Μπορεί να θεωρηθεί ένα ακόμη τρομολαγνικό σενάριο, ωστόσο, από τη στιγμή που τις τελευταίες ώρες μπήκε και πάλι στη ζωή μας από τους εταίρους η λέξη Grexit και η έκφραση “επιστροφή στη δραχμή”, είμαστε υποχρεωμένοι να σας ενημερώσουμε τι θα γίνει στο απευκταίο αυτό σενάριο.
Ποια θα είναι η ισοτιμία;
Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι η ισοτιμία για την πρώτη ημέρα επιστροφής θα οριστεί σε αναλογία 1ευρώ = 1δραχμή. Αυτό θα σημαίνει ότι για την πρώτη ημέρα κάθε προϊόν που κόστιζε 1ευρώ θα κοστίζει 1δραχμή. Δεδομένο θεωρείται ότι η ισοτιμία αυτή θα ισχύσει μόνο για την πρώτη ημέρα επιστροφής στο εθνικό νόμισμα, καθώς η δραχμή θα υποτιμηθεί αμέσως. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να χαθεί η αξία της τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό.
Αν και κανείς δεν μπορεί να ξέρει εκ των προτέρων πόσο θα υποτιμηθεί, αν υποθέσουμε ότι αυτή θα φτάσει το 40% τότε η ισοτιμία θα αλλάξει αυτόματα σε 1ευρώ = 1,4δραχμές ή 1δρχ = 0,6ευρώ.
Θα αυξηθεί το Δημόσιο χρέος;
Η επιστροφή στη δραχμή και στη συνέχεια η υποτίμηση της, θα επιβαρύνει το χρέος του δημοσίου προς εξωτερικό. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα επιδιώξει διευθέτηση του, ώστε τουλάχιστον η αξία του να επανέλθει στα επίπεδα που ήταν πριν την επιστροφή στη δραχμή.
Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η πιθανότητα ενός κουρέματος μετά από συμφωνία με τους δανειστές είναι πολύ μικρή. Ωστόσο η κυβέρνηση θα μπορεί να προχωρήσει σε κούρεμα του χρέους μονομερώς, κίνηση όμως που θα την οδηγήσει σε πλήρη αποκλεισμό από των εξωτερικό δανεισμό και τις υπόλοιπες πηγές χρηματοδότησης.
Τι θα γίνει με το ιδιωτικό χρέος;
Η υποτίμηση του νομίσματος σε πρώτη φάση θα μειώσει το ιδιωτικό χρέος. Ωστόσο η αναμενόμενη αύξηση του πληθωρισμού θα αυξήσει τα επιτόκια δανεισμού αυξάνοντας έτσι το κόστος εξυπηρέτησης των δανείων.
Θα κινδυνεύσουν οι καταθέσεις;
Από τη στιγμή που η κυβέρνηση προστατεύει δια νόμου καταθέσεις έως 100.000 ευρώ, οι καταθέσεις τουλάχιστον μέχρι αυτού του ύψους δεν θα κινδυνεύσουν.
Παράλληλα, η δυνατότητα της Τράπεζας της Ελλάδας να τυπώσει χρήμα, θα λύσει το πρόβλημα ρευστότητας.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει μια μορφή εσωτερικού δανεισμού μέσω των καταθέσεων, ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα ρευστότητας που θα έχει το δημόσιο.
Θα υπάρξει έλεγχος αναλήψεων από τις τράπεζες;
Tα τελευταία χρόνια και μόνο στο άκουσμα μιας ενδεχόμενης χρεοκοπίας ή επιστροφής σε εθνικό νόμισμα έχει οδηγήσει πολλούς καταθέτες να αποσύρουν τα χρήματα τους από τις τράπεζες.
Δεδομένο θεωρείται ότι μια τέτοια απόφαση τουλάχιστον τις πρώτες ημέρες θα οδηγήσει σε πανικό τους καταθέτες, οι οποίοι θέλοντας να διασφαλίσουν τα χρήματα τους θα επιχειρήσουν να τα “σηκώσουν” από τις τράπεζες.
Σε αυτή την περίπτωση θεωρείται βέβαιο ότι θα υπάρξει τουλάχιστον για το πρώτο διάστημα έλεγχος ανάληψης καταθέσεων, ώστε να προφυλαχθεί το τραπεζικό σύστημα από μαζική φυγή κεφαλαίων.
Επίσης θα μπορούσε να επιβληθεί ένας έκτακτος φόρος στις μεταφορές συναλλάγματος εκτός Ελλάδας ή σε αναλήψεις μεγάλων ποσών, ώστε να περιοριστεί η φυγή κεφαλαίων.
Πως θα επηρεαστούν οι εξαγωγές;
Σε πρώτη φάση η επιστροφή σε εθνικό νόμισμα και η αναταραχή που θα προκληθεί στην Οικονομία θα επηρεάσει συνολικά το εμπόριο. Ωστόσο, μετά την υποτίμηση του νομίσματος τα ελληνικά προϊόντα θα γίνουν ανταγωνιστικότερα στις ξένες αγορές.
