Ή από το Ζώη Καπλάνη στο…Μορμόλη!
Σε προηγούμενο σημείωμα υποστήριξα
ότι η Ελλάδα είναι μια μοναδική και παράδοξη «περίπτωση».
Από κάθε άποψη…
Ας αρχίσουμε από τις «μοναδικότητες»:
Συγκροτεί το πρώτο εθνικό κράτος στην Ευρώπη, χωρίς να έχει αυτοκρατορικές δυνατότητες (όπως η Γαλλία και η Πρωσία),
ή αποικιοκρατικές «προεκτάσεις» (όπως η Ολλανδία, η Ισπανία και η Πορτογαλία),
χωρίς να αποτελεί προϊόν δυναστικών ρυθμίσεων (όπως το Βέλγιο)…
Του Θανάση Κ.
Προκύπτει από επανάσταση Εθνεγερσίας, θεσπίζει αμέσως δημοκρατική διακυβέρνηση πριν ακόμα καλά-καλά θεμελιώσει την ανεξαρτησία της, όταν στην Ευρώπη κυριαρχεί η «παλινόρθωση» των μοναρχικών και η «Ιερά Συμμαχία»…
Αρνούνται στους Έλληνες τη συνταγματική δημοκρατία και εκείνοι την επαναφέρουν με νέα Επανάσταση (1843), πέντε χρόνια πριν ξεσπάσουν τα δημοκρατικά κινήματα στην Ευρώπη…
Και ύστερα αρχίζουν άλλα αλλεπάλληλα «παράδοξα»:
–Στα πρώτα 100 χρόνια από την έκρηξη της Επανάστασης για την Εθνική Ανεξαρτησία, η Ελλάδα πετυχαίνει να τριπλασιάσει τα αρχικά της εδάφη!
Κι αυτό μέσα από πολέμους που συνήθως τους… έχανε (εκτός από τους δύο Βαλκανικούς), μέσα από διχασμούς που τους πλήρωνε βαρύτατα (κάποια στιγμή χωρίστηκε σε δύο… αντίπαλα «κράτη»), κι ενώ βρίσκεται σε μόνιμη αστάθεια – κυβερνητική, δυναστική και καθεστωτική.
–Μέσα στον 20ο αιώνα πέρασε από ακόμα πιο δραματικές δοκιμασίες: Με αποκορύφωμα την τραγική δεκαετία του ’40 όπου γνώρισε ένα Πόλεμο, μια τριπλή κατοχή, δύο απόπειρες διαμελισμού, ένα Εμφύλιο – ενώ έχασε τότε το 12,5% του συνολικού πληθυσμού της!
Και βγήκε απ’ όλη αυτή τη φρίκη με κατεστραμμένες τις υποδομές της, διαλυμένη την οικονομία της, ερημωμένη την περιφέρειά της, βαθιά διχασμένο το λαό της και αποδεκατισμένο τον πληθυσμό της.
–Κι όμως κατάφερε και επιβίωσε, στάθηκε στα πόδια της πολύ γρήγορα, μπήκε σε περίοδο μακροχρόνιας ανάπτυξης και κατάφερε – μέσα από αρκετές περιπέτειες, εγγενή πολιτική αστάθεια, μια δικτατορία και μια εθνική καταστροφή ακόμα (στην Κύπρο το 1974) – να μπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να εκτοξευθεί στις 28 πλουσιότερες κατά κεφαλήν χώρες στον κόσμο (μέχρι πριν την κρίση – τώρα βρίσκεται στην 43η θέση).
