Εορτολόγιο: Θεοκλής, Θεοκλέας, Θεόκλεια Σταύρος, Σταυριανός, Σταύρακας, Σταυράκιος, Σταυρής, Σταυράκης, Σταυρούλα, Σταυριανή, Σταυρίνα, Σταυρία.
14 Σεπτεμβρίου: Ύψωση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού – Το 326 μ.Χ. η Αγία Ελένη πήγε στην Ιερουσαλήμ για να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους και να ευχαριστήσει το Θεό για τους θριάμβους του γιου της Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Ο Θείος ζήλος όμως, έκανε την Άγια Ελένη να αρχίσει έρευνες για την ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού.
Επάνω στο Γολγοθά υπήρχε ειδωλολατρικός ναός της θεάς Αφροδίτης, τον οποίο γκρέμισε και άρχισε τις ανασκαφές. Σε κάποιο σημείο, βρέθηκαν τρεις σταυροί.
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Η συγκίνηση υπήρξε μεγάλη, αλλά ποιος από τους τρεις ήταν του Κυρίου; Τότε ο επίσκοπος Ιεροσολύμων Μακάριος με αρκετούς Ιερείς, αφού έκανε δέηση, άγγιξε στους σταυρούς το σώμα μιας ευσεβέστατης κυρίας που είχε πεθάνει. Όταν ήλθε η σειρά και άγγιξε τον τρίτο σταυρό, που ήταν πραγματικά του Κυρίου, η γυναίκα αμέσως αναστήθηκε.
Η είδηση διαδόθηκε σαν αστραπή σε όλα τα μέρη της Ιερουσαλήμ. Πλήθη πιστών άρχισαν να συρρέουν για να αγγίξουν το τίμιο ξύλο. Επειδή, όμως, συνέβησαν πολλά δυστυχήματα από το συνωστισμό, ύψωσαν τον Τίμιο Σταυρό μέσα στο ναό σε μέρος υψηλό, για να μπορέσουν να τον δουν και να τον προσκυνήσουν όλοι.
Αυτή, λοιπόν, την ύψωση καθιέρωσαν οι άγιοι Πατέρες, να γιορτάζουμε στις 14 Σεπτεμβρίου, για να μπορέσουμε κι εμείς να υψώσουμε μέσα στις ψυχές μας το Σταυρό του Κυρίου μας, που αποτελείτο κατ’ εξοχήν “όπλον κατά του διαβόλου”.
Ορισμένοι Συναξαριστές, αυτή την ημέρα, αναφέρουν και την ύψωση του Τιμίου Σταυρού στην Κωνσταντινούπολη το 628 μ.Χ. από τον βασιλιά Ηράκλειο, πού είχε νικήσει και ξαναπήρε τον Τίμιο Σταυρό από τους Αβάρους, οι οποίοι τον είχαν αρπάξει από τους Αγίους Τόπους.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’.
Σῶσον Κύριε τὸν λαόν σου καὶ εὐλόγησον τὴν κληρονομίαν σου, νίκας τοῖς Βασιλεῦσι κατὰ βαρβάρων δωρούμενος καὶ τὸ σὸν φυλάττων διὰ τοῦ Σταυροῦ σου πολίτευμα.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Αὐτόμελον.
Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ ἑκουσίως, τῇ ἐπωνύμῳ σου καινὴ πολιτεία, τοὺς οἰκτιρμούς σου δώρησαι, Χριστὲ ὁ Θεός, Εὔφρανον ἐν τῇ δυνάμει σου, τοὺς πιστοὺς Βασιλεῖς ἡμῶν, νίκας χορηγῶν αὐτοῖς, κατὰ τῶν πολεμίων, τὴν συμμαχίαν ἔχοιεν τὴν σήν, ὅπλον εἰρήνης, ἀήττητον τρόπαιον.
Ὁ Οἶκος
Ὁ μετὰ τρίτον οὐρανὸν ἀρθεὶς ἐν Παραδείσῳ, καὶ ῥήματα τὰ ἄρρητα καὶ θεῖα, ἃ οὐκ ἐξὸν γλώσσαις λαλεῖν, τὶ τοῖς Γαλάταις γράφει, ὡς ἐρασταὶ τῶν Γραφῶν, ἀνέγνωτε καὶ ἔγνωτε. Ἐμοί, φησί, καυχᾶσθαι μὴ γένοιτο, πλὴν εἰ μὴ ἐν μόνῳ τῷ Σταυρῷ τῷ τοῦ Κυρίου, ἐν ᾧ παθών, ἔκτεινε τὰ πάθη. Αὐτὸν οὖν καὶ ἡμεῖς βεβαίως κρατῶμεν τοῦ Κυρίου τὸν Σταυρὸν καύχημα πάντες· ἔστι γὰρ σωτήριον ἡμῖν τοῦτο τὸ ξύλον, ὅπλον εἰρήνης ἀήττητον τρόπαιον.
