Όλοι πιθανολογούν πια «θερμό επεισόδιο» με την Τουρκία, μέσα στους επόμενους – θερινούς – μήνες…
Του Θανάση Κ.
Κι αυτό είναι, πράγματι, κάτι «καινούργιο» στα Ελληνικά πράγματα, τα τελευταία σαράντα χρόνια…
Μέχρι τώρα ο κίνδυνος ήταν μήπως (ΑΝ θα) γίνει ελληνοτουρκική σύγκρουση, πράγμα που το «ελληνικό πολιτικό σύστημα» έδειχνε δυσκολία να διαχειριστεί.
Τώρα το ερώτημα δεν είναι Αν -αλλά Πότε και Πώς!
Κι αυτά τα «νέα» ερωτήματα – Πότε και Πώς – το πολιτικό σύστημα δείχνει να τα «διαχειρίζεται» κάπως…
Ή τουλάχιστον, να μην τα «απωθεί» (όπως συνέβαινε ως τώρα)…
Αυτό μπορεί να σημαίνει δύο πράγματα:
— Είτε οι σύμμαχοί μας (και κάποιο τμήμα του εδώ πολιτικού κατεστημένου), ωθούν τα πράγματα σε μια «στημένη ισοπαλία» (ή και «ήττα» ακόμα), που θα μας την εμφανίσουν μετά ως μια «νίκη στα σημεία». Ας πούμε μια «ελεγχόμενη σύγκρουση» μετά την οποία θα κάνουμε κάποιες κρίσιμες παραχωρήσεις κάπου, για να διασώσουμε κάτι άλλο…
— Είτε όντως στο πολιτικό μας σύστημα έχει ήδη «ωριμάσει» η ιδέα ότι τώρα θα γίνει ό,τι αναβαλλόταν επί δεκαετίες – και η Ελλάδα θα κάνει «ό,τι καλύτερο μπορεί. Δηλαδή θα ετοιμαστεί να απαντήσει στις έμπρακτες προκλήσεις όπως αρμόζει, ελπίζοντας ότι, τουλάχιστον, «δεν θα χάσει»…
Τι από τα δύο συμβαίνει;
Συμβαίνουν και τα δύο!
Και θα γίνει στο τέλος κάτι ανάμεσα στα δύο, ή ένας συνδυασμός και των δύο.
Δηλαδή, όλα είναι ανοικτά!
* Πρώτα, πρώτα είναι πολύ δύσκολο να «στηθεί» από πριν ένα θερμό επεισόδιο.
Πολύ περισσότερο, ένας συνδυασμός δύο τριών παράλληλων ή διαδοχικών θερμών επεισοδίων, έστω διάρκειας μερικών ωρών ή ενός-δύο 24ωρων (που θεωρείται και το πιθανότερο σενάριο).
Ακόμα κι όταν όλοι οι «πολιτικοί παράγοντες» (οι εκατέρωθεν κυβερνήσεις) «ελέγχονται», από τη στιγμή που αρχίζουν «πραγματικά πυρά», ο έλεγχος χάνεται…
Κι αυτό ισχύει πολύ περισσότερο στην περίπτωσή μας, που η κυβέρνηση Ερντογάν δεν ελέγχεται, ουσιαστικά, από κανένα…
Δείτε, για παράδειγμα, τι έγινε τον περασμένο Μάρτιο στον Έβρο.
Υπήρχαν πληροφορίες ότι «κάτι ετοίμαζε» ο Ερντογάν εκεί…
Αλλά όταν μας έστειλε δεκάδες χιλιάδες «εργαλειοποιημένους» λαθρομετανάστες, κανείς δεν περίμενε τέτοιες έκτασης «υβριδική» επίθεση εκείνη τη στιγμή από πλευράς Τουρκίας (πολύ περισσότερο που όλες οι χώρες τότε είχαν αρχίσει να ανησυχούν σοβαρά για την πανδημία).
Κανείς δεν περίμενε ότι η Τουρκία – που είχε σοβαρά εσωτερικά οικονομικά προβλήματα τότε και άλλα «ανοικτά μέτωπα», τόσο στη Συρία όσο και στη Λιβύη – θα άνοιγε εκείνη τη στιγμή μέτωπο κατά της Ελλάδας στον Έβρο…
Πολύ περισσότερο, κανείς δεν περίμενε ότι η Ελλάδα θα αντιδρούσε όπως αντέδρασε: Δηλαδή ότι θα έκλεινε τα περάσματα στον Έβρο – που τα είχε κλείσει αποτελεσματικά παλαιότερα, ως τις αρχές του 2015, ύστερα τα άνοιξε, κι ύστερα αρνιόταν να τα κλείσει και πάλι…
Κι έπρεπε να εκδηλωθεί η τωρινή άμεση πρόκληση της Τουρκίας, για να κλείσει ξανά η Ελλάδα τα περάσματα στον Έβρο κλείνοντάς, στη συνέχεια, και τα νησιά του Αιγαίου.
