Για τις προκλήσεις της Τουρκίας ενδιαφέρεται κανείς;
Θανάσης Κ.
Ενώ τα ελληνικά ειδησεογραφικά δελτία έχουν γίνει σχεδόν “μονοθεματικά” για τον κορονοϊό, η Τουρκία κλιμακώνει χωρίς προηγούμενο τις προκλήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο – τώρα πια και στο… μισό Αιγαίο!
* Την ίδια ακριβώς στιγμή ανώτατοι Τούρκοι αξιωματούχοι ζητούν αποστρατιωτικοποίηση πέντε ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου (συμπεριλαμβανομένης της Ικαρίας και της Σαμοθράκης, πέρα από τη Χίο και τη Σάμο), ενώ το ερευνητικό σκάφος της Τουρκίας Ορούκ Ρέϊς “αγγίζει” πλέον τα έξη μίλια από το Καστελόριζο…
* Την ίδια περίοδο, η ΕΕ… διασύρεται από την Τουρκία για μια ακόμα φορά! Γερμανική φρεγάτα που “επιτηρούσε”, υποτίθεται, το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη – στα πλαίσια της επιχείρησης Irini – σταμάτησε τουρκικό σκάφος για να το ελέγξει. Οι Γερμανοί ένοπλοι επιβιβάστηκαν στο τουρκικό σκάφος κι ύστερα από λίγο…έφυγαν άπρακτοι! Γιατί η Άγκυρα διαμαρτυρήθηκε, λέει, επισήμως στο Βερολίνο!
Όπως φαίνεται, οι νηοψίες προβλέπονταν να γίνονται με την… “συναίνεση” των παρανομούντων! Τέτοιο ρεζιλίκι…
Το περιστατικό προκάλεσε πολύ αρνητικά σχόλια ακόμα και στο Γερμανικό Τύπο.
* Την ίδια περίοδο η Τουρκία δηλώνει ότι επιμένει στην “Ευρωπαϊκή της προοπτική”, ενώ ταυτόχρονα εξαγγέλλει ότι θα στείλει γεωτρύπανο είτε στο Αιγαίο είτε στην ελληνοαιγυπτιακή ΑΟΖ που πρόσφατα έχει οριοθετεθεί μεταξύ Αθηνών και Καϊρου. Και οι Ελληνικές Ένοπλες δυνάμεις δηλώνουν πως “δεν θα μείνουν με σταυρωμένα χέρια” σε αυτή την περίπτωση…
* Την ίδια περίοδο, η Ελλάδα έχει συνάψει Αμυντική Συμφωνία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ ετοιμάζεται κι αντίστοιχη Αμυντική Συμφωνία με την Αίγυπτο, εν όψει της οποίας εξαγγέλλεται μεγάλη στρατιωτική άσκηση Ελλάδας-Αιγύπτου υπό την ονομασία “Μέδουσα”. Στην άσκηση, διήμερης διάρκειας, θα συμμετάσχουν επίσης η Κύπρος, τα Εμιράτα και η Γαλλία…
* Την ίδια περίοδο η Γαλλία κλιμακώνει τις πιέσεις της στην Ευρώπη, ενόψει της Συνόδου Κορυφής, να αποφασιστούν αυτή τη φορά μέτρα κατά της Τουρκίας, προοπτική στην οποία συμφωνεί πλέον και σημαντικό μέρος του γερμανικού Τύπου. Πάντως, δεν υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία για λήψη τέτοιων μέτρων που να “πονάνε” (την Άγκυρα)…
Αυτά όλα συμβαίνουν γύρω μας, τις τελευταίες μέρες, κι εδώ ασχολούμαστε με τον… κορονοϊό! Σχεδόν αποκλειστικά…
–Από τις αρχές του περασμένου Αυγούστου είμαστε εγκλωβισμένοι στην “πολιτική του Βερολίνου”: Να πιεστεί η Τουρκία – υπό την απειλή των “μέτρων” που θα λαμβάνονταν εναντίον της – να αποκλιμακώσει τις προκλήσεις σε Ανατολική Μεσόγειο. Και η Ελλάδα να εμπλακεί σε “διερευνητικές συνομιλίες” με την Άγκυρα, προκειμένου να της δώσει το “πρόσχημα” να κάνει πίσω…
–Η Τουρκία όμως, συνέχισε τις προκλήσεις με το Όρουκ Ρέϊς όλο τον Αύγουστο και την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου. Ύστερα έκανε λίγο πίσω στα μέσα Σεπτεμβρίου, εν όψει και της Συνόδου Κορυφής στα τέλη του μήνα. Η συζήτηση για λήψη μέτρων κατά της Τουρκίας… αναβλήθηκε για τις αρχές Δεκεμβρίου, ενώ η Τουρκία “πήρε το μήνυμα” αμέσως κι άρχισε αμέσως μετά να κλιμακώνει παντού: και στην Ανατολική Μεσόγειο (μπαίνοντας πλέον και εντός των 12 μιλίων από τα Ελληνικά νησιά), τώρα πλέον εξαγγέλλοντας νέες προκλήσεις και στο Αιγαίο, αλλά και στην Κύπρο (Βαρόσια κλπ.).