Κάθισμα
Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
Τοῦ Σταυροῦ σου τὸ ξύλον προσκυνοῦμεν Φιλάνθρωπε, ὅτι ἐν αὐτῷ προσηλώθης ἡ ζωὴ τῶν ἁπάντων· Παράδεισον ἠνέῳξας Σωτήρ, τῷ πίστει προσελθόντι σοι Ληστῇ· καὶ τρυφῆς κατηξιώθη, ὁμολογῶν σοι, Μνήσθητί μου Κύριε. Δέξαι ὥσπερ ἐκεῖνον καὶ ἡμᾶς, κραυγάζοντας· Ἡμάρτομεν, πάντες τῇ εὐσπλαγχνίᾳ σου, μὴ ὑπερίδῃς ἡμᾶς. (Δίς)
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος πλ. β’.
Μόνον ἐπάγη τὸ ξύλον Χριστὲ τοῦ Σταυροῦ σου, τὰ θεμέλια ἐσαλεύθη τοῦ θανάτου Κύριε· ὃν γὰρ κατέπιε πόθῳ ᾍδης, ἀπήμεσε τρόμῳ· ἔδειξας ἡμῖν τὸ σωτήριόν σου Ἅγιε, καὶ δοξολογοῦμέν σε, Υἱὲ Θεοῦ, ἐλέησον ἡμᾶς. (Δίς)
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὸ προσταχθὲν.
Προδιετύπου μυστικῶς πάλαι τῷ χρόνῳ, ὁ Ἰησοῦς ὁ τοῦ Ναυῆ, Σταυροῦ τὸν τύπον, ὡς τὰς χεῖρας ἐξέτεινε σταυροφανῶς Σωτήρ μου· καὶ ἔστη ὁ ἥλιος ἕως ἐχθρούς, ἀνεῖλεν, ἀνθισταμένους σοι τῷ Θεῷ· νῦν δὲ οὗτος ἐσκότισται, ἐπὶ Σταυροῦ σε ὁρῶν, θανάτου κράτος λύοντα, καὶ τὸν ᾍδην σκυλεύοντα.
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὸ προσταχθὲν.
Ἐν Παραδείσῳ με τὸ πρίν, ξύλον ἐγύμνωσεν, οὗπερ τῇ γεύσει, ὁ ἐχθρὸς εἰσφέρει νέκρωσιν, τοῦ Σταυροῦ δὲ τὸ ξύλον, τῆς ζωῆς τὸ ἔνδυμα, ἀνθρώποις φέρον, ἐπάγη ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ κόσμος ὅλος ἐπλήσθη πάσης χαρᾶς· ὃν ὁρῶντες ὑψούμενον, Θεῷ ἐν πίστει λαοί, συμφώνως ἀνακράξωμεν· Πλήρης δόξης ὁ οἶκός σου. (Δίς)
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
81 – Ο Δομιτιανός γίνεται αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μετά το θάνατο του αδελφού του, Τίτου.
628 – Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος εισέρχεται θριαμβευτικά στην Κωνσταντινούπολη μετά τη νίκη του επί της αυτοκρατορίας των Σασσανιδών.
786 – «Η νύχτα των τριών Χαλίφηδων»: ο Χαρούν αλ Ρασίντ γίνεται χαλίφης του Χαλιφάτου των Αββασιδών μετά το θάνατο του αδερφού του, αλ-Χαντί. Την ίδια μέρα γεννιέται ο γιος του Χαρούν, Αλ-Μαμούν.
1741 – Ο Γκέοργκ Φρήντριχ Χαίντελ ολοκληρώνει το ορατόριο Μεσσίας.
1752 – Η Βρετανική Αυτοκρατορία υιοθετεί το Γρηγοριανό ημερολόγιο, παρακάμπτοντας 11 ημέρες (η προηγούμενη ημέρα ήταν 2 Σεπτεμβρίου).
1812 – Ναπολεόντειοι Πόλεμοι: η γαλλική Μεγάλη Στρατιά μπαίνει στη Μόσχα, όπου ξεσπά πυρκαγιά αμέσως μετά την εγκατάλειψη της πόλης από τα ρωσικά στρατεύματα.
