Η σημασία του σχεδίου «Ελλάδα 2.0» για την πράσινη μετάβαση και οι προκλήσεις που αναδεικνύουν τα ζητήματα ESG για τις επιχειρήσεις αναλύθηκαν από διακεκριμένους ομιλητές κατά τη διάρκεια του διεθνούς συνεδρίου με τίτλο «The Future of Sustainable Finance», που διοργάνωσε σήμερα η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς στο Μέγαρο Καρατζά.
Σύμφωνα με τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών, Θόδωρο Σκυλακάκη, «το “Ελλάδα 2.0” είναι ένα πολύτιμο αναπτυξιακό εργαλείο για την εγχώρια οικονομία, ιδίως, σήμερα, που αντιμετωπίζουμε τις επιπτώσεις από την πανδημία, τον πόλεμο και την ενεργειακή κρίση, τρεις εξωγενείς παράγοντες, που πλήττουν το σύνολο του πλανήτη. Ήδη, στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχουν ενταχθεί έργα, ύψους άνω των 10,2 δισ. ευρώ, ενώ παράλληλα το δανειοδοτικό του πρόγραμμα παρέχει εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους, τη στιγμή που οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες σε όλο τον πλανήτη αυξάνουν τα επιτόκια».
Ο κ. Σκυλακάκης υποστήριξε ότι μετά την έναρξη του πολέμου έχουν αλλάξει εντελώς τα δεδομένα όσον αφορά την πράσινη μετάβαση, γι’ αυτό και πρέπει συνολικά να ξαναδούμε όλες τις πολιτικές. «Έχουμε μια καινούρια πραγματικότητα που η Ευρώπη δεν έχει συζητήσει και δεν έχει επαρκώς συνειδητοποιήσει» είπε ο αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, τονίζοντας ότι η πράσινη μετάβαση αποτελεί την καλύτερη οικονομική επένδυση που μπορούμε να κάνουμε αυτή τη στιγμή. Εκτίμησε πως η ανάπτυξη φέτος θα είναι μεγαλύτερη από αυτή που προβλέπει ο προϋπολογισμός.
Στα βασικά σημεία του σχεδίου “Ελλάδα 2.0” αναφέρθηκε και ο Οικονομικός Σύμβουλος του Πρωθυπουργού, κ. Αλέξης Πατέλης.
Κατά τη διάρκεια συζήτησης, που συντόνισε ο πρώτος Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, κ. Νικόλαος Κονταρούδης, ο κ. Πατέλης εξήγησε ότι «στον πυρήνα του το σχέδιο προτάσσει ένα βιώσιμο (sustainable) οικονομικό μοντέλο για τη χώρα. Ιδιωτικές επενδύσεις που συμβάλλουν στην πράσινη μετάβαση έχουν πρόσβαση στα χαμηλότοκα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης. Επιπλέον, μεγάλο μέρος των επιδοτήσεων κατευθύνεται στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, την ενίσχυση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και την ηλεκτροκίνηση. Παράλληλα, εκτεταμένες δράσεις στα πεδία της κατάρτισης, των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης και του σεβασμού της διαφορετικότητας προωθούν τις ίσες ευκαιρίες»
Από την πλευρά του ο Carmine Di Noia, Διευθυντής της Διεύθυνσης Χρηματοοικονομικών και Επιχειρηματικών Υποθέσεων του ΟΟΣΑ, οριοθέτησε τους στόχους του ΟΟΣΑ στη βιώσιμη χρηματοδότηση. «Θέλουμε να βοηθήσουμε στη χάραξη πολιτικής για τη δημιουργία ενός πλαισίου για τον ιδιωτικό τομέα και τις χρηματοπιστωτικές αγορές που θα συμβάλλουν στην πορεία προς το καθαρό μηδέν» σημείωσε. Αναφερόμενος στον καθορισμό πράσινων οικονομικών προτύπων ο κ. Di Noia δήλωσε ότι «από διεθνή σκοπιά, θα πρέπει να επιδιώξουμε να αποφύγουμε τον κατακερματισμό στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές. Η περιφερειακή θέσπιση προτύπων θα πρέπει τελικά να επιδιώξει την παγκόσμια συναίνεση στο μέτρο του δυνατού. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να διασφαλίσουμε τη λειτουργία τη ροή κεφαλαίων παγκοσμίως, προς όφελος των χωρών και των πολιτών τους».
