Μερικές πρώτες εντυπώσεις για τη νέα κυβέρνηση και τις πρώτες κινήσεις Μητσοτάκη.
Του Θανάση Κ.
Η εικόνα της ορκωμοσίας ήταν αληθινή ανακούφιση:
Κανονικοί άνθρωποι – όχι φρικιά,
με τα καλά τους – όχι με φόρμες, τζιν ή φούτερ,
όχι με… σαγιονάρες – με γραβάτες οι άνδρες και με ταγιέρ οι γυναίκες,
πήγαν και ορκίστηκαν με Θρησκευτικό όρκο!
Όχι με «πολιτικό» όρκο στην… «τιμή» τους! Επί τέλους…
Τι σημασία έχουν όλα αυτά;
Σε όλο τον κόσμο έτσι συνηθίζουν να ορκίζονται οι κυβερνήσεις!
Κάποιος λόγος θα υπάρχει.
Στις ΗΠΑ πάντα ορκίζονται στο Ευαγγέλιο!
Όπως και στη Βρετανία, στην Ιρλανδία και στην Πολωνία, για να αναφέρω μόνο μερικά παραδείγματα…
Στις πολλές άλλες δημοκρατικές χώρες, μπορεί να μην υπάρχει πάντα το Ευαγγέλιο, αλλά υπάρχει στον όρκο το θρησκευτικό στοιχείο με την φράση “so help me God” (με τη βοήθεια του Θεού).
–Στη Δανία, μας λένε, ότι ο Βασιλιάς δεν ορκίζεται θρησκευτικά ενώπιον της Βουλής. Παραλείπουν, όμως, να μας πουν, ότι στη Δανία ότι Βασιλιάς δεν χρειάζεται να ορκιστεί θρησκευτικά ενώπιον της Βουλής, γιατί είναι ανώτατος αξιωματούχος της Εκκλησίας, κι έχει ήδη δώσει τους θρησκευτικούς του όρκους!
–Απ’ όλους τους Καγκελάριους του παρελθόντος στη Γερμανία, μόνον ο Σρέντερ είχε δώσει πολιτικό όρκο. Η Μέρκελ επανέφερε το θρησκευτικό όρκο…
–Αντίθετα σε πολλές χώρες του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού» (Βουλγαρία, Τσεχία κλπ.) δεν υπάρχει θρησκευτικός όρκος. Αλλά αυτό είναι κατάλοιπο του κομμουνισμού…
Όπως θρησκευτικός όρκος δεν υπάρχει ούτε στο Ρωσία ούτε στην Κίνα ούτε στη Βόρειο Κορέα. Αλλά αυτά δεν τα λες και… «παραδείγματα προς μίμησιν»…
Σε αρκετές δημοκρατικές χώρες υπάρχει η δυνατότητα και πολιτικού όρκου (όπως και στην Ελλάδα, εδώ και δεκαετίες). Παρ’ όλα αυτά δεν συνηθίζεται.
Γιατί; Διότι παντού σέβονται την «ιερότητα» του όρκου.
Γιατί αποτελεί υπόμνηση «ταπεινότητας» την νέων κυβερνώντων (δέσμευση σε «αρχή» ισχυρότερη από τους ίδιους – στο Θεό, μπροστά στον οποίο «κυβερνώντες» και «κυβερνώμενοι» είναι το ίδιο).
Συμβολισμός ταπεινότητας και ευθύνης είναι!
Αλλά συμβολισμός ιδιαίτερα ισχυρός στις δημοκρατίες.
Η Γαλλία είναι το κύριο «αντιπαράδειγμα»: μια «κλασική» δημοκρατία όπου δεν υπάρχει κανένα «εξωτερικό» θρησκευτικό στοιχείο στον επίσημο όρκο (λόγω της ιδιοτυπίας του etat laic). Ή μάλλον υπάρχει: Ακόμα και στη Γαλλία, σε κάθε ορκωμοσία όπως και σε κάθε επίσημη κρατική τελετουργία δεσπόζει ο Σταυρός της Λωρραίνης! Απολύτως θρησκευτικό σύμβολο με απολύτως εθνικό χαρακτήρα.
Είναι το λάβαρο της Ζαν Ντ’ Αρκ! Η Γαλλία είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα όπου η κεντρική «ιδρυτική» ηρωίδα της μιλούσε με τους…. Αγίους και την καθοδηγούσαν στον απελευθερωτικό Πόλεμο (κατά των Άγγλων)!
Το επίσημο εθνικό τους αφήγημα είναι βουτηγμένο στη μεταφυσική!
Κατά τα άλλα η Γαλλία είναι… etat laic (κοσμικό – μη θρησκευτικό κράτος)!