Αλήθεια, θυμάστε όλους εκείνους που μας έλεγαν ότι «δεν μπορούν να γίνονται απωθήσεις λαθρομεταναστών» από τα παράλια της Τουρκίας;
Τους τελευταίους τρεις μήνες γίνονται απωθήσεις και από τα νησιά! Χώρια που τώρα δημιουργείται και «φράχτης» στον Έβρο (που προϋπήρχε εκεί, αλλά επί ΣΥΡΙΖΑ «ξηλώθηκε» – και τώρα ξανά-στήθηκε και επεκτείνεται…)
Αιφνιδιάστηκαν οι πάντες λοιπόν, από την αποτυχία της «υβριδικής» επίθεσης της Τουρκίας στον Έβρο τον περασμένο Μάρτιο. Περισσότερο ίσως αιφνιδιάστηκε ο ίδιος ο Ερντογάν!
Που η Ελλάδα αντέδρασε – παρά πάσαν προσδοκία – την τελευταία στιγμή Και του ματαίωσε τα σχέδια (έστω και προσωρινά)…
Ο μεγαλύτερος ίσως θεωρητικός του Πολέμου, ο Carl Von Clausewitz έχει αναδείξει ως έννοια καθοριστική για την κατανόηση του Πολέμου την έννοια της «τριβής» (friction).
Δηλαδή την πρακτική αδυναμία να προγραμματιστεί και να εκτελεστεί με ακρίβεια ένα σχέδιο μάχης, γιατί την ώρα που αρχίζουν «τα πυρά», απελευθερώνονται τόσο πολλοί «απρόβλεπτοι παράγοντες», ώστε κανένας προηγούμενος σχεδιασμός δεν είναι εύκολο να υλοποιηθεί.
Όπως έλεγαν αργότερα οι Αμερικανοί μελετητές του Κλαούζεβιτζ (για παράδειγμα ο Peter Paret, στο εμβληματικό έργο που επιμελήθηκε και συνεισέφερε και ο ίδιος: Τhe Makers of Modern Strategy from Machiavelli to the Nuclear Age):
There is no battle plan that survives the battle field.
Δεν υπάρχει σχέδιο μάχης που… επιβιώνει στο πεδίο της μάχης!
To ρητό αυτό αποδίδεται αρχικά στον μαθητή του Κλαούζεβιτς, Πρώσο Στρατάρχη Helmut Von Moltke (τον πρεσβύτερο), τον ηγέτη των πρωσικών θριάμβων κατά της Δανίας, της Αυστρίας και της Γαλλίας, μεταξύ 1864-71.
Σκεφτείτε ένας από τους σημαντικότερους επιτελικούς σχεδιαστές της σύγχρονης Ιστορίας, επί κεφαλής σε ένα από τους πειθαρχημένους στρατούς, εκφράστηκε ωστόσο με τέτοιο τρόπο για το πόσο «εύθραυστοί» είναι τελικά οι «σχεδιασμοί» μάχης…
[O Κλαούζεβιτζ έγραψε το κλασικό έργο του απαντώντας σε ένα άλλο, επίσης Πρώσο στρατιωτικό συγγραφέα της εποχή τους, τον Dietrich Heinrich Von Bulow, ο οποίος υποστήριζε ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις μπορούν να αναλυθούν με μαθηματική ακρίβεια και να εκτελεστούν με την αποτελεσματικότητα καλο-λαδωμένη μηχανής! Αυτή τη μηχανιστική αντίληψη του πολεμικού σχεδιασμού προσπάθησε να καταρρίψει ο Κλαούζεβιτζ με την έννοια της «τριβής» (friction), την οποία ανέδειξε, στη συνέχεια, σε κεντρικό στοιχείο της Πολεμικής Θεωρίας του]
Η έννοια της τριβής είναι ακόμα πιο επίκαιρη και καθοριστική, όταν δεν πρόκειται για σχεδιασμό ενός «Πολέμου» (στη διάρκεια του οποίου μπορούν να γίνουν αλλεπάλληλες διορθώσεις των αρχικών σχεδίων) αλλά για σχεδιασμό «στιγμιαίας» μάχης. Η «θερμού επεισοδίου»…
Άρα, όσοι πιστεύουν ότι ένα ελληνοτουρκικό επεισόδιο μπορεί να σχεδιαστεί και να εκτελεστεί με ακρίβεια και προαποφασισμένη έκβαση, έρχονται σε πλήρη σύγκρουση και με την σύγχρονη στρατιωτική θεωρία, αλλά και με την εμπειρία – παλαιότερη και πρόσφατη…
* Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα που πρέπει να προσέξουμε.
Η Τουρκία έχει μπει σε μια φάση εξωτερικής υπέρ-επέκτασης (και στη Συρία και στη Λιβύη τώρα και έναντι της Αιγύπτου και έναντι της Ελλάδος πλέον) αλλά και ταυτόχρονης εσωτερικής αποσάθρωσης (οι οικονομικοί δείκτες έχουν καταρρεύσει – και αποφεύγει ακόμα τη χρεοκοπία, κυρίως λόγω της μαύρης οικονομίας και των «ενέσεων ρευστότητας» από το Κατάρ – που κι αυτές εξαντλούνται, βέβαια…)
Όταν μια χώρα βρίσκεται σε «υπέρ-επέκταση», δεν μπορεί να χάσει έστω και μια μάχη! Πρέπει να κερδίζει συνεχώς και παντού. Αν χάσει κάπου, είναι πιθανό πλέον να καταρρεύσει παντού!