Και τα περισσότερα απ’ αυτά τα κατόρθωσε, ενώ είχε ήδη χρεοκοπήσει ως κράτος δύο φορές τον 19ο αιώνα κι άλλη μια στη δεκαετία του ’30…
Και στο μεταξύ, η Ελλάδα υπέστη και την «πληθυσμιακή αφαίμαξη» δεκαετιών μετανάστευσης προς όλα τα μεγάλα υπερπόντια και ευρωπαϊκά μεταναστευτικά κέντρα…
Κι όμως, στα 190 χρόνια της σταδιοδρομίας του, ως νεοελληνικό κράτος:
–Είναι η πρώτη χώρα που βιομηχανοποιήθηκε στην ευρύτερη περιοχή (στη δεκαετία του 30 – τώρα έχει χάσει προ πολλού αυτό το πλεονέκτημα),
-το πρώτο κράτος που αντιστάθηκε στον Φασισμό επιτυχώς (το 1940-41),
-το μόνο που αντιστάθηκε επιτυχώς και στον Κομμουνισμό (το1947-48),
-η πρώτη χώρα της περιοχής που μπήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση (1981),
ενώ μαζί με την Κύπρο παραμένουν οι μόνες χώρες της περιοχής που είναι μέλη του ευρώ,
-η χώρα με τη μεγαλύτερη εμπορική ναυτιλία στον κόσμο,
-και μετά το Ισραήλ η χώρα με τη μεγαλύτερη αναλογικά «διασπορά» στον κόσμο
-ενώ συγκαταλέγεται στις χώρες με τους υψηλότερους βαθμούς κοινωνικής συνοχής και εθνικής ομοιογένειας.
Κι όμως, η Ελλάδα, μοιάζει σήμερα απολύτως «ηττημένη»,
(χωρίς να έχει πολεμήσει πρόσφατα),
χρεοκοπημένη (χωρίς να έχει τυπικά χρεοκοπήσει, και παρ’ όλα που έχει πετύχει το μεγαλύτερο κούρεμα χρέους της παγκόσμιας ιστορίας – το 2012), απολύτως «εξαρτημένη» και «ελεγχόμενη»
(χωρίς να έχει χάσει τη δημοκρατία της, τυπικά τουλάχιστον),
απολύτως «περιθωριοποιημένη» (παρ’ ό,τι βρίσκεται σε νευραλγική θέση γεωπολιτικά, ίσως περισσότερο από ποτέ)…
πλήρως «παραδομένη» (χωρίς να έχει απολέσει ο λαός της τα εθνικά του ανακλαστικά και την εθνική του ταυτότητα)…
Σε απόλυτο αδιέξοδο, σε κατάσταση αληθινής παρακμής…
Τι ακριβώς συμβαίνει;
Και πόσο πιθανό είναι – και αυτή τη φορά – να πραγματοποιήσει «το μεγάλο τίναγμα» προς τα μπρός, ίσα-ίσα η στιγμή που μοιάζει να βυθίζεται στο πιο βαθύ τέλμα – όπως έχει κάνει τόσες φορές ως τώρα;
Πόσο πιθανό είναι να κάνει ξανά το μεγάλο και απροσδόκητο «άλμα», εκεί που έχει βρεθεί στο «καναβάτσο»;
Κανείς δεν ξέρει!
Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά, αν, παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις,
η Ελλάδα θα αναστηθεί και πάλι – και μάλιστα με «θεαματικό τρόπο»…
Απλώς, το έχει… ξανακάνει! Πολλές φορές…
Και από πολύ δυσκολότερη θέση και μέσα σε πολύ χειρότερες συνθήκες.
* Το μόνο βέβαιο, είναι ότι η Ελλάδα διαθέτει πολλαπλά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα σε δεκάδες τομείς οικονομικής δραστηριότητας – πολύ πέραν του Τουρισμού που αποτελεί ουσιαστικά την «μονοκαλλιέργειά» της.
Έχει, ουσιαστικά, περισσότερα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα απ’ ό,τι άλλες χώρες – συγκρίσιμες εδαφικά και πληθυσμιακά με την Ελλάδα – που έχουν παρουσιάσει εκπληκτικά αναπτυξιακά επιτεύγματα τις τελευταίες δεκαετίες: όπως η Φιλανδία, η Δανία, η Ολλανδία, η Ιρλανδία και το Ισραήλ – για να μην αναφερθώ στην Κύπρο…
Κι όμως! Κανένα ουσιαστικά απ’ όλα αυτά τα πλεονεκτήματα δεν έχει αξιοποιήσει η Ελλάδα…
* Το μόνο βέβαιο, επίσης, είναι ότι η Ελλάδα διαθέτει στο υπέδαφος και στον υποθαλάσσιο χώρο της πλουτοπαραγωγικούς πόρους που θα μπορούσαν από μόνοι τους να της δώσουν τεράστια αναπτυξιακή ώθηση για δύο-τρείς γενιές! Αλλά δεν έχει κάνει τίποτε για να τους αξιοποιήσει.
