Τι είδους “καινούργιο κόσμο” θα φέρει η πανδημία του κορονοϊού; Και ποια μειονεκτήματα του “παλαιού κόσμου” – αυτού που ζούσαμε μέχρι τώρα – θα σαρώσει στο πέρασμά της;
Του Θανάση Κ.
— Κάποιοι υποστηρίζουν ότι τελειώνει ο… “νεοφιλελευθερισμός”!
Το είπε ο Τσίπρας, προχθές, και φαίνεται πως μάλλον το πιστεύει! Νομίζει ότι επανέρχεται η ανάγκη για μια παγκόσμια “σοσιαλιστική” κοινωνία, όπου τα πάντα θα καθορίζονται από ανεξέλεγκτες γραφειοκρατίες και κρατικίστικες προτεραιότητες. Κάποιος πρέπει να του πει το γνωστό: δώκαμαν-δώκαμαν.
Ο “υπαρκτός σοσιαλισμός” κατέρρευσε με πάταγο πριν 30 χρόνια! Γιατί απέτυχε σε όλα! Και δεν χρειάστηκε καμία “πανδημία” για να καταρρεύσει. Ήταν ο ίδιος “πανδημία”. Με ανυπολόγιστες ζημιές και εκατόμβες νεκρών μάλιστα, για πολλές δεκαετίες…
Και η Κίνα πριν λίγους μήνες άφησε την ίωση του κορονοϊού να ξεφύγει στο έδαφός της και να μετατραπεί σε διεθνή πανδημία, επειδή ακριβώς επέδειξε γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και αδιαφάνεια…
— Κάποιοι υποστηρίζουν ότι “τέλειωσε η Ευρώπη”, τουλάχιστον όπως την ξέραμε. Το βέβαιο είναι ότι τελείωσε το μοντέλο νομισματικής ενοποίησης το οποίο στηρίχθηκε στο Σύμφωνο Σταθερότητας (και… Ανάπτυξης) το περιβόητο Stability and Growth Pact. Όλες οι προβλέψεις του έχουν ανασταλεί, τουλάχιστον προσωρινά. Όλες οι Κεντρικές Τράπεζες – συμπεριλαμβανομένης πλέον και της ΕΚΤ – σπεύδουν να κάνουν αυτό που μέχρι πριν λίγο οι Γερμανοί θεωρούσαν “έγκλημα καθοσιώσεως”: Να “ρίξουν μαζικά χρήμα” στην αγορά! Που ίσως δεν φτάσει – και θα χρειαστεί κι άλλο.
Και βεβαίως, η περιβόητη “Ευρωπαϊκή Αλληλεγγύη” ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ένωσης αποδείχθηκε ανύπαρκτη. Η δραματικά δοκιμαζόμενη Ιταλία πήρε πολύ μεγαλύτερη “βοήθεια” σε ιατροφαρμακευτικό υλικό από την… Κίνα απ’ ό,τι από τη Γερμανία!
Βέβαια η Κίνα ευθύνεται για τη διάδοση της πανδημίας σε όλο τον κόσμο. Αλλά όταν προέκυψε η μεγάλη ανάγκη στην “Ενωμένη Ευρώπη”, τα κράτη μέλη ήταν ο… “καθένας για τον εαυτό του”!
— Κάποιοι υποστηρίζουν επίσης, ότι θα τεθεί σε αμφισβήτηση, όχι η ίδια η ΕΕ, αλλά η “Γερμανική ηγεμονία” μέσα στην ΕΕ! Αυτή είχε αρχίσει ήδη να αμφισβητείται εμπράκτως πριν εμφανιστεί η πανδημία – από άλλο πρόβλημα: το λαθρο-μεταναστευτικό!
Αλλά τώρα πια, όλες οι “γερμανικές σταθερές” στην Ευρώπη έχουν ανατραπεί. Κανείς δεν ξέρει, όμως τι θα πάρει τη θέση τους. Και ποιά χώρα ή ποιός συνασπισμός χωρών θα κάνει κουμάντο – δηλαδή θα έχει τον “ηγεμονικό ρόλο”…
Ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν είχε ήδη προτείνει πρόσφατα στην Πολωνία μαζί με την Γαλλία και τη Γερμανία, να ηγηθούν στην ΕΕ, από δω και στο εξής!
