Δεν θα σχολιάσω το χθεσινό αδιέξοδο του Eurogroup. Θα περιμένω μήπως τα πράγματα αλλάξουν αύριο, Πέμπτη… Απόφαση πολύ πιθανόν θα υπάρξει, τελικά. Αλλά για να καταλάβουμε τι συμβαίνει: η ίδια η Κομισιόν ανακοίνωσε πως με τις σημερινές προβλέψεις η ύφεση στην ΕΕ θα φτάσει το 2020 ως το 10%, χωρίς μέτρα.
Του Θανάση Κ.
Δηλαδή φέτος θα χαθεί Ευρωπαϊκό ΑΕΠ ύψους 1,9 τρισεκατομμυρίων!
Η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, ζήτησε να παρθούν μέτρα ανακούφισης 1,5 τρισεκατομμυρίου!
Και οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης συζητούσαν χθες ένα πακέτο ίσο με το… ένα τρίτο αυτού του ποσού: 500 δισεκατομμύρια ευρώ!
Και δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν – ούτε σε αυτό.
Ενώ στις ΗΠΑ, με λίγο μεγαλύτερο ΑΕΠ και αρκετά μικρότερο πληθυσμό, ο Τραμπ ήδη ανακοίνωσε πακέτο βοήθειας ύψους 2,2 τρισεκατομμυρίων (δολαρίων), που μπορεί να ξεπεράσει τα 5 τρισεκατομμύρια, ίσως και τα 6 τρις!
Ας δούμε τώρα τη μεγάλη εικόνα:
* Αποκαλύφθηκε πως όταν ενέσκηψε η κρίση ήταν τα εθνικά κράτη που αντέδρασαν! Κάποια με καθυστέρηση. Αλλά αυτά αντέδρασαν, αυτά επέβαλαν μέτρα, γιατί οι κυβερνήσεις τους είναι άμεσα υπόλογες στους πολίτες τους κι είχαν την ευθύνη και την νομιμοποίηση να πάρουν – και κυρίως να επιβάλουν – αυστηρά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Οι υπερεθνική Οργανισμοί απέτυχαν! Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως συνέβη με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ελέγχονται για ευθύνες απόκρυψης της επιδημίας όταν ξέσπασε στην Κίνα. Κάποια στιγμή μάλιστα, στα μέσα Ιανουαρίου, ο ΠΟΥ ανακοίνωσε ότι “σύμφωνα με τους Κινέζους γιατρούς ο κορονοϊός δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο”!
Αλλά και στην Ενωμένη Ευρώπη, την κρίσιμη στιγμή οι κοινοτικοί θεσμοί… παραμερίστηκαν! Και τις αποφάσεις τις πήραν οι κυβερνήσεις των εθνικών κρατών. Πολύ συχνά μάλιστα, διαφορετικές αποφάσεις. Κάποιες φορές και αντίθετες μεταξύ τους. Σε μερικές περιπτώσεις εμπόδισαν και την μεταφορά υγειονομικού υλικού από χώρα σε χώρα (της Ένωσης).
Κι όταν ήλθε η ώρα να αποφασίσουν πώς θα αντιμετωπίσουν από κοινού τις οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης, οι συνεδριάσεις του Εurogroup οδηγούνται σε δαιδαλώδεις χρονοβόρες διαπραγματεύσεις, για να επιτύχουν αποτέλεσμα πολύ μικρότερο των διαπιστώσεων που οι ίδιοι κάνουν…
Οι υπερεθνικοί οργανισμοί και οι υπερεθνικές ενώσεις αποδείχθηκαν κατώτερες των περιστάσεων! Αν είχαν τέτοιοι θεσμοί την ευθύνη των άμεσων αποφάσεων, η μοιραία “καθυστέρηση” θα ήταν πολύ μεγαλύτερη! Και με πολύ υψηλότερο κόστος σε ανθρώπινες ζωές…
Φανταστείτε να έπρεπε να αποφασίσει το Εurogroup των 19 διαφορετικών υπουργών ή η Σύνοδος Κορυφής των 27 ηγετών της Ευρώπης, αν θα έπρεπε να ληφθούν μέτρα καραντίνας!
