Εορτολόγιο: Ανανίας, Νίνος. Θηρεσία. Ρωμανός, Ρωμάνα, Ρωμανή.
1 Οκτωβρίου: Όσιος Ρωμανός ο Μελωδός – Οι πληροφορίες για τον βίο του οσίου Ρωμανού δυστυχώς είναι λίγες.
Έζησε ή τον 6ο αιώνα μ.Χ. επί του βασιλέως Αναστασίου του Α’ ή κατά μία άλλη εκδοχή, τον 8ο αιώνα μ.Χ. επί τού βασιλέως Αναστασίου του Β’. Γεννήθηκε στην Έμεσα της Συρίας και σύμφωνα με ανώνυμο ύμνο ήταν εβραϊκής καταγωγής.
Αρχικά είχε χρηματίσει διάκονος στην εκκλησία της Βηρυτού. Κατόπιν μετέβηκε στην Κωνσταντινούπολη και έμεινε στα κελιά τού Ναού της Θεοτόκου.
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Ο Ρωμανός είχε μέτρια παιδεία και το ποιητικό ταλέντο του ήταν ακόμα άγνωστο. Διεκατέχετο όμως από μία βαθιά πίστη στην σεπτή μνήμη της Παναγίας της Παρθένου και τακτικά παρακολουθούσε στον Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών τις κατανυκτικές ολονυκτίες. Σε μία τέτοια, στην γιορτή των Χριστουγέννων, που παραβρέθηκε η ψυχή του γέμισε με κατάνυξη και όταν γύρισε στο κελί του είδε όνειρο την Παναγία να του προσφέρει ένα βιβλίο και να του λέει να το καταφάει. Ο Ρωμανός από την επίδραση τού ονείρου συνέθεσε για την γέννηση τού Χριστού το τροπάριο «Ἡ Παρθένος σήμερον τὸν ὑπερούσιον τίκτει καὶ ἡ γῆ τὸ σπήλαιον τῷ ἀπροσίτω προσάγει..». Από την στιγμή αυτή η ποιητική επιφοίτηση του οσίου Ρωμανού έμεινε άσβεστη και αναδείχτηκε ο εξωχότερος και μεγαλύτερος μελωδός της Εκκλησίας μας.
Ο Ρωμανός έγραψε χίλιες περίπου συνθέσεις από τις όποιες διασώθηκε μόνο το ένα δέκατο. Πολυποίκιλα τα θέματά του. Ύμνησε όλους σχεδόν τους Αγίους και τις εορτές της Χριστιανικής Εκκλησίας. Ανεξάντλητος στις συλλήψεις και στον πλούτο ιδεών, γνωρίζοντας τον τρόπο να προσδίνει πρωτοτυπία ακόμη και στα πιο κοινά θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς θέματα. Το χωρίς χάρη πολλές φορές υλικό του (γεγονότα και βίος Αγίων) μπορούσε να το μετατρέψει σε ζωντανό δραματικό πίνακα. Τα πρόσωπα των Αγίων αλλά και της Παναγίας και του Χριστού παρουσιάζονται απόλυτα ζωντανά χωρίς τίποτα το νεκρικό ή απόκοσμο.
Η ποίηση του Ρωμανού του Μελωδού εκφράζει την ίδια την εποχή του, τους πόθους και τις ελπίδες εκείνων των ανθρώπων. Γι΄ αυτό και το έργο του δεν εξετάζεται μόνο από Θρησκευτικής άποψης ή λογοτεχνικής αλλά και ιστορικής και λαογραφικής. Η γλώσσα του απλή, χωρίς στόμφους και όπου παρουσιάζεται ρητορική μακρολογία επειδή έτσι επιβαλλόταν από την ανάγκη των τότε λειτουργικών πλαισίων, αυτή γίνεται χωρίς να κουράζει. Γενικά οι φράσεις του περιέχουν μια πλαστικότητα, μεστή νοημάτων κατά μια άψογη τεχνική όπως παραδέχονται ειδικοί.
Ο διάσημος Γερμάνος βυζαντινολόγος καθηγητής Κρουμβάχερ, πλέκει το εγκώμιο του Ρωμανού. Η κριτική, λέει, ανακήρυξε τον Ρωμανό σαν τον μεγαλύτερο ποιητή του Βυζαντινού αιώνα, αληθινό Πίνδαρο αυτού. Κατείχε ανεξάντλητο πλούτο ιδεών, ανυπέρβλητη πλαστικότητα φράσεως, μεστή και δυνατή γλώσσα, θησαυρό αρμονίας ποικίλων και καλλιτεχνικών ρυθμών.