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και ταυτόχρονα αιχμηρή για τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην πράσινη μετάβαση ήταν η συζήτηση που συντόνισε ο κ. Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του ΣΕΒ, κ. Δημήτρη Παπαλεξόπουλο, τα θέματα ESG αναδεικνύουν τα επόμενα χρόνια πραγματικές ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις για τις επιχειρήσεις. «Σε κάθε περίπτωση είναι σκόπιμο να προσεγγίζονται ουσιαστικά και με ευρύτερη επιχειρηματική λογική, και να μην αντιμετωπίζονται διαδικαστικά ως μια τυπική υποχρέωση» τόνισε ο πρόεδρος του ΣΕΒ. Εξήγησε ότι υπάρχει ένα τρίγωνο που προσπαθούμε να ισορροπήσουμε και αποτελείται από την κλιματική αλλαγή, την διαθεσιμότητα ενέργειας σε προσιτή τιμή και την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων. «Το τρίγωνο έγινε πιο δύσκολο γιατί βιαστήκαμε, ενώ ήρθε και ο πόλεμος. Ο σχεδιασμός έγινε με κάποια δεδομένα που έχουν αλλάξει. Στις Βρυξέλλες αρχίζει αυτό το τρίγωνο να συζητείται πιο ενεργά, αλλά δεν είμαι αισιόδοξος ότι θα υπάρχουν άμεσα αποτελέσματα» δήλωσε ο κ. Παπαλεξόπουλος.
Η βιώσιμη ανάπτυξη μέσω ESG κριτηρίων αποτελεί προτεραιότητα για τη MYTILINEOS υπογράμμισε ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, Ευάγγελος Μυτιληναίος. Στάθηκε κριτικά στη στάση της Ε.Ε. αναφορικά με τη βιασύνη της για απανθρακοποίηση χωρίς σωστή προετοιμασία, χωρίς να έχει συνεκτιμηθεί η ασφάλεια εφοδιασμού, χωρίς απαραίτητες υποδομές, και χωρίς να έχει ληφθεί υπόψη το κόστος της ενεργειακής μετάβασης, κάτι που έγινε αντιληπτό μόνο τώρα εξαιτίας και των γεωπολιτικών εξελίξεων. Τόνισε ωστόσο ότι τα ESG κριτήρια, εκτός από τον πυλώνα “E” που αφορά στο περιβάλλον σε συνάρτηση με την ενέργεια, υπάρχουν δυο ακόμα πυλώνες που παραμένουν σημαντικοί και η εταιρεία παραμένει προσηλωμένη, εκτιμώντας ότι είναι σημαντικό να γίνει προτεραιότητα για το σύνολο των επιχειρήσεων, καθώς και των τραπεζών. Τέλος, επεσήμανε την ανάγκη να υπάρξει ένας ενιαίος φορέας πιστοποίησης για την απόδοση των εταιρειών βάσει των κριτηρίων ESG ώστε η πληροφόρηση να μην είναι κατακερματισμένη και να διευκολύνεται η επενδυτική κοινότητα. Επαίνεσε δε την πρωτοβουλία της Κομισιόν για την καταπολέμηση του greenwashing, τονίζοντας ωστόσο ότι οι όποιες αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν άμεσα για να είναι αξιόπιστες.
Για την αλληλεπίδραση τεσσάρων παραγόντων που διαμορφώνουν τη στρατηγική των Τραπεζών στο πλαίσιο του ESG έκανε λόγο ο Διευθύνων Σύμβουλος της Alpha Bank κ. Βασίλης Ψάλτης. Όπως ανέφερε, οι Τράπεζες καλούνται να λάβουν υπόψιν: τις εποπτικές απαιτήσεις, όπως έχουν διαμορφωθεί μέχρι σήμερα, την «αξία» που δίνει η αγορά σε εταιρίες που ευαισθητοποιούνται για το περιβάλλον, το εθνικό συμφέρον και την ανάγκη στήριξης της πραγματικής οικονομίας και της επιχειρηματικότητας.