Και να γίνονται πολύωρες συνεδριάσεις επί συνεδριάσεων και ολονύχτιες διαβουλεύσεις πάνω στη φραστική διατύπωση σιβυλλικών κειμένων που συνήθως υποτιμούν την κατάσταση! Και “καμαρώνουν” όταν έχουν κάνει “βήμα προς στην σωστή κατεύθυνση”, τη στιγμή που χρειάζεται αληθινό “άλμα”, για να αποφευχθούν τα χειρότερα.
Φανταστείτε την ευθύνη για τα μέτρα της επιβολής καραντίνας διεθνώς, να την είχε ο… ΠΟΥ, ο οποίος αρχικά παραπληροφορούσε για τη σοβαρότητα της κατάστασης…
Μπορεί να ασκούμε κριτική στους εκλεγμένους πολιτικούς, αλλά εκείνοι έχουν την ευθύνη, γιατί εκείνοι λογοδοτούν άμεσα στις κοινωνίες που τους εξέλεξαν.
Αν κάτι ηττήθηκε καθαρά αυτή τη φορά, είναι η επαγγελία της “παγκόσμιας διακυβέρνησης”…
* Δεύτερον, αποδείχθηκε όχι μόνο ότι τα εθνικά κράτη και οι εκλεγμένες κυβερνήσεις τους είναι τα κατάλληλα όργανα για να ληφθούν αποφάσεις σε στιγμή κρίσης, αλλά ότι η πρώτη και πιο άμεση αντίδραση σε τέτοιες περιπτώσεις είναι το κλείσιμο των συνόρων!
Γιατί οι πανδημίες μεταδίδονται κυρίως με διακίνηση ανθρώπων από χώρα σε χώρα. Και μέσα στην ίδια χώρα, από περιοχή σε περιοχή. Μετά το κλείσιμο των συνόρων έρχεται και ο περιορισμός της κυκλοφορίας εντός των συνόρων.
Αν μας έδειξε κάτι η κρίση, είναι ότι από την πανδημία χτυπήθηκαν ιδιαίτερα μεγαλουπόλεις που είναι διεθνή μητροπολιτικά κέντρα με πολύ πυκνά δίκτυα (αεροπορικής κυρίως) διασύνδεσης με άλλες χώρες – στην περίπτωσή μας με την Κίνα.
Περισσότερο. ίσως, από το πόσο “άργησε” κάθε κυβέρνηση να πάρει αυστηρά μέτρα “κοινωνικής αποστασιοποίησης” στο εσωτερικό της, σημασία έχει πόσο “ανοικτή” ήταν κάθε χώρα σε διακίνηση προσώπων από και προ στην Κίνα.
Τώρα πια ξέρουμε ότι ο ιός είχε έλθει από την Κίνα στις μεγάλες δυτικές πρωτεύουσες που έχουν πυκνές ανταλλαγές με την Κίνα, πολύ πριν “καταγραφεί” επίσημα το πρώτο κρούσμα σε κάθε χώρα.
Η διάχυση είχε γίνει ήδη σε τέτοια μεγάλα μητροπολιτικά κέντρα του κόσμου, όπως η Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες, το Σαν Φρανσίσκο, το Λονδίνο, το Παρίσι, το Μιλάνο (είχε και τη διεθνή Έκθεση Μόδας εκείνες τις μέρες), η Μαδρίτη, οι Βρυξέλλες, η Φραγκφούρτη, το Άμστερνταμ, η Κωνσταντινούπολη και το Νέο Δελχί…
Δευτερογενώς από εκεί είχε ήδη διαχυθεί παντού αλλού, πριν αρχίσουν να καταλαβαίνουν οι τοπικές αρχές ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα (για το οποίο ως τότε τους παραπλανούσε και ο ΠΟΥ)…
Τώρα, εκ των υστέρων, γνωρίζουμε πως το κλείσιμο των συνόρων ήταν το πρώτο αποφασιστικό μέτρο για να ελεγχθεί η εξάπλωση της πανδημίας!
Κι αν αυτό ισχύει για τους νόμιμους ταξιδιώτες που μετακινούνται με ασφαλή και ελεγχόμενο τρόπο (αεροπλάνα κλπ.) ισχύει κατά μείζονα λόγο για λαθρομετανάστες, που στοιβάζονται σε ανεξέλεγκτους καταυλισμούς και “εργαλειοποιούνται” από χώρες με ανεύθυνη συμπεριφορά και επιθετική πολιτική σε βάρος των γειτόνων τους.
