Σάββατο Λαζάρου: Τι γιορτάζουμε – Έθιμα ανά την Ελλάδα και Λαζαράκια: Πληροφορίες για έθιμα του Σαββάτου του Λαζάρου: στίχοι και βίντεο με κάλαντα, παλιές φωτο, συνταγές για λαζαράκια,κατασκευή για την κούκλα- Λάζαρος, κ.α.
Το Σάββατο του Λαζάρου είναι από τις μεγαλύτερες γιορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας και θεωρείται η «πρώτη γεύση» της Μεγάλης Εβδομάδας. Μέρα νίκης της ζωής επί του θανάτου.
Μέρα χαράς που προοικονομεί τη χαρμολύπη της Μεγάλης Εβδομάδας και της Ανάστασης που ακολουθεί. Η ανάσταση του Λαζάρου είναι μια γιορτή ιδιαίτερα προσφιλής στον ελληνικό λαό. Από τη μια άκρη της Ελλάδας ως την άλλη πολλά έθιμα τιμούσαν την λαμπρή αυτή μέρα.Ωστόσο με τα χρόνια οι εκδηλώσεις λησμονήθηκαν, με πολύ λίγες περιοχές της χώρας να της διατηρούν ακόμη ζωντανές.
Πιο διαδεδομένο έθιμο για το Σάββατο του Λαζάρου είναι τα «κάλαντα του Λαζάρου». Τα κάλαντα ήταν αποκλειστικά σχεδόν γυναικεία υπόθεση με τις μικρές «Λαζαρίνες» να τραγουδούν και να αναγέλλουν τη χαρμόσυνη εορτή.Την παραμονή της γιορτής, οι Λαζαρίνες ξεχύνονταν στα χωράφια και μάζευαν λουλούδια με τα οποία στόλιζαν μικρά καλαθάκια. Φορώντας ειδικές στολές, γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας το Λάζαρο και εισέπρατταν μικρό φιλοδώρημα, χρήματα, αυγά, φρούτα ή άλλα φαγώσιμα.Τα έθιμα του Λαζάρου ιδίως κατά την Τουρκοκρατία είχαν κοινωνική σκοπιμότητα αφού έτσι οι κοπέλες μπορούσαν να βρεθούν εκτός σπιτιού και να γνωρίσουν αγόρια προκειμένου να ακολουθήσουν αρραβωνιάσματα και γάμοι.
Έθιμα της Ελλάδας
Όπως αναφέρει το vimaorthodoxias.gr η ανάσταση του Λαζάρου θεωρείται η «πρώτη Λαμπρή» αφού η εκ νεκρών έγερση του αγαπημένου φίλου του Χριστού θεωρείται προικονομία της δικής του Ανάστασης.
Ωστόσο η γιορτή έχει και την ψυχολογική της ερμηνεία, αφού ο λαός δεν θα μπορούσε να αφήσει στο περιθώριο την περιέργεια για το τι είδε ο Λάζαρος κατά την τριήμερή του ταφή, κάτι που αποτυπώνεται πλήρως στα κάλαντα.
«Πες μας Λάζαρε τι είδες εις τον Άδη που επήγες. Είδα φόβους, είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους, δώστε μου λίγο νεράκι να ξεπλύνω το φαρμάκι, της καρδούλας μου το λέω και μοιρολογώ και κλαίω. Του χρόνου πάλι να ‘ρθουμε, με υγεία να σας βρούμε, και ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει, να ζήσει χρόνια εκατό και να τα ξεπεράσει.»
Σάββατο Λαζάρου: Τι γιορτάζουμε – Έθιμα ανά την Ελλάδα και Λαζαράκια – Λάζαρος, ο «αγέλαστος»
Άλλωστε η ελληνική Παράδοση θέλει τον φίλο του Χριστού να είναι σοκαρισμένος από αυτά που αντίκρυσε στον Άδη με αποτέλεσμα να γελάσει μόνο μια φορά μετά την ανάστασή του.
