ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Η συζήτηση για τα αναδρομικά των συνταξιούχων έχει επιστρέψει στο προσκήνιο, καθώς ο e-ΕΦΚΑξεκίνησε νέες πληρωμές για τις κρατήσεις της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ).
Ρεπορτάζ: Παντελής Χαριτάκης
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από το tilegrafimanews.gr
News: Πρόκειται για επιστροφές που σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν ως και τα 8.556 ευρώ, με κύριους δικαιούχους συνταξιούχους του Δημοσίου και όσους προέρχονται από τα ειδικά μισθολόγια.
Το ζήτημα της ΕΑΣ δεν είναι απλό: εμπλέκει αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου, διαφορετικές κατηγορίες συνταξιούχων, αλλά και το ίδιο το δημοσιονομικό μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος.
Ποιοι παίρνουν αναδρομικά και πόσα
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι επιστροφές από την ΕΑΣ καλύπτουν περίοδο 23 μηνών (Φεβρουάριος 2017 – Δεκέμβριος 2018). Οι πρώτοι που βλέπουν τα ποσά στους λογαριασμούς τους είναι όσοι είχαν καταθέσει αγωγές πριν από την απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
• Συνταξιούχος ειδικού μισθολογίου με αρχική σύνταξη 3.100 ευρώ και σημερινή 1.828 ευρώ, δικαιούται επιστροφή 8.556 ευρώ.
• Απόστρατος με αρχική σύνταξη 2.910 ευρώ και σημερινή 1.734 ευρώ, δικαιούται 8.027 ευρώ.
• Πολιτικός υπάλληλος με αρχική σύνταξη 2.435 ευρώ και σημερινή 1.540 ευρώ, δικαιούται 5.037 ευρώ.
• Στις μικρότερες κατηγορίες, οι επιστροφές ξεκινούν από 1.012 ευρώ και ανεβαίνουν ανάλογα με το ύψος της σύνταξης.
Το πρόβλημα είναι ότι οι δικαιούχοι χωρίζονται σε δύο ταχύτητες: όσοι πρόλαβαν να καταθέσουν αγωγές και όσοι όχι.
Τι θα γίνει με όσους δεν έκαναν προσφυγές
Η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου είχε κρίνει με την απόφαση 244/2017 ότι οι κρατήσεις της ΕΑΣ στις συντάξεις του Δημοσίου ήταν αντισυνταγματικές για συγκεκριμένο διάστημα. Αυτό σημαίνει ότι καλύπτονται όχι μόνο οι συνταξιούχοι με προσφυγές, αλλά και όσοι δεν κινήθηκαν νομικά.
Ωστόσο, η κυβέρνηση επικαλείται τον νόμο 4734/2020, που έθεσε χρονικό όριο (Ιούλιος 2020) για τη δυνατότητα διεκδίκησης. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται μια άνιση κατάσταση: χιλιάδες συνταξιούχοι που δεν κατέθεσαν αγωγές να μένουν εκτός επιστροφών.
Ηθικά, το ζήτημα είναι εκρηκτικό. Ο Σύλλογος Συνταξιούχων Δημοσίου ζητά να καταβληθούν τα ποσά σε όλους, ανεξαρτήτως προσφυγής.
Ο «κουμπαράς» του ΑΚΑΓΕ και το κόστος
Το κόστος των αναδρομικών από την ΕΑΣ υπολογίζεται στα 420 εκατ. ευρώ μόνο για το Δημόσιο, ενώ συνολικά για όλες τις κατηγορίες μπορεί να ξεπεράσει τα 1,8 δισ. ευρώ. Για να καλυφθεί το ποσό χωρίς να επιβαρυνθεί ο Κρατικός Προϋπολογισμός, η λύση που προτείνεται είναι η αξιοποίηση των τόκων από τον ΑΚΑΓΕ (Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών).
Ο ΑΚΑΓΕ διαθέτει αποθεματικά σχεδόν 20 δισ. ευρώ και πλεονάσματα άνω του 1 δισ. ετησίως. Οι τόκοι του 2025, που φτάνουν τα 650 εκατ. ευρώ, μπορούν να χρηματοδοτήσουν σε δόσεις την καταβολή των αναδρομικών σε διάστημα τριών ετών.
Αναδρομικά από επανυπολογισμούς
Παράλληλα με την ΕΑΣ, σε εξέλιξη βρίσκονται και οι πληρωμές από επανυπολογισμούς συντάξεων, που φέρνουν αυξήσεις και αναδρομικά έως 12.384 ευρώ.
• Συνταξιούχος που αποχώρησε το 2017 με 38 έτη ασφάλισης θα δει αύξηση 116 ευρώ και αναδρομικά 8.352 ευρώ.
• Συνταξιούχος που αποχώρησε το 2018 με 40 έτη ασφάλισης θα πάρει αύξηση 172 ευρώ και αναδρομικά 12.384 ευρώ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, οι εκκρεμείς επανυπολογισμοί αγγίζουν τις 41.000 υποθέσεις, που αφορούν κυρίως ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ και Δημόσιο.
