Σήμερα οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι ένα θέαμα εκατοντάδων εκατομμυρίων που μαγνητίζει τα παγκόσμια φώτα και φέρνει κοντά έθνη, τάξεις και φυλές για να παρακολουθήσουν τα υπεράνθρωπα κατορθώματα των κορυφαίων αθλητών της οικουμένης.
Οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί της Αθήνας όμως ήταν μια ολότελα διαφορετική ιστορία: μόλις 14 χώρες συμμετείχαν, οι αθλητές δεν ήταν επαγγελματίες και κάποιες μάλιστα αποστολές υποχρεώνονταν να εκτελούν και χρέη αθλητικού συντάκτη για τις χώρες τους, γράφοντας στον ελεύθερο χρόνο τους τις ανταποκρίσεις από την Αθήνα! Όπως έγινε με την ολυμπιακή αποστολή των ΗΠΑ δηλαδή, καθώς οι αμερικανοί αθλητικογράφοι δεν θεώρησαν το αθλητικό event σπουδαίο ώστε να δεχτούν να το καλύψουν.
Παρά ταύτα, οι Θερινοί Ολυμπιακοί του 1896 θεωρήθηκαν μεγάλη επιτυχία, αν και για τα σημερινά δεδομένα παραήταν ερασιτεχνικοί και ολότελα ανατρεπτικοί. Παρά ταύτα, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (που είχε γεννηθεί μόλις δύο χρόνια πρωτύτερα) αποφάσισε να βραβεύσει όλους τους συμμετέχοντες με χάλκινα μετάλλια, μήπως και μείνει κάποιος παραπονεμένος! Σαν σχολική αθλητική εκδήλωση δηλαδή όπου όλα τα παιδάκια παίρνουν το κατιτίς τους. Κάθε αθλητής των Ολυμπιακών της Αθήνας πήρε λοιπόν το μετάλλιο συμμετοχής του, διά χειρός βούλγαρου γλύπτη, κι έτσι ήταν όλοι ευχαριστημένοι.
Κι αν για μας τους Έλληνες ο Σπύρος Λούης έμεινε θρύλος μετά τους ιστορικούς αυτούς Ολυμπιακούς, μιλάμε για την κωμικοτραγική διοργάνωση που μέτρησε πολλά ευτράπελα…
Η ολυμπιακή αποστολή της Αυστραλίας συμμετείχε συμπτωματικά (και κοπάνησε κι έναν θεατή!)
Μπορεί σήμερα οι ολυμπιακοί αθλητές να περνούν χρόνια προπόνησης για μια ευκαιρία να πάρουν ένα μετάλλιο, τα πράγματα ωστόσο ήταν ολότελα διαφορετικά το 1896. Γιατί τότε οποιοσδήποτε εμφανιζόταν μπορούσε να πάρει μέρος και αυτό το αποδεικνύει με ανάγλυφο τρόπο η ομάδα της Αυστραλίας. Αυτό το «ομάδα» είναι βέβαια αρκούντως σχετικό, καθώς η Αυστραλία πήρε μέρος με έναν μόνο αθλητή κι αυτόν από σπόντα!
Πρόκειται για τον μυστακοφόρο Έντουιν Φλακ, ο οποίος έτυχε να βρίσκεται στην Αγγλία τον Μάρτιο του 1896 και κατέβηκε στην Αθήνα για να παρακολουθήσει τους αγώνες. Ως θεατής φυσικά, αν και φτάνοντας στην Ελλάδα αποφάσισε να λάβει μέρος. Προσέγγισε έτσι την ομάδα της Αγγλίας και γράφτηκε σε τρία αγωνίσματα: δυο event αγώνα δρόμου και ένα διπλό στο τένις. Και μιας και η Αυστραλία ήταν τότε αγγλική αποικία, τα μετάλλια του Φλακ στα 100 και τα 1.500 μέτρα αποδόθηκαν στην Αυστραλία χρόνια αργότερα!
Το κωμικοτραγικό της δικής του συμμετοχής ήρθε όμως όταν γράφτηκε στον μαραθώνιο. Μην έχοντας καμία εμπειρία, ο Φλακ άρχισε να τρέχει, αν και ο αττικός ανοιξιάτικος ήλιος του έπεσε βαρύς κι έτσι σωριάστηκε στον δρόμο. Φουκαράς θεατής που πήγε να τον σηκώσει δέχτηκε μπουνιά στο πρόσωπο, καθώς ο αυστραλός αθλητής ήταν στο έδαφος σε κατάσταση αμόκ!