Κάποτε λέγεται πως ο «αγέλαστος» Λάζαρος είδε κάποιον χωρικό στο παζάρι να κλέβει μια στάμνα και να φεύγει. Τότε χαμογέλασε λέγοντας «Βρε τον ταλαίπωρο. Για ιδές τον πώς φεύγει με το κλεμμένο σταμνί. Ξεχνάει ότι κι αυτός είναι ένα κομμάτι χώμα, όπως και το σταμνί. Το ‘να χώμα κλέβει τ’ άλλο. Μα δεν είναι να γελούν οι πικραμένοι;»
Ομοιώματα και κουλούρια
Μάλιστα σε πολλά μέρη της Ελλάδας τα παιδιά κατασκεύαζαν ομοιώματα του Λαζάρου, τα οποία περιέφεραν στα χωριά.
Ενδιαφέρουσες παραλλαγές του εθίμου απαντώνται στη Σκύρο όπου οι γυναίκες έπαιρναν την τρυπητή κουτάλα, και τοποθετούσαν σε κάθε τρύπα από μια άσπρη μαργαρίτα. Στη συνέχεια έβαζαν ένα κόκκινο γαρύφαλλο για στόμα ώστε να σχηματιστεί το πρόσωπο του Λαζάρου. Κατόπιν τον έντυναν με ένα σεντόνι και γύριζαν από σπίτι σε σπίτι όπου οι νοικοκυραίοι έδιναν στα κορίτσια αυγά, χρήματα ή κέρασμα.
Στα Τρίκαλα τα αυγά που συγκέντρωναν οι Λαζαρίνες, βάφονταν κόκκινα τη Μεγάλη Πέμπτη και προσφέρονταν στους επισκέπτες του σπιτιού. Στην Κρήτη έκαναν έναν ξύλινο σταυρό και τον στόλιζαν με ορμαθούς από λεμονανθούς και αγριόχορτα με κόκκινα λουλούδια, τις μαχαιρίτσες.
Στην Κύπρο αλλά και στην Κω συναντάμε το έθιμο της αναπαράστασης στην αρχαιότερη μορφή του. Ο θεός πεθαίνει στην ακμή της νιότης του και αμέσως ανασταίνεται, ακολουθώντας το αρχέτυπο του Άδωνι. Ένα παιδί ντύνονταν με κίτρινα λουλούδια, έτσι που να καλύπτουν ακόμη και το πρόσωπο. Σε κάθε σπίτι που πήγαιναν, όταν άρχιζαν τα άλλα παιδιά να τραγουδούν, ξάπλωνε και υποκρινόταν το νεκρό, όταν όμως έλεγαν το «Λάζαρε δεύρο έξω» σηκωνόταν.
Για την ψυχή του Λάζαρου οι γυναίκες ζύμωναν ανήμερα το πρωί ειδικά κουλούρια, τους «λαζάρηδες», τα «λαζαρούδια» ή και «λαζαράκια» λέγοντας «Λάζαρο δεν πλάσεις, ψωμί δεν θα χορτάσεις» αφού σύμφωνα με τις δοξασίες ο Λάζαρος είχε παραγγείλει πως «Όποιος ζυμώσει και δε με πλάσει, το φαρμάκι μου να πάρει…» Στα «λαζαράκια» έδιναν το σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στις εικόνες. Όσα παιδιά είχε η οικογένεια τόσους «λαζάρηδες» έπλαθαν και στη θέση των ματιών έβαζαν δυο γαρίφαλα.