Η αλήθεια που δεν λέγεται, λοιπόν είναι ότι αυτή τη στιγμή πολλοί θέλουν να – ή δεν θα «στενοχωριούνταν» αν – η Τουρκία πληρώσει ακριβά το τίμημα της υπέρ-επέκτασής της!
Θα το ήθελαν διακαώς κράτη που υπήρξαν (ή παραμένουν) μεταξύ τους ιστορικοί αντίπαλοι στη Μέση Ανατολή: η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Συρία και το (Σιιτικό) Ιράν! Θα το ήθελαν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία. Θα το ήθελε ακόμα και η Γαλλία, από τις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις. Δεν θα είχε αντίρρηση τελικά ούτε η Ρωσία (που χρησιμοποίησε την Τουρκία απλώς για να αποδυναμώσει πλήρως το ΝΑΤΟ και το πέτυχε), αλλά ούτε και οι ΗΠΑ μακροχρόνια (οι οποίες, έτσι κι αλλιώς, ετοιμάζονται να αντικαταστήσουν το ΝΑΤΟ με μια πιο λειτουργική «ατλαντική» συμμαχία που θα συμπεριλαμβάνει το Ισραήλ – ίσως και την Κύπρο, ενδεχομένως και την Αίγυπτο…)
Γενικά όσες χώρες ιεραρχούν ως προτεραιότητα την εξάλειψη του ισλαμικού φονταμενταλισμού, δεν θα είχαν αντίρρηση να πληρώσει ακριβά την υπέρ-επέκταση της Τουρκίας ο Ερντογάν. Ο οποίος θεωρείται και ο μεγάλος «προστάτης» του Σουνιτικού τζιχαντισμού («Αδελφοί Μουσουλμάνοι» κλπ.)
* Το θέμα είναι ότι όλοι αυτοί που επιθυμούν να… «στραπατσαριστεί» η Τουρκία του Ερντογάν δεν θέλουν να ρισκάρουν οι ίδιοι, για το πετύχουν.
Τους ενδιαφέρει γεωπολιτικά (άλλους περισσότερο, άλλους λιγότερο), αλλά δεν είναι έτοιμοι να πρωτοστατήσουν οι ίδιοι για να επισυμβεί…
Κι εδώ, αν η Ελλάδα αντισταθεί αποτελεσματικά στον τουρκικό επεκτατισμό, μπορεί να πετύχει τελικά, πολύ περισσότερα από μια «ισοπαλία στα σημεία». Μπορεί να καταφέρει το μοιραίο πλήγμα στην τουρκική «υπέρ-επέκταση», η οποία θα αντιμετωπίσει, για πρώτη φορά, σύγχρονες Ένοπλες Δυνάμεις (όχι «πολιτοφυλακές») και δεν αντέχει, έστω και μια «ισοπαλία στα σημεία».
Γίνεται ήδη – για λόγους άσχετους με μας – μια νέα «ευθυγράμμιση στρατηγικών συμφερόντων» κατά της Τουρκίας! Ένα θερμό επεισόδιο με την Ελλάδα, έστω και περιορισμένο, μπορεί να γίνει καταλύτης πολύ ευρύτερων γεωπολιτικών εξελίξεων σε βάρος της Άγκυρας.
ΥΓ.1 Τελικά τα μηνύματα ελληνικής αποφασιστικότητας είναι το πιο αποτρεπτικό όπλο για να αποθαρρύνουμε την Τουρκία. Αλλά και το πιο ισχυρό όπλο για να προσελκύσουμε αληθινούς συμμάχους μακροπρόθεσμα. Το λένε «αξιοπιστία»! Κι είναι αυτό από το οποίο «πάσχουμε» μέχρι σήμερα. Αν κερδίσουμε αποτρεπτική αξιοπιστία στα μάτια τρίτων, αλλάζει όλη η γεωπολιτική δυναμική στην περιοχή μας…
ΥΓ.2 Πάντως η επήρεια του Καστελόριζου στην Ελληνική ΑΟΖ δεν είναι κάτι «δευτερεύουσας σημασίας»! Είναι απολύτως απαραίτητο από γεωστρατηγική άποψη, γιατί αλλιώς αποκόπτεται η «συνέχεια» της ΑΟΖ από την Ελλάδα στην Κύπρο!
Δεν είναι κάτι που «μπορούμε να το θυσιάσουμε» για να κατοχυρώσουμε άλλα. Είναι κάτι που βρίσκεται στο επίκεντρο των γεωπολιτικών συμφερόντων μας.
Αν χάσουμε την «επήρεια» του Καστελόριζου, εμείς χάνουμε παρά πολλά.
Και η Τουρκία κερδίζει ακόμα περισσότερα…
Εκεί τελικά, θα κριθούν όλα!