Ο πρωταθλητής δισκοβολίας που δεν είχε ιδέα τι είναι ο δίσκος
Αν θες ολυμπιακό μετάλλιο, πρέπει να μοχθήσεις στην προπόνηση και τους αγώνες για χρόνια, αν και ο Ρόμπερτ Γκάρετ δεν ήταν προφανώς υπέρμαχος της σκληρής δουλειάς. Ο αμερικανός αθλητής εξαναγκάστηκε λίγο πολύ από την ολυμπιακή αποστολή των ΗΠΑ να συμμετάσχει στη δισκοβολία, καθώς κανείς άλλος δεν ήθελε. Το μόνο πρόβλημα; Ότι ο Γκάρετ δεν είχε δει ποτέ στη ζωή του δίσκο!
Κι αυτό δεν είναι σχήμα λόγου: πριν αποβιβαστεί στην Αθήνα, ο Γκάρετ δεν είχε ακούσει καν ότι υπάρχει τέτοιο αγώνισμα και για να προπονηθεί ζήτησε από ένα αμερικανό σιδηρουργό να του φτιάξει έναν με βάση τις αρχαιοελληνικές προδιαγραφές. Αυτές μπόρεσε να βρει ο άνθρωπος, αυτές ζήτησε! Ο σιδεράς του έφτιαξε λοιπόν μια σιδερένια μάζα 30 εκατοστών και βάρους 14 κιλών! Όχι ότι μπορούσε να τον ρίξει μακριά, αλλά αυτόν είχε, με αυτόν προπονήθηκε.
Όταν είδε λοιπόν στον στίβο του Παναθηναϊκού Σταδίου τους έλληνες αθλητές να πετούν τους πραγματικούς δίσκους τους, τότε κατάλαβε την «πατάτα» που είχε κάνει. Δεν είχε όμως επιλογή και συμμετείχε τελικά στο αγώνισμα. Κι ενώ οι δυο πρώτες βολές του εκτοξεύτηκαν στην εξέδρα και λίγο έλειψε να προσγειωθούν στα κεφάλια των θεατών, η τρίτη πήγε περίφημα και του εξασφάλισε την πρώτη θέση! Όπως σχολίασε χρόνια αργότερα την απροσδόκητη αυτή νίκη συναθλητής του στην ολυμπιακή αποστολή των ΗΠΑ: «Κανείς δεν ήταν πιο έκπληκτος από τον ίδιο τον Ρόμπερτ Γκάρετ»!
Οι μαμάδες των αμερικανών αθλητών πληρώνουν τα εισιτήρια
Σήμερα η συμμετοχή σε μια ολυμπιακή αποστολή σημαίνει όλα τα έξοδα πληρωμένα από τους χορηγούς, καθώς ο αθλητής πρέπει να είναι απερίσπαστος στον αγώνα του. Τα πράγματα το 1896 μόνο έτσι δεν ήταν, καθώς το γκλάμουρ δεν περιλαμβανόταν στην ατζέντα του Κουμπερτέν. Κι έτσι το 1/3 της αμερικανικής ομάδας έβαλαν τους γονείς τους να πληρώσουν τα έξοδα για να κατέβουν στην Αθήνα και να πάρουν μέρος στους Θερινούς Ολυμπιακούς του 1896!
Δεν είναι εύκολο να διανοηθούμε στις μέρες μας πόσο λίγο ενδιαφέρον έδειξαν πολλές χώρες στις προτροπές του Κουμπερτέν για αναβίωση του ολυμπιακού ιδεώδους και οι ΗΠΑ ήταν μάλλον οι πιο αδιάφορες. Δεν έκαναν φυσικά εθνικούς αγώνες για να στείλουν τους καλύτερους και δεν πέρασαν καν από δοκιμαστικά όσους εκδήλωσαν ενδιαφέρον. Το μόνο κριτήριο για να βρεθεί κάποιος στην Αθήνα ως μέρος της αμερικανικής ομάδας ήταν η δυνατότητά του να είναι εγκαίρως στην Ελλάδα!
Δύο αθλητές μάλιστα, οι Τζέιμς Κόνολι και Γουίλιαμ Χόιτ, δεν μπορούσαν να πάρουν άδεια από το Χάρβαρντ όπου σπούδαζαν για να βρεθούν στην Αθήνα, κι έτσι αναγκάστηκαν να παρατήσουν τις σπουδές τους για να συμμετέχουν στους Ολυμπιακούς. Ευτυχώς για τις ζωές τους, αμφότεροι απέσπασαν διακρίσεις.