Αλλά η Πολωνία, όπως και οι υπόλοιπες χώρες του Βίσεγκραντ (Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία) βρίσκονταν τον τελευταίο καιρό όλες στο “περιθώριο” της Ευρώπης. Γιατί θεωρούνταν πολύ “συντηρητικές”, πολύ δεξιές. Κυρίως στο λαθρο-μεταναστευτικό…
Τώρα, θεωρείται βέβαιο, ότι θα παίξουν πολύ πιο “κεντρικό ρόλο”. Άλλωστε, ήταν κι εκείνες που, μαζί με τη Γαλλία και την Αυστρία, στήριξαν την Ελλάδα περισσότερο κατά την πρόσφατη κρίση στον Έβρο, έναντι της Τουρκίας (κι ας διατηρούσαν μέχρι πρόσφατα πολύ στενές σχέσεις με το καθεστώς Ερντογάν).
Είναι πολύ πιθανό λοιπόν – κατά κάποιους είναι αναπόφευκτο – ολόκληρη η Ευρώπη να κινηθεί σε δεξιότερες-συντηρητικότερες θέσεις. Με μεγαλύτερη έμφαση στα σύνορα και στα εθνικά συμφέροντα. Πράγμα, που όχι μόνο θα αναδείξει το “ειδικό βάρος” των χωρών του Βίσεγκραντ στην Ευρώπη, αλλά θα οδηγήσει σε εσωτερικές πολιτικές μετακινήσεις δεξιότερα και στην ίδια τη Γερμανία και στη Γαλλία και στην Ιταλία…
Είναι αυτό συμβατό με τη διατήρηση της Ενωμένης Ευρώπης; Θα δείξει…
Πάντως, η στροφή της Ευρώπης “δεξιότερα” – με έμφαση στα ζητήματα ασφάλειας και στενότερης συνεργασίας ανάμεσα στα κράτη-μέλη, ειδικά σε ζητήματα επενδύσεων, υγείας, φύλαξης συνόρων, αντιμετώπισης του λαθρο-μεταναστευτικού και μεταρρυθμίσεων – δεν είναι κάτι “αδιανόητο”…
* Η τωρινή Ευρωπαϊκή Ένωση θεμελιώθηκε υπό την ηγεμονία των Σοσιαλδημοκρατών τη δεκαετία του ’90. Αλλά δεν κατάφερε να δημιουργήσει Κοινοτικό Προϋπολογισμό πάνω από… 1% του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ! Όταν η περιβόητη Έκθεση McDougall, ήδη από το 1977, προειδοποιούσε ότι για να ξεκινήσει η Ενοποίηση της Ευρώπης χρειαζόταν Κοινοτικός Προϋπολογισμός υπερδιπλάσιος (2-2,5% του ΑΕΠ)! Για να προχωρήσει η Ένωση χρειαζόταν Κοινοτικός Προϋπολογισμός 5πλάσιος έως 7πλάσιος. Ενώ για να ολοκληρωθεί σε πλήρη “Ομοσπονδία”, η Ευρώπη χρειαζόταν Κοινοτικό Προϋπολογισμό 25πλάσιο!
Άρα τελικά, η Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία ΔΕΝ έβαλε την Ευρώπη σε πραγματική τροχιά Ενοποίησης.
* Από την άλλη πλευρά τα δύο μεγάλα προηγούμενα “ενοποίησης” στη σύγχρονη Ιστορία έγιναν επί κυριαρχίας των Συντηρητικών.
— Στη Γερμανία την εικοσαετία 1860-90 επί Μπίσμαρκ και στις ΗΠΑ την ίδια περίπου εποχή, επί Αβραάμ Λινκολν – και του Ρεπουμπλικανών.
— Αλλά και στη Γαλλία η ανασυγκρότηση της χώρας – και η θεμελίωση της 5ης και πιο ανθεκτικής ως τώρα Γαλλικής Δημοκρατίας – έγινε επί τους Συντηρητικού Ντε Γκώλ.
