Οι ειδικές μπατονέτες για τον καθαρισμό των αυτιών είναι ένα από τα πιο παράξενα προϊόντα που πωλούνται στο εμπόριο. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε δεκάδες διαφορετικές λειτουργίες και ανάλογα την εφευρετικότητα του καθ’ ενός την ίδια στιγμή που και οι ίδιοι οι κατασκευαστές τους προειδοποιούν για τα πολλές προφυλάξεις που πρέπει να παίρνει κανείς για τον λόγο που τις κατασκευάζουν: τον «καθαρισμό» των αυτιών.
Μάλιστα οι περισσότερες συσκευασίες από αυτές προειδοποιούν: Μην τα βάζετε μέσα στα αυτιά σας. Όμως όπως λένε οι περισσότεροι ΩΡΛ γιατροί σε όλο τον κόσμο, τα περισσότερα προβλήματα που παρουσιάζονται από ασθενείς στα ιατρία τους έχουν ως αφετηρία την χρήση αυτών των αντικειμένων.
Παρ’ ότι ο αρχικός σχεδιασμός της περιβόητης μπατονέτας πάει πίσω τουλάχιστον μισό αιώνα, η αλήθεια είναι εξ αρχής δεν κατασκευάστηκε για χρήση μέσα στο αυτί. Στην πραγματικότητα είναι το πνευματικό τέκνο του Leo Gerstenzang ο οποίος είχε την ιδέα να τυλίξει ένα μικρό βαμβάκι γύρω από ένα μικρό ξύλο όταν είχε δει την γυναίκα του να φροντίζει το μωρό της. Μέχρι τότε χρησιμοποιούσε μία οδοντογλυφίδα και ένα μικρό κομμάτι βαμβάκι για να καθαρίζει ή να βάζει κρέμες και φάρμακα σε μικρές ποσότητες και σε δύσκολα σημεία στο σώμα του μωρού.
Το 1923 ο Gerstenzang παρουσίασε τα Baby Gays, τα πρώτα αποστειρωμένα βαμβακερά στικς. Ήταν περίπου ίδια με αυτά που υπάρχουν και σήμερα, με μερικές διαφορές όπως το ήταν κατασκευασμένα από ξύλο, ήταν μονής όψης (και όχι διπλά), και ήταν για την περιποίηση του μωρού και -ποτέ μα ποτέ!- για την χρήση στο εσωτερικό του αυτιού. Στα χρόνια που ακολούθησαν πολλά πράγματα άλλαξαν, μεταξύ των οποίων η διάδοσή τους σε πολλές οικιακές χρήσεις. Και μόνο ένα πράγμα δεν άλλαξε: η απουσία προειδοποιήσεων για την χρήση τους.
Προειδοποιήσεις που άρχισαν να εμφανίζονται κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 1970, όπου στα κουτιά άρχισαν να εμφανίζονται εγγραφές σχετικά με την προσοχή που χρειάζονται αυτά τα αντικείμενα όταν μπαίνουν μέσα στο ανθρώπινο αυτί. Κάτι που σήμερα, και με την έκταση που έχει πάρει η αντίληψη ότι πρόκειται για ένα αντικείμενο υγιεινής του αυτιού, έχει αλλάξει τελείως, με την ένδειξη ως επικίνδυνο να καταλαμβάνει συνήθως μεγάλο μέρος της συσκευασίας.
Το τι άλλαξε την αντίληψη για αυτό το αντικείμενο δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο. Ακόμα και η κυρίαρχη εταιρία κατασκευής τους στην Αμερική, η πολυθενική Unilever δεν μπορεί να εξηγήσει τι οδήγησε τους καταναλωτές να στρέψουν τις μπατονέτες από όλες τις ασφαλείς λειτουργίες στο αυτί και τις επικίνδυνες επιπλοκές που μπορεί να δημιουργήσει. Το μόνο που ξέρουμε πλέον από αυτό το «μυστήριο» του παγκόσμιου μάρκετινγκ είναι ότι από ένα σημείο και πέρα, οι μπατονέτες θεωρήθηκαν ως εργαλείο για τον καθαρισμό των αυτιών.
Η μοναδική εμφανής εξήγηση έχει να κάνει με την ευχαρίστηση που προκαλεί στον άνθρωπο η τριβή της μπατονέτας μέσα στο αυτί. Μάλιστα μία δημοσίευση στην Washington Post το 1990 έλεγε ότι όσο και να επιμένουν οι γιατροί, το να τρίβεις την μπατονέτα γύρω από το αυτί και να μην το βάζεις στο εσωτερικό του, μοιάζει σαν να σου ζητούν να έχεις στα χείλη ένα τσιγάρο χωρίς να το ανάβεις. Και η αναλογία με το τσιγάρο είναι προφανής στην περίπτωση της μπατονέτας.