«Τα τραπεζικά ιδρύματα αποτελούν αφενός τον αιμοδότη της επιχειρηματικής δράσης και αφετέρου τον αυστηρότερα εποπτευόμενο τομέα της οικονομίας με τις μεγαλύτερες απαιτήσεις διαφάνειας και λογοδοσίας. Βάσει αυτών είναι εύλογο να επωμισθούν μεγάλο μέρος της ευθύνης του συντονισμού της αντίδρασης του – δυτικού τουλάχιστον – επιχειρηματικού κόσμου στην απειλή της κλιματικής αλλαγής, διαμορφώνοντας μια στρατηγική χρηματοδότησης που να είναι συμβατή με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και ένα βιώσιμο αναπτυξιακό υπόδειγμα, αναλαμβάνοντας τον πιστωτικό κίνδυνο για επενδύσεις με αυτά τα χαρακτηριστικά» ανέφερε ο κ. Ψάλτης.
Ως προς το ευρύτερο πλαίσιο ESG, o κ. Ψάλτης επέμεινε στην ανάγκη ορθής εταιρικής διακυβέρνησης, σημειώνοντας πως «η λογοδοσία των επιχειρήσεων σε ένα ευρύτερο πλαίσιο κοινωνικών εταίρων, πέραν από εκείνη έναντι των μετόχων της, συνιστά ένα mega trend, σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ευθυγράμμιση των αρχών λειτουργίας μιας εταιρείας με τις προσδοκίες της κοινωνίας είναι όλο και πιο κρίσιμος παράγοντας σε έναν κόσμο, όπου τόσο οι πελάτες όσο και οι εργαζόμενοι έχουν επιλογές και τις ασκούν εύκολα. Ακριβώς όπως δουλεύουμε για να βελτιώσουμε τη δική μας διακυβέρνηση, έτσι αξιολογούμε τη Διακυβέρνηση των πελατών μας, θεσπίζοντας κριτήρια που αξιολογούν τους κανόνες τους για τις δομές των ΔΣ τους, πόσο σοβαρές είναι οι δομές ελέγχου, αν προβαίνουν εγκαίρως στη δημοσίευση οικονομικών καταστάσεων και αν έχουν καταγεγραμμένα σχέδια διαδοχής της διοίκησης».
Στη δική του τοποθέτηση από το βήμα του συνεδρίου ο κ. Γκίκας Χαρδούβελης, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Τράπεζας, υπογράμμισε πως οι αυξημένες κανονιστικές απαιτήσεις οδηγούν τις τράπεζες να αναβαθμίζουν το εσωτερικό τους πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων και να υποστηρίζουν τις πρωτοβουλίες πράσινης μετάβασης των δανειοληπτών. «Στην τρέχουσα συγκυρία τα κλιματικά stress test του 2022 δεν είναι άσκηση επιτυχίας ή αποτυχίας, ούτε επιφέρουν άμεσες συνέπειες για τα απαιτούμενα ελάχιστα επίπεδα ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών. Μελλοντικά, όμως, οι κλιματικοί και περιβαλλοντικοί κίνδυνοι ίσως επηρεάσουν το ύψος των κεφαλαιακών απαιτήσεων» σημείωσε ο κ. Χαρδούβελης και προσέθεσε: «Οφείλουμε να τονίσουμε ότι υπάρχει ανάγκη ουσιαστικής βελτίωσης της ποιότητας των δεδομένων για τη βιωσιμότητα. Εδώ, υπάρχει ακόμη δουλειά να γίνει. Το πιο σημαντικό: Υπάρχει έλλειψη δεδομένων για την αξιολόγηση και την παρακολούθηση των κινδύνων τόσο για τις ρυθμιστικές αρχές όσο και για τις τράπεζες».
