρ, μια 15χρονη Ιρλανδέζα που φτάνει πρώτη από 12 εκατομμύρια μετανάστες ως το 1954.
1899: Λήγει η ισπανική κυριαρχία στην Κούβα.
1901: Οι βρετανικές αποικίες στην Αυστραλία (Νέα Νότια Ουαλία, Κουίνσλαντ, Βικτώρια, Νότια Αυστραλία, Τασμανία, και Ομόσπονδη Δυτική Αυστραλία) σχηματίζουν την Κοινοπολιτεία της Αυστραλίας.
1904: Ο πρώτος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας τίθεται σε ισχύ στην Αγγλία (Motor Car Act 1903). Προβλέπει άδεια κυκλοφορίας για τα αυτοκίνητα και ανώτατο όριο ταχύτητας στα 20 μίλια/ώρα.
1905: Εγκαινιάζεται ο Υπερσιβηρικός Σιδηρόδρομος, που καλύπτει τη διαδρομή Βλαδιβοστόκ – Παρίσι σε 21 ημέρες.
1912: Εγκαθίσταται η Δημοκρατία της Κίνας.
1915: Η ασπιρίνη κυκλοφορεί σε μορφή ταμπλέτας.
1919: Η Ρόζα Λούξεμπουργκ και ο Καρλ Λίμπκνεχτ ιδρύουν το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γερμανίας.
1925: Η νορβηγική πρωτεύουσα Κριστιάνα μετονομάζεται σε Όσλο.
1927: Η Τουρκία υιοθετεί το Γρηγοριανό Ημερολόγιο.
1928: Το πρώτο κτίριο με κλιματισμό εγκαινιάζεται στο Σαν Αντόνιο του Τέξας.
1934: Εγκαινιάζονται οι φυλακές στο νησί Αλκατράζ των ΗΠΑ.
1935: Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Πασά, παίρνει το επίθετο Ατατούρκ (πατέρας των Τούρκων).
1939: Στις ΗΠΑ, ο Ουίλιαμ Χιούλετ και ο Ντέιβιντ Πάκαρντ ιδρύουν την εταιρεία Hewlett – Packard (HP).
1942: Αντιπρόσωποι 26 κρατών που μάχονται τον Άξονα, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, υπογράφουν στην Ουάσινγκτον τη “Δήλωση των Ηνωμένων Εθνών”, κάνοντας το πρώτο βήμα για την ίδρυση του ΟΗΕ.
1946: Εκτελείται η πρώτη πτήση στο αεροδρόμιο Χίθροου του Λονδίνου.
1946: Ολοκληρώνεται από τους Μότσλι και Έκερτ η κατασκευή του ΕΝΙΑC, του πρώτου ηλεκτρονικού υπολογιστή στις ΗΠΑ, στη σχολή Μηχανολόγων του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνιας.
1948: Εθνικοποιούνται οι βρετανικοί σιδηρόδρομοι από την Εργατική κυβέρνηση της χώρας.
1956: Το Σουδάν κηρύσσει την ανεξαρτησία του από την Αίγυπτο και τη Μεγάλη Βρετανία.
1957: Η Γαλλία επιστρέφει στη Γερμανία την περιοχή του Σάαρ, που γίνεται το 10ο κρατίδιο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.
1958: Τίθεται σε ισχύ η συνθήκη της Ρώμης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), που είχε υπογραφεί από 6 κράτη (Λουξεμβούργο, Βέλγιο, Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία) το Μάρτιο του 1957.
1959: Ο κουβανός δικτάτορας Φουλχένσιο Μπατίστα εγκαταλείπει την Αβάνα, διαφεύγοντας στην Δομινικανή Δημοκρατία. Ο Φιντέλ Κάστρο γίνεται νέος κυβερνήτης του νησιού.
1960: Το Γαλλικό Καμερούν κερδίζει την ανεξαρτησία του από την Γαλλία υπό τον πρόεδρο Αχμάντου Αχίτζο.
1965: Ιδρύεται η παλαιστινιακή οργάνωση Αλ Φατάχ του Γιάσερ Αραφάτ.
1966: Στις ΗΠΑ, τίθεται σε ισχύ νόμος που επιβάλλει την αναγραφή της ένδειξης “Το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία” στα πακέτα των τσιγάρων.
1972: Υιοθετείται η παγκόσμια ώρα (UTC).
1973: Η Βρετανία, η Ιρλανδία και η Δανία γίνονται μέλη της ΕΟΚ.
1975: Ο Τσάρλιν Τσάπλιν ανακηρύσσεται ιππότης από τη βασίλισσα Ελισάβετ.
1975: Η Ολυμπιακή Αεροπορία του Αριστοτέλη Ωνάση περιέρχεται στον απόλυτο έλεγχο του Ελληνικού Δημοσίου.
1976: Οι Ε.Η.Σ. (Ελληνικοί Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι) περιέρχονται στο Ελληνικό Δημόσιο και μετονομάζονται σε Η.Σ.Α.Π. Α.Ε. (Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών – Πειραιώς).
