Πώς θα εξελιχθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά τη δημόσια αντιπαράθεση Δένδια – Τσαβούσογλου το απόγευμα της Πέμπτης;
Κρίσιμα ημερολογιακά ορόσημα του επόμενου διαστήματος θα δώσουν την απάντηση, καθώς Ελλάδα και Τουρκία έχουν σειρά ανοικτών ζητημάτων τα οποία θα βρουν ενώπιόν τους μέχρι το καλοκαίρι.
Κυπριακό: Δύσκολη η εξίσωση στη Γενεύη
Σε δέκα ημέρες, ο Νίκος Δένδιας και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου θα ξανακαθίσουν στο ίδιο τραπέζι, αυτή τη φορά στη Γενεύη, όπου συγκαλείται η Ατυπη Πενταμερής για το Κυπριακό. Αν και το συγκεκριμένο θέμα έμεινε εκτός του δημόσιου μπρα ντε φερ της Πέμπτης, δεν φαίνεται να υπάρχουν περιθώρια μεγάλης αισιοδοξίας.
Από τη μια πλευρά, Αθήνα και Λευκωσία επιμένουν ότι ο διάλογος πρέπει να συνεχιστεί από το σημείο όπου σταμάτησε στο Κραν Μοντανά, υπογραμμίζοντας ότι δεν συζητούν άλλες λύσεις πέραν της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, όπως αυτή καθορίζεται στα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Από την άλλη, η νέα τουρκοκυπριακή ηγεσία και η Αγκυρα φαίνεται να επιμένουν στις λεγόμενες «νέες ιδέες», προβάλλοντας τη λύση των δύο κρατών. Αν και η απόσταση φαντάζει χαώδης, ορισμένοι πιστεύουν ότι υπάρχουν φόρμουλες –κυρίως στο ζήτημα της κυριαρχικής ισότητας των δύο κρατιδίων– που μπορούν να δημιουργήσουν προϋποθέσεις διαλόγου, επιτρέποντας έτσι στον Αντόνιο Γκουτέρες να δώσει μία ακόμα ευκαιρία στις διαπραγματεύσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες ο Νίκος Δένδιας μετέφερε στον Μεβλούτ Τσαβούσογλου τη θέση ότι η Ελλάδα δεν ενδιαφέρεται να διατηρήσει ρόλο εγγυήτριας δύναμης στην Κύπρο, καθώς θεωρεί ότι πρέπει να καταργηθεί το αναχρονιστικό σύστημα των εγγυήσεων. Παράλληλα, τόνισε ότι η αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Κύπρου, γεγονός που προϋποθέτει επίτευξη σημαντικής προόδου και στο Κυπριακό, με πρώτο σταθμό την Ατυπη Πενταμερή στη Γενεύη, στις 27 -29 Απριλίου.
Από την πλευρά της, η Τουρκία έχει καταστήσει σαφές ότι αν στο Κυπριακό δεν βρεθεί δίαυλος επικοινωνίας μέχρι το καλοκαίρι, τότε η ίδια θα προχωρήσει σε κινήσεις αναβάθμισης των Κατεχομένων και αναγνώρισης της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου».
Διερευνητικές επαφές και ελληνοτουρκικές σχέσεις
Είναι σαφές ότι υπό τις παρούσες συνθήκες η πιθανότητα συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν απομακρύνεται. Αλλωστε, η ελληνική πλευρά είχε δηλώσει εξαρχής ότι «πάμε βήμα-βήμα». Επόμενο βήμα είναι η πρόσκληση που απηύθυνε ο Νίκος Δένδιας στον Μεβλούτ Τσαβούσογλου για συνάντηση στην Αθήνα, στην οποία ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών δεν έχει απαντήσει ακόμη.
Παρά την ένταση που προέκυψε ανάμεσα σε Δένδια και Τσαβούσογλου, η Αθήνα δηλώνει ότι θέλει να διατηρήσει διαύλους επικοινωνίας με την Τουρκία. Ως εκ τούτου, αναμένει την πρόσκληση της Αγκυρας για τον επόμενο γύρο διερευνητικών επαφών αλλά και τη συνέχιση του πολιτικού διαλόγου.
Όπως σημειώνεται, άλλωστε, στη ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, «παρά τις διαφωνίες που υπήρχαν και υπάρχουν υπάρχει σαφής βούληση της κυβέρνησης Μητσοτάκη για την προώθηση μιας θετικής ατζέντας στις σχέσεις των δύο χωρών και ενός φάσματος συνεργασίας» και για αυτό τον λόγο η Αθήνα έχει ήδη καταθέσει προτάσεις για 15 σημεία συνεργασίας στον οικονομικό τομέα.
Ευρωτουρκικές σχέσεις
Οπως έγινε σαφές τις τελευταίες μέρες, βούληση της Αγκυρας είναι να διαχωριστεί ο ελληνοτουρκικός διάλογος από τις σχέσεις της με τις Βρυξέλλες. Πριν από τη συνάντηση με τον Νίκο Δένδια, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωνε ότι οι δύο χώρες «δεν χρειάζονται μεσολαβητές», ενώ και κατά τη διάρκεια των κοινών τους δηλώσεων υπογράμμισε ότι τα ζητήματα που άπτονται των ελληνοτουρκικών διαφορών και μπορούν να παραπεμφθούν στη Χάγη, δεν αφορούν την Ευρωπαϊκή Ενωση. Στο ίδιο πλαίσιο πρέπει να θεωρηθεί ότι εντάσσεται και η πρόταση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για σύγκληση Διεθνούς Διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς ωστόσο να έχει διευκρινιστεί ούτε ποιο θα είναι το περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων, ούτε ποιοι θα είναι οι συμμετέχοντες.
Από την άλλη, η ελληνική κυβέρνηση έχει καταστήσει σαφές ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του παζλ των ευρωτουρκικών σχέσεων. Στην Αθήνα υπενθυμίζουν ότι τόσο η θετική ατζέντα, όσο και τα περιοριστικά μέτρα βρίσκονται πάνω στο τραπέζι των Ευρωπαίων, οι οποίοι θα κληθούν τον Ιούνιο να επανεξετάσουν το πλαίσιο των σχέσεων της Ενωσης με την Τουρκία.
Τέλος, με ενδιαφέρον αναμένεται να φανεί αν το επόμενο διάστημα η Τουρκία θα αποφασίσει να κλιμακώσει την ένταση, κυρίως με κινήσεις στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και στο μεταναστευτικό.