Ο Ρωμανός χρησιμοποίησε το ποιητικό εκείνο είδος πού λέγεται εκκλησιαστικός Ύμνος και του χάρισε την τελειότερη μορφή. Ο Ύμνος αποτελείται από το Κοντάκιον (προσόμοιον ή κουκούλιον), τους Οίκους και το Εφύμνιον και στηρίζεται πάνω στο νόμο της Ισοσυλλαβίας και ομοτονίας. Μαζί με το ποιητικό κείμενο συνέθετε ο ίδιος και τη μουσική ή έδενε το νέο ποίημα πάνω σε παλιότερη μουσική σύνθεση. Θεματικά τα έργα του αναφέρονται περισσότερο σε γεγονότα της ζωής του Χριστού και σε ιερά πρόσωπα της Γραφής, όπως και σε βίους άγιων. Το είδος αυτό της ποίησης κυριαρχεί και σήμερα στην εκκλησιαστική ποίηση.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς σάλπιγξ θεόληπτος, τῶν οὐρανίων ᾠδῶν, ἐνθέως ἐφαίδρυνας, τὴν Ἐκκλησίαν Χριστοῦ, τοὶς θείοις σου ἄσμασι, σὺ γὰρ τῆς Θεοτόκου, ἐμπνευσθεῖς τὴ ἑλλάμψει, ἔνθεος ὑμνηπόλος, ἐγνωρίσθης ἐν κόσμῳ, διὸ σὲ πόθω τιμῶμεν, Ρωμανὲ Ὅσιε.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Ἐν σοὶ Πάτερ ἀκριβῶς διεσώθη τὸ κατ᾽ εἰκόνα· λαβὼν γὰρ τὸν σταυρόν, ἠκολούθησας τῷ Χριστῷ, καὶ πράττων ἐδίδασκες, ὑπερορᾷν μὲν σαρκός, παρέρχεται γάρ· ἐπιμελεῖσθαι δὲ ψυχῆς, πράγματος ἀθανάτoυ· διὸ καὶ μετὰ Ἀγγέλων συναγάλλεται, Ὅσιε Ῥωμανὲ τὸ πνεῦμά σου.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
331 π.Χ. Ο Μέγας Αλέξανδρος νικά στα Γαυγάμηλα τον βασιλέα των Περσών, Δαρείο Γ’. Με τη νίκη αυτή, ο μέγας στρατηλάτης ολοκληρώνει την κατάκτηση της περσικής αυτοκρατορίας. Ο Βουκεφάλας το αγαπημένο άλογο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, σκοτώνεται σ’ αυτή τη μάχη.
1795 Η Γαλλία κατακτά το Βέλγιο.
1800 Η Ισπανία παραχωρεί τη Λουιζιάνα στη Γαλλία.
1861 Κυκλοφορούν τα πρώτα ελληνικά γραμματόσημα, τα οποία τυπώθηκαν στη Γαλλία, με παράσταση της κεφαλής του Ερμή.
1847 Ο γερμανός εφευρέτης και βιομήχανος, Βέρνερ φον Ζίμενς, ιδρύει την εταιρεία Ζίμενς.
1869 Η Αυστρία εκδίδει τις πρώτες καρτ ποστάλ στον κόσμο.
1873 Κυκλοφορεί η πρώτη καθημερινή εφημερίδα στην Ελλάδα με τίτλο «Η Εφημερίς» και εκδότη το Δημήτρη Κορομηλά.
1881 Γεννήθηκε ο Αμερικανός μηχανικός, Γουίλιαμ Μπόινγκ, ιδρυτής της ομώνυμης εταιρείας κατασκευής αεροσκαφών
1888 Εκδίδεται το πρώτο τεύχος του περιοδικού «National Geographic».
1891 Το φημισμένο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ ανοίγει τις πύλες του στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ.
1920 Γεννήθηκε ο Αμερικανός ηθοποιός, Γουόλτερ Ματάου
1910 Βόμβα στο Λος Άντζελες καταστρέφει τα γραφεία της εφημερίδας Los Angeles Times, σκοτώνοντας 20 άτομα.
1922 Ο Ελευθέριος Βενιζέλος δηλώνει ότι αποχωρεί οριστικά από την πολιτική. Θα επιστρέψει θριαμβευτικά το 1928.
1931 Το ισπανικό Κοινοβούλιο χορηγεί δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες.
1936 Στην Ισπανία, οι αντάρτες ονομάζουν τον Φρανθίσκο Φράνκο “Αρχηγό της Κυβέρνησης του Ισπανικού Κράτους”. Ο δικτάτορας του καθεστώτος του Μπούργκος αναλαμβάνει όλες τις εξουσίες του νέου κράτους.
1943 Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος: Στην Ιταλία, η Νάπολη και το Αβελίνο πέφτουν στα χέρια των Συμμάχων.
1943 Γεννήθηκε ο Γάλλος σκηνοθέτης του κινηματογράφου, Ζαν Ζακ Ανό
1945 Το Διεθνές Δικαστήριο Εγκλημάτων Πολέμου, στη Νυρεμβέργη, καταδικάζει σε θάνατο 12 ναζιστές ηγέτες.