Κάλαντα τοῦ Λαζάρου
Το Σάββατο του Λαζάρου, το έχει περιβάλει ο λαός μας με όμορφα έθιμα. Εξ αυτών τα κάλαντα τραγουδούν μόνο κορίτσια, οι λεγόμενες «Λαζαρίνες». Από την προηγούμενη ημέρα έχουν συλλέξει άνθη και με αυτά έχουν στολίσει καλαθάκια με τα οποία γυρνούν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν:Οι νοικοκυραίοι που άκουγαν τα κάλαντα, έδιναν στις Λαζαρίνες φρούτα, διάφορα φαγώσιμα η χρήματα. Ένα άλλο έθιμο της ημέρας είναι οι «Αγερμοί». Τα παιδιά γυρνάνε από σπίτι σε σπίτι, κρατώντας ένα ομοίωμα του Λαζάρου, και τραγουδούν τους «Αγερμούς»:
Ένα τρίτο έθιμο την ημέρας είναι τα «Λαζαράκια». Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας τα λένε και «Λαζόνια». Πρόκειται για μικρά ψωμάκια πλασμένα σε σχήμα ανθρώπου. Μέσα στην ζύμη έβαζαν μέλι η καρύδια η σταφίδες η ότι άλλο έβγαζε ο κάθε τόπος. Το έθιμο λέει ότι όποιος δεν πλάσει Λαζαράκια, δεν θα χορτάσει ψωμί.Μία παραλλαγή του εθίμου αυτού συναντούμε στο νησί της Κω. Εκεί οι αρραβωνιασμένες κοπέλες, φτιάχνουν Λαζαράκια σε μεγάλο όμως μέγεθος, και αφού τα γεμίσουν με φρούτα και ξηρούς καρπούς, τα στέλνουν στον μέλλοντα σύζυγό τους.
Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια, ήρθε των Βαγιών η εβδομάδα.Ξύπνα Λάζαρε και μην κοιμάσαι, ήρθε η μέρα σου και η χαρά σου.Που ήσουν Λάζαρε; Που ήσουν κρυμμένος; Κάτω στους νεκρούς, σαν πεθαμένος.Δε μου φέρνετε, λίγο νεράκι, που ῾ν᾿ το στόμα μου πικρό φαρμάκι.Δε μου φέρνετε λίγο λεμόνι, Που ῾ν᾿ το στόμα μου, σαν περιβόλι.Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια, ήρθε η Κυριακή που τρων᾿ τα ψάρια.Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι, ήρθε η μάνα σου από την πόλη, σου ῾φέρε χαρτί και κομπολόι.Γράψε Θόδωρε και συ Δημήτρη, γράψε Λεμονιά και Κυπαρίσσι.Το κοφνάκι μου θέλει αυγά, κι η τσεπούλα μου θέλει λεφτά. Βάγια, Βάγια και Βαγιώ. τρώνε ψάρι και κολιό. Και την άλλη Κυριακή, τρώνε το ψητό τ᾿ αρνί.
Η συνταγή για λαζαράκια
Φτιάχνουμε απλά και εύκολα τα αλαζαράκια μας, μαζί με τα παιδιά!
Τα υλικά
1 κιλό αλέυρι
2 φακελάκια μαγιά ξηρή
μισό ποτήρι ζάχαρη
σταφίδες
λίγο αλάτι
1/3 του ποτηριού ελαιόλαδο
3 κουταλάκια κανέλα
γαρύφαλλα για τη διακόσμηση
1 ποτήρι ζεστό νερό για να διαλύσουμε τη μαγιά
Η διαδικασία
Διαλύουμε τη μαγιά και τη ρίχνουμε στη λεκάνη και ζυμώνουμε ρίχνουμε το λάδι ,το αλάτι ,τη ζάχαρη,την κανέλα και ξαναζυμώνουμε, τώρα οι σταφίδες και ξαναζυμώνουμε ώσπου να γίνει μια σφιχτή ζύμη που δεν κολλάει αφήνουμε το μίγμα να ξεκουραστεί σε ζεστό μέρος για ένα μισάωρο, κάνουμε 2 λωρίδες που πλέκονται μεταξύ τους και αφήνουμε τις άκρες για χέρια και πόδια τα χέρια μπαίνουν σταυρωτά και κάνουμε μια μικρή μπαλίτσα για κεφάλι τα γαρύφαλλα για ματάκια.
https://www.youtube.com/watch?v=WESZckHmqM8
