Τραμπ: Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να άρει τις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας και να επιτρέψει στην κρατική αεροπορική εταιρεία Belavia να επανεκκινήσει πτήσεις προς τις Ηνωμένες Πολιτείες προκαλεί πολιτικό σεισμό στην Ευρώπη.
Ρεπορτάζ: Παντελής Χαριτάκης
Το γεγονός έρχεται σε μια στιγμή που η Πολωνία κλιμακώνει την ένταση στα σύνορα με το Μινσκ λόγω στρατιωτικών ασκήσεων, δημιουργώντας ένα σκηνικό που θυμίζει «πολεμικό πυρετό».
Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί μια απρόσμενη στροφή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική και ανοίγει νέα κεφάλαια στις σχέσεις Δύσης–Ανατολής, αφήνοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση και κυρίως τη Βαρσοβία σε δύσκολη θέση.
Το παρασκήνιο της απόφασης
Οι συνομιλίες που οδήγησαν στην ανατροπή έγιναν στη Μινσκ μεταξύ του Προέδρου της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο και του απεσταλμένου του Λευκού Οίκου, Τζον Κόουλ. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, το πακέτο περιελάμβανε εμπορικές συμφωνίες, αεροπορικές ρυθμίσεις και διαβεβαιώσεις για αποφυγή στρατιωτικών προκλήσεων στην περιοχή των συνόρων με την Πολωνία.
Η Belavia, που είχε αποκλειστεί από τον αμερικανικό εναέριο χώρο από το 2022 στο πλαίσιο των κυρώσεων κατά Ρωσίας και Λευκορωσίας, επιστρέφει τώρα με απευθείας δρομολόγια από το Μινσκ προς Νέα Υόρκη και Ουάσιγκτον.
Η στάση Τραμπ – μια στρατηγική κίνηση
Ο Ντόναλντ Τραμπ, σε επιστολή που αποκάλυψε ο ίδιος ο Λουκασένκο με αφορμή τα γενέθλιά του, χαρακτήρισε τη Λευκορωσία «χώρα-κλειδί για την περιφερειακή σταθερότητα» και μίλησε για «μια νέα αρχή στις σχέσεις μας». Η κίνηση αυτή ερμηνεύεται από αναλυτές ως διπλό μήνυμα:
1. Προς τη Μόσχα: η Ουάσιγκτον μπορεί να προσεγγίσει συμμάχους της Ρωσίας και να τους αποσπάσει από την πλήρη εξάρτηση.
2. Προς τις Βρυξέλλες: οι ΗΠΑ του Τραμπ δεν είναι υποχρεωμένες να ακολουθούν τη σκληρή γραμμή της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι Λευκορωσίας.
Στον αντίποδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε «έντονη ανησυχία» και υπενθύμισε ότι οι κυρώσεις εναντίον του καθεστώτος Λουκασένκο παραμένουν «ενεργές και δεσμευτικές» για όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
BREAKING: Donald Trump has lifted US sanctions on Belarus’ state airline Belavia.
Direct flights from Minsk to the United States are set to resume, following talks in Minsk between President Alexander Lukashenko and Trump’s envoy John Cole. pic.twitter.com/QQHUJy6LVZ
— Brian McDonald (@27khv) September 11, 2025
Η Πολωνία σε θέση απομόνωσης
Η Βαρσοβία, με τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ στην πρώτη γραμμή, έχει επενδύσει σε μια πολιτική σκληρής αντιπαράθεσης με τη Λευκορωσία. Η άρση των αμερικανικών κυρώσεων την αφήνει εκτεθειμένη. Πολωνοί αξιωματούχοι μιλούν για «στρατηγικό λάθος» της Ουάσιγκτον, ενώ ορισμένοι βουλευτές ζητούν ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας στα σύνορα.
Η ένταση αυτή τροφοδοτείται και από τις συνεχιζόμενες στρατιωτικές ασκήσεις της Λευκορωσίας κοντά στα πολωνικά σύνορα, τις οποίες η Βαρσοβία θεωρεί «πρόβα εισβολής». Η ΝΑΤΟ πάντως δεν συμμερίζεται πλήρως τις ανησυχίες, με εκπρόσωπο να σημειώνει ότι «οι εξελίξεις παρακολουθούνται στενά αλλά δεν καταγράφεται άμεση απειλή».
Οι ρωσο-λευκορωσικές ισορροπίες
Η Μόσχα, που παραδοσιακά στηρίζει το καθεστώς Λουκασένκο, είδε μεν θετικά την επαναφορά της Belavia στις διεθνείς αγορές, ωστόσο εκφράζονται επιφυλάξεις για το εάν οι κινήσεις Τραμπ στοχεύουν σε «σφήνα» στη ρωσο-λευκορωσική συμμαχία.