Αυτό βέβαια θα ισχύσει υπό την προϋπόθεση ότι η αύξηση των πρώτων υλών και ειδικά των εισαγόμενων, δεν θα εκτοξεύσει το κόστος παραγωγής. Σημαντικό πρόβλημα θα προκληθεί και στη ρευστότητα των επιχειρήσεων, τουλάχιστον για το πρώτο διάστημα, στην περίπτωση που θα υπάρξει έλεγχος στις τραπεζικές αναλήψεις.
Πόσο θα ακριβύνουν οι εισαγωγές;
Η επιστροφή σε εθνικό νόμισμα και ταυτόχρονα η υποτίμηση του, θα κάνει τα εισαγόμενα προϊόντα πανάκριβα με αποτέλεσμα ούτε οι εισαγωγείς, αλλά ούτε και οι καταναλωτές να μπορούν να τα αγοράσουν.
Ακόμα όμως και αν δοθούν κίνητρα από το κράτος στους εισαγωγείς (μείωση φόρων κτλ) θεωρείται βέβαιο ότι οι εταιρίες στο εξωτερικό θα ζητούν οι πληρωμές να γίνονται “μπροστά”, γεγονός που με την έλλειψη ρευστότητας και την πτώση των πωλήσεων θα κάνει πολύ δύσκολες τις εισαγωγές.
Θα αυξηθούν οι τιμές των προϊόντων;
Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι στα εισαγόμενα προϊόντα, αλλά και σε αυτά που χρειάζονται εισαγόμενες πρώτες ύλες, οι τιμές θα αυξηθούν κατακόρυφα. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να το αντιμετωπίσει επιβάλλοντας πλαφόν στις τιμές των προϊόντων και δίνοντας ταυτόχρονα βοήθεια στις επιχειρήσεις.
Θα λείψουν πρώτες ύλες, φάρμακα, πετρέλαιο;
Ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα που θα έχει να αντιμετωπίσει η Οικονομία είναι ότι η χώρα στηρίζει την παραγωγή της στην εισαγωγή πρώτων υλών και προϊόντων, ενώ η παραγωγή προϊόντων στο εσωτερικό είναι τόσο μικρή που δεν θα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες.
Όπως ήδη αναφέραμε το κόστος εισαγωγών θα αυξηθεί κατακόρυφα, ενώ η έλλειψη ρευστότητας, τουλάχιστον τον πρώτο καιρό, θα περιορίσει τον όγκο παραγγελιών από το εξωτερικό.
Αυτό σημαίνει ότι στην αγορά μπορεί να παρουσιαστούν ελλείψεις και ειδικά σε προϊόντα τα οποία εισάγονται από το εξωτερικό, όπως είναι τα φάρμακα και το πετρέλαιο ή η βενζίνη.
Ελλείψεις ενδέχεται να παρουσιαστούν ακόμα και στα προϊόντα που δεν εισάγονται, εξαιτίας είτε της αδυναμίας οι παραγωγοί τους να προμηθευτούν πρώτες ύλες, είτε εξαιτίας των καλύτερων τιμών που θα τους προσφέρονται από το εξωτερικό, καθώς τα προϊόντα τους θα είναι σε πιο ανταγωνιστικές τιμές και οι παραγωγοί θα προτιμούν να τα εξάγουν.
Πόσο θα επιβαρυνθούν οι Έλληνες φοιτητές στο εξωτερικό;
Το κόστος σπουδών για τις οικογένειές τους που ζουν στην Ελλάδα, θα αυξηθεί αντίστοιχα με την υποτίμηση του νομίσματος. Αποτέλεσμα θα είναι ενώ για τους φοιτητές δεν θα αλλάξει κάτι στον τρόπο ζωής τους, το κόστος διαμονής και φοίτησης να γίνει ακόμα και απαγορευτικό.
Ποιοι κερδίζουν από την επιστροφή στη δραχμή.
Kερδισμένοι σίγουρα από την επιστροφή σε εθνικό νόμισμα, το οποίο μάλιστα θα υποτιμηθεί, θα είναι όσοι έχουν καταθέσεις στο εξωτερικό ή έχουν κρυμμένα ευρώ σε στρώματα, σεντούκια ή χρηματοκιβώτια.
To “ξένο” νόμισμα που θα έχουν στην κατοχή τους θα είναι ισχυρότερο σε σχέση με το νέο εθνικό νόμισμα, με αποτέλεσμα σε μια ημέρα να γίνουν πλουσιότεροι, έχοντας μάλιστα στα χέρια τους ρευστό που θα λείπει το πρώτο διάστημα από την αγορά.
Χαμένοι όμως δεν θα είναι και όσοι δεν έχουν τίποτα να χάσουν, δηλαδή δεν έχουν περιουσία ή έχασαν την περιουσία τους εξαιτίας της κρίσης και των μνημονίων που επιβλήθηκαν τα τελευταία χρόνια.
Ειδικά αν είναι υπερχρεωμένοι επειδή δεν μπορούσαν το προηγούμενο διάστημα να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους, είναι πολύ πιθανό να βγουν ακόμα και κερδισμένοι.