Ο Christopher Allen, DG ECFIN Resident Adviser in Athens, European Commission, υποστήριξε ότι οι τίτλοι που βασίζονται στο ESG θα αποτελέσουν σημαντική πηγή μελλοντικής επενδυτικής χρηματοδότησης για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Όπως είπε, «η επικείμενη οδηγία για την αναφορά εταιρικής βιωσιμότητας μπορεί να είναι μια σημαντική ευκαιρία για επιχειρήσεις που ήδη δραστηριοποιούνται στο ESG σε ολόκληρη την οικονομία. Οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει ολοένα και περισσότερο να διασφαλίζουν την ενεργό διαχείριση των κινδύνων ESG. Το πλαίσιο ESG της Ε.Ε. ως «πρώτος φορέας» επηρεάζει ολοένα και περισσότερο τα διεθνή κριτήρια αναφοράς»
Ο κ. Γιώργος Χαντζηνικολάου, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Τράπεζας Πειραιώς, χαρακτήρισε κεντρικό τον ρόλο του τραπεζικού συστήματος στην αντιμετώπιση της πρόκλησης της κλιματικής αλλαγής, καθώς επηρεάζει τη ροή των πόρων που κατευθύνονται προς την ανάπτυξη, σε παγκόσμιο, εθνικό και σε επιχειρηματικό επίπεδο. «Προς την κατεύθυνση αυτή, οι τράπεζες προσαρμόζουν τον τρόπο λειτουργίας τους, αναδιαμορφώνουν τις στρατηγικές τους και ανακατανέμουν τους πόρους τους. Με αυτόν τον τρόπο, υποστηρίζουν τον διαρθρωτικό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και της οικονομίας για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης προς όφελος της κοινωνίας» προσέθεσε.
Ο κ. Δημήτρης Τσάκωνας, Γενικός Διευθυντής του ΟΔΔΗΧ, σημείωσε πως τα κεφάλαια που θα αντληθούν από την έκδοση του ελληνικού πράσινου ομολόγου θα χρησιμοποιηθούν για συγκεκριμένα έργα αειφόρου ανάπτυξης. Πρόσθεσε πως για το λόγο αυτό έχει συσταθεί μια υπουργική επιτροπή η οποία είναι απαραίτητη για λόγους συνεργασίας των φορέων του Δημόσιου τομέα. Παράλληλα αναφέρθηκε στις τεχνικές αλλά και γεωπολιτικές προκλήσεις όπως η αστάθεια των αγορών, που δημιουργούν προβλήματα στην έκδοση του πράσινου ομολόγου, ωστόσο τόνισε πως η έκδοσή του θα βελτιώσει το «brand name» της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές και πως μετά από 2-3 γενιές όλη η οικονομία θα είναι πράσινη.
Ο κ. Nicholas Pfaff, Αναπληρωτής CEO και Επικεφαλής της Βιώσιμης Χρηματοδότησης της International Capital Market Association (ICMA), επεσήμανε το σημαντικό ρόλο της ICMA στην ανάπτυξη προτύπων για την πράσινη χρηματοδότηση, όπως τα πράσινα ομόλογα. Σημείωσε πως η δημιουργία και επικαιροποίηση των προτύπων χρηματοδότησης ESG, είναι μια συνεχής διαδικασία στην οποία η ICMA συμμετέχει με 400 μέλη και παρατηρητές και οκτώ ομάδες εργασίας παγκοσμίως. Ο κ. Pfaff τόνισε πως οι αρχές αυτές χρησιμοποιούνται ήδη από την Ε.Ε. για την έκδοση ομολόγων και τηρούνται τόσο από το δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα. Σημείωσε επίσης πως επικαιροποιούνται οι οδηγίες για την πράσινη τιτλοποίηση, δημιουργούνται νέα KPI και στόχος είναι να παρέχονται σε όλους τους εκδότες οι πόροι και οι δυνατότητες να μπορούν να πιστοποιήσουν τις στρατηγικές τους που αφορούν την πράσινη ανάπτυξη. Κλείνοντας πρόσθεσε πως είναι αναγκαίο να υπάρξει ένα επίσημο πρότυπο στην Ευρώπη που θα λειτουργεί σωστά και το οποίο θα ευθυγραμμίζεται με τις οδηγίες για την πράσινη χρηματοδότηση.
Η κα. Αναστασία Στάμου, Αντιπρόεδρος Β’ της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, τόνισε πως η βιώσιμη χρηματοδότηση έχει εξορισμού μια μεγάλη διάσταση, καθώς οι στόχοι είναι κοινοί ανά την υδρόγειο. Παράλληλα σημείωσε ότι χρειάζονται κοινές ρυθμιστικές κινήσεις και πολιτικές, συνεργασία των πολιτικών, των ενδιαφερόμενων και των ρυθμιστικών αρχών, έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της αειφορίας, καθώς η έννοια της βιώσιμης χρηματοδότησης δημιουργεί οικονομική αξία η οποία είναι κοινωνική αξία ευρύτερα.