Η ΕΕ διακοίνωσε επανειλημμένως ότι “λυπάται πολύ”…
Στην πραγματικότητα η κυβέρνηση Μέρκελ διαμήνυε στην Ελλάδα ότι είχε τη δυνατότητα να “συγκρατήσει” τον Ερντογάν, αν η Αθήνα δεχόταν να μπει “διερευνητικές επαφές”, που όμως έχουν γίνει κι έχουν εξαντληθεί εδώ και 18 χρόνια -και πάντως μόνο για θέματα “οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών”.
–Η Ελλάδα δέχθηκε να “διευκολύνει” την Γερμανία να παίξει τον ρόλο “συγκράτησης του Ερντογάν”, αλλά αποδείχθηκε ότι δεν θέλει ή δεν μπορεί.
Έτσι σήμερα η ιδέα περί “διερευνητικών επαφών” μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, προκαλεί μόνον ειρωνικά χαμόγελα…
Στο μεταξύ βέβαια, η Τουρκία έκανε αυτό που ήθελε. Απέδειξε δημόσια ότι κανείς δεν μπορεί να την εμποδίσει, να υπονομεύει τα κυριαρχικά δικαιώματα – και της Ελλάδας και της Κύπρου:
–Και στην ΑΟΖ της Ελλάδας την οποία η Ελλάδα, όμως, δεν έχει διακηρύξει.
–Αλλά και στην ΑΟΖ της Κύπρου, την οποία η Κύπρος έχει προ πολλού διακηρύξει ΚΑΙ οριοθετήσει κανονικά, με Αίγυπτο και Ισραήλ.
–Και στην υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας, η οποία υπάρχει “εξ υπαρχής και αφ’ εαυτήν” και ΔΕΝ χρειάζεται “διακήρυξη”!
Η Τουρκία σάρωσε όλα τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στην θάλασσα, παραβίασε τα κυπριακά κυριαρχικά δικαιώματα, και η Αθήνα περίμενε… το Βερολίνο να κατευνάσει την Άγκυρα! Τελικά το Βερολίνο δεν μπορούσε να κάνει ούτε νηοψία στα τουρκικά εμπορικά σκάφη που παραβιάζουν το εμπάργκο στη Λιβύη…
Όσοι δήλωναν εμφατικά ότι πρέπει να μείνουμε προσηλωμένοι στο “άρμα του Βερολίνου” (που έχει μηδενικό γεωπολιτικό αποτύπωμα στην περιοχή μας), μάλλον θα πρέπει να πάνε κάπου να κρυφτούν…
Στο μεταξύ βέβαια, η Τουρκία έδειξε ότι σε μελλοντική “διαπραγμάτευση” θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν, ότι εκείνη μπορεί να καταπατά “κυριαρχικά δικαιώματα” της Ελλάδας, χωρίς να την εμποδίζει κανείς – ενώ η Ελλάδα διεκδικεί (βάσει του Διεθνούς Δικαίου που, όμως, δεν αναγνωρίζει η Άγκυρα) “κυριαρχικά δικαιώματα” που η ίδια δεν μπορεί να υπερασπιστεί!
