Έρχονται .. δωράκια στους συνταξιούχους 2022-2023: ΕΦΚΑ, ΙΚΑ, ΝΑΤ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΑΜΕΑ

Η απόφαση -που λύνει και τα χέρια της κυβέρνησης για να ξεπαγώσουν και οι επικουρικές συντάξεις μαζί με τις κύριες, για τις οποίες η αύξηση προβλέπεται με νόμο- εκδόθηκε πριν από δύο μήνες από την Ολομέλεια του δικαστηρίου και στο σκεπτικό της αναφέρεται ότι η διάταξη που προβλέπει ότι οι επικουρικές καταβάλλονται στα ποσά που είχαν διαμορφωθεί ως 31/12/2014 με τις μνημονιακές περικοπές «δεν έχει την έννοια ότι οι συντάξεις αυτές δεν μπορούν να αναπροσαρμοσθούν στο μέλλον, υπό τις προϋποθέσεις που καθορίζει εκάστοτε ο νομοθέτης».

Αυτό που λέει το ΣτΕ (με τις 545/546/2022 αποφάσεις του) είναι ότι οι επικουρικές, που είναι παγωμένες στα επίπεδα του 2014 και στις οποίες διατηρούνται οι μνημονιακές περικοπές, μπορούν να αυξηθούν με όρους που θα καθορίσει η κυβέρνηση.

Αίτημα ακύρωσης

Αφορμή για την απόφαση αυτή στάθηκαν αιτήσεις της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συνταξιούχων ΔΕΗ, προς το Ανώτατο Δικαστήριο με τις οποίες ζητήθηκε η ακύρωση Υπουργικών Αποφάσεων που εκδόθηκαν με βάση τις διατάξεις του άρθρου 44 του Ν. 4670/2020 διότι λαμβάνουν μικρότερο ποσό επικουρικής σύνταξης σε σχέση με τους συναδέλφους τους που εξήλθαν απ’ την ενεργό υπηρεσία μετά την 1η/1/2015! Ως εκ τούτου, ζήτησαν να εφαρμοστεί και σε αυτούς, κατ’ επίκληση της αρχής της ισότητας, ο ίδιος τρόπος υπολογισμού της επικουρικής τους συντάξεως, ο οποίος εφαρμόζεται στους συναδέλφους τους που εξήλθαν από την ενεργό υπηρεσία μετά την 1η/1/2015, δηλαδή να επανυπολογιστούν οι επικουρικές τους συντάξεις με συντελεστή αναπλήρωσης 0,45% ανά έτος ασφάλισης πολλαπλασιαζόμενο με το μισθό εξόδου από την υπηρεσία τους, καθώς θα τύχουν υψηλότερης σύνταξης.

Η διαφορά νέου και παλιού συστήματος εν προκειμένω είναι ότι ναι μεν ο νόμος Κατρούγκαλου θέσπισε συντελεστή αναπλήρωσης 0,45%, που είναι χαμηλός σε σχέση με το παλαιότερο καθεστώς, αλλά αφαιρέθηκαν από τις νέες επικουρικές όλες οι παλιές μνημονιακές περικοπές, γι’ αυτό και πολλοί νέοι (από 1ης/1/2015 και μετά) συνταξιούχοι παίρνουν μεγαλύτερη επικουρική από τους παλαιούς.

Για παράδειγμα, παλιός συνταξιούχος που είχε μισθό 2.500 ευρώ και μικτή επικουρική σύνταξη 550 ευρώ καταλήγει λόγω περικοπών να παίρνει 327 ευρώ, ενώ με το 0,45% και με 35 έτη βγάζει 50 ευρώ παραπάνω. Αν έχει καταβάλει και επιπλέον εισφορές (πέραν του 6%), τότε το κέρδος φτάνει και στα 120 ευρώ.

Μπλόκο

Το ΣτΕ απέρριψε όμως την αίτηση των συνταξιούχων, κρίνοντας ότι δεν είναι αντίθετη στο νόμο η διάκριση παλαιών και νέων συνταξιούχων ως προς τον τρόπο υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων, και επιπρόσθετα είπε ότι η διατήρηση των περικοπών των Νόμων 4051/2012 και 4093/2012 για τους ήδη συνταξιούχους, όπως είναι οι αιτούντες, είναι, καταρχήν, συνταγματικώς θεμιτή.

Αυτό που έγινε με τις παλιές συντάξεις είναι ότι ακυρώθηκαν με το Νόμο 4670/2020 οι περικοπές που είχαν επιβληθεί με το νόμο Κατρούγκαλου (σε όσους είχαν άθροισμα πάνω από 1.300 ευρώ από κύρια και επικουρική), πλην όμως οι συντάξεις αποκαταστάθηκαν στα επίπεδα που είχαν διαμορφωθεί με τις μνημονιακές περικοπές των Νόμων 4051 και 4093

Αναπροσαρμογή

Ωστόσο το ΣτΕ άφησε άνοιξε παράθυρο για κανονικές αυξήσεις στις επικουρικές, λέγοντας στο τέλος της απόφασής του ότι «η διάταξη με την οποία ορίζεται ότι οι ήδη καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις έως 30.9.2019, που αφορούν αιτήσεις που είχαν υποβληθεί έως 31.12.2014, συνεχίζουν να καταβάλλονται από 1ης.10.2019 στο ύψος του ποσού που είχαν διαμορφωθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις στις 31.12.2014, δεν έχει την έννοια ότι οι συντάξεις αυτές δεν μπορούν να αναπροσαρμοσθούν στο μέλλον, υπό τις προϋποθέσεις που καθορίζει εκάστοτε ο νομοθέτης».