1946 Είκοσι δύο ηγέτες των Ναζί κρίνονται ένοχοι για εγκλήματα πολέμου στην περίφημη Δίκη της Νυρεμβέργης.
1949 Ο Μάο τσε Τουνγκ ανακηρύσσει στο Πεκίνο τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, έπειτα από αγώνες 2 ετών κατά των εθνικιστών του Τσανγκ Κάι Σεκ, ο οποίος καταφεύγει στην Ταϊβάν. Η μέρα θα αποτελέσει εθνική εορτή της Κίνας.
1957 Πρώτη εμφάνιση της φράσης “In God We Trust” σε χαρτονόμισμα των ΗΠΑ.
1958 Ξεκινά τη λειτουργία της η διαστημική υπηρεσία των ΗΠΑ, η NASA.
1960 Στην Κύπρο, ορίζεται η 1η Οκτωβρίου ως η επίσημη ημέρα της Ανεξαρτησίας της νήσου. Η επέτειος της ανεξαρτησίας, η 16η Αυγούστου, παραμένει απλώς ως ημερολογιακή ιστορική μνήμη.
1961 Συγχωνεύονται το Ανατολικό με το Δυτικό Καμερούν και σχηματίζεται η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία του Καμερούν.
1963 Η Νιγηρία ανακηρύσσεται δημοκρατία. Πρώτος Πρόεδρος αναλαμβάνει ο Ναμντί Αζικίβε.
1968 Πέθανε ο γάλλος ζωγράφος, Μαρσέλ Ντυσάν
1968 Από σύγκρουση αμαξοστοιχιών στο Δερβένι της Κορινθίας σκοτώνονται 34 άτομα και τραυματίζονται 102, στη χειρότερη σιδηροδρομική τραγωδία στην νεότερη Ελλάδα.
1969 Το αεροσκάφος «Κονκόρντ» καταρρίπτει για πρώτη φορά το φράγμα του ήχου.
1973 Κατά τη διάρκεια συναυλίας στο γήπεδο του Παναθηναϊκού μοιράστηκαν προκηρύξεις ενάντια στο στρατιωτικό καθεστώς της Χούντας και των ΗΠΑ. Μετά το τέλος της συναυλίας συγκροτήθηκε διαδήλωση στη Λ. Αλεξάνδρας που κράτησε περίπου μια ώρα.
1974 Πέθανε ο Σπυρίδων Μαρινάτος, αρχαιολόγος, με σημαντικότατο ανασκαπτικό έργο στη Θήρα της Σαντορίνης. Το 1929, διατύπωσε θεωρία σύμφωνα με την οποία το τέλος του Μινωϊκού πολιτισμού στο Αιγαίο προήλθε από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας (1600 π.Χ.). (Γεν. 4/11/1901)
1979 Έπειτα από 70 χρόνια Αμερικανικού ελέγχου, η διώρυγα παραδίδεται επίσημα στον Παναμά (αν και η σχετική Συνθήκη όριζε πως η παράδοση του ελέγχου θα γινόταν «σταδιακά» σε ένα διάστημα 20 ακόμα χρόνων).
1980 Το μότορσιπ «Παναγιώτης», φορτωμένο με λαθραία τσιγάρα, προσαράζει σε κόλπο της Ζακύνθου. Είναι το περίφημο «Ναυάγιο», από τα τουριστικά αξιοθέατα του νησιού.
1982 Στη Γερμανία, εκλέγεται καγκελάριος ο Χριστιανοδημοκράτης, Χέλμουτ Κολ, διαδεχόμενος τον Χέλμουτ Σμιτ.
1988 Το Ανώτατο Σοβιέτ στη Μόσχα εκλέγει το Γενικό Γραμματέα του ΚΚΣΕ, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, διάδοχο του Αντρέι Γκρομίκο, στη θέση του αρχηγού του κράτους.
1992 Το αμερικανικό πολεμικό πλοίο «Σαρατόγκα» βάλλει κατά λάθος εναντίον του τουρκικού αντιτορπιλικού «Μουαβενέτ», το οποίο συμμετείχε σε άσκηση στο Αιγαίο. Πέντε μέλη του πληρώματος σκοτώνονται και 17 τραυματίζονται.
2000 Πραγματοποιείται η τελετή λήξης της 27ης Ολυμπιάδας του Σίδνεϊ.
2003 Οι ΗΠΑ επανεντάσσονται στην UNESCO. Είχαν αποχωρήσει το 1984.
2004 Πέθανε η ηθοποιός, Ελένη Χατζηαργύρη.
2006 Με ομόφωνη απόφαση του σερβικού κοινοβουλίου υιοθετείται το νέο Σύνταγμα της χώρας, στο οποίο αναφέρεται ότι το Κόσοβο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Σερβίας.