Η κα. Chiara Mosca, Commissioner της Ιταλικής επιτροπής κεφαλαιαγοράς (CONSOB)
υποστήριξε πως «η βιωσιμότητα διαμορφώνει τις εταιρικές συμπεριφορές. Τα στοιχεία
από το NFD των ιταλικών εταιρειών δείχνουν μια τάση προοδευτικής βελτίωσης της
ευαισθητοποίησης, των δυνατοτήτων και της δέσμευσης των διοικητικών συμβουλίων
σε θέματα βιωσιμότητας. Από τώρα, η αποκάλυψη NF φαίνεται να έχει παίξει ρόλο σε
αυτόν τον πολιτισμικό μετασχηματισμό. Το θέμα που σχετίζεται με το ESG υποστηρίζει
τη δέσμευση των μετόχων και την παρακολούθηση των μη οικονομικών επιδόσεων,
των πολιτικών και των στόχων της εταιρείας. Για να ενισχύσουν τον ρόλο της
διαφάνειας στην εταιρική διακυβέρνηση, οι ρυθμιστικές αρχές αναζητούν κοινά
πρότυπα για τις Εκθέσεις Βιωσιμότητας.”
Ο κ. Lee White, Executive Director του IFRS Foundation υπογράμμισε πως έχει
καταρτιστεί ένα προσχέδιο για τις γνωστοποιήσεις, τους κινδύνους και τις ευκαιρίες
για τους επενδυτές. Προσχέδια, που ίσως μέχρι το τέλος μπορεί να γίνουν πρότυπα για
τις επιχειρήσεις στον τομέα της βιωσιμότητας. Όπως είπε, θα πρέπει να γνωστοποιούνται οι πληροφορίες που ενδέχεται να αποδειχθούν χρήσιμες για τους
επενδυτές, στην προσπάθειά τους να πραγματοποιήσουν την πράσινη μετάβαση.
Ο κ. Γιάννος Κοντόπουλος, Διευθύνων
Σύμβουλος της Ελληνικά Χρηματιστήρια, επισήμανε ότι το ESG βοηθάει τις
εταιρείες με πέντε τρόπους. Αποτελεί, δε, μία από τις μεγαλύτερες τάσεις, με 9 στις 10
εισηγμένες να αναλαμβάνουν σχετικές δράσεις. Το Χρηματιστήριο, όπως είπε, έχει
αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες τα τελευταία χρόνια για το ESG, παρέχοντας στις
επιχειρήσεις τα κατάλληλα εργαλεία για την ενίσχυση της πληροφόρησης. Υπάρχει
συνεχής βελτίωση της τήρησης των κριτηρίων από τις ελληνικές επιχειρήσεις, που
ενσωματώνουν σταδιακά τα κριτήρια ESG. Ο κ. Κοντόπουλος εκτίμησε πως το μέλλον
γύρω από το ESG διαγράφεται έντονο και είναι η κατάλληλη στιγμή για τις εταιρείες να
σκεφθούν τη μεταρρύθμιση του λειτουργικού τους μοντέλου, προκειμένου να
ανταποκριθούν στα σύγχρονα δεδομένα. «Η δουλειά μας είναι η πληροφορία. Αν είναι
αξιόπιστη, θα έχουμε βοηθήσει το οικοσύστημα» συμπλήρωσε.
Η Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος
της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας-HDB, κα. Αθηνά Χατζηπέτρου, αναφέρθηκε
στον ρόλο της HDB ως η μοναδική Αναπτυξιακή Τράπεζα της χώρας που μπορεί να
μοχλεύει κρατικά και ιδιωτικά κεφάλαια προς μια πραγματικά βιώσιμη ανάπτυξη με
καινοτόμα, υβριδικά και στοχευμένα χρηματοδοτικά σχήματα, καθώς και στη συμβολή
της στη διεύρυνση του κύκλου χρηματοδοτούμενων επιχειρήσεων από το ευρύτερο
χρηματοπιστωτικό σύστημα – μεταξύ άλλων – με μία καινοτόμα για τα ελληνικά
δεδομένα, ενιαία πλατφόρμα «Know your Customer» (KYC) που θα λειτουργεί ως
σύνδεσμος ανάμεσα στις επιχειρήσεις και τις Τράπεζες.
