Εξώσεις: Η νέα ρύθμιση για τις εξώσεις, που εντάσσεται στο άρθρο 72 του αναθεωρημένου Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το 2026 και ήδη προκαλεί έντονες κοινωνικές και νομικές αντιδράσεις.
Ρεπορτάζ: Παντελής Χαριτάκης
Πρόκειται για έναν θεσμό «Διαταγής Απόδοσης Μισθίου» χωρίς δικαστήριο, ο οποίος μπορεί να εκδοθεί από πιστοποιημένο δικηγόρο και όχι πλέον από δικαστή, για μισθώσεις που έχουν λήξει.
«Κοινωνικό σοκ»: Οι καταγγελίες των ενώσεων ενοικιαστών
Η Ένωση Προστασίας Ενοικιαστών Αττικής καταγγέλλει ότι η ρύθμιση «επιτρέπει την έξωση χωρίς ακρόαση». Γονείς με παιδιά, άνεργοι, ηλικιωμένοι και ευάλωτοι πολίτες, θα κινδυνεύουν να μείνουν στον δρόμο χωρίς τη δυνατότητα υπεράσπισης ενώπιον δικαστηρίου.
Όπως καταγγέλλουν νηπιαγωγοί από την Καλλιθέα, αρκετοί γονείς έχουν ήδη εκφράσει φόβους ότι δεν θα μπορούν να εξασφαλίσουν τη στέγη των παιδιών τους αν οι ιδιοκτήτες αποφασίσουν να εφαρμόσουν τη νέα διαδικασία «στο άψε-σβήσε». Οι ίδιοι επισημαίνουν ότι πολλά παιδιά ενδέχεται να αλλάζουν διαρκώς σχολείο λόγω μετακόμισης, κάτι που θα διαλύσει την εκπαιδευτική τους σταθερότητα.
Τι προβλέπει η ρύθμιση: Δικηγόρος στη θέση δικαστή
Η νέα διαδικασία βασίζεται σε πρότυπα άλλων χωρών και προβλέπει ότι η διαταγή απόδοσης μπορεί να εκδίδεται από δικηγόρο – όχι από δικαστή. Ο δικηγόρος αυτός θα ορίζεται μέσω καταλόγου από τον Δικηγορικό Σύλλογο κάθε περιοχής και η διαδικασία θα γίνεται αποκλειστικά ηλεκτρονικά.
Εάν πληρούνται τα τυπικά κριτήρια (λήξη μίσθωσης, εξώδικη πρόσκληση, καταγραφή στην ΑΑΔΕ), ο δικηγόρος μπορεί να εκδώσει τη διαταγή και να επιτραπεί η έξωση σε δύο μήνες, χωρίς να προηγηθεί δικαστήριο. Ο ενοικιαστής έχει δικαίωμα άσκησης ανακοπής, αλλά μόνο αν επικαλεστεί εξαιρετικό λόγο.
Τεχνοκρατικό «εργαλείο» ή κοινωνικός οδοστρωτήρας;
Η ΠΟΜΙΔΑ, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων, πανηγυρίζει για τη ρύθμιση, χαρακτηρίζοντάς την ως «εργαλείο αποκατάστασης της ισορροπίας». Όπως υποστηρίζει, οι ιδιοκτήτες επί δεκαετίες έμεναν «όμηροι» από κακοπληρωτές ή παράλογες καθυστερήσεις στη δικαιοσύνη.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν νομικοί από τον Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης, η λύση αυτή παρακάμπτει βασικά θεμέλια της δίκαιης δίκης και της προστασίας κατοικίας. Η ρύθμιση δεν προβλέπει πραγματική εξέταση των αιτιάσεων του ενοικιαστή, εάν δεν διαθέτει νομική στήριξη ή οικονομική άνεση να καταθέσει ασφαλιστικά μέτρα.
Η επίκληση των «κλειστών διαμερισμάτων» και η πραγματικότητα της φτώχειας
Το αφήγημα ότι «χιλιάδες διαμερίσματα θα επιστρέψουν στην αγορά» δεν πείθει πολλούς. Όπως αποκαλύπτουν στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι περισσότερες κλειστές κατοικίες στην Ελλάδα είναι ακατάλληλες για ενοικίαση χωρίς εκτενή ανακαίνιση ή βρίσκονται σε περιοχές χωρίς ζήτηση.
Την ίδια στιγμή, τα ενοίκια στις αστικές περιοχές έχουν εκτοξευθεί κατά 42% από το 2017, ενώ η ζήτηση για κοινωνική κατοικία παραμένει ακάλυπτη. Επομένως, όπως σημειώνουν κοινωνικοί επιστήμονες, το πρόβλημα δεν είναι η αδυναμία έξωσης, αλλά η απουσία δημόσιας πολιτικής για κατοικία.
Καταγγελίες από εργαζόμενους στον ΕΦΚΑ και στις ΔΥΠΑ
Εργαζόμενοι σε κοινωνικές υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ και της ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ), καταγγέλλουν ότι ενώ όλο και περισσότεροι αιτούνται επιδομάτων στέγασης ή κοινωνικών βοηθημάτων, δεν υπάρχουν κονδύλια ούτε πλαίσιο υποστήριξης σε περιπτώσεις εξώσεων.
Ενδεικτικά, σε καταγγελία τους τονίζουν ότι ο αριθμός των άτυπων αστέγων αυξήθηκε κατά 19% το τελευταίο έτος, με ανθρώπους να καταλήγουν σε αυτοσχέδια καταλύματα, φίλους ή συγγενείς, και όχι σε δομές στήριξης.
Η νομική κοινότητα σε συναγερμό
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, το νέο καθεστώς προκαλεί σοβαρά ερωτήματα συνταγματικότητας, καθώς στερεί από τον πολίτη το δικαίωμα προσφυγής στη Δικαιοσύνη πριν εκτελεστεί η πράξη.
Όπως υπογραμμίζουν, η ελαστικοποίηση της έννοιας «μίσθωσης που έχει λήξει» και η χρήση δικηγόρου αντί για δικαστή συνιστούν σαφή υποβάθμιση της δικαστικής προστασίας σε μια από τις πιο ευαίσθητες κοινωνικά πράξεις – την αποστέρηση κατοικίας.
Μια κοινωνία που ρυθμίζεται με διαταγές και e-φόρμες
Το ρεπορτάζ του tilegrafimanews.gr καταγράφει δεκάδες φωνές πολιτών που αγωνιούν για την επόμενη μέρα. Το δικαίωμα στην κατοικία απειλείται να μετατραπεί από θεμελιώδες κοινωνικό δικαίωμα σε προϊόν διαπραγμάτευσης στα «ψηφιακά γραφεία» δικηγόρων που θα εκδίδουν διαταγές με ένα κλικ.
Η Ελλάδα του 2026 φαίνεται να πορεύεται προς μια «τεχνοκρατική απονομή δικαιοσύνης» σε βάρος των πιο αδύναμων. Αν αυτό είναι μεταρρύθμιση ή κοινωνική αποδόμηση, είναι ένα ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί εγκαίρως. Πριν δούμε μαζικά φώτα να σβήνουν σε χιλιάδες ενοικιαζόμενα σπίτια.
