του Δημήτρη Παπαγεωργίου
Αμεση απειλή για το μέλλον της Ανγκελα Μέρκελ, αποτελεί η επέλαση του ακροδεξιού, ξενοφοβικού κόμματος, «Εναλλακτική για την Γερμανία», (AfD), την ίδια στιγμή που ο Ευρωσκεπτικισμός σημειώνει ποσοστά – ρεκόρ στην Ευρώπη, με αποκορύφωμα το Brexit.
Λιτότητα, μεταναστευτικό, ευρωπαϊκός φεντεραλισμός και κατάρρευση των εθνών – κρατών, αλλά και βαθιές διαφορές, πολιτισμικές και πολιτικές μεταξύ των κρατών της ΕΕ, δημιούργησαν πρόσφορο έδαφος για τα κόμματα της ακροδεξιάς τα οποία επιθυμούν είτε την συρρίκνωση είτε την κατάρρευση της ΕΕ.
Ωστόσο, το μεγάλο πρόβλημα που είχε πάντα η ακροδεξιά στην Ευρώπη, ήταν το φάντασμα του Ναζισμού και οι μνήμες της φρίκης του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, με αποτέλεσμα η μεταπολεμική ακροδεξιά να μην μπορεί να απειλήσει σοβαρά την καθεστηκυία πολιτική τάξη. Γι ‘ αυτό τον λόγο, η ακροδεξιά στην ΕΕ αποφάσισε να «ξορκίσει» το φάντασμα του πατέρα Λε Πέν, του νεοναζιστικού γερμανικού NPD –αδερφού κόμματος της Χρυσής Αυγής-, του British National Party και της ιταλικής Forza Nuova, και να αποκτήσει ένα διαφορετικό περισσότερο θεσμικό προσωπείο, με το οποίο μπόρεσε να απευθυνθεί σε στρώματα ψηφοφόρων τα οποία δεν είναι αντισυστημικά, αλλά αγανακτισμένα με την κατεύθυνεση της ΕΕ και των εθνικών τους κυβερνήσεων.
«Δεν θέλουμε αυτή τη σημαία, δεν θέλουμε αυτόν τον ύμνο, δεν θέλουμε ευρωπαϊκά διαβατήρια και πολιτική ένωση», έλεγε ο Νάιτζελ Φάρατζ στην Ευρωβουλή το 2014. «Πιστεύω σε μια Ευρώπη με κράτη-έθνη, σε μια Ευρώπη που να στηρίζεται στην αμοιβαία συνεργασία, αλλά δεν θέλω αυτή την Ευρωπαϊκή Σοβιετική Ένωση. Είναι ένα αντιδημοκρατικό τέρας που μόνο κακό προξενεί. Ευρώπη σημαίνει πόλεμος, οικονομικός πόλεμος. Είναι η ολοένα και μεγαλύτερη αύξηση εχθρότητας ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη. Οι Γερμανοί έχουν στιγματιστεί ως σκληροί κι αδυσώπητοι, οι Έλληνες ως απατεώνες και οι Γάλλοι ως τεμπέληδες. Γι’ αυτό το λόγο και η κυρία Μέρκελ δεν μπορεί να ταξιδέψει πουθενά εντός της Ε.Ε. αν δεν συνοδεύεται από εκατοντάδες αστυνομικούς, για τη δική της προστασία», έλεγε η Λεπέν το ίδιο διάστημα.
Ποιοι απειλούν να βάλουν φωτιά στην ΕΕ
Η νέα μορφή της εθνολαϊκής δεξιάς, έχει εμφανιστεί στη Γαλλία, με το Front Nationale της Μαρίν Λεπέν, στη Μεγάλη Βρετανία με το UKIP του Νάιτζελ Φάρατζ αρχικά –ο οποίος κατόρθωσε μαζί με τον Μπόρις Τζόνσον να βγάλει το Ηνωμένο Βασίλειο από την ΕΕ- και πλέον της Ντιάν Τζέιμς, το γερμανικό AfD της Φράουκε Πέτρι το οποίο έχει σκάψει το μαλακό υπογάστριο των Χριστιανοδημοκρατών της Ανγκελα Μέρκελ, το κόμμα των Ελευθέρων της Αυστρίας του Χέινζ Κρίστιαν Στράαχε, το κόμμα των Φινλανδών του Τίμο Σόινι, το ολλανδικό κόμμα της Ελευθερίας, του Γκερτ Βίλντερς, η ιταλική Λέγκα του Βορρά, του Ματέο Σαλβίνι αλλά και το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο –κυρίως όσον αφορά τον αντι – ευρωπαϊσμό του και την συμμαχία του στο Ευρωκοινοβούλιο με τον Νάιτζελ Φάρατζ-, είναι τα ευρωσκεπτικιστικά και ξενοφοβικά κόμματα, τα οποία έχουν ξεφύγει από την παραδοσιακή ακροδεξιά και έχουν σημειώσει εντυπωσιακά ποσοστά. Η ακροδεξιά αυτού του τύπου, διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από την ακροδεξιά του Ουγγρικού Τζόμπικ και της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα, καθώς είναι πλέον απαλλαγμένη από τις αναφορές στον αντισημιτισμό και τον φυλετικό ρατσισμό. Είναι γνωστό, ότι μετά τις ευρωεκλογές του 2014, τόσο η ευρωομάδα που δημιούργησε η Μαρίν Λεπέν, όσο η ευρωομάδα που δημιούργησαν το UKIP το Νάιτζελ Φάρατζ με το MS5 του Μπέπε Γκρίλο, δεν δέχτηκαν τα δύο αυτά κόμματα στις τάξεις τους.