Ο έλεγχος των συνόρων είναι απαραίτητος. Γιατί χωρίς αυτόν δεν μπορεί να υπάρξει οποιοδήποτε άλλο μέτρο ελέγχου της πανδημίας.
Είναι αδιανόητο οι κυβερνήσεις να παίρνουν μέτρα για να εμποδίσουν τους πολίτες τους να κυκλοφορούν νόμιμα μέσα στη χώρα τους, όταν δεν μπορούν να ελέγχουν ποιός περνάει παράνομα από τα σύνορά τους – ειδικά προερχόμενος από άλλες χώρες όπου η πανδημία θερίζει.
Κι όσοι εξακολουθούν να υποστηρίζουν το no borders είναι απειλή για τη δημόσια υγεία. (Και για πολλά άλλα πράγματα, βέβαια…)
* Τρίτον, αποδείχθηκε ότι η αποβιομηχάνιση της Δύσης και η παραγωγή μεγάλης γκάμας προϊόντων σε τριτοκοσμικές χώρες, ενέχει πολύ σοβαρούς κινδύνους, που έπρεπε να έλθει η κρίση για να τους αντιληφθούμε.
Δεν μπορεί μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες να είναι απολύτως εξαρτημένες από την Κίνα, ή από την Ινδία ή από την Τουρκία για την προμήθεια “απλών” προϊόντων, όπως μάσκες προστασίας προσώπου, ή αντιδραστήρια για τέστ ή αντισηπτικά! Και να μην έχουν την ευχέρεια εντός ημερών να μεταστρέψουν τη βιομηχανία τους σε τέτοια είδη “πρώτης ανάγκης”.
Το μοντέλο ανάπτυξης της Δύσης πρέπει να αναθεωρηθεί εκ βάθρων…
* Τέταρτον, αποδείχθηκε ότι οι θηριώδεις μεγαλουπόλεις – που καθίστανται και διεθνή μητροπολιτικά κέντρα – είναι πιο ευάλωτες σε παγκόσμιες πανδημίες. Ο Καναδάς έχει ελάχιστα θύματα, ενώ η Βρετανία έχει πολλαπλάσια. Και οι δύο, υποτίθεται, είχαν μεγάλη παράδοση σε υποδομές Δημόσιας Υγείας. Αλλά ο Καναδάς δεν έχει θηριώδεις μεγαλουπόλεις…
Το οικιστικό μοντέλο του βιομηχανικού κόσμου πρέπει επίσης να αναθεωρηθεί…
* Πέμπτον, το Δημόσιο Σύστημα Υγείας σήκωσε όλο το βάρος της κρίσης. Ακόμα κι εκεί που δεν υπάρχει “δημόσια υγεία” όπως την ξέρουμε στην Ευρώπη (ΗΠΑ), το κράτος ανέλαβε να στηρίξει άμεσα οικονομικά τους ανθρώπους που νόσησαν. Όπως συμβαίνει – και πρέπει να συμβαίνει – κάθε φορά σε συνθήκες πανδημίας.
Αλλά αναδείχθηκαν και τα μεγάλα προβλήματα του Δημόσιου Συστήματος Υγείας: Γιατί πήγαν πολύ καλύτερα χώρες όπου υπάρχει αναπτυγμένη η Πρωτοβάθμια Περίθαλψη, δηλαδή όπου οι πολίτες όταν νοσήσουν ΔΕΝ πάνε απευθείας στα νοσοκομεία, αλλά πρώτα ειδοποιούν τον οικογενειακό τους γιατρό ύστερα πάνε στα Κέντρα Υγείας της Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης και μόνο αν χρειαστεί καταφεύγουν στη Δευτεροβάθμια, δηλαδή στα νοσοκομεία. Κι έτσι θωρακίζονται και τα νοσοκομεία από τον κίνδυνο να μπαίνουν όλοι οι ιοί που εκάστοτε κυκλοφορούν στην κοινωνία και θα θερίζουν τους ανοσο-κατασταλμένους ασθενείς που βρέθηκαν εκεί για άλλους λόγους.