1814 – Ιδρύεται η Φιλική Εταιρεία.
1829 – Η Οθωμανική Αυτοκρατορία υπογράφει τη Συνθήκη της Αδριανούπολης, τερματίζοντας έτσι τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο.
1901 – Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Ουίλλιαμ ΜακΚίνλεϊ πεθαίνει μετά από την απόπειρα δολοφονίας της 6ης Σεπτεμβρίου. Τον διαδέχεται ο αντιπρόεδρος Θεόδωρος Ρούζβελτ.
1917 – Η Ρωσία ανακηρύσσεται επίσημα δημοκρατία.
1943 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: η Βέρμαχτ ξεκινά τριήμερη επιχείρηση αντιποίνων έχοντας ως στόχο ελληνικά χωριά της Βιάννου. Από την επιχείρηση αυτή βρήκαν το θάνατο περισσότερα από 500 άτομα.
1960 – Ιδρύεται ο Οργανισμός Πετρελαιοεξαγωγών Κρατών (ΟΠΕΚ), από τα κράτη: Ιράκ, Ιράν, Κουβέιτ, Σαουδική Αραβία και Βενεζουέλα.
1960 – Κρίση στο Κονγκό: με τη βοήθεια της CIA, ο Μομπούτου Σέσε Σέκο παίρνει την εξουσία με στρατιωτικό πραξικόπημα, αναστέλλοντας το σύνταγμα και το κοινοβούλιο.
1998 – Προβάλλεται για πρώτη φορά στην τηλεόραση του CBBC, η σειρά κινουμένων σχεδίων Τα μικρά τερατάκια, βασισμένη στα βιβλία του Τόνι Γκαρθ.
2000 – Ο βουλευτής Γεώργιος Καρατζαφέρης ιδρύει το κόμμα ΛΑΟΣ.
Γεννήσεις
208 – Διαδουμενιανός, Ρωμαίος αυτοκράτορας
786 – Αλ-Μαμούν, χαλίφης των Αββασιδών
1384 – Άγιος Εφραίμ της Νέας Μάκρης
1580 – Φρανθίσκο δε Κεβέδο, Ισπανός συγγραφέας
1760 – Λουίτζι Κερουμπίνι, Ιταλός συνθέτης
1769 – Αλεξάντερ φον Χούμπολτ, Γερμανός γεωγράφος και εξερευνητής
1784 – Καρλ φον Νόρμαν-Έρενφελς, Γερμανός στρατιωτικός
1877 – Σωκράτης Κουγέας, Έλληνας συγγραφέας
1878 – Ίων Δραγούμης, Έλληνας διπλωμάτης και συγγραφέας
1889 – Μαρία Καποβίγια, υπεραιωνόβια από τον Ισημερινό
1891 – Ιβάν Βινογκράντοφ, Ρώσος μαθηματικός
1891 – Γιώργος Τσιμπίδαρος-Φτέρης, Έλληνας δημοσιογράφος και συγγραφέας
1898 – Χαλ Ουόλις, Αμερικανός κινηματογραφικός παραγωγός
1902 – Γιώργος Παπασιδέρης, Έλληνας τραγουδιστής
1908 – Μιχαήλ, πρίγκιπας του Μαυροβουνίου
1910 – Γιάννης Λάτσης, Έλληνας επιχειρηματίας
1917 – Ετόρε Σότσας, Αυστριακός αρχιτέκτονας και σχεδιαστής
1925 – Ουίνστον Σίνακ, πρωθυπουργός της Αγίας Λουκίας
1925 – Μεθόδιος Φούγιας, Έλληνας μητροπολίτης
1928 – Αλμπέρτο Κόρντα, Κουβανός φωτογράφος
1933 – Χιλέβι Ρόμπιν, Σουηδέζα μις Υφήλιος 1955
1937 – Ρέντσο Πιάνο, Ιταλός αρχιτέκτονας
1950 – Πωλ Κοσσόφ, Άγγλος κιθαρίστας
1956 – Κώστας Καραμανλής, Έλληνας πολιτικός
1960 – Μελίσα Λίο, Αμερικανίδα ηθοποιός
1965 – Ντμίτρι Μεντβέντεφ, Ρώσος πολιτικός
1969 – Κώστας Κουκοδήμος, Έλληνας αθλητής και πολιτικός