–Στα κομμουνιστικά καθεστώτα είχαν, πράγματι, καταργήσει τον θρησκευτικό όρκο. Όχι απλώς γιατί η επίσημη κρατική ιδεολογία τους ήταν η «αθεΐα»! Αλλά γιατί το καθεστώς «κατασκεύαζε» τους πολιτικούς του: αλαζόνες «εξ ορισμού»»! Δεν ένιωθαν την ανάγκη της «ιερότητας» ενός όρκου, γιατί απλούστατα δεν αναγνωρίζουν τίποτε «ανώτερο» από την πολιτική εξουσία!
Ορκίζονται στην… τιμή τους ότι θα επιτελέσουν το καθήκον τους.
Αλλά αν κάποιος είναι «έντιμος», δεν χρειάζεται να ορκιστεί.
Κι αν δεν είναι «έντιμος», δεν έχει κανένα νόημα να ορκιστεί σε κάτι που… δεν διαθέτει!
Ο όρκος έχει νόημα όταν είναι «ιερός», δηλαδή όταν γίνεται συμβολικά σε κάτι «ανώτερο» και «θείο»…
Ήταν ανακούφιση λοιπόν που επιστρέψαμε στην κανονικότητα.
Κι όποιοι πιστεύουν ότι «σπώντας» τις συμβάσεις – τη γραβάτα, την επίσημη αμφίεση και το θρησκευτικό όρκο – γινόμαστε… «προοδευτικοί», είναι αθεράπευτα ηλίθιοι και τραγικά κολλημένοι.
Κι ο Καρανίκας «έσπαγε τις συμβάσεις» και την είδαμε την «προκοπή»…
* Η νέα κυβέρνηση είναι όντως «πολύ μεγάλη»: 51 άτομα!
Για να πω την αλήθεια, εγώ πιστεύω στο ακριβώς αντίθετο: Σε ολιγομελή κυβέρνηση. Ιδανικά οκτώ υπουργεία, 16 άτομα (υπουργοί και υφυπουργοί), ένας ο Πρωθυπουργός, ένας ο Γενικός Γραμματέας, ίσως κι ένας «παρά τω Πρωθυπουργώ» για να συντονίζει όλο το έργο. Αυτό το σχήμα (17 με πολιτική ευθύνη και 2 με «λειτουργικές» ευθύνες), είναι κατά τη γνώμη μου το «ιδανικό»!
Κι είναι το μόνο που μπορεί να λειτουργήσει πραγματικά επιτελικά.
Γιατί ενοποιεί τις κατακερματισμένες αρμοδιότητες κι επιτρέπει ενιαίο σχεδιασμό, ενιαία παρακολούθηση (follow ups) και έγκαιρες διορθωτικές κινήσεις…
Όταν έχεις μικρό αριθμό (ενοποιημένων) υπουργείων, μπορεί να «τρέξεις» και να παρακολουθήσεις και τα επείγοντα και αυτά που τους δίνει προτεραιότητα.
Όταν έχεις μεγάλο αριθμό κατακερματισμένων αρμοδιοτήτων από κάτω, τότε σου επιβάλλεται η αδράνεια του ξεχαρβαλωμένου διοικητικού μηχανισμού.
Και εμφανίζονται συνεχώς «μποτιλιαρίσματα» (bottle necks)
Σε ένα μεγάλο αριθμό μικρών υπουργείων ποτέ κανείς δεν ξέρει ποιος φταίει που κάτι δεν προχωρά, αφού κάθε project εφάπτεται πολλών και διαφορετικών αρμοδιοτήτων από διαφορετικά μικρά υπουργεία…
Όμως η ενοποίηση αρμοδιοτήτων και η μετατροπή της γραφειοκρατικής αδράνειας σε ευέλικτο επιτελικό κράτος είναι στόχος δεκαετίας – δεν μπορεί να γίνει αμέσως!
Και γι’ αυτό δεν μπορούμε να ασκήσουμε κριτική στην κυβέρνηση για το «πολυπρόσωπο» σχήμα.
* Η υπαγωγή της «μεταναστευτικής πολιτικής» στο Δημόσιας Τάξης (ασφάλειας του Πολίτη το λένε ακόμα – λες και η Δημόσια Τάξη είναι όρος που πρέπει να… αποφεύγεται!) απόλυτα σωστή. Εδώ ένα «μπράβο» είναι λίγο…
* Η υπαγωγή της ΕΡΤ και της ΕΥΠ απευθείας στον Πρωθυπουργό, απαραίτητο ως έκτακτο μέτρο. Και τα δύο αυτά θέλουν ριζική αναδιοργάνωση. Από το μηδέν! (Γκρέμισμα και ξανά-κτίσιμο θέλουν, αλλά τέλος πάντων…)
Κι ύστερα, αφού αναδιοργανωθούν να φύγουν από την άμεση ευθύνη του Πρωθυπουργού. Για να αποφεύγει ο ίδιος τη φθορά από τις όποιες λανθασμένες επιλογές τους στο μέλλον.
