ΑΣΥΛΟ: Ανατροπή στη μεταναστευτική πολιτική φέρνει η νέα στρατηγική του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, καθώς, όπως αποκάλυψαν εκπρόσωποι φορέων και κάτοικοι στο tilegrafimanews.gr, ξεκίνησε η έκδοση απορριπτικών αποφάσεων για Σύρους μουσουλμάνους και δρομολογούνται οι πρώτες επιστροφές.
Ρεπορτάζ : Γιώργος Θεοχάρης
Για πρώτη φορά μετά από 14 χρόνια, η Ελλάδα και η Κύπρος συγχρονίζουν τη στάση τους απέναντι στους Σύρους αιτούντες άσυλο, ιδιαίτερα όσους ανήκουν στη σουνιτική μουσουλμανική πλειονότητα, δεν διώκονται ειδικά από το νέο καθεστώς και έχουν συγγενείς ή στήριξη πίσω στη Συρία. Με τον τρόπο αυτό, σύμφωνα με τον υπουργό Θάνο Πλεύρη, η χώρα «δεν θα ανεχθεί πλέον την κατάχρηση του θεσμού της Διεθνούς Προστασίας».
Το χρονικό της μεταβολής
Η μεγάλη μεταστροφή ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2024, όταν κατέρρευσε το καθεστώς Άσαντ και τον έλεγχο της χώρας ανέλαβε η ισλαμιστική ομάδα Hay’at Tahrir al-Sham (HTS) με ηγέτη τον Αμπού Μοχάμεντ αλ Γκολάνι. Από τότε, το καθεστώς αποζητά διεθνή αναγνώριση, επιχειρώντας να προωθήσει ένα πιο ήπιο προφίλ, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.
Η νέα ηγεσία, σε συνδυασμό με την άρση των κυρώσεων από το State Department κατόπιν απόφασης του Ντόναλντ Τραμπ, έδωσε σήμα σε ευρωπαϊκές χώρες να επανεκτιμήσουν την κατάσταση και να αναπροσαρμόσουν τα κριτήρια παροχής ασύλου. Έτσι, η Ελλάδα αποφάσισε να παγώσει την εξέταση νέων αιτήσεων, να εκδώσει τις πρώτες αρνητικές αποφάσεις, και να κινηθεί σε δύο άξονες: επανεξέταση όλων των παλιών χορηγήσεων και εθελούσιες επιστροφές.
Τα πρώτα στοιχεία – Αριθμοί και αποφάσεις
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, μέχρι σήμερα έχουν χορηγηθεί περίπου 147.000 άδειες ασύλου σε Σύρους πολίτες. Περίπου άλλοι 150.000, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Frontex και του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, πέρασαν από την Ελλάδα χωρίς να καταγραφούν, ακολουθώντας παράλληλες διαδρομές προς την Ευρώπη.
Αυτή τη στιγμή, στις δομές φιλοξενίας της χώρας, διαμένουν 5.600 Σύροι, οι οποίοι μαζί με τους Αφγανούς αποτελούν τις μεγαλύτερες εθνοτικές ομάδες αιτούντων άσυλο.
Η εσωτερική οδηγία που εστάλη στις 30 Ιουνίου από τον διοικητή της Υπηρεσίας Ασύλου Μάριο Καλέα έδωσε το έναυσμα για την έκδοση των πρώτων αρνητικών αποφάσεων, οι οποίες βασίζονται πλέον σε πιο αυστηρή συνεκτίμηση των λόγων φυγής, των οικογενειακών δεσμών πίσω στη Συρία και των γενικών συνθηκών ασφάλειας.
Πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις
Μιλώντας στο tilegrafimanews.gr, τοπικοί φορείς της Βορείου Ελλάδος, αλλά και κάτοικοι περιοχών με επιβαρυμένες δομές, όπως στη Σάμο και τον Έβρο, χαρακτήρισαν την απόφαση «πολιτικά ώριμη και κοινωνικά επιβεβλημένη».
Σύμφωνα με δήμαρχο του νομού Έβρου, «τα τελευταία χρόνια, η τοπική κοινωνία φέρει βαρύ φορτίο. Ο κόσμος ζητά ειλικρίνεια, ρεαλισμό και δίκαιη αντιμετώπιση του προσφυγικού. Όταν ο πόλεμος τελειώνει, πρέπει να σταματήσει και η μονιμοποίηση του καθεστώτος ασύλου».
Διπλή μεταχείριση για μειονότητες
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν πηγές του Υπουργείου Εξωτερικών, δεν αντιμετωπίζονται όλοι οι Σύροι με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχει σαφής διαφοροποίηση υπέρ των θρησκευτικών μειονοτήτων, όπως Χριστιανοί, Αλαουίτες, Δρούζοι, οι οποίοι ενδέχεται να συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν διώξεις ακόμα και από τη νέα τάξη πραγμάτων. Τα αιτήματά τους, λένε στελέχη της Υπηρεσίας, εξακολουθούν να αξιολογούνται εξατομικευμένα.
Επιστροφές – Εθελούσιες ή όχι;
Όπως διαβεβαιώνουν στελέχη του υπουργείου στο tilegrafimanews.gr, οι επιστροφές στη Συρία θα είναι στην παρούσα φάση εθελούσιες, με τη στήριξη ευρωπαϊκών κονδυλίων και τη συνεργασία της Frontex και του ΔΟΜ. Ταυτόχρονα, δρομολογείται και νομική επανεξέταση των υφιστάμενων καθεστώτων, ώστε να ανακληθούν αποφάσεις που πλέον δεν πληρούν τα κριτήρια.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο αριθμός των αρχικών επιστροφών μπορεί να αγγίξει τα 2.500 άτομα μέχρι το τέλος του 2025, με προτεραιότητα όσους έλαβαν άσυλο τα πρώτα χρόνια του πολέμου χωρίς εξατομικευμένα στοιχεία.
Η δήλωση Πλεύρη και το πολιτικό μήνυμα
Ο Υπουργός Θάνος Πλεύρης δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Η Ελλάδα ήταν η πρώτη στην Ευρώπη που, μετά την πτώση του Άσαντ, πάγωσε τις αιτήσεις Σύρων. Σήμερα, εκδίδουμε και τις πρώτες αρνητικές αποφάσεις. Δεν ανεχόμαστε πλέον τη συστηματική κατάχρηση του θεσμού της Διεθνούς Προστασίας. Η προστασία ανήκει στους πραγματικά διωκόμενους, όχι στους καιροσκόπους».
Η δήλωση αυτή συνιστά καθαρό πολιτικό σήμα, όχι μόνο προς το εσωτερικό ακροατήριο, αλλά και προς τις Βρυξέλλες, εν όψει της αναθεώρησης του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο.
Η Ελλάδα αλλάζει σελίδα στο μεταναστευτικό και, όπως όλα δείχνουν, εισερχόμαστε σε μία νέα περίοδο ελέγχου, επιστροφών και νομιμότητας. Τα μηνύματα είναι σαφή: η χώρα δεν είναι πλέον «πύλη χωρίς φίλτρο», αλλά ευρωπαϊκή συνιστώσα μιας νέας γεωπολιτικής προσέγγισης στα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο. Το tilegrafimanews.gr παρακολουθεί στενά την εφαρμογή των μέτρων και θα συνεχίσει να μεταδίδει τις εξελίξεις.