Κατά ερμηνεία νομικών κύκλων η επίμαχη αποστροφή του ΣτΕ σημαίνει ότι επιτρέπεται υπό όρους να αυξηθούν οι επικουρικές συντάξεις που είναι παγωμένες στα επίπεδα του 2014.

Η… προίκα

Ο νόμος λέει ότι οι αυξήσεις μπορεί να δοθούν αρκεί να μην υπάρχει έλλειμμα και επιπλέον ότι αν υπάρχουν ελλείμματα αυτά μπορούν να καλύπτονται από την περιουσία του ΕΤΕΑΕΠ. Αυτές οι προϋποθέσεις προβλέπονται στο άρθρο 45 του Νόμου 4670/2020 για να δοθούν αυξήσεις.

Στην προκειμένη περίπτωση και λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν έχει δοθεί καμία αύξηση στις επικουρικές συντάξεις από το 2010 και μετά, η διάταξη για τη χρήση αποθεματικών μπορεί να αξιοποιηθεί ως εγγύηση για αυξήσεις το 2023.

Τα αποθεματικά του ΕΤΕΑΕΠ (επικουρικής και εφάπαξ) ξεπερνούν τα 2,5 δισ. ευρώ. Μια αύξηση της τάξης του 5% κοστίζει περίπου 200 εκατ. ευρώ και μπορεί να «χρηματοδοτηθεί» από τα αποθεματικά.

Σημειώνεται ότι στη διάταξη για χρήση αποθεματικών στηρίχθηκε συστηματικά η διοίκηση του ΕΤΕΑΕΠ επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, όχι για να δίνει αυξήσεις, αλλά για να μπορεί να πληρώνει τις συντάξεις, μια που τα Μνημόνια είχαν καθηλώσει τα έσοδα από τις εισφορές.

Αν συνυπολογιστεί, δε, και η κρατική επιχορήγηση των 230 εκατ. ευρώ που δίδεται μετά την αποκατάσταση των περικοπών που είχαν γίνει από το νόμο Κατρούγκαλου στις επικουρικές συντάξεις, τότε είναι πιθανό να μη χρειαστεί το μαξιλάρι των αποθεματικών για τις αυξήσεις του 2023.

Τα νέα ποσά ανά Ταμείο

Αν ληφθεί ως βάση ότι κύριες και επικουρικές αυξάνονται κατά το ίδιο ποσοστό από το 2023, τότε η εκτίμηση είναι για μια αύξηση κατά 5% στις επικουρικές όλων των κατηγοριών (γήρατος αναπηρίας και χηρείας) με δικαιούχους περίπου 1,1 εκατ. συνταξιούχους που λαμβάνουν επικουρική σύνταξη. Σύμφωνα με τον πίνακα που δημοσιεύει ο «Ε.Τ.»:

* Στο ΙΚΑ, η μέση επικουρική λόγω γήρατος θα ανέλθει στα 191 ευρώ, από 182 ευρώ που είναι τώρα, η αναπηρίας στα 142 ευρώ και η χηρείας στα 114 ευρώ.

* Στο ΤΕΑΔΥ (Δημόσιο) η μέση επικουρική λόγω γήρατος θα ανέλθει στα 188 ευρώ, από 179 ευρώ που είναι τώρα, η αναπηρίας στα 177 ευρώ και η χηρείας στα 117 ευρώ.

* Στο ΤΕΑΥΕΚ (επικουρικό εμποροϋπαλλήλων) η μέση επικουρική λόγω γήρατος θα ανέλθει στα 254 ευρώ, από 242 ευρώ που είναι τώρα, η αναπηρίας στα 219 ευρώ και η επικουρική χηρείας στα 154 ευρώ.

* Στο ΚΕΑΝ (επικουρικό ΝΑΤ) η μέση επικουρική λόγω γήρατος θα ανέλθει στα 303 ευρώ, από 289 ευρώ που είναι τώρα, η αναπηρίας στα 247 ευρώ και η χηρείας στα 207 ευρώ.

* Στο ΤΕΑΠ-ΔΕΗ η μέση επικουρική λόγω γήρατος θα ανέλθει στα 311 ευρώ, από 298 ευρώ, η αναπηρίας στα 231 ευρώ και η επικουρική χηρείας στα 195 ευρώ.

Πόσο θα αυξηθούν οι επικουρικές συντάξεις το 2023 (*)

(*) Μέσοι όροι συντάξεων ανά κατηγορία με αύξηση 5% για 2023. Ποσά συντάξεων μετά τις κρατήσεις και προ φόρου.