Αλλά, για όσο διαρκεί η εκ βάθρων «επανίδρυσή
τους, καλώς πέρασαν στον Πρωθυπουργό. Γιατί χρειάζεται το δικό του βάρος, το δικό του κύρος και η δική του καθημερινή παρακολούθηση για να σπάσουν όλα τα κατεστημένα «άλατα» και στους δύο αυτούς οργανισμούς.
* Τα «βαριά βιογραφικά» πολλών νέων υπουργών – μερικά εντυπωσιακά μάλιστα – προκάλεσαν κι αυτά αίσθημα ανακούφισης…
«Ξεβρωμίσαμε» επιτέλους, από τους καφενόβιους, τα φρικιά, τις «μπιστικές» και τους επαγγελματίες ακτιβιστές αγνώστων λοιπών προσόντων.
Τι να λέμε τώρα; Σταυροκοπιόμαστε (είτε «πιστεύουμε» είτε όχι)
Από την άλλη πλευρά μην πάμε και στο άλλο άκρο…
–Πρώτον, οι άνθρωποι αυτοί που μπαίνουν στο ελληνικό δημόσιο και μάλιστα σε νευραλγικές θέσεις είναι αλλιώς μαθημένοι. Είναι σαν να στέλνουμε ένα εντυπωσιακό άγημα παρελάσεων να κάνει… καταδρομικές επιχειρήσεις στα μετόπισθεν του εχθρού!
–Δεύτερον, να θυμόμαστε πάντα ότι αν κοιτάγαμε μόνο «εντυπωσιακά βιογραφικά» ο Bill Gates της Microsoft και ο Steve Jobs της Apple θα είχαν κοπεί μετά πολλών επαίνων – γιατί είχαν κι οι δύο εγκαταλείψει τις σπουδές τους.
To ίδιο και ο Mark Zuckerberg, ο οποίος παρά το γεγονός ότι έδειξε μεγάλα ταλέντα από μαθητής του Λυκείου ακόμα, αργότερα εγκατέλειψε κι αυτός τις πανεπιστημιακές σπουδές του (αργότερα του έδωσαν «τιμητικό» πανεπιστημιακό δίπλωμα).
Η λίστα των μεγάλων achievers που δεν είχαν θεαματικό ακαδημαϊκό βιογραφικό είναι πολύ εντυπωσιακή. Δύο ακόμα παραδείγματα από τα δεκάδες:
Ο θεωρούμενος από πολλούς «πατέρας της Γεωπολιτικής» Alfred Thayer Mahan, δεν ολοκλήρωσε τις πανεπιστημιακές του σπουδές (τελείωσε την υποβαθμισμένη για την εποχή του ναυτική ακαδημία)…
Και ο μεγάλος Ινδός μαθηματικός Srinivasa Ramanujan – ένα από τους τρείς μεγαλύτερους μαθηματικούς του 20ου αιώνα, ο οποίος, όμως, ήταν ουσιαστικά αυτοδίδακτος! Κι αυτός δεν είχε κανένα βιογραφικό…
(Οι μεταπτυχιακοί μαθηματικοί δεν έχουν κανένα πρόβλημα συνήθως με τα θεωρήματα του Hardy. Με τις αποδείξεις του Ramanujan «φτύνουν αίμα»…)
Σημείωση: O G.H. Hardy είναι ο κορυφαίος Βρετανός Μαθηματικός του Cambridge που «ανακάλυψε» το Ramanujan. Κι ύστερα δήλωσε ότι ο Ινδός τον «νίκησε κατά κράτος»…)
Να προσέχουμε λοιπόν την αποκλειστική «προσκόλληση» στα τυπικά προσόντα. Καταλαβαίνω ότι μετά όλους αυτούς που απίθανους που αναδείχθηκαν ως «σουλατσαδόροι της Γένοβας», χρειαζόμαστε κάποιους με σοβαρές σπουδές, αλλά μη περάσουμε και στο αντίθετο άκρο.
Κι επειδή δεν φτιάχνουμε «ινστιτούτο ερευνών», αλλά πολιτικό όργανο (κυβέρνηση) σε πολύ κρίσιμες περιστάσεις, πρέπει να θυμόμαστε ότι υπάρχουν μεγάλες πολιτικές προσωπικότητες, που αναδείχθηκαν χωρίς να έχουν να επιδείξουν εντυπωσιακά βιογραφικά: Μεταξύ τους ο Καγκελάριος Κόνραντ Αντενάουερ, ο Πρόεδρος Χάρυ Τρούμαν, ο Πρόεδρος Ρόναλντ Ρέηγκαν. Κάποιοι μάλιστα πολεμήθηκαν γι’ αυτό. Η ιστορία, όμως, τους δικαίωσε…
Και για να καταλήξω στο σήμερα: μέσα στη ΝΔ, στη σημερινή κοινοβουλευτική ομάδα, υπάρχουν πέντε-έξη βουλευτές, που όλοι τους ορκίστηκαν υπουργοί της νέας κυβέρνησης, όλοι τους ήδη επιτυχημένοι από το παρελθόν, που όταν ξεκίνησαν, όμως, ΔΕΝ είχαν να επιδείξουν «μεγαλειώδη» βιογραφικά.