Όπως και στο τσιγάρο, εξακολουθούμε να αγνοούμε τις προειδοποιήσεις για τον απλό λόγο ότι το τρίψιμο της μπατονέτας στο αυτί είναι μία πολύ ευχάριστη διαδικασία. Και όχι τυχαία, καθώς στην περιοχή του αυτιού βρίσκονται απολήξεις πολύ ευαίσθητων νεύρων, τα οποία δημιουργούν ευχάριστα αισθήματα σε όλο το σώμα. Υπάρχει και μία ακόμα εξήγηση: αυτή που κάνει τους ανθρώπους να θέλουν περισσότερο… ξύσιμο αν κάποιος τους ξύσει για λίγο. Όσο το περισσότερο τις χρησιμοποιείς τόσο περισσότερο το αυτί θέλει ξύσιμο, δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο (όνομα και πράγμα…) κύκλο σε ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο ανθρώπινο όργανο.
Οι γιατροί πάντως λένε ότι δεν έχει καθόλου πλάκα να βάζει κανείς τις βαμβακερές μπατονέτες μέσα στο αυτί. Το πρόβλημα είναι ότι οι μπατονέτες έδωσαν την εντύπωση στον καταναλωτή ότι είναι νορμάλ να καθαρίζει κανείς το αυτί του. Θεωρούν ότι το «κερί» του αυτιού είναι βρωμιά, κάτι σιχαμερό και αχρείαστο να βρίσκεται μέσα στο αυτό.
Όμως οι ΩΡΛ θεωρούν ότι το «κερί» είναι όπως τα δάκρυα: χρησιμεύουν για την λίπανση και την προστασία του αυτιού. Το ίδιο το αυτί προκαλεί την δημιουργία του «κεριού» για να προστατεύσει τους πολύ ευαίσθητους μηχανισμούς του. Και αυτό που ο περισσότερος κόσμος προσπαθεί να βγάλει από εκεί ως αχρείαστο, είναι απόλυτα φυσιολογικό και σωστό να βρίσκεται μέσα στο αυτί.
Ακόμα και αν υπήρχε η ανάγκη για καθαρισμό των αυτιών, η αλήθεια είναι ότι οι μπατονέτες είναι το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει κανένας. Το σχήμα, το μέγεθος και η υφή είναι τέτοια που όταν το βάζεις στο αυτί σπρώχνει το «κερί» ακόμα πιο μέσα, παρά να το βγάζει έξω. Η συμπίεση του κεριού κοντά στο τύμπανο μπορεί να προκαλέσει απώλειες στην ακοή. Οι γιατροί επισημαίνουν επίσης ότι η πίεση του κεριού μπορεί να προκαλέσει ζημιές στα μικρά και ευαίσθητα οστά του αυτιού.
Ως αποτέλεσμα όλων των παραπάνω, η Αμερικάνικη Εταιρία ΩΡΛ αναγόρευσε τις μπατονέτες ως επικίνδυνες και ακατάλληλες ήδη από το 2008. Σύμφωνα με τις έρευνες είναι εντυπωσιακό πόσοι τραυματισμοί σημειώνονται ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο από την χρήση αυτών των αντικειμένων.
Οι γιατροί όμως δεν χρειάζονται τις στατιστικές, καθώς οι έρευνες δείχνουν ότι η χρήση της μπατονέτας είναι ο πρώτος λόγος για την καταστροφή του τυμπάνου. Ενώ όπως αναφέρεται πάνω από τους μισούς που επισκέπτονται τον ΩΡΛ είναι αυτοί που χρησιμοποιούν πολύ τακτικά μπατονέτες για καθαρισμό των αυτιών τους.
Μετά από την γενική κατακραυγή της ιατρικής κοινότητας, αυτή την στιγμή στο επίσημο site της πιο δημοφιλούς μάρκας μπατονέτας στην Αμερική, δεν υπάρχει πουθενά η χρήση της σε αυτί. Τις παρουσιάζουν σε δεκάδες άλλες δραστηριότητες, όπως για το γυάλισμα των νυχιών, τον καθαρισμό αντικειμένων, την περιποίηση των μωρών και ότι άλλο βάζει ο νους σας. Όχι όμως για το αυτί.
Το πρόβλημα όμως παραμένει, καθώς το καταναλωτικό κοινό δύσκολα αλλάζει τις συνήθειες και τις εμμονές του. Όταν όλοι θεωρούν απαραίτητο να έχουν στο μπάνιο τους ένα κουτάκι με μπατονέτες «καθαρισμού των αυτιών» είναι σχεδόν αδύνατον να αλλάξει αυτή η άποψη μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Ιδίως όταν μπλέκει και το μάρκετινγκ των εταιριών κατασκευής αυτών των προϊόντων, οι οποίοι πρέπει να ισοροπήσουν με προσοχή ανάμεσα στις πωλήσεις αλλά και την αλλαγή των καταναλωτικών ηθών.
Όπως και να έχει, το γεγονός είναι ένα και παραμένει: οι μπατονέτες ποτέ δεν κατασκευάστηκαν για χρήση στο αυτί, και ακόμα και σήμερα το ανθρώπινο αυτί δεν έχει την ανάγκη καμιας μπατονέτας.
Όσοι τις έχετε στον καθρέπτη του μπάνιου σας, καλό θα ήταν την επόμενη φορά που περνάτε αρκετές λεπτά με αυτή την κακή συνήθεια, να σκεφτείτε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να συνεχίσετε. Και να βρείτε έναν σωρό νέες δραστηριότητες όπου οι μπατονέτες μπορούν να είναι πολύ πιο χρήσιμες και σαφώς λιγότερο επικίνδυνες.
