ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Το ζήτημα των αναδρομικών για τους συνταξιούχους αποτελεί μία από τις πλέον μακροχρόνιες και σημαντικές διεκδικήσεις στον ασφαλιστικό χάρτη της Ελλάδας.
Απορρέοντας κυρίως από τις περικοπές συντάξεων που επιβλήθηκαν κατά τη διάρκεια των μνημονίων, το θέμα έχει απασχολήσει κατ’ επανάληψη την κοινή γνώμη, την πολιτική σκηνή και, κυρίως, τη δικαιοσύνη. Οι αποφάσεις των ανώτατων δικαστηρίων, όπως του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), αποτέλεσαν τον καταλύτη για την ενεργοποίηση των διαδικασιών επιστροφής ποσών, αναγνωρίζοντας τις αντισυνταγματικές περικοπές σε κύριες, επικουρικές συντάξεις και δώρα.
Η Νομική Διάσταση και οι Δικαστικές Αποφάσεις
Η ρίζα του ζητήματος βρίσκεται στις νομοθετικές παρεμβάσεις της περιόδου 2010-2016, οι οποίες μείωσαν δραστικά τις συντάξεις. Οι δικαστικές προσφυγές των συνταξιούχων οδήγησαν σε αποφάσεις που έκριναν αυτές τις περικοπές αντισυνταγματικές, ανοίγοντας τον δρόμο για τη διεκδίκηση των αναδρομικών.
Η κρισιμότερη νομική μάχη δόθηκε για το λεγόμενο “εντεκάμηνο” (Ιούνιος 2015 – Μάιος 2016), διάστημα για το οποίο οι περικοπές κρίθηκαν παράνομες. Ενώ για τις κύριες συντάξεις το κράτος προχώρησε σε καταβολές το 2020, οι διεκδικήσεις για τα δώρα (13η και 14η σύνταξη) και τις περικοπές στις επικουρικές συντάξεις παραμένουν ενεργές για πολλούς.
Οι Τελευταίες Εξελίξεις και οι Κατηγορίες Δικαιούχων
Στη σύγχρονη εποχή, το τοπίο των αναδρομικών έχει διαφοροποιηθεί και εξειδικευτεί. Εκτός από τις παλαιές εκκρεμότητες, νέες πληρωμές προκύπτουν από τον επανυπολογισμό των συντάξεων με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016) και τις βελτιώσεις του νόμου Βρούτση (ν. 4670/2020), ιδίως για όσους έχουν συμπληρώσει πάνω από 30 έτη ασφάλισης.
• Αναδρομικά Επανυπολογισμού: Τα ποσά αυτά αφορούν τη διαφορά που προκύπτει υπέρ του συνταξιούχου από τον επαναϋπολογισμό της σύνταξης με βελτιωμένους συντελεστές αναπλήρωσης. Ο κεντρικός φορέας που διαχειρίζεται αυτές τις πληρωμές είναι ο e-ΕΦΚΑ (Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης), ο οποίος έχει ενσωματώσει όλα τα πρώην ταμεία.
• Κληρονόμοι: Μία σημαντική πτυχή είναι η καταβολή αναδρομικών στους κληρονόμους θανόντων συνταξιούχων. Αυτή η διαδικασία, η οποία απαιτεί την υποβολή συγκεκριμένων δικαιολογητικών μέσω της πλατφόρμας του Gov.gr, αποδεικνύει την προσπάθεια για αποκατάσταση της οικονομικής αδικίας ακόμη και μετά θάνατον.
• Δημόσιοι Υπάλληλοι και Ειδικές Συντάξεις: Οι συνταξιούχοι του Δημοσίου, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών και των σωμάτων ασφαλείας, έχουν τις δικές τους ιδιαιτερότητες. Οι υποθέσεις τους συχνά υπάγονται στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (Γ.Λ.Κ.), το οποίο είναι αρμόδιο για την εκκαθάριση και την εντολή πληρωμής των συντάξεων του Δημοσίου, και φυσικά στον e-ΕΦΚΑ.
• Επικουρικές Συντάξεις: Οι διεκδικήσεις για τα αναδρομικά των επικουρικών συντάξεων, που αφορούν κυρίως τις περικοπές της περιόδου 2015-2016, αποτελούν ακόμα ανοιχτό μέτωπο για χιλιάδες συνταξιούχους, με τους αγωγικούς αγώνες να συνεχίζονται. Τις επικουρικές συντάξεις διαχειρίζεται το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ), το οποίο ιδρύθηκε πρόσφατα και σταδιακά αντικαθιστά τον ΕΔΟΕΑΠ/ΕΤΕΑΕΠ, ανάλογα με την κατηγορία.
Η Οικονομική Σημασία και η Επόμενη Μέρα
Οι καταβολές των αναδρομικών δεν έχουν μόνο μια ηθική και νομική διάσταση. Αποτελούν και μια σημαντική ένεση ρευστότητας στην ελληνική αγορά, ενισχύοντας το εισόδημα μιας ιδιαίτερα ευάλωτης πληθυσμιακής ομάδας. Το μέσο ποσό των αναδρομικών ποικίλλει σημαντικά, από μερικές εκατοντάδες έως και χιλιάδες ευρώ, ανάλογα με τον ασφαλιστικό βίο, το ύψος των συντάξεων και το είδος της περικοπής.
Η Διοίκηση του e-ΕΦΚΑ και το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης καταβάλλουν προσπάθειες για την επιτάχυνση των διαδικασιών εκκαθάρισης και πληρωμής των εκκρεμών αιτήσεων, χρησιμοποιώντας ψηφιακά εργαλεία για τη διευκόλυνση των δικαιούχων. Παρά την πρόοδο, η πολυπλοκότητα του ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος και ο μεγάλος όγκος των εκκρεμοτήτων σημαίνουν ότι ο αγώνας για την πλήρη και οριστική αποκατάσταση των συνταξιούχων συνεχίζεται. Η παρακολούθηση των επίσημων ανακοινώσεων και η χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών των αρμόδιων φορέων είναι απαραίτητα για κάθε δικαιούχο.
Θα θέλατε να σας αναζητήσω πιο εξειδικευμένες πληροφορίες για μία συγκεκριμένη κατηγορία αναδρομικών (π.χ. κληρονόμοι, ή αναδρομικά 30+ ετών ασφάλισης);