1981: Η Ελλάδα γίνεται το 10ο μέλος της ΕΟΚ.
1983: Ο πρόγονος του Διαδικτύου, Arpanet, αλλάζει επισήμως πρωτόκολλο επικοινωνίας και μετατρέπεται σε παγκόσμιο ιστό (Internet).
1985: Δημιουργείται το Σύστημα ονοματοδοσίας του Ίντερνετ (Domain Name System).
1985: Γίνεται το πρώτο τηλεφώνημα από κινητό στη Μεγάλη Βρετανία
1986: Ισπανία και Πορτογαλία γίνονται επισήμως μέλη της ΕΟΚ.
1992: Ο αιγύπτιος πολιτικός Μπούτρος Μπούτρος – Γκάλι αναλαμβάνει καθήκοντα Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, διαδεχόμενος τον περουβιανό διπλωμάτη Χαβιές Πέρες ντε Κουέγιαρ.
1993: Έπειτα από επτά χρόνια σκληρών διαπραγματεύσεων, η ενιαία ευρωπαϊκή κοινότητα αποτελεί πλέον γεγονός. Με το γύρισμα του χρόνου, 1.000 πυρσοί ανάβουν στις 12 χώρες – μέλη, από τις Αζόρες μέχρι τη Ρόδο, για να συμβολίσουν την κατάργηση των συνόρων μεταξύ των μελών της ΕΟΚ.
1993: Την ίδια μέρα, η Τσεχοσλοβακία διαλύεται με βελούδινο τρόπο, σε Τσεχία και Σλοβακία.
1995: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου ξεκινά τη λειτουργία του.
1995: Αυστρία, Φιλανδία και Σουηδία εισέρχονται στην Ε.Ε, που αριθμεί 15 κράτη – μέλη.
1995: Η Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη μετονομάζεται σε Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ).
1997: Ο γκανέζος διπλωμάτης Κόφι Ανάν αναλαμβάνει καθήκοντα Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ.
1999: Έντεκα χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εισέρχονται στη Ζώνη του Ευρώ.
2001: Η Ελλάδα εντάσσεται στη ζώνη του Ευρώ. Η ισοτιμία καθορίζεται σε 1 ευρώ για 1 ECU (1 ευρώ = 340,750 δραχμές).
2002: Το Ευρώ αντικαθιστά τη Δραχμή και τα εθνικά νομίσματα άλλων 11 κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι εορταστικές εκδηλώσεις για την έλευση του ευρώ γεμίζουν τον ουρανό της Ευρώπης με τη λάμψη των βεγγαλικών. Στην Ελλάδα ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης είναι ο πρώτος έλληνας, που λαμβάνει το πρώτο χαρτονόμισμα, σε ειδική εκδήλωση στην Τράπεζα της Ελλάδος.
2003: Ο αριστερός Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα ορκίζεται πρόεδρος της Βραζιλίας.
2007: Ο Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα ορκίζεται πρόεδρος της Βραζιλίας για δεύτερη φορά.
2007: Η Βουλγαρία και η Ρουμανία εντάσσονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που πλέον αριθμεί 27 τα κράτη – μέλη.
2007: Η Σλοβενία γίνεται η 13η χώρα που υιοθετεί το ευρώ.
2008: Η Κύπρος και η Μάλτα υιοθετούν το ευρώ.
2009: Η Σλοβακία εισέρχεται στη ζώνη του ευρώ.
2009: Τίθεται σε κυκλοφορία από την Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας η Λίρα, το νέο νόμισμα που αντικαθιστά τη Νέα τουρκική λίρα.
2011: Τίθεται σε ισχύ η νέα διοικητική διαίρεση της Ελλάδας που προβλέπεται απ’ το Πρόγραμμα Καλλικράτης.
Σαν σήμερα γεννήθηκαν: Το 1863 ο γάλλος βαρόνος, Πιερ Ντε Κουμπερτέν, ο αναβιωτής των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, το 1895 ο μακροβιότερος διευθυντής του FBI, Έντγκαρ Χούβερ, το 1904 ο ηθοποιός, Βασίλης Αυλωνίτης, το 1912 ο ποιητής και πεζογράφος, Νικηφόρος Βρεττάκος, το 1927 ο διακεκριμένος γάλλος χορογράφος, Μορίς Μπεζάρ, το 1952 ο σκηνοθέτης, σεναριογράφος και ηθοποιός Δήμος Αβδελιώδης, το 1957 ο πανεπιστημιακός και πολιτικός, Ευάγγελος Βενιζέλος και το 1959 ο μπασκετμπολίστας και προπονητής της εθνικής μπάσκετ, Παναγιώτης Γιαννάκης.
Σαν σήμερα πέθαναν: Το 379 ο Άγιος Βασίλειος, επίσκοπος Καισαρείας και διακεκριμένος θεολόγος, το 1972 ο γάλλος ηθοποιός και τραγουδιστής του μιούζικαλ, Μορίς Σεβαλιέ και το 1989 η ηθοποιός, Αλέκα Στρατηγού.