— Αλλά και στη Βρετανία η μεγάλη ανασυγκρότηση της μεταπολεμικής εποχής έγινε επί Θάτσερ. Συντηρητικής και Φιλελεύθερης, ταυτόχρονα! Την οποία πολέμησαν τότε λυσσαλέα οι πολιτικοί της αντίπαλοι και αρκετοί από τους δικούς της ακόμα, αλλά θεωρείται σήμερα από τις μεγαλύτερες μεταρρυθμιστικές φυσιογνωμίες διεθνώς (και τις μεταρρυθμίσεις της σεβάστηκαν όλοι οι μετέπειτα ηγέτες που τη διαδέχθηκαν, ακόμα και από το αντίθετο κόμμα).
* Και στις ΗΠΑ, η μεγάλη ανασυγκρότηση της χώρας μετά τη δραματική δεκαετία του ’70 και την ήττα στο Βιετνάμ, έγινε από τον “υπερ-Συντηρητικό” Ρεμπουμπλικανό Πρόεδρο Ρόναλντ Ρέηγκαν,
* Και στην Ελλάδα, η θεμελίωση σταθερών δημοκρατικών θεσμών, έγινε επί Κωνσταντίνου Καραμανλή τη δεκαετία του ’70, αμέσως μετά την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος. Από ένα πολιτικό που ήταν – και θεωρείτο τότε απ’ όλους – συντηρητικός, ό,τι έκανε συνάντησε μεγάλες αντιδράσεις από τους “προοδευτικούς” της εποχής του, αλλά σήμερα τον σέβονται όλοι.
* Υπάρχουν ασφαλώς και “αντιπαραδείγματα”, μεγάλων ηγετών που ΔΕΝ προέρχονται από τους Συντηρητικούς: με πιο σημαντικό διεθνώς, τον Franklyn Delano Roosevelt (FDR) στις ΗΠΑ και πιο σημαντικό στην Ελλάδα, αναμφίβολα, τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Αλλά ακόμα και ο FD R που θεμελίωσε το Κεϋνσιανό μοντέλο μεικτής οικονομίας στις ΗΠΑ, δεν έφτιαξε “κρατισμό” στη χώρα του. Αναδιένειμε και εισόδημα και επιχειρηματικές ευκαιρίες μετά από μια μεγάλη κρίση (έσπασε το τραπεζικό καρτέλ). Ενώ προετοίμασε και τη συμμετοχή της χώρας του στον Πόλεμο – ξεπερνώντας τον διάχυτο τότε απομονωτισμό – και ηγήθηκε του Πολέμου για τη συντριβή του Άξονα.
Ενώ και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος υπήρξε ο μεγαλύτερος μεταρρυθμιστής της Ελλάδας, κι αυτός έδωσε τεράστια ενίσχυση στην επιχειρηματική ανασυγκρότηση, αλλά και στην αντιμετώπιση του “Κομμουνισμού” – με το διαβόητο “Ιδιώνυμο”.
* Συμπέρασμα, πρώτο: Είναι μύθος ότι οι μεγάλοι μεταρρυθμιστές είναι πάντα οι “Προοδευτικοί”! Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές μεγάλοι πολιτικοί προερχόμενοι από τον συντηρητικό χώρο αποδεικνύονται αληθινοί πρωταθλητές μεταρρυθμίσεων. Ο Μπίσμαρκ και ο Ντε Γκώλ, ο Καραμανλής, ο Ρήγκαν και η Θάτσερ είναι ορισμένα μόνο παραδείγματα…
* Συμπέρασμα δεύτερο: Είναι μύθος ότι οι λαοί μετά από μια κρίση στρέφονται “στα αριστερά”. Η αλήθεια είναι ότι μια κρίση διαρκείας συχνά οδηγεί τους λαούς σε αναζήτηση πολιτικής προσωπικότητας έξω από (ή στο περιθώριο της) ως τότε ελίτ, με αληθινά ηγετικά χαρακτηριστικά: Όχι να κρατήσει “ισορροπίες”, αλλά “να σπάσει αυγά”, να κάνει ρίξεις και τομές. Σε μια κοινωνία που βρίσκεται σε αδιέξοδο.