Ο ίδιος ο Λουκασένκο, πάντως, δήλωσε ότι «η Λευκορωσία παραμένει πιστή στον στρατηγικό της εταίρο, τη Ρωσία», ενώ άφησε να εννοηθεί ότι η νέα συμφωνία με τις ΗΠΑ θα ωφελήσει και τη Μόσχα, ανοίγοντας εμπορικούς δρόμους.
Το Ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών απέφυγε να σχολιάσει αρνητικά, περιοριζόμενο να πει ότι «παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις».
🇺🇸🇧🇾 President Trump sent Belarusian President Alexander Lukashenko a letter for his birthday:
Dear Mr. Lukashenka.
Melania joins me in sending our best wishes on the occasion of your birthday.
— Lord Bebo (@MyLordBebo) September 11, 2025
Οι αντιδράσεις των διεθνών μέσων ενημέρωσης
• Το Reuters έκανε λόγο για «ανατροπή στην αμερικανική πολιτική» και σημείωσε ότι η απόφαση βάζει σε δοκιμασία την ενότητα του δυτικού μετώπου.
• Οι Financial Times τόνισαν ότι η απόφαση Τραμπ εκθέτει την Πολωνία και δυσκολεύει τον συντονισμό Βρυξελλών–Ουάσιγκτον.
• Ο Guardian χαρακτήρισε την κίνηση «δώρο στον Λουκασένκο» που υπονομεύει την ευρωπαϊκή πολιτική σταθερότητα.
• Το Politico σημείωσε ότι πρόκειται για απόφαση που «δείχνει τον Τραμπ έτοιμο να γράψει τους δικούς του κανόνες στο διεθνές παιχνίδι».
Οι ελληνο-αιγυπτιακές προεκτάσεις
Η εξέλιξη δεν αφήνει αδιάφορη και την Ελλάδα. Το Υπουργείο Εξωτερικών παρακολουθεί το ζήτημα, καθώς η σταθερότητα στην ανατολική πτέρυγα της Ευρώπης επηρεάζει και τα ελληνοαιγυπτιακά σχέδια συνεργασίας στην ενέργεια και τις μεταφορές. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι «κάθε κίνηση που αποδυναμώνει την κοινή ευρωπαϊκή γραμμή δημιουργεί αλυσιδωτές συνέπειες».
Τι σημαίνει για την παγκόσμια αεροπορία
Η επιστροφή της Belavia στις ΗΠΑ ανοίγει νέα δεδομένα και στον χώρο των αερομεταφορών. Εταιρείες που είχαν διακόψει συνεργασίες με το Μινσκ εξετάζουν τώρα την επανασύνδεση, ενώ αναλυτές επισημαίνουν ότι ο ανταγωνισμός θα πιέσει προς τα κάτω τις τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων σε συγκεκριμένες γραμμές.
Παράλληλα, η Διεθνής Οργάνωση Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) καλείται να επανεξετάσει τις προειδοποιήσεις που είχε εκδώσει το 2021–2022 για πτήσεις πάνω από τον λευκορωσικό εναέριο χώρο.
Η άρση κυρώσεων προς τη Λευκορωσία από τον Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ένα απλό διπλωματικό γεγονός. Είναι μια κίνηση με πολλαπλά επίπεδα:
• Αποκαθιστά τις εμπορικές και αεροπορικές σχέσεις Μινσκ–Ουάσιγκτον.
• Θέτει την Πολωνία σε θέση απομόνωσης, εν μέσω εντάσεων στα σύνορα.
• Στέλνει μήνυμα ότι η αμερικανική εξωτερική πολιτική δεν θα κινείται πλέον «με οδηγίες από τις Βρυξέλλες».
Για τη Μόσχα, το ζήτημα μπορεί να αποδειχθεί δίκοπο μαχαίρι: είτε θα ενισχύσει τον Λουκασένκο, είτε θα δημιουργήσει νέα ρήγματα στη συμμαχία. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η κίνηση είναι καμπανάκι ότι η εποχή της απόλυτης ταύτισης με την Ουάσιγκτον έχει παρέλθει.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η κίνηση Τραμπ ξαναγράφει τον χάρτη ισορροπιών στην ανατολική Ευρώπη – και αφήνει τη Βαρσοβία να αναρωτιέται αν ο «πολεμικός πυρετός» που καλλιεργεί έχει πλέον συμμάχους ή μόνο θεατές.
