του Θάνου Τσίρου
Με τους θεσμούς να αμφισβητούν τις προβλέψεις που έχει κάνει η κυβέρνηση κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού του 2017 και την ελληνική διαπραγματευτική ομάδα να προβάλει την υπεραπόδοση που παρατηρείται στο σκέλος των εσόδων κατά το φετινό 9μηνο προκειμένου να ισχυροποιήσει τη θέση της, ολοκληρώθηκε ο πρώτος γύρος των διαβουλεύσεων με το κουαρτέτο.
Το δημοσιονομικό είναι ένα από τα «μέτωπα» που θα πρέπει να κλείσουν μετά τις 14 Νοεμβρίου οπότε και προγραμματίζεται να επανέλθουν οι θεσμοί στην Αθήνα. Μέχρι τότε, το υπουργείο Οικονομικών θα έχει σαφή εικόνα και για την πορεία των εσόδων στο 10μηνο οπότε θα φανεί αν θα επιμείνει στο επιχείρημα που διατύπωσε και χθες στους θεσμούς για την πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος μέσα στο 2016.
Χθες,ανώτατος κυβερνητικός παράγοντας υποστήριζε ότι παρά το «κούρεμα» του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2015 από την ΕΛΣΤΑΤ και τη δυσμενή επίπτωση που έχει αυτό στον προϋπολογισμό του 2016, η φετινή χρονιά μπορεί να κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα πάνω από 0,63% που έχει γραφτεί στο προσχέδιο του προϋπολογισμού. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι βέβαια, οι φορολογούμενοι να πληρώσουν τέσσερα ολόκληρα δισεκατομμύρια ευρώ ανά μήνα μέχρι το τέλος της χρονιάς. Άλλο ένα κρίσιμο τεστ θα δοθεί τη Δευτέρα, τελευταία ημέρα πληρωμής για ΦΠΑ, ΕΝΦΙΑ και φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων.
Η κυβέρνηση, χρησιμοποιεί τις υπεραποδόσεις που καταγράφονται στα στοιχεία του 9μηνου για να στηρίξει την πρόβλεψή της ότι η χρονιά θα κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα πάνω από τον στόχο του 0,6%, ωστόσο, οι εκπρόσωποι του κουαρτέτου εμφανίζονται επιφυλακτικοί αποδίδοντας τις υπεραποδόσεις του 9μηνου και σε συγκυριακούς λόγους όπως η «συγκράτηση» των επιστροφών φόρου ή η υπεραπόδοση του ΕΝΦΙΑ κατά τον πρώτο μήνα είσπραξης με τη βοήθεια και του «πλαστικού χρήματος».
Μέχρι και το τέλος Σεπτεμβρίου, τα φορολογικά έσοδα ξεπερνούσαν κατά ένα δις. ευρώ τον στόχο του προϋπολογισμού. Το αν αυτό το «μαξιλάρι» που χρησιμοποιείται και ως διαπραγματευτικό όπλο στα χέρια της κυβέρνησης θα διατηρηθεί έως το τέλος του έτους, θα εξαρτηθεί και από τους ακόλουθους παράγοντες:
[irp posts=”74821″ name=”Φόροι: Τι μας περιμένει το προσεχές διάστημα”]
· Ο ΕΝΦΙΑ έκανε τη διαφορά τον Σεπτέμβριο με τις εισπράξεις να ξεπερνούν το ένα δις. ευρώ. Έτσι, στο 9μηνο, τα έσοδα από τους φόρους στην περιουσία, εκτινάχθηκαν στα 2,19 δις. ευρώ. Ο στόχος για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ήταν 2,299 δις. ευρώ δηλαδή 109 εκατ. ευρώ περισσότερα. Το κενό, προκύπτει επειδή κατά την οριοθέτηση των στόχων, είχε προβλεφθεί ότι η είσπραξη του ΕΝΦΙΑ θα ξεκινήσει πολύ νωρίτερα από τον Σεπτέμβριο. Σε κάθε περίπτωση, το ζητούμενο για το οικονομικό επιτελείο είναι να υπερκαλυφθεί μέχρι το τέλος του χρόνου ο στόχος για είσπραξη τουλάχιστον 2,65 δις. ευρώ από τον ΕΝΦΙΑ. Συνολικά έχουν βεβαιωθεί στους φορολογούμενους περί τα 3,17 δις. ευρώ οπότε ο συντελεστής εισπραξιμότητας θα πρέπει να ξεπεράσει το 83%, υψηλό ποσοστό για τα ελληνικά δεδομένα. Η υπεραπόδοση του Σεπτεμβρίου ασφαλώς προκάλεσε ευφορία στο οικονομικό επιτελείο αλλά μένει να φανεί αν θα υπάρξει και συνέχεια. Οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών, γνωρίζουν ότι μεγάλο μέρος από το ένα δις. ευρώ που εισπράχθηκε μέσα στον Σεπτέμβριο προέκυψε ή από συμψηφισμούς οφειλών από ΕΝΦΙΑ με επιστροφές φόρου ή από πληρωμές με πιστωτική κάρτα. Με τις τελευταίες, εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενοι έχουν εξοφλήσει ολόκληρο το ποσό του ΕΝΦΙΑ οπότε δεν θα προσέλθουν στο ταμείο τους επόμενους μήνες για καταβολές.