O κ. Θεοφάνης Μυλωνάς, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και Διευθύνων
Σύμβουλος της Eurobank Asset Management Α.Ε.Δ.Α.Κ υποστήριξε πως οι προκλήσεις
για τους διαχειριστές κεφαλαίων είναι πολλές αλλά σήμερα που μιλάμε έχουμε να
αντιμετωπίσουμε και την εξέλιξη ενός πολέμου. «Πόλεμος και ESG δεν είναι έννοιες
συμβατές. Συγχρόνως, η άλλη μεγάλη πρόσκληση αφορά τα μη «ομογενοποιημένα»
αποτελέσματα των εταιριών αξιολόγησης κριτηρίων ESG. Συμπέρασμα: ο στόχος
παραμένει, αλλά ο δρόμος φαίνεται λίγο πιο μακρύς και δύσκολος» συμπλήρωσε.
Ο κ. Παναγιώτης Γιαννόπουλος, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (ΕΛΤΕ), ανέφερε πως «η νέα οδηγία Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) της Ε.Ε. αποσκοπεί σε ένα καλύτερο μέλλον για τους ανθρώπους και τον πλανήτη. Από το 2024 όλες οι μεγάλες εταιρείες θα πρέπει να δημοσιεύουν πληροφορίες για το ESG, οι οποίες θα είναι πλήρεις, συγκρίσιμες και αξιόπιστες για τους επενδυτές και τους λοιπούς χρήστες των οικονομικών καταστάσεων. Επιπλέον
πρόκληση δημιουργείται και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που θα πρέπει να
προσαρμοστούν στις νέες αυτές απαιτήσεις».
Ο κ. Ιωάννης Μπρατάκος, πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ) είπε πως η νέα οδηγία της Ε.Ε. αλλάζει τα δεδομένα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς μέχρι το 2026 θα πρέπει να έχουν υιοθετήσει τα
πρότυπα. Εκτίμησε ότι υπάρχει αρκετός χρόνος για να κάνουν τα απαραίτητα βήματα
προς την πράσινη μετάβαση. «Τα Επιμελητήρια μπορούν να ξεκινήσουν έναν κύκλο
ενημέρωσης των επιχειρήσεων για τα νέα κριτήρια» προσέθεσε.
Ο κ. Αθανάσιος Κουλορίδας, Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής της Ένωσης
Εισηγμένων Εταιριών (ΕΝ.ΕΙΣ.ΕΤ.) είπε πως το ESG αποτελεί εφόδιο για τις εταιρείες
στον οικονομικό πόλεμο που βρίσκεται σε εξέλιξη. Σημείωσε ότι θα πρέπει οι
επιχειρήσεις να υιοθετήσουν νέα μοντέλα λειτουργίας και να ανταποκριθούν στις
απαιτήσεις των καταναλωτών και των επενδυτών. Υποστήριξε ότι πάνω από όλα
πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι στο βιώσιμο επιχειρείν μπορεί να δημιουργηθεί
υπεραξία και χρειάζονται αξιόπιστα πρότυπα, όπως και σταδιακή ενσωμάτωση των
κριτηρίων βιωσιμότητας.
Ακολούθησε συζήτηση για τις τάσεις που επικρατούν στην αγορά γύρω από τα
ζητήματα ESG, με συντονιστή τον κ. Χρήστο Χατζηεμμανουήλ, καθηγητή στο τμήμα
Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επισκέπτη
καθηγητή του τμήματος Νομικής του London School of Economics (LSE).
Σύμφωνα με τον Victor van Hoorn, Executive Director, European Sustainable Investment Forum
(EUROSIF), από την υιοθέτηση του κανονισμού για τη γνωστοποίηση βιώσιμων
οικονομικών (SFDR) στα τέλη του 2019, η αγορά για επενδυτικά κεφάλαια ESG και
βιωσιμότητας στο Eurosif έχει αλλάξει δραματικά. «Το SFDR σχεδιάστηκε για να
προσφέρει διαφάνεια μέσω των γνωστοποιήσεων. Από την εφαρμογή του, τον Μάρτιο
του 2021, το πλαίσιο τείνει να χρησιμοποιείται συχνά ως πρότυπο ή ετικέτα. Ελλείψει
πολιτικής παρέμβασης σε επίπεδο Ε.Ε. για την προσαρμογή του SFDR, η αυστηρή
ταξινόμηση των προϊόντων στο SFDR θα παραμείνει μια πρόκληση για τους
συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές (FMP)» τόνισε, εξηγώντας ότι η
ασάφεια των τρεχουσών κατηγοριών προϊόντων SFDR ενδέχεται να οδηγήσει: α) σε
κινδύνους φήμης, που μπορεί να δυσφημήσουν τη βιώσιμη επενδυτική κοινότητα, β)
κατακερματισμό της αγοράς, παρεμποδίζοντας τη διασυνοριακή διανομή βιώσιμων
επενδυτικών προϊόντων και αναγκάζοντας τα FMP να προσαρμοστούν σε διαφορετικά
εθνικά πρότυπα.
