Απάντηση στα δημοσιεύματα περί «κωλύματος» ώστε να διοριστεί πρωθυπουργός ένας αρχηγός κόμματος, χωρίς να είναι βουλευτής, όπως η περίπτωση του Απόστολου Τζιτζικώστα, δίνει με άρθρο του στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης και βουλευτής Λέσβου της ΝΔ Χαράλαμπος Αθανασίου.
Το κείμενο του κ. Αθανασίου, ο οποίος, ειρήσθω εν παρόδω, έχει ασχοληθεί ως νομικός με τα ζητήματα του Συνταγματικού δικαίου, έχει τίτλο: «Πρωθυπουργός μπορεί να γίνει και μη βουλευτής». Ο πρώην υπουργός προσεγγίζει το ζήτημα, όπως ο ίδιος αναφέρει, «πέρα από πολιτικές σκοπιμότητες», τόσο με βάση το γράμμα όσο και το πνεύμα του Συντάγματος και παράλληλα στο πλαίσιο των όσων ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής.
Επισημαίνει επί της αρχής ότι «πρωθυπουργός διορίζεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο αρχηγός του κόμματος, το οποίο διαθέτει στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών και αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, αρχίζει η διαδικασία των διερευνητικών εντολών…».
Για την περίπτωση μη κοινοβουλευτικού αρχηγού και το γεγονός ότι βάσει του Συντάγματος η διερευνητική εντολή δίνεται στο πρόσωπο που προτείνει η Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος, ο κ. Αθανασίου επισημαίνει ότι «αυτό ισχύει μόνο στην περίπτωση που το κόμμα δεν έχει αρχηγό», όπως σαφώς ορίζεται στην παρ. 4 του άρθρου 37.
Συνεχίζοντας ο κ. Αθανασίου αναφέρει πως το Σύνταγμα κάνει σαφές ότι «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναθέτει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης ή διερευνητική εντολή στους αρχηγούς των κομμάτων και όχι στους προέδρους των Κοινοβουλευτικών Ομάδων».
Όπως σημειώνει, «ο διαφορισμός αυτός (αρχηγός κόμματος – πρόεδρος Κοινοβουλευτικής Ομάδας) είναι σαφής και διατρέχει όλες τις σχετικές διατάξεις του Κανονισμού της Βουλής, ο οποίος είναι πλήρως εναρμονισμένος με τις Συνταγματικές επιταγές».
Ο Πρωθυπουργός δεν έχει ασυμβίβαστο
«Πράγματι, σύμφωνα με το άρθρο 51 παρ. 1 του Συντάγματος, τα αιρετά μονοπρόσωπα όργανα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης δευτέρου βαθμού δεν μπορούν να εκλεγούν βουλευτές μέχρι να λήξει η θητεία τους, ακόμη και αν παραιτηθούν. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να είναι μέλη της κυβέρνησης και να διορισθούν πρωθυπουργοί, εφόσον είναι αρχηγοί του κόμματός τους και το κόμμα τους κερδίσει τις βουλευτικές εκλογές», επισημαίνει ο κ. Αθανασίου.
Επικαλούμενος τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 26, 37 παρ. 1, 55 και 81 του Συντάγματος, ο κ. Αθανασίου τονίζει ότι «το κώλυμα του άρθρου 56 παρ. 1 του Συντάγματος αφορά μόνο τους λειτουργούς της Νομοθετικής Λειτουργίας της Πολιτείας. Τα ανωτέρω πρόσωπα δεν μπορούν να εκλεγούν βουλευτές όσο διαρκεί η θητεία τους. Δεν αφορά, βεβαίως, και τα μέλη της κυβέρνησης (πολύ περισσότερο τον πρωθυπουργό), διότι, αν αυτό ήθελε ο συνταγματικός νομοθέτης, δεν θα έθετε στο άρθρο 81, ως κώλυμα, μόνο την έλλειψη των προσόντων του άρθρου 55, αλλά και το κώλυμα του άρθρου 56 παρ. 1».
Παράλληλα, ο κ. Αθανασίου τονίζει ότι από τα πολλά άρθρα του Κανονισμού της Βουλής προκύπτουν οι διακριτοί ρόλοι αρχηγού κόμματος που δεν είναι βουλευτής και προέδρου Κοινοβουλευτικής Ομάδας.