«Δεν θέλουμε αυτή τη σημαία, δεν θέλουμε αυτόν τον ύμνο, δεν θέλουμε ευρωπαϊκά διαβατήρια και πολιτική ένωση», έλεγε ο Νάιτζελ Φάρατζ στην Ευρωβουλή το 2014
Η νέα ακροδεξιά, κατάφερε να αποβάλλει ένα χρόνιο χαρακτηριστικό της: Τον αντισημιτισμό. Η Μαρίν Λεπέν, όταν ρωτήθηκε για τις φασιστικού περιεχομένου πεποιθήσεις του πατέρα της, δεν δίστασε να τον «αδειάσει» και αργότερα όταν διαφοροποιήθηκε να τον καθαιρέσει, ενώ παράλληλα μιλώντας για τους Εβραίους τόνισε πως νιώθει «φρίκη» όσον αφορά το Ολοκαύτωμα, ενώ υποστήριξε ότι το FN μπορεί να υποστηρίξει καλύτερα τα συμφέροντα των Γάλλων Εβραίων. Στην ίδια γραμμή κινείται και το Αυστριακό κόμμα του Στράαχε, ο οποίος είχει διαγράψει έναν βουλευτή του που στήριξε τον μακελάρη του Οσλο, Μπρέιβικ, ενώ σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg «έχει ένα μενταγιόν που έλαβε από το δήμαρχο μιας ισραηλινής πόλης, σε μια προσπάθεια να πείσει ότι δεν είναι αντισημίτης».
Οι διακυμάνσεις της ακροδεξιάς – Οι απόψεις τους για την Ελλάδα
Η νέα ακροδεξιά όπως αυτή έχει διαμορφωθεί, έχει πολλές διακυμάνσεις και πολιτικές διαφορές. Από την μια πλευρά, βρίσκονται τα ακροδεξιά κόμματα τα οποία εκφράζουν σκληρές απόψεις και στα οικονομικά ζητήματα, όπως το AfD, το κόμμα των Ελευθέρων του Βίλντερς, οι αληθινοί Φινλανδοί και το αυστριακό ακροδεξιό κόμμα του Στράαχε. Ειδικότερα το AfD, έχει προτείνει μεν την δραστική μείωση του ελληνικού χρέους με την ταυτόχρονη αποπομπή της χώρας μας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ πολύ συχνά έχει επικρίνει τους «τεμπέληδες» του Νότου και την κυβέρνηση Μέρκελ για κατασπατάληση των χρημάτων των Γερμανών φορολογουμένων. Στην ίδια λογική κινήθηκε και το ολλανδικό κόμμα του Βίλντερς, ο οποίος αποκαλούσε την Ελλάδα, «πρεζόνι της Ευρώπης».
Την ίδια στιγμή ωστόσο, υπάρχει και η πιο «λαϊκή» ακροδεξιά, η οποία κυρίως αποτελείται από τα ακροδεξιά κόμματα του Νότου –μαζί με το βρετανικό UKIP-. Πολύ συχνά έχει γίνει στόχος αυτών των κομμάτων ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και οι απόψεις του περί ευρωπαΪκού φεντεραλισμού, ενώ κατηγορούν την ΕΕ για έλλειμμα δημοκρατικής νομιμοποίησης στις αποφάσεις της.
Ειδικότερα όσον αφορά την κρίση χρέους, κόμματα όπως το UKIP, το FN της Λεπέν, το Κίνημα 5 Αστέρων, η Λέγκα του Βορρά κτλ., είχαν στηρίξει την διάλυση της Ευρωζώνης και εν τέλει της Ευρωπαϊκής Ενωσης, διατυπώνοντας επιχειρήματα περί αναγκαστικής οικονομικής και πολιτικής συμβίωσης χωρών, με εντελώς διαφορετικές κουλτούρες. Χαρακτηριστικό είναι, ότι αυτά τα κόμματα μιλώντας για την Ελλάδα και την ελληνική κρίση χρέους, έκαναν λόγο για «πραξικόπημα» στη χώρα μας από την Goldman Sachs και την Κομισιόν και την επιβολή οικονομικής δικτατορίας. Ηταν μάλιστα η ελληνική και η ιρλανδική κρίση οι οποίες φούντωσαν τις αιτιάσεις για διάλυση της ΕΕ από τα εν λόγω κόμματα.