Ο κ. Carey Evans, Managing Director, της BlackRock Global Public Policy Group έκανε
λόγο για τη μεγαλύτερη αλλαγή στην ιστορία, υποστηρίζοντας πως οι δεσμεύσεις που
έχουν αναλάβει οι χώρες για την μείωση της θερμοκρασίας του πλανήτη δεν
επαρκούν. «Η μετάβαση δεν θα είναι γραμμική, με στόχο την απαλλαγή από τον
άνθρακα θα περάσουμε από διάφορους κύκλους και οι πιλοτικοί θα πρέπει να
διαχειριστούν πολλές προκλήσεις. Θα υπάρξει σημαντική οικονομική μετατόπιση τα
επόμενα 30 χρόνια, ενώ συμπλήρωσε ότι οποιαδήποτε εταιρεία μπορεί να προλάβει
τις εξελίξεις θα καταστεί πιο ανθεκτική».
Για τεκτονικές αλλαγές, που ξεκίνησαν πριν από δέκα χρόνια, έκανε λόγο ο κ. Περικλής
Μαζαράκης, Διευθύνων Σύμβουλος του Trispan Capital, επισημαίνοντας ότι σταδιακάόλο και περισσότερες επιχειρήσεις ενσωματώνουν τα κριτήρια ESG στον σχεδιασμό
τους. Ανέφερε ότι οποιoσδήποτε μεγάλος θεσμικός επενδυτής έχει υψηλές
προσδοκίες σχετικά με τα ζητήματα βιωσιμότητας. «Το ESG δεν είναι ένα κουμπί που
πατάς και εφαρμόζεται άμεσα, γίνεται σταδιακά» προσέθεσε.
Η χρηματοδοτική στήριξη βιώσιμων επενδύσεων και γενικά δραστηριοτήτων αποτελεί
προτεραιότητα εδώ και πολλά χρόνια για το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα, σύμφωνα με
την κα. Χαρούλα Απαλαγάκη, Γενική Γραμματέα της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών
(ΕΕΤ). «Το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα ήταν επαρκώς προετοιμασμένο για το νέο
απαιτητικό περιβάλλον τόσο σε επίπεδο εποπτικό όσο και σε επίπεδο ουσιαστικό. Στο
πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης κυρίαρχη είναι η προστασία του περιβάλλοντος και
έτσι η αποστολή με την οποία η Ε.Ε. ανέθεσε στο χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι
στόχος με τον οποίο το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει εξοικειωθεί. Παρόλα αυτά,
απαιτείται η ενεργός συμμετοχή του δημόσιου τομέα και η συνεργασία με τις
επιχειρήσεις. Ένα πολύ καλό εναρκτήριο στάδιο είναι η διοχέτευση των πόρων του
Ταμείου Ανάκαμψης σημαντικό μέρος του οποίου θα οδηγηθεί στην πράσινη
μετάβαση» υποστήριξε η κυρία Απαλαγάκη.
Από την πλευρά του ο Κρις Αίσωπος, Πρόεδρος της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών
(ΕΘΕ) και Διευθύνων Σύμβουλος της ALPHA TRUST επισήμανε ότι έπειτα από πολλά
συναπτά έτη όπου οι ESG επενδύσεις είχαν την πρωτοκαθεδρία και οι χρηματικές ροές
προς αυτά αυτοτροφοδότησαν τις καλές αποδόσεις τους, το 2022 αποδεικνύεται μια
ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά, με αποδόσεις που υστερούν κυρίως λόγω αυτών που δεν
έχουν, όπως εταιρίες υδρογονανθράκων, οπλικά-αμυντικά συστήματα, κλπ. «Εν μέσω
ανησυχιών για πληθωρισμό, πολέμου αλλά και απαιτητικών αποτιμήσεων εταιρειών
που προωθούν τη βιωσιμότητα, τα ενεργητικά των ESG A/K σημείωσαν μείωση
παγκοσμίως, ωστόσο σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με την ευρύτερη αγορά.
