Ένας Έλληνας επιχειρηματίας βηματίζει νευρικός μπροστά από την ουρά που έχει σχηματιστεί στον έλεγχο διαβατηρίων στο «Ελ. Βενιζέλος». Κρατάει μια βαλίτσα που είναι γεμάτη από δεσμίδες ευρώ. Δείχνει καταπονημένος και εκνευρισμένος.
Λίγες ώρες αργότερα έφτασε στη Φρανκφούρτη και επιτέλεσε το… προσωπικό του καθήκον: κατέθεσε τα χρήματά του σε γερμανική τράπεζα. Οι New York Times αναφέρουν πως αυτό το ενδεικτικό παράδειγμα δεν είναι το μόνο: η γερμανική «κρύπτη» έχει ανοίξει για τα καλά τους τελευταίους μήνες. Μόνο από τον Δεκέμβριο έχουν αποσυρθεί από τις ελληνικές τράπεζες περί τα 40 δισεκατομμύρια ευρώ προς άλλες κατευθύνσεις – μία από αυτές η Γερμανία.
Η απόσυρση των χρημάτων από τις ελληνικές τράπεζες είναι μόλις ένα μικρό κομμάτι του συνολικού παζλ που είναι η ελληνική οικονομία και η συνακόλουθη πτώση της έπειτα από δύο διασώσεις. Τώρα, έρχεται μια τρίτη διάσωση, αλλά η αμερικανική εφημερίδα είναι κατηγορηματική: η Ελλάδα, όπως και τις άλλες φορές, δεν πρόκειται να δει τα χρήματα να μπαίνουν στα ταμεία της. Όπως θα τα πάρει, έτσι και θα τα δώσει. Μπορεί τα 86 δισεκατομμύρια ευρώ να ακούγονται ως ένα ποσό-μαμούθ, ωστόσο θα χρησιμοποιηθούν για τους ίδιους λόγους, πάνω κάτω, που είχαν χρησιμοποιηθεί και τις προηγούμενες φορές. Ελάχιστα από αυτά θα πέσουν στην πραγματική οικονομία για να τονωθεί η ανάπτυξη.
Ο προαναφερθείς Έλληνας επιχειρηματίας παραδέχεται πως «αυτό που κάνω δεν είναι και πολύ πατριωτικό. Ωστόσο, αυτά τα χρήματα είναι οικονομίες μιας ζωής των γονιών μου και πλέον δεν είναι ασφαλείς στις ελληνικές τράπεζες».
Το άρθρο αναφέρει πως από το 2010 η Ελλάδα έλαβε περίπου 360 δισεκατομμύρια ευρώ από τους δανειστές της και τώρα αναμένεται να λάβει άλλα 86 δισεκατομμύρια ευρώ τα οποία θα ακολουθήσουν την ίδια… οδό με τα προηγούμενα: τα ποσά αλλάζουν, αλλά όχι η πατέντα. Τουτέστιν: σημαντικό μέρος θα χρησιμοποιηθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και για την πληρωμή δανείων και ομολόγων. Η μοναδική διαφορά σε αυτή τη συμφωνία είναι ότι η Κομισιόν υπόσχεται πως θα προσφέρει αναπτυξιακό πακέτο που θα φτάσει ακόμη και στα 35 δισεκατομμύρια ευρώ. Μόνο που αυτά τα χρήματα δεν αναμένεται να φτάσουν πριν από το τέλος του 2015 – και πάλι όχι με σιγουριά. Έτσι, το γενικότερο αίσθημα στην Ελλάδα είναι ότι και πάλι τα χρήματα δεν πρόκειται να ωφελήσουν τους Έλληνες.
Ο Νίκος Καλαμπούγιας, που διατηρεί οπωροπωλείο στο κέντρο της Αθήνας, λέει: «Τα χρήματα από τα Μνημόνια πηγαίνουν ως επί το πλείστον στις τράπεζες και τους δανειστές. Μακάρι να βοηθήσουν, αλλά οι τράπεζες δεν δίνουν δάνεια και δεν βλέπω πώς αυτά τα χρήματα θα πάνε στην πραγματική οικονομία».