1973 – Nas, Αμερικανός πολυβραβευμένος ράπερ
1974 – Χισάμ Ελ Γκερούζ, Μαροκινός δρομέας
1976 – Κέβιν Λιτλ, τραγουδιστής από τον Άγιο Βικέντιο
1981 – Miyavi, Ιάπωνας τραγουδιστής, κιθαρίστας και ηθοποιός
1983 – Έιμι Γουάινχαουζ, Αγγλίδα τραγουδίστρια
1989 – Λόγκαν Χέντερσον, Αμερικανός τραγουδιστής και ηθοποιός
1994 – Αλέξανδρος Τζουγανάκης, Έλληνας τραγουδιστής, μουσικός και τραγουδοποιός
Θάνατοι
258 – Κυπριανός, επίσκοπος Καρχηδόνας
407 – Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
685 – Κωνσταντίνος Δ΄, Βυζαντινός αυτοκράτορας
775 – Κωνσταντίνος Ε΄ Κοπρώνυμος, Βυζαντινός αυτοκράτορας
891 – Πάπας Στέφανος Ε΄
1146 – Ιμαντεντίν Ζενγκί, Τούρκος ατάμπεης
1321 – Δάντης Αλιγκέρι, Ιταλός συγγραφέας
1425 – Κωνσταντία της Γαλλίας, πριγκίπισσα της Αντιόχειας
1435 – Ιωάννης του Λάνκαστερ, 1ος δούκας του Μπέντφορντ
1498 – Τζοβάνι των Μεδίκων ο Ποπολάρος, Ιταλός ευγενής
1523 – Πάπας Αδριανός ΣΤ΄
1550 – Φραγκίσκη του Αλανσόν, Γαλλίδα ευγενής
1712 – Τζιοβάνι Ντομένικο Κασίνι, Ιταλός μαθηματικός, αστρονόμος και μηχανικός
1851 – Τζέιμς Φένιμορ Κούπερ, Αμερικανός συγγραφέας
1901 – Ουίλλιαμ ΜακΚίνλεϊ, 25ος πρόεδρος των Η.Π.Α.
1905 – Άρμεν Κούπτσιος, Έλληνας μακεδονομάχος
1916 – Χοσέ Ετσεγαράι ι Εϊθαγίρρε, Ισπανός συγγραφέας
1927 – Χούγκο Μπαλ, Γερμανός ποιητής
1927 – Ισιδώρα Ντάνκαν, Αμερικανίδα χορεύτρια
1936 – Έρβιν Θάλμπεργκ, Αμερικανός κινηματογραφικός παραγωγός
1937 – Τόμας Μάζαρικ, Τσέχος πολιτικός
1943 – Βασίλης Λάσκος, Έλληνας στρατιωτικός
1960 – Μ. Καραγάτσης, Έλληνας συγγραφέας
1966 – Τζεμάλ Γκιουρσέλ, Τούρκος στρατιωτικός και πολιτικός
1967 – Γιώργος Τσιμπίδαρος-Φτέρης, Έλληνας δημοσιογράφος και συγγραφέας
1972 – Γεώργιος Πετρακογεώργης, Έλληνας πολιτικός
1976 – Παύλος, πρίγκιπας της Γιουγκοσλαβίας
1980 – Χοσέ Μαρία Χιλ Ρόμπλες ι Κινιόνες, Ισπανός πολιτικός
1982 – Γκρέις Κέλι, Αμερικανίδα ηθοποιός
1982 – Μπασίρ Τζεμαγιέλ, Λιβανέζος πολιτικός
1984 – Τζάνετ Γκέινορ, Αμερικανίδα ηθοποιός
1987 – Δημήτριος Παπανικολόπουλος, Έλληνας στρατιωτικός
1989 – Ζιλ Αντριαμαχαζό, στρατιωτικός και πολιτικός από τη Μαδαγασκάρη
1994 – Μαρίκα Κρεβατά, Ελληνίδα ηθοποιός
1999 – Περικλής Θεοχάρης, Έλληνας πολιτικός
1999 – Γιάννος Κρανιδιώτης, Κύπριος πολιτικός
2001 – Στέλιος Καζαντζίδης, Έλληνας τραγουδιστής
2005 – Ρόμπερτ Γουάιζ, Αμερικανός σκηνοθέτης
2006 – Μίκι Χάργκιτεϊ, Ούγγρος ηθοποιός
2009 – Πάτρικ Σουέιζι, Αμερικανός ηθοποιός, τραγουδιστής και χορευτής
2011 – Ρούντολφ Μέσμπαουερ, Γερμανός φυσικός
2014 – Γιώργος Σκαλενάκης, Έλληνας σκηνοθέτης