Άλλοι τέσσερις Αμερικανοί, φοιτητές του Πρίνστον αυτοί, δεν έβρισκαν σπόνσορες και οι γονείς τους δεν ήθελαν καν να ακούσουν για ταξιδάκια στην Ελλάδα. Συμμετείχαν τελικά μόνο στον Ρόμπερτ Γκάρετ και κυρίως τη μαμά του, η οποία δέχτηκε να καλύψει τα έξοδα των παιδιών…
Κανείς δεν πιστεύει ακόμα και σήμερα ότι υπήρξε αθλητής από τη Χιλή
Εξίσου ερασιτεχνική ήταν και η καταγραφή των σκορ στους ιστορικούς εκείνους αγώνες, προκαλώντας πολλές περιπέτειες και ευτράπελα στους συμμετέχοντες. Τρανό παράδειγμα εδώ είναι ο χιλιανός αθλητής Λούις Σαμπερκασό, ο οποίος παρά το γεγονός ότι πήρε μέρος σε τρία αγωνίσματα, κανείς δεν έμελλε να τον θυμάται. Αν και το πρόβλημά του είναι ελαφρώς διαφορετικό: η Διεθνής Εταιρία Ολυμπιακών Ιστορικών (ISOH) ξεσκονίζοντας τα κιτάπια της το 2016 κατέληξε ότι η Χιλή δεν είχε στείλει αντιπρόσωπο στους Αγώνες του 1896!
Ο Σαμπερκασό βρέθηκε στην Αθήνα με τον διπλωμάτη πατέρα του για να δει τις επιδόσεις της αγαπημένης του γαλλικής ομάδας και θέλησε κάποια στιγμή να συμμετάσχει σε κάνα-δυο αγωνίσματα. Παρά το γεγονός ότι πήρε τελικά μέρος ως μέλος της γαλλικής αποστολής, είπε στους κριτές την τελευταία στιγμή ότι είναι Χιλιανός. Εξοργισμένος ο πρέσβης μπαμπάς, μιας και δεν είχε τη σύμφωνη γνώμη της χιλιανής κυβέρνησης, του είπε να κρατήσει το στόμα του κλειστό μέχρι να δουν τι θα γίνει.
Τίποτα δεν έγινε φυσικά, ο Σαμπερκασό δεν κέρδισε σε κανένα αγώνισμα και όλα θα ξεχνιούνταν, ακόμα και η συμμετοχή του από τα μητρώα! Μόλις σε ένα επίσημο έγγραφο των Ολυμπιακών υπάρχει το όνομά του ως αθλητής των Γάλλων κι αυτό είναι όλο…
Ο Γλύξμπουργκ και η αμερικανική ομάδα
Οι σημερινοί γαλαζοαίματοι δεν κάνουν τίποτα άλλο στους Ολυμπιακούς παρά να παρακολουθούν τα τεκταινόμενα από τις εξέδρες των επισήμων. Στην Ελλάδα του 1896 τα πράγματα ήταν βέβαια διαφορετικά, καθώς το περιστατικό μας θα φέρει κοντά ένα ανοιξιάτικο απόγευμα τη βασιλική οικογένεια και την αμερικανική αποστολή, η οποία προσπάθησε να μάθει ράγκμπι στους Γλύξμπουργκ και κατέληξε με ένα μίνι διπλωματικό επεισόδιο στα χέρια της!
Για όλα ευθύνονται ένα πορτοκάλι, ένα μπαστούνι βαδίσματος και η επίσημη πριγκιπική στολή του διαδόχου Κωνσταντίνου. Θέλοντας να δείξουν στους έλληνες γαλαζοαίματους το καμάρι της Αμερικής, το μπέιζμπολ, οι αθλητές έπεισαν τον Κωνσταντίνο να δοκιμάσει με ό,τι βρήκαν εύκαιρο στο Τατόι: ένα πορτοκάλι για μπάλα κι ένα μπαστούνι βαδίσματος για μπαστούνι του μπέιζμπολ.
Ο Γλύξμπουργκ κατάφερε να χτυπήσει τα πορτοκαλί μπαλάκι, αν και όλοι είδαν με τρόμο το πορτοκάλι να σπάει στον αέρα και να λεκιάζει την πριγκιπική στολή από την κορφή ως τα νύχια! Παρά το γεγονός ότι ο Κωνσταντίνος γέλασε με την καρδιά του, αυτή θα ήταν η τελευταία απόπειρα να γίνει το μπέιζμπολ εθνικό σπορ των Ελλήνων…