Το ελάχιστα παράδοξο είναι ότι στη Γερμανία και στις άλλες χώρες της Βόρειας Ευρώπης επικρατεί μια εντελώς άλλη άποψη: οι Έλληνες παίρνουν τα χρήματα των Ευρωπαίων και αντί να τα χρησιμοποιούν σωστά, τα σπαταλούν και μετά ζητούν κι άλλα.
Βέβαια, υπάρχουν κι εκείνοι που παραδέχονται πως αυτή τη φορά η Ελλάδα είναι όντως πνιγμένη από το υπέρβαρο χρέος της, κάτι που περιπλέκει ακόμη περισσότερο το σχέδιο διάσωσης. Ο σκεπτικισμός έγκειται στο ότι ελάχιστοι πιστεύουν ότι η όποια ενίσχυση έρθει προς την Ελλάδα θα καταφέρει, τελικά, να τονώσει την οικονομία της.
Το ΔΝΤ, ακόμη και χθες, έδειξε με κάθε τρόπο πως δεν θέλει να μετέχει σε ένα πρόγραμμα που δεν έχει προοπτικές επιτυχίας. Και δεν έχει προοπτικές επιτυχίας διότι το βουνό του χρέους της Ελλάδας δεν εγγυάται καλό μέλλον. Αξιωματούχος της Ευρωζώνης, υπό τον όρο της ανωνυμίας, παραδέχεται πως θα υπάρξει μια μορφή ελάφρυνσης χρέους στην Ελλάδα, η οποία όμως θα πρέπει να συνδεθεί με μεταρρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν πως η χώρα θα αναπτυχθεί ξανά. Μια λέξη (βλ. ανάπτυξη) για την οποία οι Ευρωπαίοι ποτέ δεν ενδιαφέρθηκαν από το 2010 και μετά, οπότε και άρχισαν να ρίχνουν τσουβάλια ευρώ στην Ελλάδα.
Το άρθρο σημειώνει πως το να σωθούν οι ελληνικές τράπεζες, άρα και να χρησιμοποιηθούν αρκετά χρήματα των διασώσεων προς αυτή την κατεύθυνση, είναι λογικό καθώς η κατάρρευσή τους θα προκαλούσε σημαντικούς κλυδωνισμούς σε όλη την οικονομία της χώρας. Ο Νίκος Βέττας του ΙΟΒΕ σημειώνει: «Οτιδήποτε συμβαίνει με τις τράπεζες καθηλώνει όλη την οικονομία. Τα χρήματα δόθηκαν προς τις τράπεζες και η σκέψη ήταν πως από τη στιγμή που αυτές θα σταθεροποιηθούν, η οικονομία θα αρχίσει να περπατάει ξανά. Τουλάχιστον, αυτό ήταν το σχέδιο». Κάτι που δεν έγινε, με αποτέλεσμα η ελληνική οικονομία να μην πάρει ποτέ μπροστά (σε ταχείς ρυθμούς) και η χώρα να αποκτήσει ένα βουνό χρέους.
Οι οικονομολόγοι επιμένουν πως και το νέο πακέτο δεν θα βελτιώσει τα πράγματα. Αυτή τη στιγμή, περίπου το 1/3 του πακέτου διάσωσης θα πάει στις τράπεζες που το έχουν περισσότερο ανάγκη από ποτέ. Η εκροή καταθέσεων, αλλά και η πολιτική αναταραχή έχουν πλήξει καίρια τα τραπεζικά ιδρύματα, ενώ τα capital controls πνίγουν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Τα υπόλοιπα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για τις πληρωμές των πιστωτών (ΕΚΤ και ΔΝΤ). Ο οικονομολόγος Ασόκα Μόντι λέει με εύγλωττο τρόπο: «Δανείζουν νέα χρήματα για να αποπληρώσουν τα προηγούμενα χρήματα. Η ελληνική τραγωδία δεν έχει νικητές».