Ακόμα και η μικροσκοπική και «αδύναμη» Κύπρος την έχει αφήσει πολύ πίσω σε αυτό…
* Το μόνο βέβαια, ακόμα, είναι ότι η Ελλάδα διαθέτει ανθρώπινο δυναμικό – το πιο πολύτιμο και παραγωγική κεφάλαιο – εξαιρετικής ποιότητας από κάθε άποψη. Οι Έλληνες που εγκαταλείπουν τη χώρα τους μεγαλουργούν σε όλες τις άλλες χώρες και σε όλα τα πεδία. Μόνο μέσα στη χώρα τους μαραζώνουν…
* Το μόνο βέβαιο, τέλος, είναι ότι η Ελλάδα είναι σήμερα πιο απαραίτητη γεωπολιτικά στη Δύση, απ’ ό,τι ήταν ποτέ. Γιατί είναι το προπύργιο σταθερότητας της Ανατολικής Μεσογείου (στην Τουρκία δεν μπορούν να υπολογίζουν ως «παράγοντα σταθερότητας» πια), κι είναι ακόμα το «σύνορο» της Ευρώπης συνολικά στο πιο ευπαθές σημείο της – εκεί απ’ όπου απειλείται από γιγαντιαίες και ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές.
Είναι ακόμα προϋπόθεση γεωπολιτικής ασφάλειας και για το Ισραήλ και για το κοσμικό καθεστώς της Αιγύπτου. Η Τουρκία βρίσκεται πια σε μόνιμη αντιπαλότητα και με τις δύο αυτές χώρες…
Και χωρίς μιαν Ελλάδα όρθια και δυνατή, ούτε το Ισραήλ νιώθει ασφαλές, ούτε το κοσμικό καθεστώς Σίσι στην Αίγυπτο.
Ούτε βέβαια η κεντρική Ευρώπη, αν υπάρξει επόμενο «τσουνάμι λαθρομεταναστών»…
Η Ελλάδα, λοιπόν, είναι πολλαπλά απαραίτητη για πολλούς.
Δεν είναι χώρα «στρατηγικού βάθους» (όπως η Γερμανία, η Ρωσία ή η Τουρκία), αλλά είναι «χώρα μεταίχμιου» (ιδιαίτερα σε συνδυασμό με την Κύπρο), πάνω στους σύγχρονους «διαδρόμους» των μεγάλων προκλήσεων, των μεγάλων ευκαιριών και των μεγάλων απειλών.
Όπως «χώρες μεταίχμιου» υπήρξαν, τηρουμένων των αναλογιών, η Βρετανία, η Ιαπωνία και η Ολλανδία, σήμερα πια η Ιρλανδία και η Φιλανδία – ακόμα και το Ισραήλ.
«Χώρες-μεταίχμιου» αντιμετωπίζουν μεγαλύτερους κινδύνους, αλλά έχουν και μεγαλύτερες ευκαιρίες, μπορούν ταχύτερα να περάσουν από την καταστροφή στον ακμή (και αντιστρόφως), από την υπέρμετρη αισιοδοξία στην κατάθλιψη, από την εθνική έξαρση στην διάχυτη ηττοπάθεια, από την αναπτυξιακή έκρηξη στη χρεοκοπία, από το έπος στην τραγωδία…
–Χρειάζονται σταθερότερους λειτουργικούς θεσμούς για να αντέξουν τις συνεχείς προκλήσεις και απειλές απ’ έξω.
–Χρειάζονται ισχυρότερη ηγεσία – πολιτική και πνευματική – ώστε να αντέξουν τις εσωτερικές μεταπτώσεις τους.