Αλλά στα (πολύ) δύσκολα έκαναν (μικρά) θαύματα…
Μην μπερδεύουμε, λοιπόν, τους ακαδημαϊκούς τίτλος ή την επαγγελματική εμπειρία (σε εντελώς άλλα «αντικείμενα») με το πολιτικό ταλέντο και τη σκληραγώγηση που χρειάζεται μια σημερινή κυβέρνηση για επιτύχει…
Ο δεκάλογος του καλού υπουργού (σήμερα)
Τελικά αυτό που χρειάζεται η νέα κυβέρνηση είναι ανθρώπους που:
—Σκέπτονται out of the box (δεν γνωρίζουν μόνο τις «καθιερωμένες λύσεις» -ψάχνουν και τις «αντισυμβατικές». Στην εφαρμοσμένη πολιτική συνήθως οι αντισυμβατικές λύσεις παράγουν τα breakthroughs!
—Σκέπτονται κι αρκετά βήματα μπροστά (δεν βρίσκουν «λύση» για σήμερα που οδηγεί σε αδιέξοδο αύριο)
—Παίρνουν ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ! (δεν το κλωθογυρίζουν)
–Παίζουν «ομαδικά», αλλά έχουν υψηλό αίσθημα προσωπικής ευθύνης.
Και τα δύο! Μόνο το ένα απ’ τα δύο, δεν κάνει…
–Είναι πάντα όσο καλύτερα ενημερωμένοι μπορούν – αλλά ΔΕΝ τα ξέρουν όλα! (ή τουλάχιστον δεν φέρονται σαν να τα ξέρουν όλα)
–Κυνηγάνε την λεπτομέρεια στην εφαρμογή.
Δεν δίνουν «οδηγίες» και περιμένουν.
Η «μαγική λέξη» που κάνει συνήθως «θαύματα» είναι το: follow up…
—Ακούνε προσεκτικά τους αντιπάλους (ακόμα κι από ένα φανατικό ή και ηλίθιο, κάτι σημαντικό μπορείς να μάθεις),
αλλά υπερασπίζονται σθεναρά τις αποφάσεις (προσωπικές και συλλογικές). Δεν κάνουν πίσω στην πρώτη κόντρα, ούτε έχουν «ψυχή καρδερίνας»…
—Αντέχουν στα δύσκολα! Αντέχουν στην πίεση (όχι μόνο της σκληρής δουλειάς, αλλά και στις επιθέσεις κακοήθειας που δεν θα αργήσουν…)
–Δεν καβαλάνε το καλάμι στις επιτυχίες (πάντα οι επιτυχίες και εφήμερες). Αλλά και δεν πανικοβάλλονται στις κακές στιγμές (που είναι αναπόφευκτες).
–Να θυμούνται: δεν πάνε να διοικήσουν ένα «στρωμένο μαγαζί»!
Πάνε σε «Πόλεμο»! Όπου θα δέχονται επιθέσεις από παντού!
Να ξέρουν πότε να δρουν, αλλά και πότε να σιωπούν. Να ξέρουν πότε να επιτίθενται και πότε να αμύνονται. Στις επιτυχίες να ελέγχουν την αλαζονεία τους και στις αποτυχίες να δίνουν κουράγιο στους γύρω τους.
–Να θυμούνται ότι δεν είχαν πάντα εξουσία. Και δεν θα έχουν για πάντα εξουσία…
Απ’ όλο τα «παράσημα» που θα πάρουν κι από όλα τα «τραύματα» που θα υποστούν, το σημαντικότερο που πρέπει να διασώσουν είναι η Αξιοπρέπειά τους! Που πρέπει να παραμείνει αλώβητη.
Εντυπωσιάστηκα από τα βιογραφικά τους λοιπόν, αλλά για μένα πιο σημαντικές είναι αυτές οι δέκα «αρετές».
Ελπίζω – και εύχομαι – να αποδείξουν ότι τις έχουν.
Κι αυτό θα είναι το πολυτιμότερο στοιχείο που θα βάλουν στο νέο βιογραφικό τους ΜΕΤΑ…
(Γιατί πάντα υπάρχει και το «ΜΕΤΑ» την κυβερνητική θητεία)