· Οι επιστροφές φόρου, διαμορφώθηκαν στο 9μηνο, στα 2,149 δις. ευρώ και για πρώτη φορά από τις αρχές του χρόνου, έπεσαν κάτω από τον στόχο του προϋπολογισμού έστω και οριακά (σ.σ ο στόχος έφερνε τις επιστροφές του 9μηνου στα 2,167 δις. ευρώ με την απόκλιση μέχρι στιγμής να διαμορφώνεται στα 18 εκατ. ευρώ. Γεγονός είναι ότι οι ανάγκες μέχρι το τέλος του έτους για επιστροφές φόρου, είναι δυσανάλογα μεγάλες σε σχέση με το σύνολο της χρονιάς. Για το τελευταίο τρίμηνο, έχει προϋπολογιστεί να γίνουν επιστροφές 1,101 δις. ευρώ ή 367 εκατ. ευρώ ανά μήνα, όταν στο 9μηνο, ο στόχος των επιστροφών ήταν στα 2,167 δις. ευρώ ή στα 240 εκατ. ευρώ ανά μήνα.
Υπολογίζεται έτσι, ότι ο στόχος ανά μήνα για το τελευταίο τρίμηνο είναι κατά 50% υψηλότερος σε σχέση με το 9μηνο. Αν απομονωθούν τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου, προκύπτει ότι το υπουργείο Οικονομικών δεν επέστρεψε τα χρήματα που είχαν προϋπολογιστεί και αυτό ασφαλώς συνέβαλε στο να διατηρηθεί η υπέρβαση του στόχου –σε επίπεδο καθαρών εσόδων τακτικού προϋπολογισμού- στα 1,483 δις. ευρώ. Ενώ ο στόχος του Σεπτεμβρίου έκανε λόγο για επιστροφές 358 εκατ. ευρώ, τελικώς οι επιστροφές περιορίστηκαν στα 242 εκατ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιστροφές φόρου, έχουν μπει στο «μικροσκόπιο» των θεσμών καθώς συμπεριλαμβάνονται στις ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου προς τους ιδιώτες.
Η έκθεση των θεσμών που κατατέθηκε στο Euroworking Group προκειμένου να αποδεσμευτεί για την Ελλάδα η δόση των 2,8 δις. ευρώ αναφέρει ότι εκτός από τις βεβαιωμένες επιστροφές φόρου που δεν έχουν ακόμη προχωρήσει ύψους 1,439 δις. ευρώ, υπάρχουν σε εκκρεμότητα και επιστροφές φόρου ύψους 1,58 δις. ευρώ η επεξεργασία των οποίων όμως δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη. Μένει να φανεί αν ύστερα από τη δημοσίευση αυτού του στοιχείου μέσω της έκθεσης των θεσμών, θα υπάρξει πίεση προς την ελληνική πλευρά για επιτάχυνση της διαδικασίας ξεκαθαρίσματος των επιστροφών φόρου, ή αν αυτό το στοιχείο θα χρησιμοποιηθεί από τους θεσμούς για να αμφισβητηθούν οι δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας για το 2016.
· Οι εισπράξεις από τον ΦΠΑ έχουν πάει ικανοποιητικά στο 9μηνο υπερβαίνοντας τον στόχο κατά 318 εκατ. ευρώ. Αν μάλιστα δεν υπήρχε η «τρύπα» από την κατανάλωση των πετρελαιοειδών, η υπέρβαση του στόχου θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη. Το ζητούμενο για τους επόμενους μήνες είναι βέβαια το αν θα υπάρξουν επιπτώσεις και από την κατανάλωση των καυσίμων η οποία βαίνει μειούμενη αλλά και από τη μείωση των συναλλαγών που καταγράφεται αμέσως μετά την καλοκαιρινή περίοδο.
Σε πρόβλημα για τον φετινό προϋπολογισμό έχει αρχίσει να εξελίσσεται ο ειδικός φόρος κατανάλωσης (αλλά και ο ΦΠΑ) στα καπνικά προϊόντα καθώς μετά την αποθεματοποίηση του Μαίου και του Ιουνίου που έφερε υπερ-εισπράξεις, στους επόμενους μήνες παρατηρήθηκε τρύπα στα έσοδα κάτι που φαίνεται να συνεχίζεται (περίπου 86 εκατ. ευρώ ήταν το άνοιγμα μόνο τον Σεπτέμβριο).
· Ισχυρό στήριγμα για τον φετινό προϋπολογισμό έχει αποτελέσει ο φόρος των επιχειρήσεων καθώς ήδη οι εισπράξεις έχουν ξεπεράσει κατά 346 εκατ. ευρώ τον στόχο. Αντίθετα, στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, οι εισπράξεις είναι οριακά πάνω από τον στόχο, παρά τα νέα μέτρα που ελήφθησαν τον Μάιο (αύξηση παρακράτησης φόρου και εισφοράς αλληλεγγύης). Τον Νοέμβριο θα υπάρξει άλλο ένα κρίσιμο τεστ για τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων με την καταβολή της 3ης δόσης ύψους ενός δις. ευρώ.