Αυτό συνιστά δημιουργία “ήπιων τετελεσμένων” που μπορούν να ληφθούν υπόψιν σε μελλοντική απόφαση Διεθνούς διαιτητικού οργάνου.
Μετά από αυτό κάποιοι μπορούν να μας πιέσουν να δεχθούμε ότι πρέπει να παραχωρήσουμε κάποιο μέρος όσων δικαιούμαστε (δεν μπορούμε, λέει, να πάρουμε το 100% όσων το Διεθνές Δίκαιο μας αναγνωρίζει!) και τα υπόλοιπα να τα παραπέμψουμε σε διαιτησία με όρους που δεν μας κατοχυρώνουν κατά 100%!
Κι έτσι με αυτή την πολιτική των “διαδοχικών εκπτώσεων”, να βρεθούμε να χάνουμε τα μισά περίπου απ’ όσα μας αναγνωρίζει ως ΑΟΖ ο “Χάρτης της Σεβίλλης”! Δηλαδή η οριοθέτηση που έκανε Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων της ΕΕ! Βάσει του Διεθνούς Δικαίου, και κατά ερμηνεία “τρίτων” ειδικών – όχι Ελλήνων.
Πράγματι, ο “Χάρτης της Σεβίλλης” διατυπώθηκε το 2007, υπό την αιγίδα των υπουργείου Παιδείας και Επιστημών της Ισπανίας, υπό τους καθηγητές Juan Luis Suárez de Vivero και Juan Carlos Rodríguez Mateos του Πανεπιστημίου της Σεβίλλης. Αφορά τα όρια θαλασσίων κυριαρχικών δικαιωμάτων των χωρών της ΕΕ παντού: από την Ανατολική Μεσόγειο ως των Βόρειο Πόλο και σε υπερπόντιες κτήσεις ακόμα, συνθέτοντας τον “Άτλαντα των Ευρωπαϊκών Θαλασσών και Ωκεανών” (“Atlas of the European Seas and Oceans Marine jurisdictions, sea uses and governance”).
Ο Χάρτης αυτός (και τα συνοδευτικά κείμενα που αναγνωρίζουν πλήρως τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα) συμπεριελήφθη επισήμως στην Ευρωπαϊκή “Μπλέ Βίβλο” (Blue Book) για την στρατηγική ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής της Ε.Ε (2007).
Αρχές Αυγούστου φέτος, όταν ξεκινούσε η τελευταία φάση της έντασης με την Τουρκία, η Άγκυρα απηύθυνε το ερώτημα, αν ο Χάρτης της Σεβίλλης αποτελεί την επίσημη “νομική θέση της Ε.Ε. για τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο”…
Η Κομισιόν απάντησε τότε ότι: «Οι εξωτερικές εκθέσεις…δεν συνιστούν επίσημα έγγραφα της Ε.Ε. και δεν έχουν νομική και πολιτική ισχύ για την Ε.Ε.», προσθέτοντας όμως, πως: «θέματα που σχετίζονται με την οριοθέτηση των θαλάσσιων περιοχών… μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο καλή τη πίστει, βάσει του Διεθνούς Δικαίου και μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων σύμφωνα με τις σχέσεις καλής γειτονίας».
Βέβαια ο Χάρτης της Σεβίλλης δεν ήταν ακριβώς “εξωτερική έκθεση” Είχε ήδη συμπεριληφθεί στη “Μπλέ Βίβλο,” που αποτελεί επίσημο κείμενο της ΕΕ…
Εν πάση περιπτώσει, η Τουρκία επιχειρεί από τότε να ακυρώσει τον Χάρτη της Σεβίλλης! Με συνεχή έμπρακτη σάρωση των περιοχών που προβλέπονται υπό ελληνική δικαιοδοσία.