–Χρειάζονται ισχυρότερο «εθνικό αφήγημα», για να διατηρήσουν την ενότητά τους, στα εύκολα και τα δύσκολα που εναλλάσσονται συνεχώς.
–Χρειάζονται και εξαιρετικά διορατική εξωτερική πολιτική, για να επιβιώνουν σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο – και ισχυρή εσωτερική συναίνεση, για να διατηρούν την ισορροπία τους, όταν τα πάντα ανατρέπονται γύρω τους…
Η Ελλάδα έχει διαχρονικά, όλα τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα για να πραγματοποιήσει τεράστια άλματα στο μέλλον. Και έχει αποδείξει ότι το μπορεί…
Αλλά δεν έχει σήμερα καμία από τις παραπάνω προϋποθέσεις, για να εκμεταλλευτεί όλες τις ευκαιρίες ως «χώρα-ματαίχμιου» (εκτός από το ισχυρό εθνικό αφήγημα – που υπονομεύεται κι αυτό συστηματικά τα τελευταία χρόνια).
–Ο Λαϊκισμός υπονόμευσε τη δημοκρατία της και κατέστησε μη λειτουργικό το κράτος και τους θεσμούς της.
–Ο Λαϊκισμός μαζί με τον Κρατισμό υπονόμευσαν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της, τη δημιουργικότητα του Έλληνα, το «δαιμόνιό» του – δηλαδή το ταλέντο να εκμεταλλεύεται ευκαιρίες ή να δημιουργεί συνεχώς νέες ευκαιρίες…
–Η Αριστερά υπονόμευσε την εθνική του αυτοπεποίθηση και κατέστησε την εξωτερική του πολιτική αυτιστική, ενοχική και ηττοπαθή.
–Η Δεξιά έχασε το συντηρητισμό της που είναι δύναμη κοινωνικής συνοχής – κι είναι έτοιμη να προσυπογράψει οποιοδήποτε συρμό για να κερδίσει… «προοδευτικά εύσημα»,
–Το Κέντρο της έχασε τον παραδοσιακό φιλελευθερισμό του, αλλά και τον πατριωτισμό του.
Η νοικοκυροσύνη έγινε «ανάθεμα».
Ο πατριωτισμός κατάντησε «ψόγος».
Η γενναιότητα, η ακεραιότητα, η αξιοπρέπεια, παλιομοδίτικα «κουσούρια».
Η «κοινωνική δικαιοσύνη», ξέφτισε σε ικανοποίηση συντεχνιακών αιτημάτων, συχνότατα άδικων ή παράλογων, χωρίς αίσθηση συνολικού συμφέροντος,
Η νομιμότητα κατάντησε κουρελού κανονιστικών αρχών, που δεν ισχύουν για όλους και που παραβιάζονται συστηματικά. Και ατιμώρητα…
Η δημοκρατία μετατράπηκε στο αντίθετό της: σε χειραγώγηση του λαού και σε περιφρόνηση της πλειοψηφίας από τις διάφορες μειοψηφίες ή τους ισχυρούς που ελέγχουν τα ΜΜΕ.
Ο Έλληνας αλλοτριώθηκε, του έβγαλαν τα χειρότερα ελαττώματα, αλλά δεν έχασε τις αρετές του. Απλά οι αρετές του βρίσκονται πια… υπό διωγμό!
Οι αρετές του δεν επιβραβεύονται – τιμωρούνται.
Δεν εκπροσωπούνται από την εκάστοτε ηγεσία του – διασύρονται.
Δεν διδάσκονται στα παιδιά του – γελοιοποιούνται στα σχολειά.
Κάποτε δίδασκαν στα αναγνωστικά της Δ΄ Δημοτικού την σταδιοδρομία του Ζώη Καπλάνη. Τώρα διδάσκουν το… Μορμόλη!