Πιστεύω ακράδαντα ότι οι ESG επενδύσεις όσο κι αν αμφισβητηθούν στο σημερινό
επενδυτικό περιβάλλον θα παραμείνουν ισχυρά ανάμεσά μας και είναι στη σωστή
κατεύθυνση» συμπλήρωσε.
O Πρόεδρος του Συνδέσμου Μελών Χρηματιστηρίων Αθηνών (ΣΜΕΧΑ), κ. Σπύρος
Κυρίτσης, αναφέρθηκε στον συνεχές αυξανόμενο ενδιαφέρον από την πλευρά των
ημεδαπών χρηματιστηριακών εταιριών σχετικά με τα θέματα ESG όσον αφορά τις
εισηγμένες στο ΧΑ. Υπογράμμισε τη σημασία που έχει η πρόσβαση τους σε ένα πλαίσιο
πληροφόρησης το οποίο θα διαθέτει διαφάνεια, κανόνες και συγκρισιμότητα, έτσι
ώστε να μπορούν να προβαίνουν στις απαραίτητες αναλύσεις και προτάσεις προς τους
επενδυτές πελάτες τους, θεσμικούς ή και ιδιώτες. Εκτίμησε ότι τα προσεχή χρόνια θα
υπάρξει αυξανόμενο επενδυτικό ενδιαφέρον για εισηγμένες εταιρίες που υιοθετούν
αλλά και προβάλλουν αποτελεσματικά την πλήρωση των κριτηρίων ESG.
Στο τελευταίο πάνελ του συνεδρίου, που συντόνισε ο δικηγόρος, κ. Αναστάσιος
Βιρβιλιός, μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, οι
ομιλητές αναφέρθηκαν στις απαιτήσεις διαφάνειας και τις γνωστοποιήσεις των κινδύνων ESG.
Ο Καθηγητής, κ. Γιώργος Σκιαδόπουλος (QMUL, Παν. Πειραιώς, Μέλος
της Επιτροπής Οικονομικών Συμβούλων της ESMA) μίλησε για τις προκλήσεις που
αντιμετωπίζουν οι ασκούντες πολιτική σε θέματα ESG. Αναφέρθηκε στην πρόσφατη
επιστημονική του έρευνα που αποδεικνύει την αναγκαιότητα παρέμβασης των αρχών
για την ενσωμάτωση των κλιματικών κινδύνων στις αποτιμήσεις των μετοχών, ενώ
ανέλυσε τα μειονεκτήματα των ESG ratings και τις εισηγήσεις της SEC για την
αντιμετώπιση του green washing των θεσμικών επενδυτών και τις δυσκολίες
υλοποίησης.
H κα Ελένη Βώκου, εμπειρογνώμονας στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς σε θέματα ESG,
στάθηκε στις απαιτήσεις διαφάνειας των αειφόρων επενδύσεων και των
περιβαλλοντικά βιώσιμων επενδύσεων, σε επίπεδο χρηματοπιστωτικών προϊόντων και
σε επίπεδο επιχειρήσεων, στο πλαίσιο του Κανονισμού SFDR και της Ταξινομίας.
Ο κ. Patrik Karlsson, Senior Policy Officer – European Securities and Markets Authority
(ESMA) αναφέρθηκε στις αποκαλύψεις προϊόντων που σχετίζονται με την ταξινόμηση
και τις γνωστοποιήσεις οντοτήτων που σχετίζονται με την ταξινόμηση από διαχειριστές
περιουσιακών στοιχείων.
Τέλος, η κα Pilar Guitterez, Head of Reporting and Transparency Unit European Banking
Authority (EBA), ανέλυσε τον κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμό που εξειδικεύει τις
απαιτήσεις διαφάνειας μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών του Κανονισμού της
Ταξινομίας, με ειδική αναφορά στις υποχρεώσεις των τραπεζών. Μίλησε επίσης για τα
εκτελεστικά τεχνικά πρότυπα της EBA που αφορούν στις γνωστοποιήσεις των κινδύνων ESG (EBA ITS on Pillar 3 disclosures on ESG risks).