Τι σύμπτωση; Την ίδια εποχή που η Τουρκία επισήμως αμφισβητούσε τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα – όπως προβλέπονται από το Διεθνές Δίκαιο και όπως αναλυτικά περιλαμβάνονται στο Χάρτη της Σεβίλλης – έβγαιναν Έλληνες και διακήρυσσαν μέσα στην Ελλάδα, ότι πρέπει να ΜΗΝ είμαστε… “μαξιμαλιστές”! Δηλαδή δεν πρέπει να διεκδικούμε όσα το Διεθνές Δίκαιο μας δίνει...
Εμείς είμαστε οι “μαξιμαλιστές”, λοιπόν! Όχι οι Τούρκοι που δεν έχουν αφήσει παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου που να μην την κάνουν!
Αυτά τα είπαν Έλληνες “ειδήμονες”, υποτίθεται. Και (νυν ή πρώην) “σύμβουλοι” ακόμα! Λίγο παλαιότερα και υπουργοί της προηγούμενης κυβέρνησης είχαν πει κάτι αντίστοιχο:
–Να μην είμαστε “μοναχοφάηδες”, λέει…
Δηλαδή να πάμε να μοιράσουμε αυτά που το Διεθνές Δίκαιο μας αναγνωρίζει!
Καταλάβατε τώρα τι συνέβη τους τελευταίους μήνες;
Η Τουρκία “απονομιμοποιούσε” ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Και κάποιοι προετοίμαζαν την Ελλάδα στο εσωτερικό να δεχθεί τα νέα τετελεσμένα με… ανακούφιση!
ΥΓ.1 Βέβαια, το πράγμα δεν έχει τελειώσει. Αναπτύσσεται ήδη μια δυναμική αντί-τουρκική συμμαχία στην περιοχή μας. Και ανεξάρτητα από μας…
Ο Ερντογάν με την “υπερεπέκταση” στην οποία επιδόθηκε, κέρδισε κάπου έχασε αλλού, ζητάει τα πάντα, για να του μείνουν τα… περισσότερα. Κι ύστερα να ζητήσει κι άλλα!
Όμως η “υπερεπέκταση” του δημιούργησε περισσότερους εχθρούς στο περίγυρό του απ’ όσο μπορεί να αντιμετωπίσει μακροπρόθεσμα. Κι αυτό μπορεί να αποβεί μοιραίο για τη χώρα του.
Η Ελλάδα πρέπει να ενταχθεί πολύ πιο οργανικά σε αυτή την αντί-τουρκική συμμαχία! Έχει κάνει αρκετά βήματα κι οφείλει αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου να κάνει και το πιο αποφασιστικό: Να υπογράψει Συμφωνία Αμυντικής Αρωγής με τη Γαλλία (πέραν της Αιγύπτου).
Αυτό θα μπορούσε να είναι η μόνη αποτελεσματική αποτροπή. Που (εν μέρει) θα ακύρωνε και τα “τετελεσμένα” της Τουρκίας στις θαλάσσιες περιοχές.
ΥΓ,2 Τα πράγματα είναι πιθανό να τρέξουν πολύ γρήγορα ενόψει αλλαγών στο Λευκό Οίκο στις 20 Ιανουαρίου.
Και μην περιμένετε να μας “σώσει” ο Μπάϊντεν. Μπορεί να είναι καλύτερος από τον Τράμπ. (Όμως, μάλλον θα νοσταλγήσουμε τον Πομπέο)…
Αλλά αν δεν φτιάξουμε εμείς τις τοπικές συμμαχίες μας με τους τοπικούς αληθινούς συμμάχους, μην περιμένετε θεαματική βοήθεια από αλλού.
Ευτυχώς σήμερα υπάρχουν δυνητικοί σύμμαχοι που μπορούμε να αξιοποιήσουμε.
ΥΓ.3 Και κάποιος να βρεθεί να ενημερώνει την Ελληνική κοινή γνώμη για αυτά. Καθημερινά και συστηματικά. Έστω και για ένα τρίλεπτο κάθε βράδυ. Κάπου μέσα στα “μονοθεματικά” δελτία της πανδημίας…