Ο Καπλάνης υπήρξε εθνικός ευεργέτης στην τελευταία περίοδο της Τουρκοκρατίας. Με δύσκολα παιδικά χρόνια, μεγάλωσε ορφανός, υπέφερε πολλά, μορφώθηκε μόνος του, πρόκοψε με την αξία του, μεγαλούργησε αυτοδημιούργητος και διέθεσε την περιουσία του δημιουργώντας ένα τεράστιο δίκτυο κοινωνικής προσφοράς. Σήμερα τα παιδιά μας δεν μαθαίνουν τίποτε γι’ αυτόν…
Αντίθετα ο Μορμόλης είναι ένας μυθικός χαρακτήρας που έφτιαξαν δύο παιδιά με τη φαντασία τους, για να γελοιοποιήσουν «τον κόσμο των μεγάλων» και τους κανόνες του. Ιδανικό «εργαλείο» αναρχικής διαπαιδαγώγησης (από μετάφραση του Γερμανού συγγραφέα Ράϊνερ Χάχφελντ)
Η Ελλάδα που έπαψε να μαθαίνει στα παιδιά της για το Ζώη Καπλάνη και νιώθει άνετα να τα διαπαιδαγωγεί με το «Μορμόλη» και το «δήμαρχο Χαρχούδα» (τον πονηρό πολιτικάντη της «Λιλιπούπολης»), είναι μια Ελλάδα που έχει χάσει τον εαυτό της και αυτοκτονεί χωρίς να το ξέρει…
Ο εχθρός δεν είναι «εκεί έξω». Είναι εδώ μέσα!
Όχι στο διπλανό μας…
Μέσα μας!
Για ό,τι παθαίνουμε δεν φταίνε οι «άλλοι» – εντός κι εκτός, οι όποιοι «άλλοι»
Φταίμε εμείς οι ίδιοι!
Μόνο αν το καταλάβουμε αυτό θα σωθούμε.
Μόνο τότε θα βρούμε τον εαυτό μας. Γιατί τον έχουμε χάσει…
Έχουμε τεράστιες δυνατότητες Έχουμε ανυπολόγιστες δυνάμεις…
Οι δυνατότητες είναι παντού γύρω μας…
Κι ας μη τις βλέπουμε.
Οι δυνάμεις είναι βαθιά μέσα μας…
Κι ας μη το ξέρουμε…
Η Κόλαση και ο Παράδεισος είμαστε εμείς.
Κι είναι στο χέρι μας. Και τα δύο…
Ο Τσίπρας, είναι η απεχθής και φαύλη πλευρά του εαυτού μας.
Ο Καμμένος, η γελοία πλευρά του εαυτού μας.
Η Κουντουρά, ο Παπαχριστόπουλος και ο Δανέλης, η φαυλότητα που είχαμε πάντα μέσα μας…
Ο Σταύρος Θοδωράκης και ο… Μαυρωτάς είναι οι «φελλοί» που μας παρουσιάστηκαν ως «προοδευτικοί μεταρρυθμιστές» για να μας… «σώσουν»!
Όλα αυτά τα… «φρούτα» δεν προέκυψαν από «ατύχημα».
Εμείς τα ψηφίσαμε, εμείς τα αναδείξαμε, κάποιοι από μας τα πίστεψαν κι όλα – και σήμερα νιώθουν απογοήτευση. Και οργή ακόμα…
Καμιά απογοήτευση απ’ αυτούς.
Από τον εαυτό τους να νιώθουν απογοητευμένοι!
Καμιά οργή από το πολιτικό σύστημα!
Εμείς είμαστε το «πολιτικό σύστημα»! Εμείς τους ψηφίζουμε και τους ξαναψηφίζουμε. Κι όταν παύουμε να ψηφίζουμε αυτούς που δεν μας αρέσουν πια, ψηφίζουμε άλλους, τρισχειρότερους!
Εμείς είμαστε το πρόβλημα.
–Πόσες φορές ζήτησε η κοινωνία να γίνουν όλα «πιο εύκολα», να μπαίνουν τα παιδιά πιο εύκολα στο Πανεπιστήμιο, να μπαίνουν περισσότεροι στο δημόσιο, να παίρνουν όλοι περισσότερα «επιδόματα», να μισθοδοτούνται ει δυνατόν χωρίς να δουλεύουν. Δηλαδή όλα αυτά που δεν γίνονται χωρίς να υποβαθμιστούν τα πάντα και χωρίς τελικά να χρεοκοπήσουν τα πάντα…
Το όλα «πιο εύκολα» είναι ο σίγουρος δρόμος στη συνολική απαξιωση!