Η Νότιος Κορέα και η Ταϊβάν τα πήγαν – και οι δύο – εξαιρετικά στον έλεγχο της πανδημίας από την αρχή! Στη Νότιο Κορέα κυριαρχεί ο ιδιωτικός τομέα στην υγεία. Στην Ταϊβάν κυριαρχεί το δημόσιο. Και στα δύο όμως, ότι το κράτος υπάρχει και κάνει τη δουλειά του: και οι δύο απομόνωσαν αμέσως τα γενικά νοσοκομεία τους από τους χώρους όπου έφερναν τα κρούσματα του κορονοϊού.
Το σημαντικότερο δεν είναι αν Υγεία είναι “δημόσια” ή “ιδιωτική”, αλλά αν υπάρχει ο διαχωρισμός Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας, ώστε να προλαβαίνει το σύστημα να αντιδρά όταν προκύπτει επιδημία και να μη το καταλαβαίνουν εκ των υστέρων, αφού έχουν “εκραγεί” τα κρούσματα και τα θύματα στα νοσοκομεία…
Η Γερμανία επίσης τα πήγε πολύ καλά μέχρι τώρα, όπως και η Αυστρία, γιατί εκεί υπάρχει Δημόσια Υγεία, βέβαια, αλλά με αναπτυγμένη την Πρωτοβάθμια περίθαλψη!
Αντίθετα σε χώρες με πολύ αναπτυγμένο Δημόσιο Σύστημα υγείας, όπως η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία, το Βέλγιο και η Ολλανδία, οι νεκροί εκτοξεύθηκαν (σε απόλυτα νούμερα αλλά και αναλογικά με τον πληθυσμό), γιατί η Πρωτοβάθμια περίθαλψη είναι λιγότερο αναπτυγμένη και τα δημόσια νοσοκομεία λιγότερο “θωρακισμένα” από την ξαφνική εισβολή μιας νέας επιδημίας (έστω και εποχιακής). Πολλώ μάλλον μιας παγκόσμιας πανδημίας…
Τα Συστήματα Υγείας σε όλο τον κόσμο πρέπει να αναδιοργανωθούν! Με περισσότερη έμφαση πλέον στην Πρωτοβάθμια περίθαλψη – πράγμα το οποίο στην Ελλάδα είναι ανεκπλήρωτη μεταρρύθμιση που την πολεμάνε εδώ και χρόνια συμφέροντα που λυμαίνονται τον χώρο της Υγείας.
Γιατί υπάρχουν κι αυτά – μη ξεχνιόμαστε…
ΥΓ. Μέχρι στιγμής (απόγευμα Τετάρτης 8/4) οι έντεκα χώρες της Δύσης με μεγαλουπόλεις μητροπολιτικά κέντρα κατατάσσονται ως εξής, με βάση το πιο σημαντικό κριτήριο: τα θύματα που έχουν αναλογικά με τον πληθυσμό τους.
Σύμφωνα με το Worldometers.info-updating Coronovirus, λοιπόν:
Σε χειρότερη θέση βρίσκεται η Ισπανία με 311 νεκρούς ανά εκατομμύριο!
Ακολουθεί η Ιταλία με 283, το Βέλγιο με 193, η Γαλλία με 158, η Ολλανδία με 131, η Ελβετία με 99, η Βρετανία με 91 και τελευταίες: οι ΗΠΑ με 39 και η Γερμανία με 25!
(Παραπλήσια είναι και η κατάταξή τους με βάση τον άλλο κρίσιμο δείκτη: τους “σοβαρά νοσούντες” ανά εκατομμύριο. Εκεί απλά οι ΗΠΑ είναι στην τελευταία θέση, κάτω κι από τη Γερμανία).
Στον αντίποδα ο Καναδάς, μια επίσης αναπτυγμένη Δυτική χώρα, έχει μόλις 10 νεκρούς ανά εκατομμύριο! Μόνο που οι δύο μεγάλες πόλεις του Καναδά (Τορόντο και Μόντρεαλ) έχουν πληθυσμό κάτω από το μισό της Αθήνας!
Το Ευρωπαϊκό “κοινωνικό μοντέλο” της Υγείας δεν τα πήγε και πολύ καλά. Με εξαίρεση τη Γερμανία, που έχει ιδιαίτερα αναπτυγμένη Πρωτοβάθμια περίθαλψη.
Προσοχή στα συμπεράσματα, λοιπόν…
Κυκλοφορεί πολύς λαϊκισμός. τελευταία!
(Πέρα από τον κορονοϊό, βεβαίως…)