Ενα άλλο χαρακτηριστικό αυτών των κομμάτων, είναι το γεγονός πως στα δύο δημοψηφίσματα τα οποία «κλυδώνισαν» την ΕΕ, -το ελληνικό και το βρετανικό-, τα κόμματα αυτά στήριξαν το ΟΧΙ και το Brexit. Ειδικότερα στην περίπτωση του ελληνικού ΟΧΙ, τα ακροδεξιά κόμματα τόνιζαν πως στηρίζουν το ΟΧΙ με την προοπτική της αποχώρησης της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και την μετέπειτα διάλυση της ΕΕ. Χαρακτηριστικό είναι πως όταν ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε στο Ευρωκοινοβούλιο αμέσως μετά το δημοψήφισμα, τόσο η Λεπέν όσο και ο Φάρατζ κάλεσαν τον Αλέξη Τσίπρα να μην έρθει σε συμφωνία με τους δανειστές, αλλά να αποχωρήσει από τις συζητήσεις. Ηταν η παράδοξη στιγμή, που η Αριστερά και οι Πράσινοι, μαζί με τον εθνολαϊκιστική ακροδεξιά είχαν συνταχθεί πίσω από την ίδια επιλογή. Τότε, είχε αναλάβει να «καθαρίσει» ο αντιπρόεδρος της ΕυρωπαΪκής Αριστεράς στο Ευρωκοινοβούλιο, Δημήτρης Παπαδημούλης, ο οποίος κατηγόρησε τον Νάιτζελ Φάρατζ και την Μαρίν Λεπέν για «λαΪκιστικό παιχνίδι στην πλάτη των Ελλήνων».
Τέλος, η νέα αυτή ακροδεξιά χαρακτηρίζεται από μα αποχή από τον ριζοσπαστικό ακτιβισμό. Οι πορείες μαυροφορεμένων, εξαγριωμένων ακροδεξιών, οι επιθέσεις σε μετανάστες και σε αριστερούς, ανήκουν στο παρελθόν, τουλάχιστον όσον αφορά τις επίσημες θέσεις των κομμάτων αυτών. Αντίθετα, περιορίζονται στο να απευθύνονται σε ένα ευρύ φάσμα ψηφοφόρων –το περίφημο big tent-, ενώ πολλά μέλη τους προέρχονται από θεσμικά Συντηρητικά και Δεξιά κόμματα, όπως η πρόεδρος του UKIP, Ντιάν Τζέιμς αλλά και ο ίδιος ο Νάιτζελ Φάρατζ, οι οποίοι προέρχονται από τους Tories της εποχής της Μάργκαρετ Θάτσερ.
Η στάση τους στο προσφυγικό
Οσον αφορά το προσφυγικό, τα ίδια κόμματα επισημαίνουν ότι είναι μια ακόμη ένδειξη της κατάρρευσης της ΕΕ, καθώς τονίζουν ότι η κατάργηση των εθνικών συνόρων σε συνδυασμό με την ουσιαστική ανυπαρξία της ευρωπαϊκής ασφάλειας οδηγούν στην διόγκωση του προσφυγικού. Συνήθως δε, τα κόμματα αυτά προτείνουν την άμεση επαναφορά των εθνικών συνόρων, καθώς και την επιστροφή προσφύγων στις χώρες υποδοχής –όπως πχ στην Ελλάδα-.
Τα ακροδεξιά κόμματα μέχρι στιγμής, έχουν παρουσιάσει σημαντικές επιτυχίες: Το UKIP ηγήθηκε της καμπάνιας του Vote Leave με αποτέλεσμα το Brexit, το κόμμα της Μαρίν Λεπέν καλπάζει δημοσκοπικά, η ακροδεξιά στη Φινλανδία βρίσκεται στη συγκυβέρνηση, ενώ ο Μπέπε Γκρίλο σημείωσε μια εντυπωσιακή νίκη στο δήμο της Ρώμης. Την ίδια στιγμή στην Αυστρία, ο Αντρέας Χόφερ, εκλεκτός του Χάιντς Στράαχε παραλίγο να κερδίσει την προεδρία της χώρας και όλα θα κριθούν στις επαναληπτικές εκλογές. Τέλος, το AfD σημείωσε για πρώτη φορά υψηλά ποσοστά στο Βερολίνο, ενώ κέριδσε κατά – κράτος την Ανγκέλα Μέρκελ στην περιφέρεια του Μακλεμβούργου.
Στην ακροδεξιά η οποία απειλεί τον Δυτικό κόμο, περιλαμβάνεται φυσικά και ο Ντόναλντ Τραμπ, του οποίου το εγκώμιο έχουν πλέξει τόσο ο Νάιτζελ Φάρατζ όσο και η Μαρίν Λεπέν, με τις θέσεις του στο μεταναστευτικό, στην ασφάλεια, τις ενοπλες δυνάμεις και τα κοινωνικά δικαιώματα, να αποτελούν ότι πιο συντηρητικό έχει εμφανιστεί τελευταία στη Δύση.