–Και πόσες φορές διαμαρτυρήθηκε κανείς που ΔΕΝ διδάσκονται τα παιδιά πια τη γλώσσα τους (γι’ αυτό και κάνουν πολύ περισσότερα λάθη απ’ ό,τι οι απόφοιτοι της εγκύκλιας μόρφωσης προηγούμενων γενιών),
–Πόσες φορές διαμαρτυρήθηκε κανείς που δεν διδάσκονται τα παιδιά πια Ευκλείδεια Γεωμετρία (τη «μήτρα» του αναλυτικού και επαγωγικού Λόγου),
δεν διδάσκονται τριγωνομετρία (το θεμέλιο του επιστημονικού Λόγου),
δεν διδάσκονται πια Ελληνική Ιστορία ως «αφήγημα» και ως «εθνική ταυτότητα»,
δεν διδάσκονται τον Πλατωνικό Ιδεαλισμό, ούτε την Αριστοτελική Λογική, μόνο διδάσκονται… «ανεπαισθήτως» Μαρξισμό,
δεν διδάσκονται Θουκιδίδη, διδάσκονται… Νίκο Δήμου,
δεν διδάσκονται την Ορθοδοξία ως κομμάτι της Εθνικής τους ταυτότητας,
διδάσκονται… «Θρησκειολογία», όπου συνυπάρχουν ανάκατα, ο πρωτόγονος ανιμισμός, ο Βουδισμός, και ο Μωαμεθανισμός, με τις ενδοχριστιανικές διαμάχες – έτσι για να πάρουν μια δόση αθεϊας από μικρά…
Τα έκανε και η Σοβιετική Ένωση αυτά και είδαμε που κατάντησε – αλλά εκείνη τουλάχιστον καλλιεργούσε την στέρεα Πίστη στην επίσημη τότε κρατική θρησκεία του Μαρξισμού…
Εδώ τα παιδιά μεγαλώνουν χωρίς «Πίστη» σε ό,τιδήποτε, πράγμα ολέθριο! Γιατί ακριβώς δεν τους δίνουμε κάτι να αμφισβητήσουν αργότερα – να ασκήσουν την κριτική σκέψη τους, μέσα από την αμφισβήτηση.
Ο δρόμος προς τον ηθικό σχετικισμό, τον κυνισμό, τον άκρατο ατομισμό και την κοινωνική εξαγρίωση έχει ανοίξει για τα καλά…
Δεν διαμαρτυρηθήκαμε ποτέ για όλα αυτά. Και τώρα τα πληρώνουμε.
Δεν εξοργιστήκαμε ποτέ για όλα αυτά. Και τώρα μας διαλύουν.
Τα αφήσαμε και θέριεψαν. Και τώρα μας απειλούν άμεσα…
Ο εχθρός δεν είναι εκεί έξω. Είναι εδώ μέσα. Μέσα μας!
Η Ελλάδα έχει ακόμα τεράστιες δυνάμεις…
Οι Έλληνες διαθέτουν ακόμα τεράστιες δυνατότητες…
Το έχουν αποδείξει πολλές φορές.
Αλλά πρέπει να βρουν τον εαυτό τους.
Γιατί αλλιώς θα χαθούν!
ΥΓ Ως σύγχρονη κοινωνία, ως ιστορικό πλέον κράτος, η Ελλάδα υπήρξε ένα σύμπλεγμα από «μοναδικότητες» και «παραδοξότητες».
Μη τελειώσουμε ως μια «παραδοξότητα» που… «και πολύ κράτησε».
Μπορούμε ακόμα να αποδείξουμε, ότι είμαστε μια «μοναδικότητα»,
που μπορεί πάντα να ανα-γεννάται από τις στάχτες της,