Κανένας απ’ όσους προαναφέρθηκαν δεν θα είχε επιτύχει το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμά του, αν δεν μπορούσε να ξεπεράσει τα όρια της τότε ελίτ. Όλοι οι μεγάλοι μεταρρυθμιστές είδαν πολύ μακρύτερα απ’ όσο έβλεπαν όλοι οι άλλοι…
Συμπέρασμα τρίτο: Το “κατεστημένο” σήμερα στο δυτικό κόσμο είναι… “Κεντροαριστερό”:
Πολιτική ορθότητα,
στρεβλή παγκοσμιοποίηση,
αναδιανομή ισχύος υπέρ των ισχυρών και κρατισμός για τους υπόλοιπους,
δημιουργία λαϊκίστικων πελατειακών δικτύων,
MKO. ανεξέλεγκτες ροές λαθρομεταναστών
και αποδυνάμωση συνόρων,
διάχυτος “δικαιωματισμός” που διαλύει εθνικά κράτη
και ακυρώνει κυριαρχικά δικαιώματα.
–Για παράδειγμα, τον κρατισμό η Αριστερά και η Κεντροαριστερά τον υπερασπίστηκε παντού. Κι εδώ στην Ελλάδα, όταν κυβέρνησε ο ΣΥΡΙΖΑ αύξησε – σε περίοδο μνημονίων – τις δαπάνες για το δημόσιο, αλλά νοσηλευτές και γιατρούς ΔΕΝ προσέλαβε! Προσέλαβε γραφιάδες, κηπουρούς κλπ.
–Για παράδειγμα, τη στρεβλή παγκοσμιοποίηση των no borders η Αριστερά και η Κεντροαριστερά την υπερασπίστηκε παντού. Αυτοί ζήταγαν να παραμείνουν ανοικτά τα σύνορα, ακόμα κι όταν άρχιζε η πανδημία…
Ο κόσμος του μέλλοντός μας δεν ξέρουμε πώς ακριβώς θα είναι: Ξέρουμε όμως, ότι θα επιβιώσουν όσες χώρες έχουν σύνορα, έχουν ηγεσία, έχουν σοβαρό κράτος, κάνουν μεταρρυθμίσεις, σέβονται την κυριαρχία τους, σέβονται το δημόσιο συμφέρον και συνεργάζονται στενά με όσες χώρες κάνουν ακριβώς το ίδιο…
Ο κρατισμός ΔΕΝ είναι “σοβαρό κράτος”! Οδηγεί στην αποσύνθεση του κράτους…
Οι καραγκιόζηδες που συναναστρέφονται μπαχαλάκηδες, “περπατάνε τις Γένοβες και κάνουν εκστρατείες για την¨… “κατάργηση των συνόρων”, θα πρέπει να αρχίσουν να κρύβονται…
ΥΓ.1 Σε κάθε κρίσιμη στιγμή οι χώρες για να αντιμετωπίσουν πολέμους, θεομηνίες και πανδημίες, “μοίρασαν χρήμα”. Αλλά αυτό είναι προσωρινό μόνο, για να ορθοποδήσουν μετά από μεγάλη καταστροφή. Δεν είναι μόνιμος τρόπος να λειτουργούν και να επιβιώνουν.
Καμιά κοινωνία και καμιά οικονομία δεν ζει μονίμως με “αποζημιώσεις” καταστροφών!
ΥΓ.2 Το πυρηνικό ατύχημα του Τσέρνομπυλ (1986) επέσπευσε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης (1991). Και η πανδημία του κορονοϊού σήμερα, μπορεί να προκαλέσει αντίστοιχη κρίση στην Κίνα. Η οποία ευθύνεται πλέον γιατί άφησε την πανδημία να γίνει ανεξέλεγκτη μέσα στην επικράτειά της και να ξεχυθεί στον υπόλοιπο κόσμο. Τέτοια “ατυχήματα” δεν… “δικαιώνουν” τον Σοσιαλισμό διεθνώς. Μάλλον καταδεικνύουν την αδιαφάνεια, την αποτυχία και την επικινδυνότητα των ολοκληρωτικών καθεστώτων…