Οι χαμένοι και οι κερδισμένοι της ΕΑΣ
Η ΕΑΣ έχει μια ιδιαιτερότητα: εφαρμόζεται σε συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ, με ποσοστά που κλιμακώνονται. Από το 2025 οι κλίμακες τιμαριθμοποιούνται, με αποτέλεσμα να απαλλαγούν χιλιάδες συνταξιούχοι που διαφορετικά θα υπάγονταν σε κρατήσεις. Για παράδειγμα, το όριο για την ΕΑΣ από τα 1.400 ευρώ ανεβαίνει στα 1.434 ευρώ το 2025 και στα 1.470 ευρώ το 2026.
Οι «κερδισμένοι» είναι οι συνταξιούχοι που βγαίνουν εκτός κράτησης λόγω αναπροσαρμογής. Οι «χαμένοι» είναι όσοι παραμένουν στις ανώτερες κλίμακες και βλέπουν την παρακράτηση να συνεχίζεται.
Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους έχει ξεκαθαρίσει ότι, παρά τις αντιδράσεις, η ΕΑΣ μετά το 2019 θεωρείται συνταγματική, καθώς ενσωματώθηκε στον επανυπολογισμό του νόμου Κατρούγκαλου.
Κατάλαβα. Θέλεις να ενισχύσουμε το ρεπορτάζ με δέκα συγκεκριμένα παραδείγματα συνταξιούχων και τι αναδρομικά ή αυξήσεις θα λάβουν, ώστε να είναι πιο χειροπιαστό. Σου δίνω ενδεικτικά:
Δέκα παραδείγματα συνταξιούχων με αναδρομικά και ΕΑΣ
Στο tilegrafimanews.gr μίλησαν ειδικά στελέχη του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλήσεων, τα οποία παρουσίασαν τα ακόλουθα παραδείγματα:
- Καθηγητής ΑΕΙ με αρχική σύνταξη 3.100€, σημερινή 1.828€ → επιστροφή 8.556€ από την ΕΑΣ.
- Ανώτερος απόστρατος αξιωματικός με αρχική σύνταξη 2.910€, σημερινή 1.734€ → αναδρομικά 8.027€.
- Πολιτικός υπάλληλος υπουργείου με αρχική 2.435€, σημερινή 1.540€ → αναδρομικά 5.037€.
- Απόστρατος μεσαίου βαθμού με αρχική 2.245€, σημερινή 1.468€ → επιστροφή 3.611€.
- Συνταξιούχος ΟΓΑ με σύνταξη 1.200€, χωρίς άλλη απολαβή → αναδρομικά περιορισμένα, μόλις 437€, λόγω χαμηλών κρατήσεων.
- Συνταξιούχος ΔΕΚΟ με επικουρική από 915€ που κατέβηκε στα 499€ → αναδρομικά 4.024€ από αντισυνταγματικές μειώσεις.
- Συνταξιούχος ΙΚΑ με επικουρική από 610€ που κατέβηκε στα 278€ → αναδρομικά 1.966€.
- Συνταξιούχος ΝΑΤ με επικουρική από 587€, σήμερα 381€ → επιστροφή 1.679€.
- Συνταξιούχος του Δημοσίου με 38 έτη ασφάλισης (σύνταξη 1.200€) → αύξηση 116€ τον μήνα και αναδρομικά 8.352€ από τον επανυπολογισμό.
- Συνταξιούχος του Δημοσίου με 40 έτη ασφάλισης (σύνταξη 1.367€) → αύξηση 172€ τον μήνα και αναδρομικά 12.384€.
Αυτά τα παραδείγματα δείχνουν την τεράστια διαφοροποίηση ανάμεσα σε κατηγορίες συνταξιούχων, αλλά και γιατί η ΕΑΣ παραμένει ανοιχτό ζήτημα.
Οι επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης
Το Μέγαρο Μαξίμου εξετάζει πολιτική λύση που θα μειώσει τις ανισότητες: είτε με καταβολή ενός εφάπαξ ποσού σε όσους δεν έκαναν αγωγές, είτε με νέα ρύθμιση που θα εξισορροπήσει τις διαφορές. Ωστόσο, το σενάριο αυτό παραμένει ασαφές, καθώς το δημοσιονομικό κόστος είναι υψηλό και τα περιθώρια περιορισμένα.
Σύμφωνα με στελέχη του Υπουργείου Εργασίας, στόχος είναι να υπάρξει οριστική λύση εντός του 2026, ώστε να κλείσει οριστικά ένα μέτωπο που κρατά ανοιχτό σχεδόν μια δεκαετία.
Η ΕΑΣ εξελίσσεται σε καθοριστικό πεδίο κοινωνικής και πολιτικής αντιπαράθεσης. Οι πληρωμές που ξεκίνησαν, με αναδρομικά έως 8.556 ευρώ, ανακουφίζουν μεν χιλιάδες συνταξιούχους, αφήνουν όμως ανοιχτό το ερώτημα της ισότητας για όσους δεν κινήθηκαν νομικά. Παράλληλα, οι επανυπολογισμοί φέρνουν νέα ποσά έως 12.384 ευρώ, προσθέτοντας ένα ακόμη κεφάλαιο στις εκκρεμότητες του ασφαλιστικού.
Οι αποφάσεις που θα ληφθούν το επόμενο διάστημα θα κρίνουν αν η ΕΑΣ θα παραμείνει «αγκάθι» ή αν θα μπει οριστικά στο παρελθόν.
